ΔΥΟ ΣΥΝΑΣΚΗΤΕΣ αγωνίζονταν στην έρημο της Θηβαΐδος. Μα ήταν νέοι κι άπειροι κι ο διάβολος τους έστηνε ένα σωρό παγίδες.

Ο πιο νέος κάποτε πολεμήθηκε πολύ δυνατά στην σάρκα. Έχασε γι’ αυτό την ψυχραιμία του και την υπομονή του και είπε μια μέρα αποφασιστικά στον μεγαλύτερο:

- Δεν αντέχω πια, θα γυρίσω στον κόσμο.

Εκείνος πάλι, καταστενοχωρημένος για τον πειρασμό που βρήκε τον αδελφό του, προσπαθούσε να τον συγκροτήσει.

- Δεν θα σ’ αφήσω να φύγεις από εδώ, του έλεγε, να χάσεις όλους σου τους κόπους και την αγνότητά σου.

Που να τον πείσει όμως!...

- Δεν κάθομαι, επέμενε, θα φύγω, θα τα δοκιμάσω όλα κι ύστερα βλέπουμε. Αν θέλεις, έλα μαζί μου και γυρίζουμε πάλι πίσω κι οι δύο ή μένω για πάντα στον κόσμο.

Ο μεγαλύτερος αδελφός τότε, μην ξέροντας τι να κάνει, πήγε να συμβουλευθεί έναν γείτονά τους Γέροντα.

- Πήγαινε μαζί του, του είπε εκείνος, όταν άκουσε την υπόθεση. Ο Θεός για χάρη σου ελπίζω πως δεν θα τον αφήσει να ζημιωθεί.

Έτσι, ξεκίνησαν οι δύο συνασκητές μαζί να κατεβούν στην πόλη. Καθώς όμως πλησίαζαν, εκείνος που είχε τον πειρασμό, είπε ξαφνικά στον αδελφό του:

- Ας υποθέσουμε πως έκανα την επιθυμία μου. Τί κέρδισα με τούτο; Έλα, αδελφέ, να γυρίσουμε πίσω στην ησυχία μας.

Εκείνος τον έβλεπε σαστισμένος και δεν πίστευε στα αυτιά του.

Ύστερα θυμήθηκε τα λόγια του αγίου Γέροντος:

- Θα δει ο Θεός τον κόπο σου και δεν θα τον αφήσει να βλαβεί.

Και πράγματι, ο αδελφός είχε ανακουφισθεί από τον δυνατό πολεμο, και γύρισαν ευχαριστημένοι κι οι δύο στα κελλιά τους.

ΟΥΔΕΠΟΤΕ πλάγιασα να κοιμηθώ έχοντας λύπη στην καρδιά μου για τον πλησίον μου, έλεγε ο Αββάς Αγάθων. Και όσο πάλι εξαρτιόταν από μένα, δεν άφησα άνθρωπο να κοιμηθεί στενοχωρημένος μαζί μου.

Ο ΑΒΒΑΣ ΙΣΑΑΚ επίσης συνήθιζε να λέει:

- Δεν άφησα να μπει ποτέ σ’ αυτό εδώ το κελλί λογισμός εναντίον αδελφού που με στενοχώρησε. Φρόντισα όμως να μην αφήσω και τον αδελφό μου να πάει στο κελλί του έχοντας λογισμό εναντίον μου.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 18-19 )

Μια από τις πρώτες λέξεις που ακούμε όταν εισερχόμαστε στην πνευματική ζωή είναι η ταπείνωση. Όλοι οι Πατέρες γράφουν και μιλούν γι’αυτή. Κι όσοι θέλουν να προοδεύσουν εν Χριστώ γνωρίζουν ότι χωρίς αυτή είναι ακατόρθωτο! Έτσι κι εγώ την είχα ζηλέψει αλλά κυρίως ήθελα να τη γνωρίσω βαθιά για να την ποθήσω με όλη μου την ψυχή! Έτσι, καθημερινά προσευχόμουν στον Κύριο να με διδάξει ποια είναι αυτή και πώς κατακτιέται. Εκείνη την περίοδο ήμουν φύλακας σε έναν ερημικό δρόμο, οκτώ ώρες μέσα στο φυλάκιο μελετούσα και προσευχόμουν. Και έλεγα μέσα μου ‘ καλά τα πάω;’. Ήξερα πως ό,τι έχω είναι δώρο από το Θεό και πως χωρίς Αυτόν θα ήμουν ένα τίποτα. Είχα μια αίσθηση ταπείνωσης αλλά επιφανειακή, όχι βιωματική! Η αγαπημένη μου ώρα ήταν όταν ξημέρωνε.. έβλεπα τις πρώτες ακτίνες του ηλίου και προσευχόμουν με θέρμη και παρρησία προς το Χριστό!
Αργά ένα βράδυ είχα κάνει μια αμαρτία που με είχε λυπήσει πολύ! Το πρωί που ήταν η ώρα να προσευχηθώ, αισθανόμουν τόσο βρώμικος και τιποτένιος που δεν μπορούσα να ξεκινήσω την προσευχή.Ταυτόχρονα κοίταξα προς τον ουρανό και ήθελα τόσο να μιλήσω στο Χριστό, όμως με τί στόμα και με τί καρδιά! Είχα χάσει την παρρησία μου.Κάθε λεπτό που περνούσε ήταν βασανιστικό… δε σκεφτόμουν μόνο τη χθεσινή μου αμαρτία αλλά όλες! Και πόσο αχάριστος ήμουν απέναντι στο Χριστό μου. Ταυτόχρονα όμως η αγάπη μου προς Αυτόν μεγάλωνε και ο Ίδιος μεγάλωνε… ένιωθα πόσο παντοδύναμος είναι, πόσο πανάγαθος και πόσο πάνσοφος! Ένιωθα τα πουλιά που κελαηδούσαν και Τον δοξολογούσαν, τον ήλιο, τα σύννεφα, τα δέντρα, όλα να Τον υμνούν και εγώ μόνος και ανάξιος να Του μιλήσω! Ένιωθα το μοναδικό μαύρο κηλίδωμα σε όλη την ομορφιά της κτίσης. Το ένιωθα τόσο έντονα που δεν θα το ξεχάσω ποτέ!
Είχα σαστίσει και έλεγα ‘ ποιος θα με παρηγορήσει; Χριστέ μου, όπως κι αν είμαι, δε γίνεται να Σε αρνηθώ, δε γίνεται να ζω χωρίς Εσένα, δε γίνεται να μη Σου μιλώ…’. Αλλά και πάλι δίσταζα… Είχα εγκλωβιστεί ανάμεσα στην αγάπη μου και τη μηδαμινότητα μου… Ώσπου ξαφνικά όλα άλλαξαν! [ Είναι πολύ δύσκολο να το περιγράψω]. Ήρθε η Αγάπη Του, το Άγιο Πνεύμα, να δώσει τη λύση. Ένιωθα μέσα μου τόση χαρά, έκλαιγα από χαρά και ήθελα να αγκαλιάσω όλους τους ανθρώπους που περνούσαν από κει. Ακόμα και τα δέντρα τα αγαπούσα! Ένιωθα σαν να μην πατάω στη γη, ότι ο Χριστός μ’αγαπάει τόσο πολύ!!! Ότι είναι πολύ ανώτερος από τις αμαρτίες μου. Και άλλα πολλά που δεν μπορώ να τα εκφράσω…
Δεν ξέρω πόσο κράτησε αυτή η κατάσταση γιατί ο χρόνος είχε σταματήσει. Εκείνη τη μέρα όμως έμαθα βαθιά μέσα στην καρδιά μου γιατί το Άγιο Πνεύμα λέγεται Παράκλητος, τί σημαίνει αληθινή προσευχή και τί σημαίνει αληθινή ταπείνωση! Μ’αυτή την εμπειρία έβαλε ο Κύριος τα θεμέλια για να χτίσει την καρδιά μου! Δεν θα πω αν έγινα ταπεινός ή αν έχω γίνει χριστιανός ακόμη γιατί δεν το εξετάζω με το μυαλό μου. Μπορώ να πω όμως πως αυτή η στιγμή με έχει χαράξει βαθιά μέσα μου και με έχει βοηθήσει πάρα πολύ όταν ξεχνιόμουν και έχανα το δρόμο μου. Ήξερα ποιος είναι ο δρόμος της επιστροφής… ο δρόμος της αληθινής ταπείνωσης! Από τότε άρχισα να γνωρίζω τη χαώδη απόσταση που με χωρίζει από το Θεό και την ανυπέρβλητη Δύναμη του Αγίου Πνεύματος που είναι η μόνη που μπορεί να γεφυρώσει το μηδέν με το άπειρο! Κι έτσι δε χάνω ποτέ την ελπίδα μου! 

Όταν παλαιότερα έτρεχα από το πρωί ως το βράδυ σε δουλειές και υποχρεώσεις, φορτωμένη με χιλιάδες σκέψεις για ό,τι είχα να αντιμετωπίσω, κατέληγα αργά τη νύχτα να πάω για ύπνο ψόφια και ούτε καν είχα το κουράγιο να αναρωτηθώ αν τελικά με αυτόν τον τρόπο της ζωής μου ήμουν ευτυχισμένη. Ένιωθα μια πληρότητα και ικανοποίηση που μπορούσα να είμαι αποτελεσματική σε τόσες πολλές ενασχολήσεις αλλά σίγουρα στο τέλος της ημέρας αυτό που κυριαρχούσε ήταν η έντονη κούραση τόσο η σωματική όσο και η ψυχοπνευματική. Συν τω χρόνω αυτή η κόπωση με οδήγησε σε νευρική κατάπτωση και κάπως έτσι στην αναθεώρηση των προτεραιοτήτων μου! Μετά από ενδελεχή ενδοσκόπηση αποφάσισα πως αυτό που είχε πρωταρχική σημασία και εκεί έπρεπε να εστιάσω ήταν η εσωτερική μου ισορροπία… με όποιο τίμημα!
Στα πλαίσια αυτής της εσωτερικής διόρθωσης και θεραπείας μπήκε στη ζωή μου ο Χριστός! Φαίνεται η ψυχή μου όλο αυτό το διάστημα Τον καλούσε μυστικά! Και τότε όλα άλλαξαν… Η είσοδος στην πνευματική ζωή οδήγησε σταδιακά προς την έξοδο το θόρυβο και τη φασαρία που επικρατούσε στο μυαλό μου και πέταξε έξω από την καρδιά μου την ταραχή, το φόβο και το άγχος! Η μελέτη του Λόγου του Θεού, η διδασκαλία Του και η αποκάλυψη της Αληθείας Του με έβγαλαν από τα σκοτάδια μου στο πιο ωραίο ξέφωτο… στο ξέφωτο της Αληθινής Ζωής! Και έτσι συνειδητοποίησα ποιο είναι το πραγματικό νόημα της ζωής και ξεκίνησα να απλοποιώ την καθημερινότητα μου, να αφαιρώ μέριμνες και περιττά, να γίνομαι ολιγαρκής και κυρίως να κάνω εκεχειρία με τον εαυτό μου γιατί έπαψα να πολεμώ τις χίμαιρες μου καθώς ανέθεσα τη ζωή μου στην Πρόνοια του Θεού και διήγα πλέον το βίο μου με πλήρη εμπιστοσύνη σε Αυτόν!
Και κατάλαβα ότι η αληθινή ευτυχία δε βρίσκεται στα υλικά αγαθά αλλά μόνο στη γαλήνη του πνεύματος και της καρδιάς! Και αυτή η γαλήνη είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος! ‘ Ειρήνη αφίημι υμίν,ειρήνη την εμήν δίδωμι υμίν…’ [ Ιω.14,27]. Δηλαδή ‘ Φεύγω και σας αφήνω ειρήνη. Σας δίνω την αληθινή και βαθιά ειρήνη την οποία έχω εγώ και την οποία ήρθα να φέρω στον συνταρασσόμενο από την αμαρτία κόσμο’. Πρόκειται για μια ειρήνη που δεν μπορεί να τη διασαλεύσει καμία εξωτερική δοκιμασία, κανένας πειρασμός και κανένας εσωτερικός τριγμός γιατί είναι άνωθεν δοσμένη και αποτελεί πρόγευση Παραδείσου!
Αν ηρεμήσουμε λοιπόν τη συνείδηση μας, αν πάψουμε να είμαστε πολυπράγμονες, αν αγαπήσουμε την ησυχία και εργαστούμε στην πνευματική ζωή με αγάπη στο Χριστό μας θα αποκτήσουμε όλοι αυτή την ειρήνη που ανθρώπινο μυαλό δεν μπορεί να αντιληφθεί και η ζωή μας θα μεταμορφωθεί από τρικυμισμένη σε γαληνεμένη θάλασσα που οι άνθρωποι θα θέλουν να έρχονται προς αυτή να ξεκουράζονται! (Α.Κ.Β)

-    Γέροντα, όταν μια ψυχή αγωνίζεται χρόνια και δεν βλέπει πρόοδο, τί συμβαίνει;
-    Όταν δεν βλέπουμε πρόοδο στον αγώνα μας, σημαίνει ἠ ότι δεν έχουμε εγρήγορση ἠ ότι ο Θεός δεν επιτρέπει να προχωρήσουμε περισσότερο, για να μην υπερηφανευθούμε και βλαφθούμε.

-    Γέροντα, όπως βλέπω τον εαυτό μου, κάθε μέρα γίνομαι χειρότερη, τί θα γίνει;
-    Κοίταξε, ευλογημένη, υπάρχουν τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, ο Θεός δίνει καραμέλες και σοκολάτες, γιατί βλέπει την ανάγκη και την αδυναμία της ψυχής. Στο δεύτερο, παίρνει λίγο την Χάρη Του για παιδαγωγία, για να καταλάβει ο άνθρωπος ότι χωρίς την βοήθειά Του δεν μπορεί να κάνει το παραμικρό, ώστε να ταπεινωθεἰ και να αισθανθεἰ την ανάγκη να καταφύγει σ’ Αυτόν. Και το τρίτο στάδιο είναι μια μόνιμη και σταθερή καλή πνευματική κατάσταση. Εσύ βρίσκεσαι ανάμεσα στο δεύτερο και τρίτο στάδιο. Προχωράς λίγο, μετά ξεχνάς την αδυναμία σου, παίρνει ο Χριστός την Χάρη Του, απογυμνώνεσαι από την θεία Χάρη, βλέπεις ξανά την αδυναμία σου και συνέρχεσαι. Αν μου έλεγες ότι, όσο προχωράς, είσαι καλύτερα, θα φοβόμουν, γιατί θα έβλεπα ότι έχεις υπερηφάνεια. Τώρα όμως που λές ότι όλο και πιο χάλια βλέπεις τον εαυτό σου, εγώ χαίρομαι, γιατί βλέπω ότι είσαι καλά. Μη φοβάσαι. Όσο προχωράει κανείς, τόσο περισσότερο βλέπει τις ελλείψεις του και τις ατέλειές του και αυτό είναι πρόοδος.

(Αγἰου Παϊσἰου του Αγιορεἰτου Λὀγοι Ε῾. ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ, σελ. 28-29)

Ένας ερημίτης έστειλε στην πόλη τον υποτακτικό του να ανεβάσει στη σκήτη μια καμήλα. Ήθελε να μεταφέρουν τα πανέρια τους στην αγόρα.
Επιστρέφοντας εκείνος συναντήθηκε με κάποιον άλλον ερημίτη, γείτονά τους, ο οποίος του είπε:
-Τί κρίμα να μην πάρω είδηση πως κατέβαινες στην πόλη! Θα σου ζητούσα να έφερνες και για εμένα μια καμήλα, για να πάω και τα δικά μου πανέρια στην αγορά
Ο υποτακτικός το είπε στον γέροντά του. Εκείνος τον πρόσταξε να δώσει αμέσως την καμήλα στον γείτονα και να του πεί πως το δικό του φορτίο είναι τακτοποιημένο.
-Πήγαινε μαζί του στη πόλη και όταν τελειώσει τη μεταφορά του, φέρε πίσω το ζώο να φορτώσουμε και εμείς.
Ο υποτακτικός υπάκουσε πρόθυμα. Όταν τελείωσε ο γείτονας τη δουλειά του, πήρε πάλι την καμήλα .
-Που πηγαίνεις, αδελφέ; τον ρώτησε εκείνος απορημένος.
-Πίσω στη σκήτη να μεταφέρω τα πανέρια μας, είπε ο νέος και έφυγε τρέχοντας να προλάβει.
Θαύμασε ο γείτονας ακούγοντας πως είχαν αφήσει στη μέση τη δική τους δουλειά, για να τον εξυπηρετήσουν. Όταν επέστρεψε στην έρημο, έβαλε μετάνοια στον γέροντα δείχνοντάς του την ευγνωμοσύνη του.

Χαρίσματα και χαρισματούχοι, τόμος Γ’, σελ. 20-21.

Ο ΑΒΒΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ με μερικούς ακόμη αδελφούς πήγαιναν να επισκεφθούν κάποια πολύ μακρινή σκήτη. Περπατώντας νυχτωθήκανε κι ο μοναχός που τους είχαν δώσει για οδηγό έχασε τον δρόμο. Οι αδελφοί το κατάλαβαν και ρώτησαν τον Γέροντα ιδιαιτέρως:
- Τί πρέπει να κάνουμε τώρα, Αββά; Αν εξακολουθήσουμε να προχωρούμε, κινδυνεύουμε να χαθούμε σ’ αυτήν εδώ την απέραντή έρημο.
- Αν δείξουμε πως καταλάβαμε ότι έχασε τον δρόμο, θα ντραπεί και θα στενοχωρεθεί ο αδελφός, είπε ο αγαθός Γέροντας. Θα προφασιστώ καλύτερα πώς είμαι κουρασμένος και δεν μπορώ να περπατήσω άλλο και ας μείνουμε εδώ να ξημερώσει. Έτσι κι έκανε, για να μην λυπήσει τον αφηρημένο οδηγό τους.

ΚΑΠΟΙΟΣ Αναχωρητής έμενε στην σκήτη, προτού εγκατασταθεί εκεί ο Όσιος Ποιμήν με τους τέσσερις αδελφούς του. Ήταν καλός Πνευματικός και πολλοί Χριστιανοί από τις γύρω πόλεις πήγαιναν σ’ αυτόν να εξομολογηθούν και να πάρουν τις συμβουλές του. Αφ’ ότου όμως έμεινε ο Όσιος Ποιμήν στην σκήτη, άφησαν οι άνθρωποι τον Αναχωρητή και πήγαιναν σ’ εκείνον. Αυτό στενοχωρούσε τον Όσιο και έλεγε συχνά στους αδελφούς του:
- Τί να κάνουμε με τον μεγάλο τούτο Γέροντα; Οι άνθρωποι με βάζουν σε έννοια. Πρέπει να βρούμε τρόπο να τον ευχαριστήσουμε.
Μια μέρα ετοίμασαν καλό μαγειρεμένο φαγητό, έβαλαν και λίγο κρασί σε μια καράφα και πήγαν όλοι μαζί να επισκεφθούν τον γείτονά τους Αναχωρητή.Εκείνος όμως, όταν τους είδε από μακριά, κρύφτηκε και έδωσε εντολή στον υποτακτικό του να πει πως δεν ευκαιρούσε να δεχθεί επισκέψεις.
- Πες στον Αββά σου, αδελφέ, είπε τότε στον υποτακτικό ο Όσιος Ποιμήν, ότι είμαστε αποφασισμένοι να τον περιμένουμε εδώ έξω όλη την ημέρα. Δεν γυρίζουμε στο κελλί μας, αν δεν αξιωθούμε να πάρουμε την ευχή του.
Βλέποντας ο Αναχωρητής την αγάπη και την ταπεινοφροσύνη τους, βγήκε και τους υποδεχθηκε με χαρά. Εκείνοι του έβαλαν μετάνοια και τον παρακάλεσαν να καταδεχτεί να φάνε μαζί από το φαγητό τους. Συγκινημένος ο Αναχωρητής από την καλοσύνη των αδελφών, την ώρα του γεύματος, αντί για άλλη πρόποση, τους είπε:
- Οφείλω να ομολογήσω πως όχι μόνο όσα έχω ακούσει για σας είναι αληθινά, αλλά ότι διαπιστώνω πολύ περισσότερα με τα μάτια μου. Είστε πράγματι άνθρωποι του Θεού, όχι στην θεωρία αλλά στην πράξη.
Από τότε ο Αναχωρητής και ο Όσιος Ποιμήν έγιναν πολύ στενοί φίλοι.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 19-20 )

23. Οι εορτές της εκκλησίας μας φέρουν στη μνήμη κάποιο γεγονός της θείας οικονομίας ή κάποιο άγιο πρόσωπο. Το γεγονός ή το πρόσωπο αυτό πρέπει να συγκεντρώνει την ευλαβική προσοχή μας, ώστε να φωτίζεται η ψυχή από τη σημασία του και το πνευματικό του μεγαλείο. Έτσι, φέρουμε μπροστά στα μάτια του εσωτερικού μας ανθρώπου τον Κύριο, τη Μητέρα του, τους Αγγέλους και του Αγίους. Αναλογιζόμαστε τη σχέσι καθενός απ’ αυτά τα πρόσωπα με τον θεό και τι επίδρασι έχουν σε όλη την Εκκλησία.
Πρέπει λοιπόν να ερευνούμε και να μαθαίνουμε την ιστορία του γεγονότος ή του προσώπου, που εορτάζουμε. Να τα φέρουμε κοντά στην καρδιά μας. Να τα αφομοιώνουμε. Αλλοιώς, η εορτή είναι ατελής και δεν αρέσει στον θεό. Οι εορτές πρέπει να επηρεάζουν τη ζωή μας, να ζωντανεύουν και να ενισχύουν την πίστι μας, να διατηρούν την προαίρεσί μας αγαθή και διψασμένη για τα ουράνια αγαθά.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 28)

22.  Ο άνθρωπος διαρκώς φθείρεται εξ αιτίας της αμαρτίας.  Έχει λοιπόν ανάγκη ενός καθημερινού Σωτήρος, που διαρκώς να βρίσκεται κοντά του.  Αυτός ο Σωτήρ είναι ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού.  Αρκεί να τον επικαλήσαι με ζώσα, φωτεινή πίστι και θα σε σώζη.  Άπειρες φορές με έσωσε έτσι και εμένα. Αυτές οι σωτηρίες ήσαν τόσο έκδηλες, όπως, για παράδειγμα, η επίσκεψις ενός ελευθερωτού στη φυλακή, από όπου βγάζει ένα κατάδικο.  Είναι αναγκαίο να λαμβάνουμε πείρα, στην ίδια μας τη ζωή, αυτής της δυνάμεως της πίστεως.  Να δοκιμάζουμε τη γλυκύτητα της προσευχής.  Το αίσθημα της αφέσεως των αμαρτιών.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 27)

Να βοηθούμε τους νέους να ακολουθήσουν την κλίση τους

Κάθε άνθρωπος έχει την κλίση του. Ο Καλός Θεός έπλασε τον άνθρωπο ελεύθερο. Έχει αρχοντιά,
σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου και αφήνει ελεύθερο τον καθέναν να ακολουθήση τον δρόμο που τον αναπαύει.
Δεν τους βάζει όλους στην ίδια γραμμή με μια στρατιωτική πειθαρχία. Γι’ αυτό οι νέοι ας αφήσουν τον εαυτό τους ελεύθερο στον πνευματικό χώρο της ελευθερίας του Θεού.
Δεν βοηθιούνται, αν εξετάζουν ποιά ζωή ακολούθησε ή θα ακολουθήση ο τάδε ή ο τάδε. Σ’ αυτό το θέμα δεν πρέπει να επηρεάζωνται από κανέναν.
Οι γονείς πάλι, οι Πνευματικοί, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να βοηθούν τους νέους να διαλέγουν όποια ζωή είναι στα μέτρα τους και να ακολουθούν την πραγματική τους κλίση,
χωρίς να τους επηρεάζουν ή να στραγγαλίζουν την κλίση τους.
Η απόφαση για την ζωή που θα ακολουθήσουν πρέπει να είναι δική τους.
Όλοι οι άλλοι μόνον απλές γνώμες μπορούμε να εκφράσουμε και το μόνο δικαίωμα που έχουμε είναι να βοηθούμε τις ψυχές να βρουν τον δρόμο τους.
Μερικές φορές, όταν συζητάω με νέους που προβληματίζονται πάνω σ’ αυτό το θέμα, ενώ βλέπω την ζυγαριά προς τα που γέρνει,
δεν τους το λέω, για να μην τους επηρεάσω. Εκείνο μόνον που προσπαθώ να κάνω είναι να τους βοηθήσω, όπως μπορώ, να βρουν τον σωστό δρόμο και την εσωτερική ειρήνη•
να αφαιρέσω από αυτό που τους αναπαύει ό,τι βλαβερό υπάρχει, για να αφήσω το καλό, το άγιο,
ώστε να ζουν και σ’ αυτήν την ζωή χαρούμενα, κοντά στον Θεό, και στην άλλη ζωή πιο χαρούμενα.
Ειλικρινά, όποια ζωή κι αν ακολουθήση ένας νέος που γνωρίζω, θα χαρώ και πάντα θα έχω το ίδιο ενδιαφέρον για την σωτηρία της ψυχής του,
φθάνει να είναι κοντά στον Χριστό, μέσα στην Εκκλησία μας.
Θα νιώθω αδελφός του, γιατί θα είναι παιδί της μητέρας μας Εκκλησίας.
Φυσικά χαίρομαι ιδιαίτερα τους νέους που ακολουθούν την μοναχική ζωή, γιατί όντως είναι σοφός αυτός που ακολουθεί αυτήν την αγγελική ζωή,
διότι ξεφεύγει το αγκίστρι του διαβόλου που έχει ως δόλωμα τον κόσμο. Δεν μπορείς όμως να βάλης όλους τους ανθρώπους στο ίδιο καλούπι.
Βλέπεις, ο Χριστός δεν έδωσε σαν εντολή τον Μοναχισμό - παρόλο που είναι ο δρόμος της τελειότητος -,
γιατί δεν ήθελε να επιβάλη σε όλους βαρύ φορτίο. Γι’ αυτό, όταν ο νεανίσκος Τον ρώτησε πώς θα σωθή,
ο Χριστός του απάντησε: «Τήρησαν τας εντολάς». Και όταν εκείνος είπε ότι τις τηρεί και ρώτησε «τί έτι υστερώ;»,
ο Χριστός του είπε: «Έν σοι υστερεί• ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε, όσα έχεις πώλησον και δεύρο ακολούθει μοι».
Δηλαδή, αν έβρισκε κανέναν φιλότιμο, τότε του μιλούσε για την τελειότητα• δεν έβαζε θηλειά στον κόσμο.
Ούτε δίδασκε τον Μοναχισμό, γιατί θα έβαζε φωτιά και ίσως πολλοί θα έτρεχαν αδιάκριτα να γίνουν μοναχοί και θα γινόταν κακό.
Έρριξε μόνον την σπίθα και, όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή, πρόβαλε ο Μοναχισμός.
Έτσι και εμείς δεν έχουμε δικαίωμα να βιάζουμε τους άλλους - μόνοι τους, εάν θέλουν, ας βιάσουν τον εαυτό τους•
μόνον τον εαυτό μας έχουμε δικαίωμα να βιάσουμε, και αυτόν πάλι με διάκριση.
Εγώ μέχρι τώρα σε κανέναν νέο δεν είπα ούτε να παντρευτή ούτε να γίνη καλόγερος.
Αν κάποιος με ρωτήση, του λέω: «Να κάνης αυτό που σε αναπαύει, φθάνει να είσαι κοντά στον Χριστό».
Και αν μου πη ότι δεν αναπαύεται στον κόσμο, τότε του μιλάω για τον Μοναχισμό, για να τον βοηθήσω να βρη τον δρόμο του.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 22-24)

Αδύναμος. 
Το έγκλημα είναι αδυναμία, και όχι ισχύς. Ο εγκληματίας είναι αδύναμος, και όχι ήρωας.
Γι’ αυτό να θεωρείς εκείνον που σε κακομεταχειρίζεται πάντα σαν πιο αδύναμο από σένα, και όπως δεν εκδικείσαι το αδύναμο παιδί, έτσι μην εκδικείσαι ούτε εκείνον που σε κακομεταχειρίζεται. Αφού δεν σε κακομεταχειρίζεται κατά την ισχύ του, αλλά κατά την αδυναμία του.
Μ’ αυτόν τον τρόπο θα συσσωρεύεις τη δύναμη μέσα στον εαυτό σου και θα είσαι σαν θάλασσα, η οποία δεν ξεχύνεται για να βυθίσει κάθε παλιόπαιδο, που πετά μία πέτρα μέσα της

(Στοχασμοί περί καλού και κακού, Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, σελ. 21).