Και σας λέω κάτι αξιοθαύμαστο που άκουσα για κάποιον μεγάλο και διορατικό Γέροντα, ότι, ενώ στεκόταν στην εκκλησία, μόλις άρχισαν να ψέλνουν οι αδελφοί, έβλεπε έναν λαμπροφορεμένο να βγαίνει από το Ιερό, κρατώντας ένα μικρό στρογγυλό σκεύος με αγίασμα και μια μίλη (μικρή λαβίδα με μορφή σμίλης). Τη μίλη αυτή τη βουτούσε στο σκεύος και πέρναγε από όλους τους αδελφούς και τους σφράγιζε σε σχήμα σταυρού. Τις θέσεις δε όσων έλειπαν, άλλοτε τις σφράγιζε και άλλοτε πέρναγε χωρίς να τις σφραγίσει. Και πάλι, όταν επρόκειτο να σχολάσει η εκκλησία, τον έβλεπε να βγαίνει από το Ιερό και να ξανακάνει το…

Ένα πολύ συγκινητικό περιστατικό διηγήθηκε κάποτε ο στάρετς Ζωσιμάς. - Πρόλαβα στη μονή Κόνεβιτς ένα γέροντα που μπήκε στο μοναστήρι εντελώς αγράμματος. Από τότε παρακαλούσε νύχτα μέρα την Κυρία Θεοτόκο να τον βοηθήσει για να μάθει γράμματα, δίνοντάς της την υπόσχεση ότι κάθε μέρα, ως το τέλος της ζωής του, θα της έλεγε τους Χαιρετισμούς. Πραγματικά η φιλεύσπλαχνη Παναγία μας εκπλήρωσε την επιθυμία του. Κι εκείνος κάθε μέρα διάβαζε τον Ακάθιστο Ύμνο της, ζητώντας της συνάμα και μια δεύτερη χάρη: «Δέσποινα του κόσμου, Μητέρα του Θεού, με αξίωσες να μάθω γράμματα και να σε υμνώ. Δώσε μου όμως άλλη μια…

Για πολλούς, αν όχι για τους περισσότερους από τους ορθόδοξους χριστιανούς, η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελείται από έναν περιορισμένο αριθμό από τυπικούς κανόνες και διατάξεις όπου κυρίως επικρατεί το αρνητικό στοιχείο, όπως είναι : η αποχή από ορισμένα φαγητά, απαγόρευση της ψυχαγωγίας. Του χορού και ίσως κάθε θεάματος. Σε τέτοιο βαθμό δε είναι η αποξένωσή μας από το πραγματικό πνεύμα της Εκκλησίας ώστε μας είναι σχεδόν αδύνατον να καταλάβουμε ότι υπάρχει “κάτι άλλο” στη Μεγάλη Σαρακοστή κάτι χωρίς το οποίο όλες αυτές οι διατάξεις χάνουν πολύ από το νόημά τους. Αυτό το “κάτι άλλο” μπορούμε θαυμάσια να το περιγράψουμε σαν μια…

Ήτανε Μεγάλη Σαρακοστή. Μα δε θυμάμαι του πότε... Τρίτοι Χαιρετισμοί. Στο μοναστήρι τους κάναμε αργά τους Χαιρετισμούς. Οι Παρασκευές της Σαρακοστής όπως και να το κάνεις είναι οι πιο χαρούμενες μέρες. Στη μέση του ναού η εικόνα της Παναγιάς με τα κεριά της και τις κεντημένες ποδιές. Και το᾽χαμε τυπικό κάθε φορά να βγάζουμε κι άλλη Παναγιά στο προσκυνητάρι να ακούσει τους Χαιρετισμούς.Τη μια το "Άξιον εστί" και μετά την Γλυκοφιλούσα και την Παναγία του Πάθους, εκείνη την εβδομάδα της Σταυροπροσκύνησης. Τούτες οι μικρές αλλαγές ομόρφαιναν τη ζωή. Το Πάσχα ήταν τότε νωρίς και η Σαρακοστή έπεφτε μεσ᾽ το χειμώνα.…

Παρασκευή βραδάκι στο ναΰδριο του Αγίου Φιλίππου… Όλα λιτά… απέριττα! Μόνο ένας πολυέλαιος αναμμένος στην είσοδο του ναού. Ο υπόλοιπος χώρος λουζόταν στο γλυκό φως των καντηλιών. Τα τροπάρια ακούγονταν χαμηλόφωνα, γοργά και χωρίς στόμφο, το ίδιο κι οι εκφωνήσεις του ιερέα – λες κι ήσουν σε κάποιο μικρό αγιορείτικο κελί! Όλα λιτά και ήσυχα… μήπως και καταφέρουμε να ακούσουμε τη φωνή του Θεού μες τις ψυχές μας… Άμποτε! Και τότε ξαφνικά ένιωσα πως εκεί βρίσκεται το κλειδί για όλα:στην τρεμουλιαστή φλόγα του μικρού καντηλιού στην κόγχη του Αγίου Λουκά,στα ψιχία δίπλα στον Αμνό πάνω στο Δισκάριο, που είμαστε όλοι…

«Με την εκφώνηση  Τα άγια τοις αγίοις» γίνεται η ύψωση από τον ιερέα του αγίου άρτου. Υψώνεται μόνο ο αμνός κι όχι ολόκληρο το δισκάριο με τις μερίδες. Και τούτο γιατί μόνο αυτός μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού. Η ύψωση αυτή συμβολίζει την ανύψωση του Χριστού στο Σταυρό, κατά τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό100 και τον Θεόδωρο Ανδίδων101. Η ύψωση βασικά πριν από οποιαδήποτε συμβολική ερμηνεία είναι η πρώτη πράξη της κλάσης (δηλ. του τεμαχισμού) του άρτου. Για να κόψουμε κάτι πρέπει πρώτα να το κρατήσουμε στα χέρια, να το σηκώσουμε102. Η αρχική αυτή κίνηση οδήγησε στη διαμόρφωση της πράξης της…

«Βρισκόμαστε στο σημείο όπου έχουν αρχίσει να διαβάζονται τα λεγόμενα δίπτυχα. Η λέξη δίπτυχα σημαίνει πίνακα, κατάλογο με δυο πτυχές, δυο πλευρές, όπου έγραφαν κι από εκεί διάβαζαν τα ονόματα των ζωντανών και των κεκοιμημένων. Η συνήθεια αυτή υπήρχε στη λειτουργική πράξη της Εκκλησίας από τους πρώτους αιώνες και σιγά σιγά εξελίχθηκε. Η σειρά με την οποία γινόταν και γίνεται η μνημόνευση στη θέση αυτή της αγίας αναφοράς είναι α) οι άγιοι, β) οι κεκοιμημένοι, γ) οι ζωντανοί.Στούς αγίους η μνημόνευση αρχίζει με τούς προπάτορες, πατριάρχες, προφήτες, αποστόλους, κήρυκες, ευαγγελιστές, μάρτυρες, ομολογητές, εγκρατευτές. Γενικά όλοι οι άγιοι της Παλαιάς και…

ιε. Ανάμνησιν εργαζόμεθα θυσίας «Στο μυστικό Δείπνο ο Χριστός, αφού προσέφερε στους μαθητάς Του το άγιο σώμα Του και το τίμιο αίμα Του, τους έδωσε την εντολή: Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν. Έτσι μας διδάσκει ότι η πραγματική ανάμνησή Του δεν είναι μια απλή σκέψη αλλά μια πράξη: η τέλεση του μυστηρίου του Δείπνου Του. Ο μόνος τρόπος να «θυμηθεί» κανείς το απρόσιτο στη σκέψη μυστήριο της Οικονομίας Του είναι να ξαναζήσει τη θυσία Του μέσα στη θεία Λειτουργία. Για να μην καταλάβουμε διαφορετικά την «ανάμνησή» Του, ο Χριστός μάς έδωσε προηγουμένως εντολή: Λάβετε, φάγετε το σώμα μου… Πίετε…

«Τά σά εκ των σών σοί προσφέροντες κατά πάντα και διά πάντα».«Η σύντομη αυτή πρόταση έχει πολύ θεολογικό, αλλά και φιλολογικό ενδιαφέρον, λόγω των ερμηνευτικών προβλημάτων που παρουσιάζει. Το «τα σά εκ των σών» σημαίνει πως αυτά που προσφέρουμε ως δώρα, δηλαδή ο άρτος και ο οίνος, για να γίνουν σώμα και αίμα Χριστού, δεν είναι παρά αυτά που ο ίδιος ο δημιουργός μας χάρισε. Εκείνος κάποτε από αγάπη μας τα πρόσφερε ως δώρα και ευλογία για να ζήσουμε. Κι εμείς τώρα τα προσφέρουμε ως ευχαριστία. Κι εκείνος πάλι θα μας τα αντιπροσφέρει ως σώμα και αίμα Χριστού πλέον για…

«Ο ιερός Καβάσιλας, σχολιάζοντας το πριν από την αγία αφορά τμήμα, λέει πως ο ιερέας πλησιάζοντας προς την τελετή κι ευρισκόμενος στο σημείο να αγγίξει τη φρικτή θυσία καθαρίζει και προετοιμάζει τον εαυτό του και το λαό «με την προσευχή και την προς αλλήλους αγάπη και ομολογία της πίστεως» (52). Η προσευχή είναι η ευχή της προσκομιδής που αναλύσαμε. Η «προς αλλήλους αγάπη» είναι ο ασπασμός της ειρήνης και αγάπης για τον οποίο αμέσως θα μιλήσουμε. Και για την ομολογία της πίστεως θα αναφερθούμε στο επόμενο σχόλιο. Το φίλημα της ειρήνης ή ασπασμός της αγάπης είναι πανάρχαιη λειτουργική πράξη και…