176. Τί είναι ο εναρτισμός (Impanatio); Είναι δόγμα των Λουθηρανών, δια του οποίου καταβάλλεται προσπάθεια να ερμηνευθεί η πραγματική παρουσία του σώματος και του αίματος του Χριστού στη θεία ευχαριστία. Οι Λουθηρανοί δέχονται την ευχαριστία ως μυστήριο στο οποίο «εν τω άρτω, συν τω άρτω και υπό τον άρτον» (in pane, cum pane, sub pane) μεταδίδεται το σώμα του Χριστού στους μεν πιστούς εις σωτηρίαν, στους δε απίστους εις κατάκριμα. Ομοίως εν τω οίνω μεταδίδεται το αίμα του Κυρίου. Η παρουσία αυτή του Κυρίου δεν είναι μεν μετουσίωση, είναι όμως πραγματική και υποστατική και όχι απλώς δυναμική. Ως παράδειγμα διασαφητικό…

175. Τί φρονούν οι Προτεστάντες περί της παρουσίας του Χριστού στην ευχαριστία; Αν εξαιρέσει κανείς ορισμένες προτεσταντικές παραφυάδες (Σωκινιανούς, Αρμινιανούς), οι οποίοι, εξετάζοντας ορθολογιστικά την έννοια των μυστηρίων, θεωρούν την ευχαριστία ως απλή τελετή κατά την οποία καταγγέλλεται ο θάνατος του Κυρίου και με ύμνους πανηγυρίζονται και δοξάζονται τα λυτρωτικά του αποτελέσματα, οι άλλες προτεσταντικές Ομολογίες δέχονται την ευχαριστία ως μυστήριο μεταδοτικό της θείας χάριτος, αν και διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο της παρουσίας του Χριστού στην ευχαριστία. (Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 245)

174. Πώς παρίσταται ο Χριστός στο μυστήριο της Θείας ευχαριστίας; Η παρουσία του Κυρίου στη θεία ευχαριστία δεν είναι απλός συμβολισμός, αλλά παρουσία πραγματική. Ο Κύριος με όλη την υπόστασή του βρίσκεται πραγματικά στον άρτο και τον οίνο της Ευχαριστίας κατά τη στιγμή του καθαγιασμού των τιμίων δώρων από τον ιερέα. Η ομολογία του Δοσιθέου περιγράφει άριστα το ζήτημα: «Τούτου εν τη ιερουργία πιστεύομεν παρείναι τον Κύριον Ίησούν Χριστόν ου τυπικώς ουδ’ εικονικώς ουδέ χάριτι υπερβαλλούση, ως εν τοις λοιποίς μυστηρίοις, ουδέ κατά μόνην παρουσίαν, καθώς τινες των Πατέρων ειρήκασι περί του βαπτίσματος, ουδέ κατ’ εναρτισμόν, ώστε ένουσθαι την θεότητα…

γ. Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Η θεία ευχαριστία τρέφει τον άνθρωπο πνευματικά, τον αγιοποιεί και τον ενώνει με το Θεό. Είναι το κατ’ εξοχήν μυστήριο, στο οποίο συγκροτείται και ζεί η Εκκλησία, ως η επί γης ενσάρκωση της βασιλείας του Θεού. Η θεία ευχαριστία είναι θεοποιητικό μυστήριο, η συναγωγή και συνένωση του κόσμου στη θεία λυτρωτική ενέργεια. Είναι δε, όπως και το βάπτισμα, μυστήριο κυριακό. Η θεία Ευχαριστία έχει δύο όψεις· είναι μυστήριο και ταυτόχρονα θυσία. 173. Ποιά είναι η σύσταση του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας; Το ίδρυσε απ’ ευθείας ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Τόσο μυριολεκτο είναι αυτό στη Γραφή, που…

172. Τι φρονούν περί του χρίσματος οι Διαμαρτυρόμενοι; Δεν δέχονται το χρίσμα ως εκκλησιαστικό μυστήριο, αλλά σαν μια απλή τελετή μη αναγκαία για τη σωτηρία του ανθρώπου, την οποία μπορεί να στερηθεί η Εκκλησία χωρίς καμιά βλάβη ουσιαστική. Από τα μέσα όμως του ΙΖ' αιώνα και μετά από εισήγηση της Άγγλικανικής Εκκλησίας, το χρίσμα τελείται παντού (στην Αγγλικανική Εκκλησία από τους επισκόπους) σαν ένας επίσημος θεσμός εισόδου των βαπτιζόμενων παιδιών στην Εκκλησία, κατά την οποία ομολογούν τη διδασκαλία της πίστεως και προπαρασκευάζονται να μένουν πιστοί στην αληθινή γνώση του Θεού και εδραίοι στη γεμάτη από κινδύνους ζωή αυτή. (Ανδρέου Θεοδώρου…

171. Ποιός είναι ο κατάλληλος χρόνος τελέσεως του χρίσματος; Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία το χρίσμα τελείται -όπως ήδη σημειώσαμε— μετά το βάπτισμα. Δια των δωρεών του Αγίου Πνεύματος κατασφραγίζεται η νέα ύπαρξη η αναδυθείσα από την κολυμβήθρα του βαπτίσματος, ενώ ο νέος πνευματικός βίος διαπτύσσεται σε προσωπικό έργο στις ψυχές των βαπτισθέντων. Η Ορθόδοξη Ομολογία παραινεί: «Παρευθύς μετά το βάπτισμα να χρίη ο ιερέυς το βαπτιζόμενον εις τα διορισμένα μέλη, επιλέγων τα λόγια “σφραγίς δωρεάς πνεύματος αγίου”». Στο σημείο όμως αυτό η Ρωμαϊκή Εκκλησία ακολουθεί άλλη οδό: «Μπορεί μεν — αποφαίνεται η Ρωμαϊκή Κατήχηση— να τελεσθεί το χρίσμα μετά το…

170. Ποιος είναι ο λειτουργός του μυστηρίου του χρίσματος; Ενώ κατά την πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας η χρίση δια μύρου, που παρασκευάζεται μόνο από τον επίσκοπο, επιτρέπεται σε όλους τους ιερείς, κατά την Εκκλησία της Ρώμης η τέλεσή του επιφυλάσσεται, σε μόνο τον επίσκοπο, επιτρεπομένης εκτάκτως και σε ιερείς ως ειδικό προνόμιο παρεχόμενο σ’ αυτούς από τον Πάπα. Η πράξη όμως αυτή των Παπικών δεν έχει ιστορικό έρεισμα. Στην αρχαία Εκκλησία το μυστήριο ετελείτο σταθερά και από τους ιερείς. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο οι επίσκοποι πλεονεκτούν των πρεσβυτέρων, μόνο κατά τη χειροτονία, την οποία δεν μπορούν να κάνουν οι ιερείς.…

169. Τί είναι το χρίσμα; Είναι το ιερό μυστήριο κατά το οποίο, χριομένων σταυροειδώς με άγιο μύρο των μελών του βαπτισθέντος, κατέρχεται η θεία χάρη η οποία σφραγίζει την αρξάμενη νέα πνευματική ζωή, διαπτύσσοντας τα χαρίσματα του βαπτίσματος σε βίο προσωπικό, θεοφιλή και ενάρετο. Το χρίσμα, αν και τελείται συνειμμένως με το βάπτισμα, δεν είναι μέρος του βαπτίσματος, αλλά μυστήριο αυτοτελές και ίδιο. Είναι δε μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο. Στη Γραφή δεν υπάρχει σαφής μαρτυρία περί της ιδρύσεως του χρίσματος απ’ ευθείας από τον Κύριο. Υπάρχουν όμως πολλές και σημαντικές ενδείξεις. Είναι τα χωρία: «Ο δε βεβαιών ημάς συν ημίν εις…

168. Ποια είναι η θέση τον προσώπου του λειτουργού στην τέλεση των εκκλησιαστικών μυστηρίων; Όπως ειπώθηκε στα προηγούμενα, ο τελετουργός των μυστηρίων είναι κατ’ ουσίαν ο ιδρυτής αυτών, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Ο ιερέας είναι απλό όργανο δια του οποίου επιτελούνται τα μυστήρια. Στο πνεύμα αυτό ο ορθόδοξος ιερέας κρύβει επιμελώς το πρόσωπό του κατά την τέλεση των μυστηρίων, απαγγέλλοντας τις ιερουργίες σε τύπο παθητικό (σε τρίτο ενικό πρόσωπο) όπως: Βαπτίζεται ο δούλος του Θεού και χρίεται, αρραβωνίζεται, στέφεται, μεταλαμβάνει, προχειρίζεται κ.τ.λ. Αντίθετα στη Ρωμαϊκή Εκκλησία ο λειτουργός φέρεται να τελεί ο ίδιος τα μυστήρια, απαγγέλλοντας τις ιερουργίες σε…

167. Μπορεί άλλο πρόσωπο εκτός από τον ιερέα να τελέσει το βάπτισμα; Ναι μπορεί, σε έκτακτες όμως περιπτώσεις. Το βάπτισμα αυτό είναι ομοίως βάπτισμα ανάγκης. Γίνεται δε συνήθως ενόψη επικείμενου θανάτου. Όταν, λόγου χάρη, ένα αβάπτιστο παιδί ασθενήσει ξαφνικά και κινδυνεύει να πεθάνει, τότε μπορεί να το βαπτίσει και λαϊκός, άνδρας ή γυναίκα, κατά κανόνα όμως ορθόδοξος. Το βάπτισμα μπορεί να το κάνει σε νερό απλό και φυσικό, κάνοντας τις τρεις καταδύσεις και λέγοντας τα καθιερωμένα λόγια: «Βαπτίζεται ο δούλος (ή η δούλη) του Θεού τάδε... εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αμήν». Ελλείψει…