Η μέλλουσα ζωή

- Γέροντα, έφερα γλυκά να κεράσετε.

- Δες πως χαίρονται! Στην άλλη ζωή θα λέμε: «Με τι χαζά χαιρόμασταν! Τι μας συγκινούσαν τότε!». Ενώ τώρα σκιρτάει η καρδιά γι' αυτά.

- Γέροντα, πως θα το καταλάβουμε αυτό από τώρα;

- Άμα το καταλάβετε αυτό από τώρα, δεν θα το πήτε μεθαύριο στην άλλη ζωή. Πάντως, όσοι βρίσκονται εκεί επάνω, καλά περνούν. Ξέρεις τι εργόχειρο κάνουν εκεί στον Ουρανό; Συνέχεια δοξολογούν τον Θεό.

- Γέροντα, γιατί το σώμα Του νεκρού λέγεται «λεί­ψανο»;

- Γιατί είναι ό,τι μένει εδώ στην γη από τον άνθρωπο μετά τον θάνατο. Ο κυρίως άνθρωπος, που είναι η ψυχή, φεύγει στον Ουρανό. Στην μέλλουσα Κρίση θα αναστήση ο Θεός και το σώμα, για να κριθή με αυτό ο άνθρωπος, γιατί με αυτό έζησε και αμάρτησε. Στην άλλη ζωή όλοι θα έχουν το ίδιο σώμα - πνευματικό σώμα-, το ίδιο ανάστημα, και οι κοντοί και οι ψη­λοί, την ίδια ηλικία, και οι νέοι και οι γέροι και τα μωρά, αφού η ψυχή είναι ίδια. Θα υπάρχη δηλαδή μια αγγελική ηλικία.

- Γέροντα, στην άλλη ζωή όσοι θα είναι στην Κόλα­ση θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στον Παράδεισο;

- Κοίταξε, όπως αυτοί που είναι την νύχτα έξω στο σκοτάδι βλέπουν όσους είναι μέσα σε ένα δωμάτιο φωτισμένο, έτσι και όσοι θα βρίσκονται στην κόλα­ση θα βλέπουν όσους θα είναι στον Παράδεισο. Και αυτό θα είναι μεγαλύτερη κόλαση. Όπως πάλι όσοι την νύχτα είναι στο φως, δεν βλέπουν αυτούς που είναι έξω στο σκοτάδι, έτσι και αυτοί που θα βρίσκονται στον Παράδεισο δεν θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στην κόλαση. Γιατί, αν έβλεπαν τους κολασμένους, θα πονούσαν, θα θλίβονταν για την ταλαιπωρία τους, και δεν θα απολάμβαναν τον Παράδεισο, αλλά εκεί «ουκ εστί πόνος...»[12]. Και όχι μόνο δεν θα τους βλέπουν, αλλά ούτε θα θυμούνται αν είχαν αδελφό η πατέρα η μητέρα, αν δεν είναι και εκείνοι στον Παράδεισο. «Εν εκείνη τη ημέρα απολούνται πάντες οι διαλογισμοί αυτού»[13]λέει ο Ψαλμωδός. Γιατί, άμα τους θυμούνται, πως θα είναι Παράδεισος; Αύτος μάλιστα που θα είναι στον Παράδεισο, θα νομίζουν ότι δεν θα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι, ούτε θα θυμούνται τις αμαρτίες που είχαν κάνει. Γιατί, αν θυμούνται τις αμαρτίες τους, δεν θα αντέχουν από φιλότιμο στην σκέψη ότι λύπησαν τον Θεό.

Η ποσότητα πάλι της χαράς του καθενός στον Παρά­δεισο θα είναι διαφορετική. Άλλος θα έχη μια δαχτυλήθρα χαρά, άλλος ένα ποτήρι, άλλος μια ολόκληρη δεξα­μενή. Όλοι όμως θα αισθάνονται πλήρεις και κανένας δεν θα ξέρη το μέγεθος της χαράς, της αγαλλιάσεως, του άλλου. Τα κανόνισε έτσι ο Καλός Θεός, γιατί, αν γνώριζε ο ένας ότι ο άλλος έχει περισσότερη χαρά, δεν θα ήταν τότε Παράδεισος, επειδή θα υπήρχε το «γιατί εκείνος να έχη περισσότερη χαρά και εγώ λιγότερη; ». Δηλαδή καθένας θα βλέπη στον Παράδεισο την δόξα του Θεού ανάλογα με την καθαρότητα των οφθαλμών της ψυχής του. Η ορατότητα όμως δεν θα καθορισθή από τον Θεό, άλλα θα εξαρτηθή από την δική του κα­θαρότητα.

- Γέροντα, μερικοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλα­ση και Παράδεισος.

- Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παρά­δεισος; Πως είναι δυνατόν οι νεκροί να μείνουν στην ανυπαρξία, αφού είναι ψυχές; Ο Θεός είναι αθάνατος και ο άνθρωπος είναι κατά χάριν αθάνατος. Επομένως αθάνατος θα είναι και στην κόλαση. Ύστερα τον Πα­ράδεισο και την κόλαση τα ζη η ψυχή μας σε έναν βαθμό και από αυτήν την ζωή, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Όταν κάποιος έχη τύψεις συνειδήσεως και νιώθη φόβο, ταραχή, άγχος, απελπισία, η είναι κυριευμένος από μίσος, από φθόνο κ.λπ., τότε ζη την κόλαση. Ενώ, όταν μέσα του υπάρχη αγάπη, χαρά, ειρήνη, πραότητα, καλοσύνη κ.λπ., τότε ζη τον Παρά­δεισο. Όλη η βάση είναι η ψυχή, γιατί αυτή είναι που αισθάνεται και την χαρά και τον πόνο. Να, πήγαινε σε έναν πεθαμένο και πες του τα πιο ευχάριστα πράγμα­τα, λ.χ. «ήρθε ο αδελφός σου από την Αμερική» κ.λπ., δεν θα καταλάβη τίποτε. Αν Του σπάσης τα χέρια, τα πόδια, πάλι δεν θα καταλάβη. Επομένως η ψυχή είναι που αισθάνεται. Αυτά όλα δεν τους προβληματίζουν; Η, ας υποθέσουμε, βλέπεις ένα ωραίο, ένα ευχάριστο όνειρο, χαίρεσαι, χτυπάει γλυκά η καρδιά σου και, δεν θέλεις να τελείωση. Ξυπνάς και στενοχωριέσαι, γιατί ξύπνησες. Η βλέπεις ένα άσχημο όνειρο, ότι έπεσες λ.χ. και έσπασες τα πόδια σου, και υποφέρεις, κλαις. Από την αγωνία σου ξυπνάς με δάκρυα στα μάτια, βλέπεις ότι δεν έπαθες τίποτε και λες: «Ευτυχώς όνειρο ήταν!». Δηλαδή συμμετέχει η ψυχή. Από ένα άσχημο όνειρο υποφέρει κανείς περισσότερο από ό,τι στην πραγμα­τικότητα, όπως και ο άρρωστος υποφέρει πιο πολύ την νύχτα απ' ό,τι την ημέρα. Έτσι και όταν πεθάνη ο άνθρωπος, αν πάη στην κόλαση, θα είναι πιο οδυνηρό. Σκεφθήτε να ζη κανείς ένα αιώνιο εφιαλτικό όνειρο και να βασανίζεται αιώνια! 'Εδώ δεν μπορείς να αντέξης για λίγα λεπτά ένα άσχημο όνειρο, άντε τώρα αιώνια -Θεός φυλάξοι- να είσαι μέσα στην θλίψη. Γι' αυτό κα­λύτερα να μην πάμε στην κόλαση. 'Εσείς τι λέτε;

- Τόσον καιρό, Γέροντα, κάνουμε αγώνα να μην πάμε στην κόλαση λέτε, εκεί να καταλήξουμε;

- Αν δεν έχουμε μυαλό, εκεί θα πάμε. Εγώ εύχομαι η όλοι στον Παράδεισο η κανένας στην κόλαση... Κα­λά δεν λέω; Είναι πολύ βαρύ, μετά από όσα έκανε ο Θεός για μας τους ανθρώπους, να πάμε στην κόλαση και να Τον λυπήσουμε. Ο Θεός να φυλάξη, όχι μόνον άνθρωπος, αλλά ούτε πουλί να μην πάη στην κόλαση.

Ο Καλός Θεός ας μας δώση καλή μετάνοια, για να μας βρη ο θάνατος σε καλή πνευματική κατάσταση και, να απόκατασταθούμε στην Ουράνια Βασιλεία Του. Αμήν.

[1] Έκφραση της τουρκικής γλωςσας που σημαινει «δεν υπάρχει οφελος, δεν υπάρχει χαΐρι».

[2] Λουκ. 23, 32-33 και 39-43

[3] Ματθ. 3,2 και 4, 17· βλ. και Ματθ. 10, 7· Μάρκ. 1,15-

[4] Με το «εμάς» ο Γέροντας εννοεί την σύνολη ανθρωπότητα.

[5] Ο Άγιος Νεκτάριος στο έργο του «Μελέτη περί της αθανασίας της ψυχής κει περί των ιερών μνημοσύνων», εκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσ­σαλονίκη 1973, σ.202, γράφει ως συμπέρασμα των όσων ανέπτυξε βά­σει των σχετικών μαρτυριών των Αγίων Πατέρων:«Εξ όλων δη τούτων δήλον γίνεται, ότι η ψυχή μετά θάνατον αδυνατεί να κάμη τι έργον σωτηριώδες και να απαλλαγή των τον Άδου αλύτων δεσμών, και οτι μόνον αι θείαι λειτουργίαι, αι προσευχαί των οικείων, των δικαίων, αι υπέρ αυτών γινόμενοι και αι ελεημοσύναι γίνονται πρόξενοι σωτηρίας κει ελευθερίας από των δεσμών του Άδου».17 Α. Κορ. 15.42

[7] Πρβλ. Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Περί των εν πίστει κεκοιμημένων, όπως αι περί αυτών γινόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίνησιν, PG 95, 248.

[8] Γέροντος Παϊσίου Άγιορείτου, Επιστολές, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», εκδ. 6η, Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2002, σ. 49.

[9] Βλ. Ευχολόγιον το Μεγα, Ακολουθία Νεκρώσιμος, σ. 411.

[10] Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει: «Μη γαρ οίεσθω τις, οτι ουκ άναγνωρισμος εκάστου προς έκαστον επί τής φοβέρας εκείνης συναγωγής γενήσεται. Ναι, όντως έκαστος άναγνωριεί τον πλησί­ον αυτού, ου τω του σώματος σχήματι, αλλά τω διορατικώ της ψυχής όμματι». PG 95, 276Α.

[11] Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος γράφει: «Και απλώς πας άνθρωπος αμαρτωλός εν τη φοβερά ημέρα της κρίσεως απεναντίας αυτού εις την αιωνίαν ζωήν και εις το ανεκλάλητον εκείνο φως όψεται τον όμοιον αυτού και κριθήσεται παρ' αυτου», Περί μετανοίας, Λογος Ε', Sources Chretiennes 96, 434.

[12] Βλ. Ευχολόγιον το Μέγα, Ακολουθία Νεκρώσιμος, σ. 411.

[13] Ψαλμ. 145, 4.

Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου
Η μετά θάνατον ζωή

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα: Πατερική Θεολογία

Πηγή: Ανθολόγιο Συμβουλών Γέροντος Πορφυρίου, σελ. 71, 72-75, δ΄ έκδ. 2003.  

"Η ζωή της καρδιάς είναι η αγάπη, ενώ η κακία απέναντι του αδελφού μας είναι ο θάνατος της καρδιάς.
Ο Κύριος μας κρατεί ακόμη πάνω στη γη, ώσπου η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον να διαποτίσει όλη την καρδιά μας.
Αυτό είναι που περιμένει από όλους εμάς.
Αλλο προορισμό δεν έχουμε"
(άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης, Η εν Χριστώ ζωή μου,εκδόσεις Παπαδημητρίου σελ. 101)
 
 Η αρχή του ημερολογίου!
"Το να αμαρτάνουμε κάθε ημέρα και κάθε ημέρα να μετανοούμε,
αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πρόοδος,
αλλά ως βάδισμα σημειωτόν αντί του βαδίσματος προς τα εμπρός.
Εν όσω η αμαρτία δεν μειωθεί και εν όσω δεν υπερισχύσει η μετάνοια,
οι ημέρες μας θα πληρούνται από την ανέγερση και την κατεδάφιση του ίδιου πύργου.
Πρέπει λοιπόν, να φροντίσεις, ωστε κάποτε
να μπορέσεις από τη χθεσινή ανέγερση να δείξεις κάτι μη κατεδαφισμένο.
Αυτό θα είναι η πρώτη ημέρα του ημερολογίου της ζωής σου"
(άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
 
"Τον καιρό που διανύσαμε στη μοναχική ζωή, τον μετρούμε,
επειδή όμως αγνοούμε την αμέλεια που δείξαμε στη διάρκειά του, υπερηφανευόμαστε.
Για έναν άνθρωπο δεν είναι έπαινος μονάχα τα χρόνια, αλλά η προκοπή.
Και προκοπή δεν είναι τα άσπρα μαλλιά, αλλά το να αποκτήσει κανείς ενάρετη ζωή"
(Οσίου Εφραίμ του Σύρου έργα, τόμος Α σελ. 238)
 
"Πώς δεν θυμόμαστε το ρητό του γέροντος εκείνου που είπε ότι
"εάν χάσει κανείς χρυσό ή άργυρο, μπορεί να βρει άλλον αντι για αυτόν,
αυτός όμως που χάνει καιρό, δεν μπορεί να βρει άλλον";
Πραγματικά θα αναζητησουμε μία ώρα από αυτόν τον καιρό και δεν θα βρούμε"
(αββάς Δωρόθεος,ΕΠΕ σελ. 473)
 
"Δίνω όλα τα υπάρχοντά μου, για μία στιγμή ακόμα"
(τελευταία λόγια βασίλισσας Ελισάβετ 1533-1603)
 
"Νυν ουκ έστιν υμέτερος ο καιρός" (=τώρα δεν είναι δικός σας ο καιρός, Ιωαννου Χρυσοστόμου)
 
όσοι τον καιρό ξοδεύουν, και το μέλλον δεν μετρούν,
στα χαμένα τον γυρεύουν, σαν και πρώτα να τον βρουν.
Επειδής φτερά βαστάει, φεύγει, τρέχει σαν νερό,
κι όποιος δεν τον κυνηγάει, χάνει πάντα έναν μισθό!
(Βηλαράς)
 
"Είναι αδύνατον να σκοτώσεις το χρόνο, χωρίς να πληγώσεις την αιωνιότητα"!
 
Εχασα μία ημέρα...
Διηγούνται, πως ο αυτοκράτορας Τίτος, κατά τη διάρκεια κάποιου επίσημου γεύματος,
θυμήθηκε πως εκείνη την ημέρα δεν είχε κάνει καλό σε κανέναν άνθρωπο.
Διέκοψε το φαγητό του ανατινάχτηκε από τη θέση του αφήνοντας μια φωνή:
Diem perdidi, δηλαδή
έχασα μία ημέρα!
 
Η παράδοση αναφέρει πως ο Αλέξανδρος διδάχτηκε από τον Αριστοτέλη να θεωρεί χαμένη την ημέρα,
κατά την οποία δεν του είχε δοθεί η ευκαιρία να ευεργετήσει κάποιον από τους υπηκόους του.
Οταν η ημέρα περνούσε χωρις ευεργεσία, συνήθιζε να λεει:
"Σήμερον ουκ εβασίλευσα. Ουδένα γαρ ευ εποίησα"
(=σήμερα δεν βασίλεψα, διότι δεν ευεργέτησα κανέναν)
(Ιστορικά ανέκδοτα,Βαγγέλη Μιλλεούνη σελ. 49)
 
Δώσε αξία στο κάθε λεπτό!
Για να αντιληφθείς την αξία ενός χρόνου:
Ρώτα ένα σπουδαστή που απέτυχε στις τελικές εξετάσεις.
Για να εκτιμήσεις την αξία ενός μηνός:
Ρώτα μια μητέρα που γέννησε ένα πρόωρο μωρό.
Για να εκτιμήσεις την αξία μιας εβδομάδας:
Ρώτα τον εκδότη μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας.
Για να αντιληφθείς την αξία μιας ώρας:
Ρώτα τους ερωτευμένους οι οποίοι περιμένουν να συναντηθούν.
Για να αντιληφθείς την αξία ενός λεπτού:
Ρώτα κάποιον που έχασε το τραίνο, το λεωφορείο ή το αεροπλάνο.
Για να αντιληφθείς την αξία ενός δευτερολέπτου:
Ρώτα αυτόν που επέζησε από ένα δυστύχημα.
Για να αντιληφθείς την αξία ενός χιλιοστού του δευτερολέπτου:
Ρώτα αυτόν που κέρδισε ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς.

(Ιωάννου Χρυσοστόμου (350-407 μ.Χ)
ΟΜΙΛΙΑ ΙΒ΄ εις το κατά Ματθαίον,   στα νέα ελληνικά!)

Ματθαίος 3, 13-17

«Τότε έρχεται ο Ιησούς από την Γαλιλαία στον Ιορδάνη προς τον Ιωάννη για να βαπτιστεί από αυτόν»

1. Ερχεται ο Δεσπότης μαζί με τους δούλους, ο δικαστής μαζί με τους υπόδικους, για να βαπτιστεί. Μην ταραχτείς όμως. Μεταξύ των ταπεινών αυτών διαλάμπει το υψηλό μεγαλείο του. Καταδέχτηκε να κυοφορηθεί σε παρθενικά σπλάχνα επί τόσο χρόνο και να γεννηθεί από αυτά μαζί με τη δική μας ανθρώπινη φύση, να ραπιστεί, να σταυρωθεί, να πάθει όλα όσα έπαθε. Γιατί θαυμάζεις λοιπόν, επειδή καταδέχτηκε και να βαπτιστεί και να έλθει μαζί με τους άλλους προς τον δούλο του;

Το εκπληκτικό ήταν εκείνο, να θελήσει να γίνει άνθρωπος, ενώ είναι Θεός. Τα άλλα όλα ακολουθούν κατά λογική ακολουθία.

Για αυτό ακριβώς και ο Ιωάννης από την αρχή έλεγε εκείνα που είπε, ότι δεν είναι άξιος να λύσει τον ιμάντα του υποδήματος και όλα τα άλλα, ότι είναι, λόγου χάριν, κριτής και αποδίδει στον καθένα κατά την αξία του, και ότι θα δώσει πλούσια το Πνεύμα σε όλους. Αυτά, ώστε, όταν τον δεις να έρχεται στο βάπτισμα, να μην σου περάσει καμία ταπεινή υποψία. Για αυτό και όταν ήταν κοντά, του προβάλλει εμπόδια με τα λόγια:

«Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα και εσύ έρχεσαι σε μένα;». Επειδή επρόκειτο για βάπτισμα μετανοίας και προέτρεπε στο να κατηγορήσουν τις αμαρτίες τους, για να μη νομίσει κανείς ότι και αυτός έρχεται στον Ιορδάνη με αυτήν την διάθεση, κάνει σε αυτό μια διόρθωση εκ των προτέρων με τον να τον αποκαλέσει Αμνό και λυτρωτή από όλη την αμαρτία της γης.

(Θεατρικό σκετς   ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΟ)

Συγγραφέας Ελένη Π. Κονδύλη (Φιλόλογος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων στο Σ.Δ.Ε. Περιστερίου)

(Το μονόπρακτο αυτό δημιουργήθηκε για τους ενήλικες μαθητές των Φυλακών Κορυδαλλού. Παίχθηκε από εκπαιδευόμενους του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε) Περιστερίου το οποίο συμμετείχε στη Χριστουγεννιάτικη Εκδήλωση του Σ.Δ.Ε. Φυλακών Κορυδαλλού στις 21-12-2012)

Πρόσωπα: Άγγελος

Βοσκός

(Ο Άγγελος και ο Βοσκός περπατούν προς αντίθετες κατευθύνσεις, σαν δυο περαστικοί  στον ίδιο δρόμο. Δεν έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο ντύσιμό τους. Ο Βοσκός περπατά προς το κέντρο της αίθουσας και ο Άγγελος προς τη σκάλα και την έξοδο. Ο  Βοσκός είναι βιαστικός και κοιτάζει κάτω και ο Άγγελος κοιτάζει επάνω και είναι αφηρημένος. Πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο και τότε κοιτιούνται).

ΑΓΓΕΛΟΣ: Συγγνώμη, καλέ μου άνθρωπε!

ΒΟΣΚΟΣ: Με συγχωρείτε, έπεσα πάνω σας…   Ξέρετε πάω να βρω ένα νέο βασιλιά που γεννιέται… και βιάζομαι να προλάβω!

Α: Συγγνώμη, μήπως είστε … (ψάχνει να βρει τη λέξη) βοσκός; Γιατί εσάς έψαχνα!

Β: Ναι, «βοσκούσα τα πρόβατα εδώ επαραπέρα» … και ξαφνικά… το έμαθα!  

Α: Δεν είναι από κει ο νέος βασιλιάς, από την άλλη είναι…

Β: Τι λες άνθρωπέ μου; Η πολιτεία είναι εκεί που πάω εγώ. Από την άλλη έχει μόνο χαμόσπιτα, χωράφια και σπηλιές…

Α: Σε μια σπηλιά θα γεννηθεί!

Β: Τι;;; Πλάκα μου κάνεις; Τι σόι βασιλιάς είναι αυτός; Με κορόιδεψαν…

Α: Είναι ο βασιλιάς των φτωχών, των κατατρεγμένων, των πονεμένων, των αδικημένων…

Β: (εξυπνακίστικα)Ναι, αλλά δεν είναι αδικία να γεννιέται ολόκληρος βασιλιάς σε μια σπηλιά;

Α: Δεν Του άνοιξαν άλλη πόρτα. Δεν Τον πειράζει. Ήρθε ακριβώς για να μοιραστεί τα προβλήματά σας, τη ζωή σας, τη σάρκα σας.

Β: Ναι, αλλά,….(σταματάει) Για στάσου! Άκουσα καλά; «Τη σάρκα σας»; «ΣΑΣ;;;» Γιατί, εσύ τι είσαι, παιδάκι μου;

Α: (με φυσικότητα) Εγώ είμαι ένας Άγγελος.

Β: Όπα!  (μιλάει στο κοινό) Αυτός ή τρελός  είναι ή φάντασμα! Φάντασμα!  (Τρομάζει. Γυρίζει στον Άγγελο και προσπαθεί να τον αγγίξει) Μμμμ. Είσαι πεθαμένος;

Α: Ζωντανός! Ολοζώντανος! Ήρθα να σου πω για το Χριστό, το Σωτήρα, που θα γεννηθεί!

Β: Τι να τον κάνω εγώ το φτωχό βασιλιά; Εγώ θέλω πλούτη… Αυτά ονειρεύομαι στο χειμαδιό με τους άλλους τσοπάνους…

Α: Τα πλούτη χάνονται, φέρνουν έγνοιες, μίση και δυστυχία.  Ο Χριστός φέρνει πλούτη, αλλά πλούτη στην καρδιά μας: αγάπη…

Β: Αγάπη; Τι είναι αυτό; Τρώγεται;  Βλέπεις εδώ τους απλήρωτους λογαριασμούς; (τινάζει κάτι χαρτιά που κρατάει) Αυτούς πήγαινα στο βασιλιά, μήπως και κάνει καμιά εξυπηρέτηση… Κάποιον θα ξέρει τέλος πάντων. Ολόκληρος βασιλιάς… (κοιτάζει τα χαρτιά που κρατάει ο Άγγελος) Και… σύ …λογαριασμούς;

Α: Ψαλμοί είναι, για τη χορωδία των Αγγέλων. Κάνουμε πρόβες.

Β: (Στον εαυτό του) «Αγάπη» σου λέει ο άλλος! Αχ, καλή ήταν η Μάρθα όταν την παντρεύτηκα… Αλλά τώρα έχει βγάλει μια γκρίνια, μια μουρμούρα…

Α: (ήρεμα, σα να γνωρίζει όλη τη ζωή του βοσκού) Τσακώνεσαι μαζί της. Την έχεις αφήσει μόνη της με όλα τα οικογενειακά βάρη, το ξέρεις; Δε συζητάτε πια. Ο Χριστός έρχεται για να σε μάθει την αγάπη της θυσίας και της κατανόησης. Αυτή η αγάπη δε φθείρεται…

Β:  Και τα παιδιά μου μού «τη σπάνε». Όλο τρέλες και απαιτήσεις! …

Α: Να τους δίνεις εσύ το καλό παράδειγμα. Λίγα δώρα, εννοώ λιγότερα δώρα! Αλλά και λίγη υπομονή και ευγένεια στα παιδιά σου δεν κάνει κακό. Τους κάνει καλούς ανθρώπους. Και όχι καλούς καταναλωτές.

Β: Δηλαδή, στον «καλό άνθρωπο» που λες η… μοιχεία απαγορεύεται;

Α: ( ο Άγγελος σκύβει το κεφάλι και φαίνεται λυπημένος. Αρχίζει να απομακρύνεται αργά)

Β:  (επιτακτικά) Πού πας; Γύρνα πίσω!

Α:  Στο Θεό της αγάπης, της ειρήνης…

Β: Καλέ ποιας ειρήνης; Δε βλέπεις τι γίνεται στον κόσμο; Οι Ρωμαίοι μας έχουν κατακτήσει και μας πίνουν το αίμα με το μπουρί.

Α: Η ειρήνη δεν είναι στα χαρτιά. Η περίφημη ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ…

Β: (σαν να μην ακούει καλά) Ποια; Η Ευρωπαϊκή Ένωση;;;

Α: Η Ρωμαϊκή Ένωση. Η «ΠΑΞ ΡΟΜΑΝΑ» των Ρωμαίων…

Β: (σαν να μην ακούει καλά) Ποιών; Των Ευρωπαίων;;;

Α: Των Ρωμαίων. Η Ρωμαϊκή Ένωση, λοιπόν, έφερε ειρήνη ή εκμετάλλευση; Η πραγματική ειρήνη, να ξέρεις, αρχίζει από τις δικές μας καρδιές και μεταδίδεται στους άλλους. Συνήθως οι άνθρωποι τα κάνετε ανάποδα και δε βρίσκετε άκρη.

Β: Κάτσε, βασικά, εγώ άλλο έλεγα και με μπέρδεψες… Η Μαγδαληνή… μου αρέσει… Πειράζει;

Α: (ήρεμα, συμβουλευτικά) Νέο κορίτσι, για τα λεφτά σου σε θέλει. Η γυναίκα σου σε νοιάζεται, τα παιδιά σου σε χρειάζονται!

Β: Για να πούμε την αλήθεια, τα παιδιά μου μού «τη δίνουν», αλλά τα αγαπάω… Και η καημένη η Μάρθα,… είναι  βράχος, δε λέω… Αλλά… τα γλέντια μ’ αρέσουν! Πειράζει;

Α: (ήρεμα) Η χαρά δεν είναι κακό, ο Θεός τη δίνει. Αλλά όχι να καταστρέφεις τον εαυτό σου. Με «ουσίες και  οινοπνεύματα»…

Β: (στο κοινό) Πω, πω! Ξενέρωτος τύπος αυτός ο Άγγελος! …(σκέφτεται κάτι άλλο) Και ο φίλος μου ο τελώνης –πρώτο παιδί – ετοιμάζει μια δουλίτσα μούρλια! Θα τσεπώσουμε πολλά. Πειράζει;

Α: (ήρεμα) Παράνομα! … Αδικία. Κινδυνεύεις να δυστυχήσεις χειρότερα. Κι έτσι η αδικία γίνεται περισσότερη στη γη…

Β: Άσ’ τα αυτά τώρα! Άλλοι αδικούν περισσότερο. Οι μεγάλοι!

Α: Σύμφωνοι. Αλλά πάρε και συ τις ευθύνες σου: θα μπεις και θα συνεχίσεις τον κύκλο της αδικίας;

Β: (κοροϊδευτικά) Ναι, καλά τώρα!…  (Ξανασκέφτεται και πιάνει τον ΄Αγγελο από το μανίκι) Στάσου! Έχω κάτι σημαντικό να σε ρωτήσω: Αν πιστέψουμε σ’ αυτό το Θεό… « της αγάπης και της ειρήνης», που μας λες, θα λυθούν όλα τα προβλήματά μας με τη μία;

Α: Όχι, αντιθέτως. Όσοι Τον πιστέψουν θα αγωνίζονται συνέχεια για το καλό στο δύσκολο αυτόν κόσμο.

Β: Μ’ αρέσει όμως αυτό… ΤΟ ΚΑΛΟ...  Αυτό ήθελα όταν ήμουν μικρός… Μ΄ αυτά που λες με κάνεις να νιώθω πάλι σαν… σαν παιδί (α, στην ευχή, πώς μου ήρθε αυτό, τώρα;!)

Α: Η Βασιλεία των ουρανών είναι για αυτούς που θα μοιάσουν με τα παιδιά. Όχι στο μυαλό, αλλά στην καρδιά.

Β: Ναι, αλλά εγώ έχω κάνει… Θέλω να πω, όχι εγώ, δε με νοιάζει εμένα! Ε, ένας φίλος μου βοσκός, που ενδιαφέρεται να γνωρίσει το μικρό βασιλιά, έχει κάνει πολλά στραβά στη ζωή του. Με τι πρόσωπο να πάει να τον δει;

Α:  Άκουσε κάτι: εσείς οι άνθρωποι δυσκολεύεστε αφάνταστα να συγχωρήσετε. Ο Θεός συγχωρεί και αγκαλιάζει πάντα όποιον μετανιώνει και αλλάζει πραγματικά. Αυτό ισχύει και για το φίλο σου το βοσκό και για σένα.

(σιωπή)

Α: Λοιπόν προχωράω. Θα ’ρθεις μαζί μου;

Β: Α, μπα!  Άστο, καλά είμαι έτσι…

(Κοιτάνε και οι δύο το κοινό αμήχανα)

Α: (ο Άγγελος τον κοιτάζει τρυφερά και με αργές κινήσεις τον ακουμπάει στον ώμο παρηγορητικά. Μετά, πάντα με αργές κινήσεις, ανεβαίνει τη σκάλα και φεύγει από την έξοδο. Δεν τον βλέπουμε πια).

Β: (ξαφνικά αρχίζει να κυνηγάει τον Άγγελο ανεβαίνοντας τη σκάλα και φωνάζοντας θυμωμένα) Κοίτα, δε θα μου πεις εσύ, το ξέρω ότι το καλό το έχω μέσα μου…. Ό, τι …βλακείες και να κάνω, ξέρω τι είναι καλό. Και το θέλω το καλό!…

(Σταματάει απότομα. Έχει φτάσει στην πόρτα.  Ξαφνιασμένος, βλέπει κάτι στο βάθος απ’ όπου έφυγε ο Άγγελος, που εμείς δε το βλέπουμε)

Β: Όπα, τι έγινε παιδιά; Εσύ έβγαλες φτερά, ρε φίλε! Και  κει κάτω η σπηλιά λάμπει! Θε μου, τι φως είναι αυτό!

Α: (μιλάει γλυκά, χαμογελαστά, δεν τον βλέπουμε) Ναι, αλλά μην εντυπωσιάζεσαι. Αυτά δεν είναι τίποτα μπροστά στη δόξα του Θεού.  Ένα μικρό «σπρώξιμο» είναι, μήπως καταλάβεις… Όμως, αν έρθεις, στο ξαναλέω: σ’ αυτό τον κόσμο, Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΟΛΛΥΓΟΥΝΤ, από τον καναπέ. Είναι αγώνας για το καλό και θυσία! Θα ’ρθεις;  (περιμένει λίγο).

Έλα καλέ μου φίλε…Σε περιμένω.

Β: ΝΑ ΠΑΩ;;;  (στο κοινό)

ΘΑ ΠΑΩ! ΕΛΑΤΕ ΚΑΙ ΕΣΕΙΣ! (Κοιτάζει γελώντας το κοινό. Κάνει ένα νεύμα και στους άλλους να έρθουν και φεύγει τρέχοντας προς τα εκεί που πήγε ο Άγγελος).

ΤΕΛΟΣ

Από το βιβλίο: Ἡ ζωὴ ἑνὸς Μεγάλου: Βασίλειος Καισαρείας Στυλιανοῦ Γ. Παπαδόπουλου

«Μεγαλειότατε νικηθήκαμε» Ὁ Βασίλειος εἶναι Μέγας

Ἡ ὀρθοδοξία τῆς Καππαδοκίας ἔμοιαζε λίγο πολὺ μὲ νησίδα στὴν Ἀνατολή. Ὁ Οὐάλης ἀπέλυσε τοὺς ἀσκοὺς τῆς αἱρέσεως παντοῦ. Συνδυασμένες ἡ βία καὶ ἡ πονηρία τοῦ ἔδωσαν ἀποτελέσματα μεθυστικά. Σάρωσε τὴν Ὀρθοδοξία καὶ ἔσφιγγε τώρα σὰν τανάλια τὴν Καισάρεια. Εἶναι ἀλήθεια πὼς οἱ Καππαδόκες δὲν εἶχαν γνωρίσει καλὰ τὴ βάναυση σκληρότητα τοῦ Οὐάλη. Ἄκουγαν ὅ,τι συνέβαινε ἀλλοῦ. Τοὺς κοβόταν τὸ αἷμα.

Τὰ διάφορα κέντρα τῆς αὐτοκρατορίας ὑποτάχθηκαν πράγματι στὴν πολιτικὴ τοῦ ἀρειανόφρονα. Μὰ τοῦτο ἔγινε γιατί διώχθηκαν οἱ ὀρθόδοξοι, δημεύθηκαν οἱ περιουσίες τους, ἐξαναγκάσθηκαν, πιέσθηκαν μὲ βίαια μέσα. Καὶ ὅσοι ἀντιστέκονταν ἀντικαταστάθηκαν.

Ἡ θηριωδία καὶ τὸ μίσος δὲν εἶχαν ὅρια. Ἔφθασαν στὸ σημεῖο νὰ κάψουν… στὴν Νικομήδεια ὀρθόδοξους πρεσβυτέρους μέσα σὲ πλοῖο. Ὅσο πλησίαζαν μάλιστα στὴν Καισάρεια τόσο πιὸ ἄγρια γινόταν ἡ θηριωδία τους. Ὄργανα τοῦ αὐτοκράτορα βεβήλωναν ναούς. Σὲ κάποια πόλη μπῆκαν στὸν ναό, ἀνέβηκαν στὴν ἁγία Τράπεζα καὶ χόρευαν πάνω σ’ αὐτήν. Σὲ ἄλλο ναό, ποὺ ὁ ὀρθόδοξος ἱερέας προσπάθησε νὰ ἐμποδίσει τοὺς βέβηλους, σκότωσαν καὶ ἔχυσαν ἀνθρώπινο αἷμα ἐπάνω στὴν ἴδια τὴν ἁγία Τράπεζα. Θῦμα ὁ ἱερέας. Τὰ φοβερὰ τοῦτα σφυροκοποῦσαν κάθε μέρα τ’ αὐτιὰ τῆς ὀρθόδοξης Καισάρειας…

Πρέπει νὰ ἦταν Νοέμβριος- Δεκέμβριος. Οἱ πιέσεις στὸ Βασίλειο διαδέχονταν ἡ μία τὴν ἄλλη. Σήμερα τὸν προσέβαλαν. Αὔριο τοῦ ὑπόσχονταν πολλά.

Πρὶν ἀποφασίσει ὁ Οὐάλης τὴν ὥρα τῆς τελικῆς ἑφόδου δοκίμασε πολλοὺς τρόπους γιὰ νὰ φέρει στὰ νερὰ του τὸ Βασίλειο. Ἔνοιωθε μάλιστα ὅτι καὶ μόνο τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Βασίλειος παραμένει ὀρθόδοξος Μητροπολίτης Καισαρείας ἀποτελεῖ γι’ αὐτὸν ἀποτυχία τῆς πολιτικῆς του, γελοιοποίηση τοῦ Βασιλικοῦ του κύρους… Σημαντικὸ ρόλο στὶς πιέσεις ἔπαιζαν οἱ δικαστικοί, ποὺ εἶχαν κιόλας γίνει πέρα γιὰ πέρα ὄργανα τοῦ αὐτοκράτορα. Δὲν ὑστέρησαν ὅμως καὶ οἱ στρατιωτικοί…

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα: Πατερική Θεολογία

Το σπουδαίο είναι να μπούμε στην Εκκλησία. Να ενωθούμε με τους συνανθρώπους μας, με τις χαρές και τις λύπες όλων. Να τους νιώθουμε δικούς μας, να προσευχόμαστε για όλους, να πονάμε για την σωτηρία τους, να ξεχνάμε τους εαυτούς μας. Να κάνομε το παν γι’ αυτούς, όπως ο Χριστός για μας. Μέσα στην Εκκλησία γινόμαστε ένα με κάθε δυστυχισμένο και πονεμένο κι αμαρτωλό. Κανείς δεν πρέπει να θέλει να σωθεί μόνος του, χωρίς να σωθούν και οι άλλοι. Είναι λάθος να προσεύχεται κανείς για τον εαυτό του, για να σωθεί ο ίδιος. Τους άλλους πρέπει να αγαπάμε και να προσευχόμαστε να μη χαθεί κανείς· να μπούν όλοι στην Εκκλησία. Αυτό έχει αξία. Και μ’ αυτή την επιθυμία πρέπει να φύγει κανείς απ’ τον κόσμο, για να πάει στο μοναστήρι η στην έρημο.

Μέσα στην Εκκλησία, που έχει τα μυστήρια που σώζουν, δεν υπάρχει απελπισία. Μπορεί να είμαστε πολύ αμαρτωλοί. Εξομολογούμαστε, όμως μας διαβάζει ο παπάς κι έτσι συγχωρούμαστε και προχωρούμε προς την αθανασία, χωρίς καθόλου άγχος, χωρίς καθόλου φόβο.

Όποιος ζει τον Χριστό, γίνεται ένα μαζί Του, με την Εκκλησία Του. Ζει μια τρέλα! Η ζωή αυτή είναι διαφορετική απ’ τη ζωή των ανθρώπων. Είναι χαρά, είναι φως, είναι αγαλλίαση, είναι ανάταση. Αυτή είναι η ζωή της Εκκλησίας, η ζωή του Ευαγγελίου, η Βασιλεία του Θεού. «Η Βασιλεία του Θεού εντός ημών εστίν» (Λουκ. 17,21). Έρχεται μέσα μας ο Χριστός κι εμείς είμαστε μέσα Του. Και συμβαίνει όπως μ’ ένα κομμάτι σίδηρο που τοποθετημένο μές στη φωτιά γίνεται φωτιά και φως· έξω απ’ τη φωτιά, πάλι σίδηρος σκοτεινός, σκοτάδι.

Όσοι κατηγορούν την Εκκλησία για τα λάθη των εκπροσώπων της, με σκοπό δήθεν να βοηθήσουν για την διόρθωση, κάνουν μεγάλο λάθος. Αυτοί δεν αγαπούν την Εκκλησία. Ούτε, βέβαια τον Χριστό. Τότε αγαπάμε την Εκκλησία, όταν με την προσευχή μας αγκαλιάζουμε κάθε μέλος της και κάνομε ό,τι κάνει ο Χριστός. Θυσιαζόμαστε, αγρυπνούμε, κάνομε το παν, όπως εκείνος, ο οποίος «τις λοιδορίες δεν τις ανταπέδιδε, και όταν έπασχε δεν απειλούσε» (Α΄ Πετρ. 2,23).

Να προσέχουμε και το τυπικό μέρος. Να ζούμε τα μυστήρια, ιδιαίτερα το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Σ’ αυτά βρίσκεται η Ορθοδοξία. Προσφέρεται ο Χριστός στην Εκκλησία με τα μυστήρια και κυρίως με την Θεία Κοινωνία.

Για πολλούς, όμως, η θρησκεία είναι ένας αγώνας, μια αγωνία κι ένα άγχος. Γι’ αυτό πολλούς απ’ τους «θρήσκους» τους θεωρούνε δυστυχισμένους, γιατί βλέπουνε σε τι χάλια βρίσκονται. Και πράγματι. Γιατί αν δεν καταλάβει κανείς το βάθος της θρησκείας και δεν την ζήσει, η θρησκεία καταντάει αρρώστεια και μάλιστα φοβερή. Τόσο φοβερή, που ο άνθρωπος χάνει τον έλεγχο των πράξεών του, γίνεται άβουλος κι ανίσχυρος, έχει αγωνία κι άγχος και φέρεται υπό κακού πνεύματος (δηλ. δαιμονικής ενέργειας). Κάνει μετάνοιες, κλαίει, φωνάζει, ταπεινώνεται τάχα, κι όλη αυτή η ταπείνωση είμαι μια σατανική ενέργεια. Ορισμένοι τέτοιοι άνθρωποι ζούνε τη θρησκεία σαν ένα είδος κολάσεως. Μέσα στην εκκλησία κάνουν μετάνοιες, σταυρούς, λένε, «είμαστε αμαρτωλοί, ανάξιοι», και μόλις βγούνε έξω, αρχίζουν να βλασφημάνε τα θεία, όταν κάποιος λίγο τους ενοχλήσει. Φαίνεται καθαρά ότι υπάρχει στο μέσον δαιμόνιο.

Στην πραγματικότητα, η χριστιανική θρησκεία μεταβάλλει τον άνθρωπο και τον θεραπεύει. Η κυριότερη, όμως, προϋπόθεση, για να αντιληφθεί και να διακρίνει ο άνθρωπος την αλήθεια, είναι η ταπείνωση. Ο εγωισμός σκοτίζει το νού του ανθρώπου, τον μπερδεύει, τον οδηγεί στην πλάνη, στην αίρεση. Είναι σπουδαίο να κατανοήσει ο άνθρωπος την αλήθεια.

Στις αιρέσεις πάνε όλοι οι μπερδεμένοι. Μπερδεμένα παιδιά μπερδεμένων γονέων.

Πολλές φορές ούτε ο κόπος, ούτε οι μετάνοιες, ούτε οι σταυροί προσελκύουν τη χάρη. Υπάρχουν μυστικά. Το ουσιαστικότερο είναι να φύγεις απ’ τον τύπο και να πηγαίνεις στην ουσία. Ό,τι γίνεται, να γίνεται από αγάπη.

Όταν δεν ζείς με τον Χριστό, ζείς μές στη μελαγχολία, στη θλίψη, στο άγχος, στη στενοχώρια. δεν ζείς σωστά. Τότε παρουσιάζονται πολλές ανωμαλίες και στον οργανισμό. Επηρεάζεται το σώμα, οι ενδοκρινείς αδένες, το συκώτι, η χολή, το πάγκρεας, το στομάχι. Σου λένε: «Για να είσαι υγιής, πάρε το πρωί το γάλα σου, το αυγουλάκι σου, το βουτυράκι σου με δύο-τρία παξιμάδια». Κι όμως, αν ζείς σωστά, αν αγαπήσεις τον Χριστό, μ’ ένα πορτοκάλι κι ένα μήλο είσαι εντάξει. Το μεγάλο φάρμακο είναι να επιδοθεί κανείς στην λατρεία του Χριστού. Όλα θεραπεύονται. Όλα λειτουργούν κανονικά. Η αγάπη του Θεού όλα τα μεταβάλλει, τα μεταποιεί, τα αγιάζει, τα διορθώνει, τα αλλάζει, τα μεταστοιχειώνει.

Ο έρωτας προς τον Χριστό είναι κάτι άλλο. Δεν έχει τέλος, δεν έχει χορτασμό. Δίνει ζωή, δίνει σθένος, δίνει υγεία, δίνει, δίνει, δίνει… Κι όσο δίνει, τόσο πιο πολύ ο άνθρωπος θέλει να ερωτεύεται. Ενώ ο ανθρώπινος έρωτας μπορεί να φθείρει τον άνθρωπο, να τον τρελάνει. Όταν αγαπήσομε τον Χριστό, όλες οι άλλες αγάπες υποχωρούν. Οι άλλες αγάπες έχουν κορεσμό.. Η αγάπη του Χριστού δεν έχει κορεσμό. Η σαρκική αγάπη έχει κορεσμό. Μετά μπορεί ν’ αρχίσει η ζήλια, η γκρίνια, μέχρι κι ο φόνος. Μπορεί να μεταβληθεί σε μίσος. Η εν Χριστώ αγάπη δεν αλλοιώνεται. Η κοσμική αγάπη λίγο διατηρείται και σιγά σιγά σβήνει, ενώ η θεία αγάπη ολοένα μεγαλώνει και βαθαίνει. Κάθε άλλος έρωτας μπορεί να φέρει τον άνθρωπο σε απελπισία. Ο θείος έρως, όμως, μας ανεβάζει στη σφαίρα του Θεού, μας χαρίζει γαλήνη, χαρά, πληρότητα. Οι άλλες ηδονές κουράζουν, ενώ αυτή διαρκώς δεν χορταίνεται. Είναι μία ηδονή ακόρεστος, που δεν την βαριέται κανείς ποτέ. Είναι το άκρον αγαθόν.

Όταν αγαπάς τον Χριστό, παρόλες τις αδυναμίες και τη συναίσθηση που έχεις γι’ αυτές έχεις τη βεβαιότητα ότι ξεπέρασες τον θάνατο, γιατί βρίσκεσαι στην κοινωνία της αγάπης του Χριστού.
Τον Χριστό να τον αισθανόμαστε σαν φίλο μας. Είναι φίλος μας. Το βεβαιώνει ο ίδιος, όταν λέει: «Εσείς είστε φίλοι μου…» (Ιω. 15,14). Σαν φίλο να τον ατενίζομε και να τον πλησιάζομε. Πέφτομε; Αμαρτάνομε; Με οικειότητα, με αγάπη κι εμπιστοσύνη να τρέχομε κοντά του· όχι με φόβο ότι θα μας τιμωρήσει αλλά με θάρρος, που θα μας το δίδει η αίσθηση του φίλου. Να του πούμε: «Κύριε, το έκανα, έπεσα, συγχώρεσέ με». Αλλά συγχρόνως να αισθανόμαστε ότι μας αγαπάει, ότι μας δέχεται τρυφερά, με αγάπη και μας συγχωρεί. Να μη μας χωρίζει απ’ τον Χριστό η αμαρτία. Όταν πιστεύουμε ότι μας αγαπάει και τον αγαπάμε, δεν θα αισθανόμαστε ξένοι και χωρισμένοι απ’ Αυτόν, ούτε όταν αμαρτάνουμε. Έχουμε εξασφαλίσει την αγάπη Του κι όπως και να φερθούμε, ξέρομε ότι μας αγαπάει.

Το Ευαγγέλιο, βέβαια, λέει με συμβολικές λέξεις για τον άδικο ότι θα βρεθεί εκεί, όπου υπάρχει «ο τριγμός και ο βρυγμός των οδόντων», διότι μακράν του Θεού έτσι είναι. Και από τους νηπτικούς Πατέρες της Εκκλησίας πολλοί ομιλούν για φόβο θανάτου και κολάσεως. Λένε: «Έχε μνήμη θανάτου πάντοτε». Αυτές οι λέξεις, αν τις εξετάσομε βαθιά, δημιουργούν τον φόβο της κολάσεως. Ο άνθρωπος προσπαθώντας ν’ αποφύγει την αμαρτία, κάνει αυτές τις σκέψεις, για να κυριευθεί η ψυχή του απ’ το φόβο του θανάτου, της κολάσεως και του διαβόλου. ...

Όλα έχουν τη σημασία τους, το χρόνο και την περίστασή τους. Η έννοια του φόβου είναι καλή για τα πρώτα στάδια. Είναι για τους αρχάριους, γι’ αυτούς που ζει μέσα τους ο παλαιός άνθρωπος. Ο άνθρωπος ο αρχάριος, που δεν έχει ακόμη λεπτυνθεί, συγκρατείται απ’ το κακό με το φόβο. Και ο φόβος είναι απαραίτητος, εφόσον είμαστε υλικοί και χαμερπείς. Αλλ’ αυτό είναι ένα στάδιο, ένας χαμηλός βαθμός σχέσεως με το θείον. Το πάμε στη συναλλαγή, προκειμένου να κερδίσομε τον Παράδεισο η να γλιτώσομε την κόλαση. Αυτό, αν το καλοεξετάσομε, δείχνει κάποια ιδιοτέλεια, κάποιο συμφέρον. Εμένα δε μου αρέσει αυτός ο τρόπος. Όταν ο άνθρωπος προχωρήσει και μπεί στην αγάπη του Θεού, τι του χρειάζεται ο φόβος; Ό,τι κάνει, το κάνει από αγάπη κι έχει πολύ μεγαλύτερη αξία αυτό. Το να γίνει καλός κάποιος από φόβο στον Θεό κι όχι από αγάπη δεν έχει τόση αξία.

Όποιος θέλει να γίνει χριστιανός, πρέπει πρώτα να γίνει ποιητής. Αν στραπατσαρισθεί η ψυχή και γίνει ανάξια της αγάπης του Χριστού, διακόπτει ο Χριστός τις σχέσεις, διότι ο Χριστός «χοντρές» ψυχές δεν θέλει κοντά Του.

Κανείς να μη σάς βλέπει, κανείς να μην καταλαβαίνει τις κινήσεις της λατρείας σας προς το θείον. Όλ’ αυτά κρυφά, μυστικά, σαν τους ασκητές. Θυμάστε που σάς έχω πεί για τ’ αηδονάκι; Μές στο δάσος κελαϊδάει. Στη σιγή. Να πεί πως κάποιος τ’ ακούει, πως κάποιος το επαινεί; Πόσο ωραίο κελάηδημα στην ερημιά! Έχετε δεί πως φουσκώνει ο λάρυγγάς του; Έτσι γίνεται και μ’ αυτόν που ερωτεύεται τον Χριστό. Άμα αγαπάει, «φουσκώνει ο λάρυγγας, παθαίνει, μαλλιάζει η γλώσσα». Πιάνει μια σπηλιά, ένα λαγκάδι και ζει τον Θεό μυστικά, «στεναγμοίς αλαλήτοις».

Περιφρονήστε τα πάθη, μην ασχολείσθε με τον διάβολο. Στραφείτε στον Χριστό.

Η θεία χάρις μας διδάσκει το δικό μας χρέος. Για να την προσελκύσουμε, θέλει αγάπη, λαχτάρα. Η χάρις του Θεού θέλει θείο έρωτα. Η αγάπη αρκεί, για να μας φέρει σε κατάλληλη «φόρμα» για προσευχή. Μόνος Του θα έλθει ο Χριστός και θα εγκύψει στην ψυχή μας, αρκεί να βρει ορισμένα πραγματάκια που να Τον ευχαριστούν· αγαθή προαίρεση, ταπείνωση και αγάπη. Χωρίς αυτά δεν μπορούμε να πούμε «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με»

Ο παραμικρός γογγυσμός κατά του πλησίον επηρεάζει την ψυχή σας και δεν μπορείτε να προσευχηθείτε. Το Πνεύμα το Άγιον, όταν βρίσκει έτσι την ψυχή, δεν τολμάει να πλησιάσει.

Να ζητάμε να γίνει το θέλημα του Θεού· αυτό είναι το πιο συμφέρον, το πιο ασφαλές για μας και για όσους προσευχόμαστε. Ο Χριστός θα μας τα δώσει όλα πλούσια. Όταν υπάρχει έστω και λίγος εγωισμός, δεν γίνεται τίποτα.

Όταν ο Θεός δεν μας δίδει κάτι που επίμονα ζητάμε, έχει το λόγο Του. Έχει κι ο Θεός τα «μυστικά» Του.

Αν δεν κάνετε υπακοή (σε ιερέα-πνευματικό) και δεν έχετε ταπείνωση, η ευχή (δηλ. το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με) δεν έρχεται και υπάρχει και φόβος πλάνης.

Να μην γίνεται η ευχή (το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με) αγγαρεία. Η πίεση μπορεί να φέρει μία αντίδραση μέσα μας, να κάνει κακό. Έχουν αρρωστήσει πολλοί με την ευχή, γιατί την έκαναν με πίεση. Και γίνεται, βέβαια, κι όταν το κάνεις αγγαρεία· αλλά δεν είναι υγιές.

Δεν είναι ανάγκη να συγκεντρωθείτε ιδιαίτερα για να πείτε την ευχή. Δεν χρειάζεται καμιά προσπάθεια όταν έχεις θείο έρωτα. Όπου βρίσκεσθε, σε σκαμνί, σε καρέκλα, σε αυτοκίνητο, παντού, στον δρόμο, στο σχολείο, στο γραφείο, στη δουλειά μπορείτε να λέτε την ευχή, το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με», απαλά, χωρίς πίεση, χωρίς σφίξιμο.

Σημασία στην προσευχή έχει όχι η χρονική διάρκεια αλλά η ένταση. Να προσεύχεσθε έστω και πέντε λεπτά, αλλά δοσμένα στο Θεό με αγάπη και λαχτάρα. Μπορεί ένας μία ολόκληρη νύχτα να προσεύχεται κι αυτή η προσευχή των πέντε λεπτών να είναι ανώτερη. Μυστήριο είναι αυτό βέβαια, αλλά έτσι είναι.

Ο άνθρωπος του Χριστού όλα τα κάνει προσευχή. Και τη δυσκολία και τη θλίψη, τις κάνει προσευχή. Ό,τι και να του τύχει αμέσως αρχίζει: «Κύριε Ιησού Χριστέ…». Η προσευχή ωφελεί σε όλα, και στα πιο απλά. Για παράδειγμα, πάσχεις από αυπνία· να μη σκέπτεσαι τον ύπνο. Να σηκώνεσαι, να βγαίνεις έξω και να έρχεσαι πάλι μέσα στο δωμάτιο, να πέφτεις στο κρεβάτι σαν για πρώτη φορά, χωρίς να σκέπτεσαι αν θα κοιμηθείς η όχι. Να συγκεντρώνεσαι, να λες τη δοξολογία και μετά τρεις φορές το «Κύριε Ιησού Χριστέ…» κι έτσι θα έρχεται ο ύπνος.

Όλα είναι μέσα μας, και τα ένστικτα και τα πάντα, και ζητούν ικανοποίηση. Αν δεν τα ικανοποιήσομε, κάποτε θα εκδικηθούν, εκτός και τα διοχετεύσομε αλλού, στο ανώτερο, στον Θεό.

Δεν γίνεσθε άγιοι κυνηγώντας το κακό. Αφήστε το κακό. Να κοιτάζετε προς τον Χριστό κι Αυτός θα σάς σώσει. Αντί να στέκεσθε έξω από την πόρτα και να διώχνετε τον εχθρό, περιφρονήστε τον. Έρχεται από δώ το κακό; Δοθείτε μά τρόπο απαλό από εκεί. Δηλαδή έρχεται να σάς προσβάλει το κακό, δώστε εσείς την εσωτερική σας δύναμη στο καλό, στον Χριστό. Παρακαλέστε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ξέρει εκείνος πως να σάς ελεήσει, με τι τρόπο. Κι όταν γεμίζετε απ’ το καλό, δεν στρέφεσθε πια προς το κακό. Γίνεσθε μόνοι σας, με τη χάρη του Θεού, καλοί. Που να βρει τόπο τότε το κακό; Εξαφανίζεται!

Σάς πιάνει φοβία κι απογοήτευση; Στραφείτε στον Χριστό. Αγαπήστε τον απλά, ταπεινά, χωρίς απαίτηση και θα σάς απαλλάξει ο Ίδιος.

Να μη διαλέγετε αρνητικούς τρόπους για τη διόρθωσή σας. Δεν χρειάζεται ούτε τον διάβολο να φοβάσθε, ούτε την κόλαση, ούτε τίποτα. Δημιουργούν αντίδραση. Έχω κι εγώ μία μικρή πείρα σ’ αυτά. Ο σκοπός δεν είναι να κάθεσθε, να πλήττετε και να σφίγγεσθε, για να βελτιωθείτε. Ο σκοπός είναι να ζείτε, να μελετάτε, να προσεύχεσθε, να προχωράτε στην αγάπη, στην αγάπη του Χριστού, στην αγάπη της Εκκλησίας.

Τις αδυναμίες αφήστε τις όλες, για να μην παίρνει είδηση το αντίθετο πνεύμα (δηλ. ο διάβολος) και σάς βουτάει και σάς καθηλώνει και σάς βάζει στη στενοχώρια. Να μην κάνετε καμιά προσπάθεια ν’ απαλλαγείτε από αυτές. Ν’ αγωνίζεσθε με απαλότητα και απλότητα, χωρίς σφίξιμο και άγχος. Μη λέτε: «Τώρα θα σφιχτώ, θα κάνω προσευχή ν’ αποκτήσω αγάπη, να γίνω καλός κ.λπ.». Δεν είναι καλό να σφίγγεσαι και να πλήττεις, για να γίνεις καλός. Έτσι θ’ αντιδράσετε χειρότερα. Όλα να γίνονται με απαλό τρόπο, αβίαστα και ελεύθερα. Ούτε να λέτε: «Θεέ μου, απάλλαξέ με απ’ αυτό», παραδείγματος χάριν, τον θυμό, την λύπη. Δεν είναι καλό να προσευχόμαστε η και να σκεπτόμαστε το συγκεκριμένο πάθος. κάτι γίνεται στην ψυχή μας και μπλεκόμαστε ακόμη περισσότερο. Ρίξου με ορμή, για να νικήσεις το πάθος και θα δείς τότε πως θα σ’ αγκαλιάσει, θα σε σφίξει και δεν θα μπορέσεις να κάνεις τίποτα.

Η ελευθερία δεν κερδίζεται, αν δεν ελευθερώσομε το εσωτερικό μας απ’ τα μπερδέματα και τα πάθη.

Αυτό είναι η Εκκλησία μας, αυτή είναι η χαρά μας, αυτό είναι το παν για μας. Και ο άνθρωπος σήμερα αυτό ζητάει. Και παίρνει τα δηλητήρια και τα ναρκωτικά, για να έλθει σε κόσμους χαράς. αλλά ψεύτικης χαράς. Κάτι αισθάνεται εκείνη τη στιγμή και αύριο είναι τσακισμένος. Το ένα τον τρίβει, τον τρώει, τον τσακίζει, τον ψήνει. Ενώ το άλλο, δηλαδή το δόσιμο στον Χριστό, τον ζωογονεί, του δίνει χαρά, τον κάνει να χαίρεται τη ζωή, να νιώθει δύναμη, μεγαλείο.

Είναι μεγάλη τέχνη να τα καταφέρετε να αγιασθεί η ψυχή σας. Παντού μπορεί ν’ αγιάσει κανείς. Και στην Ομόνοια μπορεί ν’ αγιάσει, αν το θέλει. Στην εργασία σας, όποια και να είναι, μπορείτε να γίνετε άγιοι. Με την πραότητα, την υπομονή, την αγάπη. Να βάζετε κάθε μέρα νέα σειρά, νέα διάθεση, με ενθουσιασμό και αγάπη, προσευχή και σιωπή. Όχι να έχετε άγχος και να σάς πονάει το στήθος.

Να εργάζεσθε με εγρήγορση, απλά, απαλά, χωρίς αγωνία, με χαρά κι αγαλλίαση, με αγαθή διάθεση. Τότε έρχεται η θεία χάρις.

Όλα τα δυσάρεστα, που μένουν μέσα στην ψυχή σας και φέρνουν άγχος, μπορούν να γίνουν αφορμή για τη λατρεία του Θεού και να παύσουν να σάς καταπονούν. Να έχετε εμπιστοσύνη στον Θεό.

Δεν είναι ανάγκη να προσπαθείτε και να σφίγγεσθε. Όλη σας η προσπάθεια να είναι ν’ ατενίσετε το φως, να κατακτήσετε το φως. Έτσι, αντί να δίδεσθε στη στενοχώρια, που δεν είναι του Πνεύματος του Θεού, να δίδεσθε στη δοξολογία του Θεού.
Η στενοχώρια δείχνει ότι δεν εμπιστευόμαστε τη ζωή μας στον Χριστό.

Η επικοινωνία με τον Χριστό, όταν γίνεται απλά, απαλά, χωρίς πίεση, κάνει τον διάβολο να φεύγει. Ο σατανάς δεν φεύγει με πίεση, με σφίξιμο. Απομακρύνεται με την πραότητα και την προσευχή. Υποχωρεί, όταν δεί την ψυχή να τον περιφρονεί και να στρέφεται με αγάπη προς τον Χριστό. Την περιφρόνηση δεν μπορεί να τη υποφέρει, διότι είναι υπερόπτης. Όταν, όμως, πιέζεσθε, το κακό πνεύμα σάς παίρνει είδηση και σάς πολεμάει. Μην ασχολείσθε με τον διάβολο, ούτε να παρακαλείτε να φύγει. Όσο παρακαλείτε να φύγει, τόσο σάς αγκαλιάζει. Τον διάβολο να τον περιφρονείτε. Να μην τον πολεμάτε κατά μέτωπον. Όταν πολεμάς με πείσμα κατά του διαβόλου, επιτίθεται κι εκείνος σαν τίγρης, σαν αγριόγατα. Όταν του ρίχνεις σφαίρες, αυτός σου ρίχνει χειροβομβίδα. Όταν του ρίχνεις βόμβα, σου ρίχνει πύραυλο. Μη κοιτάζετε το κακό. Να κοιτάζετε την αγκαλιά του Θεού και να πέφτετε στην αγκαλιά Του και να προχωρείτε.

Ο ταπεινός έχει συνείδηση της εσωτερικής του καταστάσεως και, όσο κι αν είναι άσχημη, δεν χάνει την προσωπικότητά του. Δεν χάνει την ισορροπία του. Το αντίθετο συμβάνει με τον εγωιστή, τον έχοντα αισθήματα κατωτερότητος. Στην αρχή μοιάζει με τον ταπεινό. Λίγο, όμως, αν τον πειράξει κανείς, αμέσως χάνει την ειρήνη του, εκνευρίζεται, ταράζεται.

Όταν ο άνθρωπος ζει χωρίς Θεό, χωρίς γαλήνη, χωρίς εμπιστοσύνη, αλλά με άγχος, αγωνία, κατάθλιψη, απελπισία, αποκτάει ασθένειες σωματικές και ψυχικές. Η ψυχασθένεια, η νευρασθένεια, ο διχασμός είναι δαιμονικές καταστάσεις. Δαιμόνιο είναι επίσης και η ταπεινολογία. Το λένε αίσθημα κατωτερότητος. Η αληθινή ταπείνωση δεν μιλάει, δεν λέει ταπεινολογίες, δηλαδή, «είμαι αμαρτωλός, ανάξιος, ελάχιστος πάντων…». Φοβάται ο ταπεινός μήπως με τις ταπεινολογίες πέσει στην κενοδοξία. Η χάρις του Θεού δεν πλησιάζει εδώ. Αντίθετα, η χάρις του Θεού βρίσκεται εκεί όπου υπάρχει αληθινή ταπείνωση, η θεία ταπείνωση, η τέλεια εμπιστοσύνη στον Θεό. Η εξάρτηση από Εκείνον.

Ο κενόδοξος την ψυχή του την αποξενώνει απ’ την αιώνια ζωή. Τελικά ο εγωισμός είναι σκέτη κουταμάρα! Η κενοδοξία μας κάνει κούφιους. Όταν κάνομε κάτι για να επιδειχθούμε, καταντούμε άδειοι ψυχικά. Ό,τι κάνομε, να το κάνομε για να ευχαριστήσομε τον Θεό· ανιδιοτελώς, χωρίς κενοδοξία, χωρίς υπηρηφάνεια, χωρίς εγωισμό, χωρίς, χωρίς…

Δεν πρέπει η ψυχή μας ν’ αντιστέκεται και να λέει, «γιατί το έκανε αυτό ο Θεός, γιατί το άλλο αλλιώς, δεν μπορούσε να το κάνει διαφορετικά;». Όλ’ αυτά δείχνουν μία εσωτερική μικροψυχία και αντίδραση. Δείχνουν την μεγάλα ιδέα που έχομε για τον εαυτό μας, την υπερηφάνειά μας και τον μεγάλο εγωισμό μας. Αυτά τα «γιατί» πολύ βασανίζουν τον άνθρωπο, δημιουργούν αυτό που λέει ο κόσμος «κόμπλεξ». παραδείγματος χάριν, «γιατί να είμαι πολύ ψηλός» η – το αντίθετο – «πολύ κοντός;». Αυτό δεν φεύγει από μέσα. Και προσεύχεται κανείς και αγρυπνεί, αλλά γίνεται το αντίθετο. Και υποφέρει και αγανακτεί χωρίς αποτέλεσμα. Ενώ με τον Χριστό, με την χάρη φεύγουν όλα. Υπάρχει αυτό το «κάτι» στο βάθος, δηλαδή το «γιατί», αλλ’ η χάρις του Θεού επισκιάζει τον άνθρωπο κι ενώ η ρίζα είναι το κόμπλεξ, εκεί πάνω φυτρώνει τριανταφυλλιά με ωραία τριαντάφυλλα κι όσο ποτίζεται με την πίστη, με την αγάπη, με την υπομονή, με την ταπείνωση, τόσο παύει να έχει δύναμη το κακό και παύει να υπάρχει· δηλαδή δεν εξαφανίζεται, αλλά μαραίνεται. Όσο δεν ποτίζεται η τριανταφυλλιά, τόσο μαραίνεται, ξηραίνεται, χάνεται και αμέσως ξεπετάγεται αγκάθι.

Εκπειράζουμε τον Θεό, όταν ζητούμε κάτι από Εκείνον, αλλά η ζωή μας είναι μακράν του Θεού. Τον εκπειράζομε, όταν ζητούμε κάτι, αλλά η ζωή μας δεν είναι σύμφωνη με το θέλημά Του-πράγματα, δηλαδή, ενάντια στον Θεό. άγχος, αγωνία, απ’ το ένα μέρος, κι απ’ το άλλο παρακαλούμε.

Μπορεί να σου πεί ο πνευματικός: «Πως θα ήθελα να ήμασταν σε ένα ήσυχο μέρος, να μην είχα ασχολίες και να μου έλεγες τη ζωή σου από την αρχή, από τότε που αισθάνθηκες τον εαυτό σου· όλα τα γεγονότα που θυμάσαι και ποια ήταν η αντιμετώπισή τους από σένα, όχι μόνο τα δυσάρεστα αλλά και τα ευχάριστα, όχι μόνο τις αμαρτίες αλλά και τα καλά. Και τις επιτυχίες και τις αποτυχίες. Όλα. Όλα όσα απαρτίζουν την ζωή σου».

Πολλές φορές έχω μεταχειρισθεί αυτή τη γενική εξομολόγηση και είδα θαύματα πάνω σ’ αυτό. Την ώρα που λες στον εξομολόγο, έρχεται η θεία χάρις και σε απαλλάσσει από όλα τα άσχημα βιώματα και τις πληγές και τα ψυχικά τραύματα και τις ενοχές· διότι, την ώρα που τα λες ο εξομολόγος εύχεται θερμά για την απαλλαγή σου.

Ας μη γυρίζουμε πίσω στις αμαρτίες που έχουμε εξομολογηθεί. Η ανάμνηση των αμαρτιών κάνει κακό. Ζητήσαμε συγγνώμη; Τελείωσε. Ο Θεός όλα τα συγχωρεί με την εξομολόγηση. Κι εγώ σκέπτομαι ότι αμαρτάνω. Δεν βαδίζω καλά. Ό,τι όμως με στενοχωρεί, το κάνω προσευχή, δεν το κλείνω μέσα μου, πάω στο πνευματικό, το εξομολογούμαι, τελείωσε! Να μη γυρίζομε πίσω και να λέμε τι δεν κάναμε. Σημασία έχει τι θα κάνομε τώρα, απ’ αυτή τη στιγμή και έπειτα.

Η απελπισία και η απογοήτευση είναι το χειρότερο πράγμα. Είναι παγίδα του σατανά, για να κάνει τον άνθρωπο να χάσει την προθυμία του στα πνευματικά και να τον φέρει σε απελπισία.
Όλες σχεδόν οι αρρώστιες προέρχονται από έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό και αυτό δημιουργεί άγχος. Το άγχος το δημιουργεί η κατάργηση του θρησκευτικού αισθήματος. Αν δεν έχετε έρωτα για τον Χριστό, αν δεν ασχολείσθε με άγια πράγματα, σίγουρα θα γεμίσετε με μελαγχολία και κακό.

Ένα πράγμα που μπορεί να βοηθήσει τον καταθλιπτικό είναι και η εργασία, το ενδιαφέρον για τη ζωή. Ο κήπος, τα φυτά, τα λουλούδια, τα δέντρα, η εξοχή, ο περίπατος στην ύπαιθρο, η πορεία, όλ’ αυτά βγάζουν τον άνθρωπο απ’ την αδράνεια και του δημιουργούν άλλα ενδιαφέροντα. Επιδρούν σαν φάρμακα. Η ασχολία με την τέχνη, τη μουσική κ.λπ. κάνει πολύ καλό. Σ’ εκείνο, όμως, που δίδω τη μεγαλύτερη σημασία είναι το ενδιαφέρον για την Εκκλησία, για τη μελέτη της Αγίας Γραφής, για τις ακολουθίες. Μελετώντας τα λόγια του Θεού, θεραπεύεται κανείς χωρίς να το καταλάβει.

Να μην αποθαρρυνόμαστε, ούτε να βιαζόμαστε, ούτε να κρίνομε από πράγματα επιφανειακά και εξωτερικά. Αν, για παράδειγμα, βλέπετε μια γυναίκα γυμνή η άσεμνα ντυμένη, να μη μένετε στο εξωτερικό, αλλά να μπαίνετε, στο βάθος, στην ψυχή της. Ίσως να είναι πολύ καλή ψυχή κι έχει υπαρξιακές αναζητήσεις, που τις εκδηλώνει με την έξαλλη εμφάνιση. Έχει μέσα της δυναμισμό, έχει τη δύναμη της προβολής, θέλει να εκλύσει τα βλέμματα των άλλων. Από άγνοια, όμως, έχει διαστρέψει τα πράγματα. Σκεφθείτε να γνωρίσει αυτή τον Χριστό. Θα πιστέψει, κι όλη αυτή την ορμή θα τη στρέψει στον Χριστό. Θα κάνει το παν, για να ελκύσει τη χάρη του Θεού. Θα γίνει αγία.

Πολλές φορές με την αγωνία μας και τους φόβους μας και την άσχημη ψυχική μας κατάσταση, χωρίς να το θέλομε και χωρίς να το καταλαβαίνομε, κάνομε κακό στον άλλον, έστω κι αν τον αγαπάμε πάρα πολύ, όπως, για παραδείγματος χάριν, η μάνα το παιδί της. Η μάνα μεταδίδει στο παιδί όλο το άγχος της για τη ζωή του, για την υγεία του, για την πρόοδό του, έστω κι αν δεν του μιλάει, έστω κι αν δεν εκδηλώνει αυτό που έχει μέσα της. Αυτή η αγάπη, η φυσική αγάπη, μπορεί κάποτε να βλάψει. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο με την αγάπη του Χριστού, που συνδυάζεται με την προσευχή και με την αγιότητα του βίου. Η αγάπη αυτή κάνει άγιο τον άνθρωπο, τον ειρηνεύει, διότι αγάπη είναι ο Θεός.
Βίος και Λόγοι, έκδ. Ιεράς Μονή Χρυσοπηγής Χανίων.
2003
Γέρων Πορφύριος

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Πατερική Θεολογία

Σημείωσις: Οἱ προφητεῖες αὐτούσιες καὶ τὰ σχόλια στὶς παρενθέσεις ἐλήφθησαν ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης κ. Αὐγουστίνου Καντιώτου.
 

1. «Αὐτὸ μιὰ μέρα θὰ γίνη Ρωμαίϊκο καὶ καλότυχος ὅποιος ζήση σὲ ἐκεῖνο τὸ βασίλειο».

(Συνήθιζε νὰ λέγη εἰς διάφορα μέρη τῆς ὑποδούλου Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα μετὰ ταῦτα ἀπηλευθηρώθησαν).

2. Ὦ εὐλογημένο βουνό, πόσες ψυχὲς γυναικόπαιδα θὰ σώσης ὅταν ἔλθουν τὰ χαλεπὰ χρόνια!».

(Εἶπε τὴν προφητεία αὐτὴν ἐν Σιατίστῃ καὶ ἀλλαχοῦ ἀντικρύζων τὰ βουνά, τὰ ὁποῖα κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἔγιναν κρησφύγετα τῶν γυναικοπαίδων).

3. «Καλότυχοι σεῖς, οἱ ὁποῖοι εὑρέθητε ἐδῶ πάνω εἰς τὰ ψηλὰ βουνά, διότι αὐτὰ θὰ σᾶς φυλάξουν ἀπὸ πολλὰ δεινά. Θὰ ἀκοῦτε καὶ δὲν θὰ βλέπετε τὸν κίνδυνο. Τρεῖς ὦρες ἢ τρεῖς μέρες θὰ ὑποφέρετε».

(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιφέρειαν Σιατίστης).

4. «Τὸ ποθούμενο θὰ γίνη στὴν τρίτη γενεά. Θὰ τὸ ἰδοῦν τὰ ἐγγόνια σας».

(Ἐλέχθη ἐν Χειμάρρᾳ).

5. «Θἄρθη καιρὸς νὰ σᾶς πάρουν οἱ ἐχθροὶ σας καὶ τὴ στάχτη ἀπὸ τὴ φωτιά, ἀλλὰ σεῖς νὰ μὴν ἀλλάξετε τὴν πίστιν σας, ὅπως θὰ κάμουν οἱ ἄλλοι».

(Ἐλέχθη ἐν Σιατίστῃ).

6. «Σᾶς λυπᾶμαι γιὰ τὴν περηφάνεια, ὁποὺ ἔχετε. Τὸ ποδάρι μου ἐδῶ δὲν θὰ ξαναπατήση. Καὶ ἐὰν δὲν ἀφήσετε αὐτὰ τὰ πράγματα ποὺ κάνετε, τὴν αὐθαιρεσία καὶ ληστεία, θὰ καταστραφῆτε. Σὲ κεῖνο τὸ κλαρί, ποὺ κρεμᾶτε τὰ σπαθιὰ σας, θαρθῆ μιὰ μέρα ποὺ θὰ κρεμάσουν οἱ γύφτοι τὰ ὄργανά τους».

(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Ἅγιος Δονάτος Σουλίου).

7. «Θἄρθουν οἱ κόκκινοι σκοῦφοι κι᾿ ὕστερα οἱ Ἄγγλοι ἐπὶ 54 χρόνια, καὶ κατόπιν θὰ γίνη Ρωμαίϊκο».

(Ἐλέχθη ἐν Κεφαλληνίᾳ περὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ἑπτανήσου).

8. «Τὰ ὅρια τοῦ Ρωμαίϊκου θἆνε ἡ Βωβοῦσα (ὁ ποταμὸς Ἀῶος)».

(Ἐλέχθη ἐν Παλαιᾷ Ἄρτη).

9. «Ἐκεῖθε θἄρθη τὸ Ῥωμαίϊκο».

(Τὴν προφητεία ταύτην εἶπεν ὁ Ἅγιος ἐν Πρεβέζῃ δεικνύων τὸ μέρος τῆς Στερεᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖον θὰ προήρχετο ὁ στρατὸς τῆς ἐλευθερίας. Ἡ προφητεία ἐπραγματοποιήθη τῷ 1912).

10. «Τὰ βάσανα εἶνε ἀκόμη πολλά. Θυμηθῆτε τὰ λόγιά μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅτου νὰ κλείσῃ αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θἆνε σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».

(Ἐλέχθη εἰς Τσαραπλανά, τὸ σημερινὸν Βασιλικὸν τῆς Ἠπείρου. Ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου ἔκλεισε τῷ 1912, ἔτος ἀπελευθερώσεως τῆς Ἠπείρου).

11. «Πότε θαρθῆ τὸ ποθούμενον;», ἠρώτησαν τὸν Ἅγιον εἰς Τσαραπλανὰ τῆς Ἠπείρου. «Ὅταν σμίξουν αὐτά», ἀπήντησεν ὁ Ἅγιος δεικνύων δυὸ δενδρύλια.

(Τὰ δενδρύλια ἐμεγάλωσαν, ἐπάχυναν καὶ ἔσμιξαν τῷ 1912).

12. «Τὸ ποθούμενον θὰ ἔρθη ὅταν θαρθοῦν δυὸ πασχαλιὲς μαζί».

(Πράγματι τῷ 1912 αἱ ἑορταὶ Εὐαγγελισμοῦ καὶ Πάσχα συνέπεσαν).

13. «Ἅμα κλείση τὸ δένδρον καὶ κλεισθῆ μέσα τὸ παλούκι, τότε θὰ ἔλθη τὸ ποθούμενον. Θὰ γίνη κάποιο σημάδι καὶ νὰ μὴ φοβηθῆτε. Νὰ πηγαίνετε βασίλεμα ἡλιοῦ σ᾿ ἐκεῖνα τὰ βουνὰ (τῆς Ὁμάλιας καὶ τῆς Μερόπης), ὅπου θὰ γλυτώσουν πολλὲς ψυχές. Μαζί σας μὴ πάρετε τίποτε, μόνον τὶς ψυχές σας νὰ γλυτώσετε. Καὶ δὲν θὰ βαστάξη τὸ κακὸ περισσότερο ἀπὸ 24 ὦρες».

14. «Τὰ χωριὰ τοῦ κάμπου θὰ πάθουν χαλάστρα, ἐνῶ στὶς ποδιὲς τοῦ Κισσάβου θὰ κοιμηθοῦν σκλάβοι καὶ θὰ ξυπνήσουν ἐλεύθεροι».

(Ἐλέχθη ἐν Λαρίσῃ).

15. «Ἂν τὸ κυπαρίσσι αὐτὸ ξεραθῆ ἀπὸ τὴν κορυφή, ἡ Ἑλλὰς θὰ ἐλευθερωθῆ· ἂν ξεραθῆ ἀπὸ κάτω, δὲν θὰ ἐλευθερωθῆ».

(Ἐλέχθη ἐν Ζελενίτσᾳ (Πρασιά) τῆς Εὐρυτανίας).

16. «Μὲ δυσκολία θἄρθη».

(Ἐννοεῖται τὸ ποθούμενον).

17. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὴν Ἄσπρη θάλλασα, θἄρθη τὸ ποθούμενον».

18. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὰ ἑλληνικὰ νερά, τότε θἄρθη».

(Πρβλ. προηγουμένην).

19. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενον στὰ ἑλληνικὰ ὕδατα, τότε θὰ λυθῆ τὸ ζήτημα τῆς Πόλης».

20. «Θἄρθη ξαφνικά. Νὰ ἔχετε ἕνα σακκούλι σιτάρι κρεμασμένο στὴ θύρα. Αὐτὸ θὰ σᾶς ἐμποδίση φεύγοντας. Μὴ τὸ ἀφήσετε. Νὰ τὸ πάρετε μαζὶ σας, γιὰ νὰ φᾶνε τὰ παιδιά σας».

21. «Στὴν Αὐλώνα θὰ γίνη χαλασμός. Θὰ ἔλθουν στρατεύματα νὰ ἐλευθερώσουν τὸν τόπο».

22. «Στὸ Μπουκορμὲ θὰ χυθῆ πολὺ αἷμα».

23. «Ὅταν ἀκούετε ὅτι ὁ πόλεμος ἄρχισε, τότε κοντὰ εἶνε».

24. «Ὅσα χωριὰ εἶνε κοντὰ σὲ δρόμο πολλὰ θὰ τραβήξουν».

25. «Ἡ Δρόπολις θὰ πάθη, διότι ὁ τόπος εἶνε γυμνός».

26. «Ἡ Δρόπολις θὰ εἶνε γεμάτη στρατεύματα».

27. «Θὰ χαθῆ ἡ σοδιὰ τῆς χρονιᾶς ἀπὸ τὴν εὔφορη Δρόπολι καὶ - μάνα μου! - αἷμα πολὺ ποὺ ἔχει νὰ χυθῆ».

28. «Λάκκοι καὶ βράχοι στὴ Δρόπολι θὰ εἶνε γεμάτοι φεύγοντας».

29. «Εἰς τὰ χωρία Πεπελη σεῖς ἄδικα θὰ φοβάσθε· τίποτε δὲν θὰ πάθετε. Μόνον τὰ παιδιά σας ποὺ θὰ εἶνε στοὺς δρόμους θὰ κλαῖτε».

30. «Οἱ ἀντίχριστοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θἄρθουν πάλι· ἔπειτα θὰ τοὺς κυνηγήσετε ἕως τὴν Κόκκινη Μηλιά».  ...

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ
 
(αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης imns)

«...καὶ ἐπιτελεῖται τὸ πάντων καινῶν καινότατον,
τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον,
δι᾿ οὗ ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζεται δύναμις.
Τί γὰρ μεῖζον τοῦ γενέσθαι τὸν Θεὸν ἄνθρωπον;»
 
 
Επειδη, λοιπόν, ἐξαιτίας τῆς προσβολῆς τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς κακίας δαίμονα, ἐξαπατήθηκε ὁ ἄνθρωπος καί δέν φύλαξε τήν ἐντολή τοῦ Δημιουργοῦ, ἀπογυμνώθηκε ἀπό τή χάρη καί τήν παρρησία πού εἶχε ἀπό τόν Θεό καί σκέπασε τή γύμνια του μέ τή σκληρότητα τῆς ἄθλιας ζωῆς του - διότι αὐτό σημαίνουν τά φύλλα τῆς συκιᾶς· περιτυλίχθηκε τή νεκρότητα,δηλαδή τή θνητότητα καί τήν ὑλοφρο­σύνη τῆς σάρκας - διότι αὐτό δείχνει ἡ ἔνδυση τῶν δερ­μάτινων χιτώνων· ἐξορίστηκε ἀπό τόν παράδεισο σύμφωνα μέ τή δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ· καταδικάστηκε σέ θάνατο καί ὑποδουλώ­θηκε στή φθορά.
Παρ' ὅλα αὐτά, ὁ εὔσπλαχνος Θεός, πού μᾶς ἔπλασε καί μᾶς ἔδωσε τή χάρη του, δέν ἔμεινε ἀδιάφορος, ἀλλά ἀφοῦ πρῶτα μέ πολλούς τρόπους μᾶς παιδαγώγησε καί μᾶς κάλεσε νά μετανοήσουμε μέ στεναγμούς καί τρόμους, μέ τόν κατακλυσμό καί τήν παρ' ὀλίγο ἐξολόθρευση ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους, μέ τή σύγ­χυση καί διαίρεση τῶν γλωσσῶν, μέ ἐμφανίσεις ἀγγέλων, μέ ἐμπρη­­σμό τῶν πόλεων, μέ εἰκονικές φανερώσεις τοῦ Θεοῦ,
μέ πολέμους, μέ νίκες, μέ ἧττες, μέ θαυμαστά σημεῖα καί πολλά θαύ­ματα, μέ τό Νόμο, μέ τούς προφῆτες, πού τό κήρυγμά τους εἶχε σκοπό τήν κα­τάργηση τῆς ἁμαρτίας, ἡ ὁποία μέ πολλές διακλαδώσεις ἁπλώ­θηκε καί ὑποδούλωσε τόν ἄνθρωπο καί συσσώρευσε στή ζωή του κάθε εἶδος κακίας· μέ τό κήρυγμα τῶν προφη­τῶν πού εἶχε σκοπό ἐπίσης τήν ἐπάνοδο τοῦ ἀνθρώπου στή θεία ζωή.
Ἐπειδή, δηλαδή, ὁ θάνατος εἰσῆλθε στόν κόσμο ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας καί κατατρώει τήν ἀνθρώπινη ζωή σάν κάποιο ἄγριο καί ἀνήμερο θηρίο, ἔπρεπε αὐτός πού ἐπρόκειτο νά τή λυτρώσει νά εἶναι ἀναμάρτητος καί ὄχι ὑπόλογος στό θάνατο ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας· ἔπρεπε ἀκόμη ἡ ἀνθρώπινη φύση νά ἐνισχυθεῖ καί νά ἀνανεωθεῖ, νά παιδαγωγηθεῖ μέ πράξεις καί νά διδαχθεῖ τό δρόμο τῆς ἀρετῆς πού δέν ὁδηγεῖ στήν καταστροφή, ἀλλά στήν αἰώ­νια ζωή.

Τέλος, ὁ Θεός φανερώνει τό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά­πης του γιά τόν ἄνθρωπο. Διότι ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός καί Κύριος παίρνει πάνω του τόν ἀγώνα γιά τό ἀγαπημένο του πλάσμα καί γίνεται στήν πράξη δάσκαλος. Καί ἐπειδή ὁ ἐχθρός μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἰσο­θεΐας ξεγέλασε τόν ἄνθρωπο, τώρα ὁ ἴδιος ξεγελιέται ἀπό τό προκάλυμμα τῆς σάρκας. Ταυτόχρονα ἀποδείχνεται ἡ ἀγαθότη­τα, ἡ σοφία, ἡ δικαιοσύνη καί ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἀγαθότητά του, διότι δέν ἀδιαφόρησε γιά τήν ἀδυναμία τοῦ πλάσματός του, ἀλλά τό σπλαχνίστηκε, ὅταν ἔπεσε, καί τοῦ ἅπλωσε τό χέρι. Ἡ δικαιοσύνη του, διότι ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος νικήθηκε, δέν φέρνει ἄλλον νά νικήσει τόν δυνάστη (διάβολο) οὔτε μέ βία γλιτώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό θάνατο, ἀλλά τόν ἴδιο τόν ἄνθρω­πο, πού ὁ θάνατος λόγω τῆς ἁμαρτίας ὑπέταξε, αὐτόν ὁ ἀγαθός καί δίκαιος (Θεός) τόν ἀναδείχνει πάλι νικητή καί σώζει τό ὅμοιο μέ τό ὅμοιο, πράγμα πού ἦταν ἀδύνατο· ἡ σοφία του φαίνεται, διότι βρῆκε ἀξιοπρεπή λύση γιά κάτι ἀδύνατο.
Διότι, μέ τήν καλή θέληση τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ὁ μονογενής του Υἱός καί Θεός Λόγος, πού εἶναι στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα καί εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα,
ὁ προαιώνιος καί ἄναρχος, ὄντας ἐξαρχῆς μέ τόν Θεό Πατέρα καί Θεός ὁ ἴδιος, ἔχοντας τή θεϊκή φύση, ἔκλινε τούς οὐρανούς καί κατέβηκε κάτω στή γῆ·
ταπείνωσε, δηλαδή, τό ἀταπείνωτο ὕψος του χωρίς νά χάσει τή δόξα του καί συγκαταβαίνει μέ ἀνέκφραστη καί ἀκα­τάληπτη συγκατάβαση στούς δούλους του - διότι αὐτό δείχνει ἡ κατάβασή του·
ὄντας τέλειος Θεός γίνεται τέλειος ἄνθρωπος καί πραγματοποιεῖ τό πιό πρωτάκουστο ἀπ' ὅλα τά καινοφανή, τό μοναδικό καινούργιο κάτω ἀπό τόν ἥλιο,
μέ τό ὁποῖο φανερώνεται ἡ ἄπειρη δύναμη τοῦ Θεοῦ.
Διότι, τί μεγαλύτερο ὑπάρχει ἀπό τό νά γίνει ὁ Θεός ἄνθρωπος;

Καί ὁ Λόγος, χωρίς νά μεταβληθεῖ ἡ θεία φύση του, σαρκώθηκε ἀπό Ἅγιο Πνεῦμα καί τή Μαρία, τήν ἁγία καί ἀειπάρθενο Θεοτόκο· ὁ μόνος φιλάνθρωπος γίνεται μεσίτης μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Συλλήφθηκε μέσα στήν ἄχραντη μήτρα τῆς Παρθένου ὄχι μέ τό θέλημα, τήν ἐπιθυμία, τή σχέση μέ ἄνδρα καί τή γέννηση πού εἶναι καρπός ἡδονῆς, ἀλλά ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί μέ τόν τρόπο τῆς ἀρχικῆς δημιουργίας τοῦ Ἀδάμ. Κάνει ὑπακοή στόν Πατέρα θεραπεύοντας τή δική μας παρακοή μέ τό ἀνθρώπι­νο σῶμα πού πῆρε ἀπό μᾶς, μέ τό νά γίνει σέ μᾶς τύπος ὑπακοῆς, χωρίς τήν ὁποία δέν εἶναι δυνατόν νά ἐπιτύχουμε τή σωτηρία.

Β. Γιά τόν τρόπο της συλλήψεως του Θεού Λόγου καί τή θεία σάρκωση

Αγγελος Κυριου στάλθηκε στήν ἁγία Παρθένο, ἡ ὁποία καταγόταν ἀπό τή γενιά τοῦ Δαβίδ. Ὅπως τό εἶπε ὁ θεῖος Ἀπόστολος: «Εἶναι φανερό ὅτι ὁ Κύριός μας προῆλθε ἀπό τή φυλή τοῦ Ἰούδα, ἀπό τήν ὁποία κανείς δέν εἶχε πλησιάσει στό θυσιαστήριο»· γι' αὐτό θά μιλήσουμε στή συνέχεια μέ λεπτομέρειες. Σ' αὐτήν ὁ ἄγγελος ἔφερε τή χαρμόσυνη εἴδηση λέγοντας: «Νά χαίρεσαι ἐσύ πού εἶσαι ἡ πιό χαριτωμένη· ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου». Ἐκείνη ὅμως τρόμαξε στά λόγια του, καί τῆς εἶπε ὁ ἄγγελος: «Μή φοβᾶσαι, Μαρία· διότι ὁ Θεός σέ χαρίτωσε καί θά γεννήσεις παιδί πού θά τό ὀνομάσεις Ἰησοῦ. Διότι αὐτός θά σώσει τό λαό του ἀπό τίς ἁμαρτίες τους». Γι' αὐτό, τό ὄνομα «Ἰησοῦς» σημαίνει σωτήρας.

Καί ἐνῶ ἐκείνη ἀποροῦσε, «πῶς θά γίνει αὐτό, ἀφοῦ δέν εἶμαι παντρεμένη», τῆς εἶπε πάλι ὁ ἄγγελος: «Θά σέ ἐπισκεφθεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἡ δύναμη τοῦ ὕψιστου Θεοῦ θά σ' ἐπισκιάσει. Γι' αὐτό καί τό παιδί πού θά γεννηθεῖ ἀπό σένα θά εἶναι ἐξαγιασμένο, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ». Τότε ἐκείνη συγκατατέθηκε: «Νά, εἶμαι πρόθυμη δούλη τοῦ Κυρίου· ἄς γίνει σύμφωνα μέ τήν ἐντολή σου».
Μετά τή συγκατάθεση τῆς ἁγίας Παρθένου, τό Ἅγιο Πνεῦμα

ἦλθε σ' αὐτή, σύμφωνα μέ τήν ὑπόσχεση τοῦ Κυρίου πού μετέφερε ὁ ἄγγελος· τήν καθάρισε καί τήν ἐνίσχυσε μέ δύναμη ὥστε νά δεχθεῖ καί νά γεννήσει τόν Θεό Λόγο. Τότε ἔπεσε πάνω της σάν σκιά ἡ ἐνυπόστατη σοφία καί ἡ δύναμη τοῦ Ὕψιστου Θεοῦ, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα· ἔπεσε θεῖος σπόρος, καί δημιούργησε γιά τόν ἑαυτό του ἀπό τό ἁγνό καί καθαρό σῶμα της σάρκα μέ ψυχή λογική καί νοερή· πῆρε ὅ,τι πιό ἐκλεκτό ἀπό τή δική μας ἀνθρώπινη φύτρα, ὄχι μέ σπέρμα ἀλλά μέ δημιουργία ἀπό τήν ἐπενέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· δέν σχημάτισε τό σῶμα λίγο λίγο μέ τμηματικές προσθῆκες, ἀλλά ὁλοκλη­ρωμένο μέ τή μιά, ἐπειδή ὁ ἴδιος ὁ Θεός Λόγος ἀποτελεῖ τήν ὑπό­σταση καί τῆς σάρκας.
Ὁ Θεός Λόγος, δηλαδή, δέν ἑνώθηκε μέ μία σάρκα ἡ ὁποία ἔγινε πρῶτα ξεχωριστή ὑπόσταση, ἀλλά, ἀφοῦ ἐνοίκησε στή γαστέρα τῆς ἁγίας Παρθένου, μέ ἀπερίγραπτο τρόπο σχημάτισε μέ­σα στή δική του ὑπόσταση, ἀπό τό ἁγνό σῶμα τῆς Παρθένου, σῶ­μα μέ ψυχή λογική καί νοερή. Ἔτσι, ὁ ἴδιος ὁ Λόγος παίρνοντας ὅ,τι πιό ἐκλεκτό ἀπό τό δικό μας ἀνθρώπινο φύραμα, ἔγινε ὑπό­σταση μέ σάρκα. Ἑπομένως, εἶναι ταυτόχρονα καί ἀνθρώπινη σάρ­κα καί σάρκα τοῦ Θεοῦ Λόγου· συγχρόνως καί ἀνθρώπινη ἔμψυ­χη λογική καί νοερή σάρκα καί σάρκα ἔμψυχη λογική καί νοερή τοῦ Θεοῦ Λόγου. Γι' αὐτό καί δέν λέμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔγι­νε Θεός, ἀλλά ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος· ὄντας στή φύση του τέλειος Θεός, ἔγινε ὁ ἴδιος τέλειος ἄνθρωπος στή φύση, χωρίς ν' ἀλλάξει στή φύση του, καί χωρίς νά μείνει ὡς φαντασία τό σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας. Ἀλλά ἑνώθηκε ὑποστατικά χωρίς σύγχυση, χωρίς ἀλ­λοίωση καί χωρίς διαίρεση, μέ τή σάρκα πού πῆρε ἀπό τήν ἁγία Παρθένο καί ἡ ὁποία ἔχει λογική καί νοερή ψυχή· δέν μετέβαλε τή φύση τῆς θεότητάς του σέ φύση τῆς σάρκας του οὔτε τή φύση τῆς σάρκας του σέ θεία φύση, καί χωρίς ἡ θεία του φύση καί ἡ ἀνθρώπινη φύση, τήν ὁποία προσέλαβε, ν' ἀποτελέσουν μία σύν­θετη φύση.