Θα συμφωνήσω μαζί σου ότι το να αμύνεται κανείς δεν είναι άδικο, αλλά πρέπει και συ να συμφωνήσεις ότι δεν είναι και φιλοσοφημένο.

Αυτό που λες θα ήταν λογικό, αν ήταν εύκολο και χωρίς πολλές περιπλοκές. Αν όμως, πριν να δικαιωθεί κανείς, αδικείται χίλιες φορές, τότε είναι καλύτερα να μην προσθέτει στην αδικία που του έγινε κι άλλο κακό. Σου φαίνεται ότι μιλάω με αινίγματα; Θα προσπαθήσω λοιπόν να σου εξηγήσω.

Σκέψου, αν θελήσει κανείς να αμυνθεί, τι χρειάζεται να πάθει.

Πρώτα τον πλημμυρίζει ο θυμός και μετά τον διαλύει η οργή. Γιατί πρώτα φέρνει στο μυαλό του αυτό που έπαθε και μετά οργίζεται και επιθυμεί την ανταπόδοση.

Τρίτο, προκαλεί ταραχή γύρω του.

Τέταρτο, κάνει χίλιους δυο λογισμούς. Πέμπτο, τον πιάνει δέος και τρόμος και αγωνία, γιατί τον τρώει ο θυμός και τον συγκλονίζει ο φόβος για το πώς θα πετύχει την αντεπίθεσή του. Δεν σου φαίνεται λοιπόν πως τιμωρείται αυτός ο ίδιος, πριν τιμωρήσει τον άλλον;

Αντίθετα, αυτός που φιλοσοφεί απαλλάσσεται από όλα αυτά. Φυσικά. Είναι κύριος της κατάστασης και εκεί τελειώνει το πράγμα. Με τον άλλο δεν είναι έτσι, χρειάζεται να βρει κατάλληλο χρόνο, τόπο, πονηριά και κακία, όπλα και μεθόδους, κολακεία και δουλικότητα και υποκρισία. Βλέπεις πόσο δύσκολη είναι η κακία ενώ η αρετή είναι εύκολη; Πόσο η μια είναι γεμάτη φασαρίες ενώ η άλλη ατάραχη; Κι όσο ο πονηρός άνθρωπος τα παθαίνει αυτά, άλλο τόσο απολαμβάνει γαλήνη αυτός που επιλέγει την αρετή.

Επιπλέον, αυτός που αντεπιτίθεται ανοίγει έναν φαύλο κύκλο έχθρας, ενώ αυτός που φιλοσοφεί βάζει γρήγορα στην έχθρα ένα τέλος. Γι' αυτόν τον λόγο ημερεύει και τον άλλο, που είναι ανόητος, και τον προκαλεί να γίνουν φίλοι.
Ισίδωρος Πηλουσιώτης

«Επειδή η αμαρτία στο βάθος της δεν είναι παρά κακία και υπερηφάνεια, πρέπει να θεραπεύουμε κάθε αμαρτωλό με την αγαθότητα και την αγάπη. Είναι αυτό μια μεγάλη αλήθεια που συχνά τη λησμονούμε. Πράγματι συχνά, πολύ συχνά, ενεργούμε αντίθετα προς αυτή την αλήθεια. Προσθέτουμε κακία στην κακία, αντιθέτουμε υπερηφάνεια στην υπερηφάνεια. Έτσι η αρρώστια μεγαλώνει εξαιτίας μας και δεν υποχωρεί. Αντί να τη θεραπεύουμε την επιδεινώνουμε. Κύριε, ελέησε μας, απάλυνε την καρδιά μας».
Ιωάννης της Κρονστάνδης

(Ελένη Κονδύλη, Μικρή Φιλοκαλία της καρδιάς, εκδ. Ατέρμονον, σελ. 74-75)

...Σήμερα με την παρούσα επιστολή μου σας γράφω περιληπτικώς την ομιλία που έκανα στον ιερό ναό της μητροπόλεως την εορτή του Αγίου Νικολάου. Έλαβα αφορμή από την περικοπή της ανάγνωσης του Αποστόλου: «...πεποίθαμεν γαρ, ότι καλήν συνείδησιν έχωμεν, εν πάσι καλώς θέλοντες αναστρέφεσθαι» και μίλησα «περί αγαθής συνειδήσεως».

Είπα, λοιπόν, ότι η αγαθή συνείδηση είναι το μεγαλύτερο από όλα τα αγαθά, γιατί της δίνεται ως βραβείο η ειρήνη της ψυχής, η γαλήνη της καρδιάς, η αταραξία της συνειδήσεως, η ηρεμία του πνεύματος. Αυτή πλημμυρίζει την καρδιά μας με χαρά, αυτή μας κάνει να στεκόμαστε με θάρρος μπροστά στον θεό, αυτή καθιστά ευπρόσδεκτες τις αιτήσεις μας, αυτή μας ανοίγει τις πύλες του ουρανού όταν της κτυπούμε, γίνεται φορέας των θείων δωρεών, προσφέρει άφθονους τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, αυτή δωρίζει τα Χαρίσματα Του, αυτή εκπληρώνει τους πόθους μας για τα υψηλά αγαθά, αυτή οδηγεί στην ευδαιμονία και την μακαριότητα. Αυτή, λοιπόν, η αγαθή συνείδηση – στις ψυχές που την φέρουν μέσα τους – προαναγγέλλει την βασιλεία των ουρανών. Αυτά τα διδασκόμαστε από τις ίδιες τις άγιες γραφές, από τον ίδιο το στόμα του σωτήρα και των ίδιων των Αγίων Αποστόλων του. Ο σωτήρας δίνει εντολή: «αιτείται και δοθήσεται, ζητείτε και ευρήσητε, κρούεται και ανοιγήσεται υμίν, πας γαρ ο αιτών λαμβάνει, ο ζητώντας ευρίσκει και τω κρούοντι ανοιγήσεται!» (Ματθ. 7,7).

Πράγματι, χριστιανοί αδελφοί μου, μας την ανοίγει γιατί ο Θεός μας έχει υιοθετήσει, έχουμε γίνει παιδιά του και σαν καλός πατέρας είναι έτοιμος να μας δώσει οτιδήποτε του ζητήσουμε για την σωτηρία μας, δηλαδή ζωή αιώνια· γιατί ο γιος του ο μονογενής «εξαγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του Νόμου, ίνα την υιοθεσίαν απολάβωμεν». Γι’ αυτό και ο Παύλος, γράφοντας την επιστολή προς Γαλατάς λέει: «ότι είστε υιοί, φανερώνεται από το ότι έστειλε ο Θεός το πνεύμα του Υιού Του στις καρδιές σας κράζοντας Αββά, δηλαδή πατέρα· ώστε δεν είστε πλέον δούλοι, αλλά υιοί του Θεού επομένως και κληρονόμοι Του, δια μέσου του Ιησού Χριστού» (κεφ. δ’, 4). Τα ίδια γράφει και ο επιστήθιος φίλος Του, ο τόσο αγνός και αγαπημένος Ευαγγελιστής Ιωάννης, στην Α’ καθολική επιστολή του λέγοντας: "Εάν η συνείδησή μας δεν μας κατηγορεί, τότε έχουμε θάρρος προς τον Θεό και αυτό το οποίο ζητούμε το λαμβάνουμε από Αυτόν, διότι ακολουθούμε τις εντολές Του και ενώπιον Του πράττουμε τα σωστά" (γ’, 21-22). Ώστε από τα λόγια του αγαπημένου Ευαγγελιστού, μαθαίνουμε ότι αυτοί που έχουν αγαθή συνείδηση, έχουν θάρρος προς τον Θεό, γιατί τηρούν τις εντολές Του και πράττουν τα σωστά. Αυτοί που έχουν αγαθή συνείδηση δεν αισθάνονται μέσα τους οτιδήποτε να τους κατηγορεί για αμαρτία και παράβαση των θείων εντολών, γιατί έχουμε καθαρή καρδιά και πνεύμα ευθές και γι’ αυτό μιλάει εδώ ο Ευαγγελιστής.

Από αυτά διδασκόμαστε, ότι αυτός που έχει καθαρή καρδιά, αυτός που η καρδιά του δεν τον κατηγορεί, αυτός που πράττει ενώπιον του Θεού το αγαθό, το ευάρεστο και το τέλειο, ο ακριβής τηρητής των εντολών του Κυρίου, αυτός έχει παρρησία στον Θεό, και ότι ζητήσει το λαμβάνει από Εκείνον. Έτσι, λοιπόν, αυτός που έχει αγαθή καρδιά θεωρείται αγαπητός υιός του Θεού, καθώς το Πνεύμα του Υιού Του κατοικεί στην καρδιά του, και γι’ αυτό έχει παρρησία προς τον Θεό. Ό,τι αιτήσει θα το λάβει, ό,τι ζητήσει θα το βρει, όταν κρούσει την πόρτα ο Θεός θα τον δεχθεί. Ποιος μπορεί να θεωρηθεί ευτυχέστερος από έναν τέτοιο άνθρωπο; Όλα τα αγαθά, όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, δεν έρχονται να προσφερθούν σε αυτήν την μακάρια ψυχή; Από τι λοιπόν μπορεί να έχει ανάγκη; Από τίποτα.

Ναι, αδελφοί μου Χριστιανοί, από τίποτα. Και αυτό επειδή έχει αγαθή συνείδηση, επειδή κατοικεί μέσα του το άκρον αγαθό. Πράγματι, η αγαθή συνείδηση είναι το ισχυρότερο από όλα τα αγαθά, γιατί σε αυτήν υπάρχει η μακαριότητα. Μακάριος και τρισευτυχισμένος ο άνθρωπος που απέκτησε αγαθή συνείδηση.

Πόσο απατώνται οι άνθρωποι που αναζητούν την ευτυχία, την ευδαιμονία, την μακαριότητα τους, έξω από τον εαυτό τους. Τα αναζητούν στην δόξα, στα πολλά πλούτη, στις απολαύσεις, στις διασκεδάσεις, στις ηδονές, στις πολυτέλειες και σε καθετί μάταιο, των οποίων το μόνο αποτέλεσμα είναι η πίκρα! Πόσο πλανώνται όσοι οικοδομούν την ευτυχία τους πάνω σε φθαρτά και αλλοιούμενα πράγματα, που δεν έχουν μέσα τους καμμία ηθική αξία ή ηθική ευχαρίστηση, γιατί η αληθινή ευτυχία, η αληθινή ευδαιμονία, η αληθινή μακαριότητα εστιάζεται πάνω στην ηθική απόλαυση. Κάθε άλλη απόλαυση μόνο τα χείλη γλυκαίνει· αντίθετα, την καρδιά την γεμίζει πίκρα. Η ύλη που οικοδομείται έξω από την καρδιά για την ανέγερση πύργου ευτυχίας, οικοδομείται σε έδαφος που το ταρακουνούν συνεχώς σεισμοί, στο οποίο είναι αδύνατο να παραμείνει πέτρα πάνω στην πέτρα για μακρύ χρονικό διάστημα· ώστε οι οικοδομούντες αποδεικνύονται κατά αυτόν τον τρόπο ματαιόφρονες και άθλιοι.

Χριστιανοί! Η ευτυχία βρίσκεται σε εμάς τους ίδιους· ευτυχής δε και τρισμακάριος είναι ο άνθρωπος που το κατανόησε. Εξετάστε την καρδιά σας και μάθετε την ηθική της κατάσταση. Προσέξτε, μήπως έχασε το θάρρος της απέναντι στον Θεό, μήπως σας κατηγορεί για παράβαση ηθικών νόμων, μήπως σας ελέγχει ότι αθετήσατε θείες εντολές· μήπως διαμαρτύρεται η συνείδηση σας ότι την καταπιέζετε, μήπως σας καταγγέλλει για αδικία, για ψεύδος, για παραμέληση των θείων καθηκόντων, για αμέλεια των καθηκόντων σας προς τον συνάνθρωπο. Ερευνήστε μήπως γέμισαν την καρδιά σας κακίες και πάθη, μήπως αγαπήσατε την αμαρτία, μήπως συναινείτε εργαζόμενοι τα πονηρά. Ας προσέξουμε να μην ξεμακρύνει η καρδιά μας από το αγαθό και ακολουθήσουμε δρόμους μπερδεμένους και μονοπάτια δύσβατα, στα οποία παραμονεύουν οι φίλοι της απωλείας.

Δυστυχισμένοι είναι αυτοί που αμελούν αυτό που θέλει η καρδιά τους και ονειρεύονται τα πλούτη του Κροίσου για να κατακτήσουν την μακαριότητα, την ευδαιμονία ή την ευτυχία, την στιγμή που όλος ο πλούτος, είτε αυτός που κρύβεται κάτω από τη γη είτε αυτός που βρίσκεται πάνω στην γη, δεν είναι ικανός να προσφέρει κάποια ευτυχία. Τι λέω ευτυχία, ούτε από την κακοδαιμονία δεν έχουν την δύναμη να τους απαλλάξουν, ούτε καν να μετριάσουν την ταραχή της ψυχής τους, που την προκαλούν πλήθη παθών, όπως ταράζουν την θάλασσα όταν πνέουν πολύ σφοδροί άνεμοι.

Δυστυχώς, χριστιανοί αδελφοί μου, αυτός που αμέλησε την καρδιά του και δεν φρόντισε γρήγορα να την θεραπεύσει, όχι μόνο στερήθηκε από όλα τα αγαθά, αλλά ενέπεσε σε παντός είδους συμφορές κακών, από τις οποίες δεν υπάρχει σωτηρία. Απομάκρυνε την χαρά και την θέση της κατέλαβε η λύπη, η πικρία, η θλίψη και η στενοχώρια. Έδιωξε την ειρήνη και εφόρμησε στην καρδιά η ταραχή και ο πόλεμος, ο φόβος και ο τρόμος. Απέβαλε την αγάπη και μέσα της πέρασε το μίσος, καθιστώντας αυτήν έρημη από κάθε αρετή που θα μπορούσε να παρηγορήσει την άρρωστη ψυχή του. Τελικά αποτίναξε όλα τα χαρίσματα και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος τα οποία έλαβε στο βάπτισμα, αυτά που καθιστούν τον άνθρωπο μακάριο και εγκατέστησε όλα τα πάθη που τον κάνουν δυστυχή, άθλιο και ελεεινό. Η κόλαση και ο Άδης ήδη καταλαμβάνουν την ψυχή του.

Χριστιανοί αδελφοί μου! Ο Θεός που είναι πλούσιος κατα το μέγα Του έλεος, αφού μας έπλασε κατ´εικόνα Του για να μας καταστήσει κοινωνούς της δικής Του αγαθότητας, θέλει όλοι να αξιωθούμε την συμμετοχή στην μακάρια ζωή, ήδη από τώρα αλλά και στην μελλοντική βασιλεία. Η ίδρυση της αγίας Εκκλησίας, η οποία εγκαταστάθηκε στην γη ανάμεσα μας από τον Τριαδικό Θεό, έγινε με σκοπό να μας ξεπλένει, να μας καθαρίζει από τις αμαρτίες μας, να μας αγιάζει και να μας συμφιλιώνει με τον Θεό, χαρίζοντάς μας την παρρησία απέναντι Του. Μας ανοίγει τις πύλες του Ουρανού για να μας εισάγει σε Αυτόν χαρίζοντας μας τις ευλογίες του παραδείσου και κατεβάζοντας σε εμάς τα θεία Του Δώρα. Η εκκλησία ιδρύθηκε για να αγιάζει τους αμαρτωλούς. Έχει την αγκαλιά της ανοικτή με σκοπό να μας υποδέχεται. Ελάτε λοιπόν, ας βιαστούμε όσοι έχουμε βαριά την συνείδησή μας. Ας βιαστούμε! Είναι έτοιμη να σηκώσει το βαρύ φορτίο που βαραίνει την συνείδησή μας και να μας χαρίσει το θάρρος προς τον Θεό ώστε να πλημμυρίζει η καρδιά μας ευτυχία, αλλά και να αξιωθούμε να απολαύσουμε την θεία μακαριότητα. Αμήν....

(«Γράμματα από έναν άγιο», Πνευματικές νουθεσίες και συμβουλές Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, σελ. 27-33)

ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΣΚΗΤΗ...

Υπήρχε κάποιος γέροντας στη Σκήτη, δυνατός στα χέρια αλλά αδύναμος στους λογισμούς. Πήγε λοιπόν στον αββά Ιωάννη να τον ρωτήσει για την απώλεια της μνήμης. Άκουσε τα λόγια του, γύρισε στο κελί του και ξέχασε τι του είχε πει ο αββάς. Και πάλι πήγε να τον ρωτήσει. Και πάλι άκουσε τι του είπε, και γύρισε. Μόλις όμως έφτασε στο κελί του, πάλι το ξέχασε. Έτσι πήγαινε πολλές φορές και, γυρίζοντας, ξεχνούσε. Όταν αργότερα συνάντησε τον γέροντα, του είπε: Ξέρεις, αββά, ότι πάλι ξέχασα αυτό που μου είπες; Αλλά δεν ήρθα, για να μη σε ενοχλήσω. Του λέει ο αββάς Ιωάννης: Πήγαινε και άναψε ένα λυχνάρι. Κι εκείνος το άναψε. Και του ξαναλέει: Φέρε κι άλλα λυχνάρια και άναψέ τα από αυτό. Κι εκείνος έκανε ό,τι του είπε. Και είπε ο αββάς Ιωάννης στον γέροντα: Έπαθε τίποτα το λυχνάρι σου, που άναψες τα άλλα λυχνάρια από αυτό; Όχι, του απαντάει ο άλλος. Λέει τότε και ο αββάς Ιωάννης: Ούτε κι ο Ιωάννης παθαίνει τίποτα. Κι αν ολόκληρη η Σκήτη έρθει να με βρει, δεν θα με εμποδίσει από τη Χάρη του Χριστού. Να έρχεσαι λοιπόν όποτε θέλεις, χωρίς να το σκέφτεσαι. Έτσι, με την υπομονή και των δυο τους, πήρε ο Θεός τη λήθη από τον γέροντα. Στη Σκήτη αυτό το έργο είχαν, να δίνουν βοήθεια σε όσους αντιμετώπιζαν πειρασμούς. Και να ξεπερνάνε τον εαυτό τους για να κάνουν καλό ο ένας στον άλλο.  (Αββάς Ιωάννης ο Κολοβός)

   «Ελεήμων αληθινά είναι όποιος δίνει από την καρδιά του, από μία καρδιά γεμάτη αγάπη. Αληθινά ελεήμων είναι όποιος μιλά με τους άλλους εγκάρδια και όχι απλώς με τον νου και τα χείλη. Όποιος σέβεται την αξία Άνθρωπος στον καθένα. Όποιος σπέρνει τον λόγο του Θεού απλόχερα και διακονεί τον Θεό με αληθινή καρδιά, όχι υποκριτικά. Με άλλα λόγια, αληθινά ελεήμων είναι όποιος όλα τα εναγκαλίζεται και δεν αφήνει κανέναν άνθρωπο έξω από την καρδιά του».
Ιωάννης της Κρονστάνδης

ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΕΙ ΜΙΑ ΚΑΛΟΣΥΝΗ;

Φτηνά πουλάει τις καλοσύνες ο Θεός για όποιον νοιάζεται να αγοράσει: για ένα μικρό κομμάτι ψωμί που έδωσες, για ένα ρουχαλάκι, για ένα ποτήρι κρύο νερό, για μια δραχμή.
Επιφάνιος Επίσκοπος Κύπρου

ΠΟΣΟ ΠΟΥΛΙΕΤΑΙ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ

Όσο έχεις, τόσο κάνει. Έχεις ένα οβολό [μόνο να δώσεις στο φτωχό]; αγοράζεις τον ουρανό τον ίδιο. Όχι γιατί είναι φτηνός ο ουρανός αλλά γιατί ο Θεός είναι φιλάνθρωπος. Δεν έχεις χρήματα; Δώσε ένα ποτήρι κρύο νερό.« Όποιος δώσει ένα ποτήρι κρύο νερό για χάρη μου σ’ αυτούς τους καταφρονεμένους θα λάβει την αμοιβή του», μας λέει ο Κύριος. Ο ουρανός πουλιέται κι αγοράζεται κι εμείς αδιαφορούμε. Δώσε ψωμί και πάρε παράδεισο. Δώσε μικρά και πάρε μεγάλα. Δώσε θνητά και πάρε αθάνατα. Δώσε φθαρτά και πάρε άφθαρτα.
Ιωάννης Χρυσόστομος

(Ελένη Κονδύλη, Μικρή Φιλοκαλία της καρδιάς, εκδ. Ατέρμονον, σελ. 55-57)

Οι απομακρυσμένοι άνθρωποι από τον Θεό πάντα απαρηγόρητοι βρίσκονται και διπλά βασανίζονται. Όποιος δεν πιστεύει στον Θεό και στην μέλλουσα ζωη, εκτός που μένει απαρηγόρητος, καταδικάζει και την ψυχη του αιώνια. Σε όποιο αφεντικό δουλεύεις, από ατό θα πληρωθης. Αν δουλεύης στο μαύρο αφεντικό, σού κάνει την ζωη μαύρη από εδώ. Αν δουλεύης στην αμαρτία, θα πληρωθης από τον διάβολο. Αν εργάζεσαι την αρετη, θα πληρωθείς από τον Χριστό. Και όσο εργάζεσαι στον Χριστό, τόσο θα λαμπικάρεσαι, θα αγάλλεσαι. Αλλά εμείς λέμε: «Χαμένο τό' χούμε να εργασθούμε στον Χριστό;». Μά είναι φοβερό! Να μην αναγνωρίζουμε την θυσία του Χριστού για τον άνθρωπο! Σταυρώθηκε ο Χριστός, για να μας λυτρώση από την αμαρτία, για να εξαγνισθη όλο το ανθρώπινο γένος. Τί έκανε ο Χριστός για μας; τί κάνουμε εμείς για τον Χριστό;
Ο κόσμος θέλει να αμαρτάνη και θέλει τον Θεό καλό. Αυτός να μας συγχωράη και εμείς να αμαρτάνουμε. Εμείς δηλαδή να κάνουμε ό,τι θέλουμε και Εκείνος να μας συγχωράη. Να μας συγχωράη συνέχεια και εμείς το βιολί μας. Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν, γι' αυτό ορμούν στην αμαρτία. Όλο το κακό από 'κει ξεκινάει, από την απιστία. Δεν πιστεύουν στην άλλη ζωη, όποτε δεν υπολογίζουν τίποτε. Αδικούν, εγκαταλείπουν τα παιδιά τους... Γίνονται πράγματα..., σοβαρές αμαρτίες. Ούτε οι Αγιοι Πατέρες έχουν προβλέψει τέτοιες αμαρτίες στους Ιερούς Κανόνες - όπως για τα Σόδομα και Γόμορρα είχε πει ο Θεός: «Δεν πιτεύω να γίνωνται τέτοιες αμαρτίες, να πάω να δώ!» .
Αν δεν μετανοησουν οι άνθρωποι, αν δεν επιστρέψουν στον Θεό, χάνουν την αιώνια ζωη. Πρέπει να βοηθηθη ο άνθρωπος να νιώση το βαθύτερο νόημα της ζωης, να συνέλθη, για να νιώση την θεία παρηγοριά. Σκοπός είναι να ανεβη πνευματικά ο άνθρωπος, όχι απλώς να μην αμαρτάνη.

Στις μέρες μας ο διάβολος αλωνίζει
Με την αμαρτία δίνουμε δικαιώματα στον πειρασμό
Πολύς δαιμονισμός υπάρχει σήμερα στον κόσμο. Ο διάβολος αλωνίζει, γιατί οι σημερινοί άνθρωποι του έχουν δώσει πολλά δικαιώματα και δέχονται δαιμονικές επιδράσεις φοβερές. Έλεγε ένας πολύ σωστά: «Ο διάβολος παλιά ασχολείτο με τους ανθρώπους, τώρα δεν ασχολείται! Τους έβαλε στον δρόμο και τους λέει: «Ώρα καλή!». και τραβάνε οι άνθρωποι!». Είναι φοβερό! Βλέπετε, τα δαιμόνια στην χώρα των Γαδαρηνών , για να πάνε στα γουρούνια, ζήτησαν άδεια από τον Χριστό, γιατί τα γουρούνια δεν είχαν δώσει δικαίωμα στον διάβολο και αυτός δεν είχε δικαίωμα να μπή σ' αυτά. Ο Χριστός επέτρεψε να μπή, για να τιμωρηθούν οι Ισραηλίτες, επειδή απαγορευόταν να τρώνε χοιρινό κρέας.
- Γέροντα, είναι μερικοί που λένε ότι δεν υπάρχει διάβολος.
- Ναί, κι εμένα μου είπε κάποιος: «Να βγάλης από την γαλλική μετάφραση του βιβλίου «Ο Αγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης» αυτά που αναφέρονται στους δαιμονισμένους, γιατί οι Ευρωπαίοι δεν θα τα καταλάβουν. Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει διαβολος»! Τα εξηγούν, βλέπεις, όλα με την ψυχολογία. Αν πήγαιναν εκείνους τους δαιμονισμένους του Ευαγγελίου στους ψυχιάτρους, θα τους τάραζαν στα ηλεκτροσόκ! Ο Χριστός έχει αφαιρέσει από τον διάβολο το δικαίωμα να κάνη κακό. Μόνον αν του δώση ο άνθρωπος δικαιώματα, μπορεί να κάνη κακό. Όταν δεν συμμετέχη κανείς στα Μυστήρια της Εκκλησίας, δίνει δικαιώματα στον πειρασμό και δέχεται μία επίδραση δαιμονική.
- Γέροντα, πώς αλλιώς δίνει κανείς δικαιώματα;
- Η λογική , η αντιλογία, το πείσμα, το θέλημα, η ανυπακοή, η αναίδεια είναι ιδιότητες του διαβόλου. Ανάλογα με τον βαθμό που τα έχει ο άνθρωπος, δέχεται μία εξοτερική επίδραση. Όταν όμως η ψυχή εξαγνισθή, κατοικεί στον άνθρωπο το Αγιο Πνεύμα και χαριτώνεται ο άνθρωπος. Ενώ, όταν μολυνθή με θανάσιμα αμαρτήματα, κατοικεί το ακάθαρτο πνεύμα. Όταν πάλι δεν είναι θανάσιμα μολυσμένη, τότε βρίσκεται υπό την επίδραση του πονηρού πνεύματος.
Στην εποχή μας, δυστυχώς, δεν θέλουν οι άνθρωποι να κόψουν τα πάθη τους, το θέλημά τους, δεν δέχονται συμβουλές. Από εκεί και πέρα, μιλούν με αναίδεια και διώχνουν την Χάρη του Θεού. Όπου να σταθή μετά ο άνθρωπος, δεν μπορεί να κάνη προκοπή, γιατί δέχεται επιδράσεις δαιμονικές. Είναι εκτός εαυτού πιά, γιατί τον κάνει κουμάντο απ' έξω ο διάβολος. Δεν είναι μέσα -Θεός φυλάξοι! - αλλά και απ' έξω ακόμη μπορεί και τον κάνει κουμάντο.
Ο άνθρωπος, όταν εγκαταλείπεται από την Χάρη, γίνεται χειρότερος από τον διάβολο. Γιατί μερικά πράγματα ο διάβολος δεν τα κάνει, αλλά βάζει ανθρώπους να τα κάνουν. Δεν κάνει λ.χ. Εγκλήματα, αλλά βάζει τον άνθρωπο να κάνη εγκλήματα. Έτσι δαιμονίζονται μετά οι άνθρωποι.

 (Λόγοι Α σελ. 49-53)

Δόκιμος ακόμα, μια καλοκαιριάτικη νύχτα περπατούσα ανάμεσα στους κήπους της Σκήτης. Μόνος με μόνο τον Θεό. Πλησιάζοντας την μεγάλη λίμνη βλέπω τον μεγαλόσχημο π. Γεννάδιο.

Από τότε πού πέρασε τον κατώφλι της Σκήτης είχαν περάσει 62 ολόκληρα χρόνια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του δεν έβγαινε καθόλου από την Σκήτη. Είχε λησμονήσει εντελώς τον κόσμο.

Στεκόταν ακίνητος με τα μάτια καρφωμένα στο νερό. Με τρόπο διακριτικό, για να μην τον τρομάξω, έκαμα αισθητή την παρουσία μου. Τον πλησίασα, και τον ερώτησα:
- Τί κάνεις εδώ, πάτερ;
- Κοιτάζω τον νερό.
- Και τί βλέπεις;
- Εσύ, δεν βλέπεις τίποτα;
- Απολύτως, τίποτα.
- Μέσα από τον νερό βλέπω την σοφία του Θεού. Γνωρίζεις πολύ καλά, πώς είμαι άνθρωπος ολιγογράμματος. Το μόνο πού κατάφερα και έμαθα στην ζωή μου είναι να διαβάζω τον Ψαλτήρι. O Κύριος όμως, δεν με αφήνει στο σκοτάδι, αλλά μου φανερώνει το άγιο θέλημά Του· σε μένα, τον ταπεινό δούλο Του. Πολλές φορές εκπλήσσομαι πού άνθρωποι μορφωμένοι δεν κατανοούν μερικά άπλα θέματα της πίστεως. Βλέπεις; Όπως όλος αυτός o ουρανός με τα άστρα αντικαθρεφτίζεται μέσα στο νερό, έτσι και o Κύριος, όχι μόνο αντικαθρεφτίζεται μέσα στην καθαρή καρδιά, αλλά την κάνει και κατοικία Του. Ένα πράγμα σου λέω. H χαρά και η μακαριότητα πού αισθάνεται η ψυχή του ανθρώπου πού φρόντισε να καθαρίσει την καρδιά του, δεν περιγράφεται. Τα λόγια τού Χριστού «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία» δεν είναι τυχαία! Ανάμεσα και γνωρίζω πόσο απαραίτητο είναι στον άνθρωπο να έχει καρδιά καθαρή, όμως, τόσα χρόνια αγωνίζομαι και ακόμη δεν τον έχω κατορθώσει. Μήπως, μπορείς εσύ να μού εξηγήσεις, τί σημαίνει καρδιά καθαρή;

- Πάτερ, τί υψηλά πράγματα ζητάς από εμένα; Τέτοιες εμπειρίες δεν έχω! Το μόνο πού έχω καταλάβει, και αυτός μόνο από διάβασμα, είναι, πώς η καθαρότητα της καρδιάς ταυτίζεται με την πλήρη απάθεια. Όποιος την έχει κάνει κτήμα του είναι ξένος σε κάθε πάθος.

- Όχι! Αυτός πού λες δεν επαρκεί. Δεν φτάνει να πλύνεις τον ποτήρι. Πρέπει και να τον γεμίσεις με νερό, διαφορετικά δεν έχει καμία άξια. Όταν ο άνθρωπος αγωνιστεί να ξεριζώσει από μέσα του τα πάθη, οφείλει να γεμίσει τον χώρο της καρδιάς του με τις αντίστοιχες αρετές. Μόνο τότε μπορεί να λέει ότι απέκτησε καθαρή καρδιά.
- Πάτερ Γεννάδιε, πιστεύεις ότι θα πας στον παράδεισο;
- Σε ένα μόνο πιστεύω και ελπίζω: στο έλεος του Θεού -είπε με βεβαιότητα ό π. Γεννάδιος.
- Μα σύ λες, πώς μόνο οι καθαροί στην καρδιά θα δουν τον Θεό· και σύ ο ίδιος τον ομολογείς, ότι καθαρή καρδιά δεν έχεις. Τί μου λες τώρα;
- Εγώ καλά σου τα λέω. Σύ δεν κατάλαβες σωστά. Ξεχνάς το έλεος του Θεού. Το έλεος του Θεού τα αναπληρώνει όλα. Είναι απέραντο και ανεξάντλητο. Πιστεύω ακράδαντα, ότι ο πολυεύσπλαχνος Κύριος δεν θα με απορρίψει και εμένα, πού είμαι και καλόγηρος. Πίστη. Πίστη μας χρειάζεται. Πίστη και ελπίδα σε Εκείνον πού σταυρώθηκε για μας· αντί για μας· στην θέση μας. Ο Θεός Πατέρας πού από απέραντη αγάπη μας έδωσε τον Υιό Του, δεν θα μας δώσει και τον παράδεισο;

Ω, πόσοι αδελφοί, με τέτοια βαθειά πίστη, ζουν ανάμεσα μας, κρυμμένοι από τα μάτια των πολλών χωρίς ποτέ να δίνουν την παραμικρή εντύπωση «χαρισματούχου» γέροντα. Και όμως έχουν τόσο βαθειά πνευματική ζωή. Και μόνο με την συνομιλία μαζί τους, ανακαλύπτεις την ομορφιά της καλλιεργημένης ψυχής τους.

Πηγή: ΟΣΙΟΣ ΣΤΑΡΕΤΣ ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΣ ΤΕΥΧΟΣ Γ – ΕΚΔΟΣΗ Ι.Μ. ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ

Ο Θεός είναι διατεθειμένος να μείνη τελείως έξω από την ζωήμας, είναι έτοιμος να το σηκώση αυτό σαν ένα σταυρό, αλλά δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να γίνη απλώς ένα μέρος της ζωής μας.
Έτσι όταν σκεπτόμαστε την απουσία του Θεού, δεν αξίζει να ερωτήσουμε τον εαυτό μας: ποιος φταίει γι’ αυτό;

Πάντοτε αποδίδουμε την ενοχή στον Θεό, πάντοτε κατηγορούμε Εκείνον, είτε κατ’ ευθείαν, είτε μπροστά στους ανθρώπους, ότι είναι απών, ότι ποτέ δεν είναι παρών όταν Τον χρειαζόμαστε, ποτέ δεν ανταποκρίνεται οσάκις καταφεύγουμε σ’ Αυτόν.
Είναι στιγμές που είμαστε περισσότερο «ευσεβείς» και λέμε ευλαβικά: «ο Θεός δοκιμάζει την υπομονή μου, την πίστη μου, την ταπείνωσί μου». Βρίσκομε ένα σωρό τρόπους για να μεταβάλουμε την εναντίον μας κρίσι του Θεού σε έπαινό μας. Είμαστε τόσο υπομονετικοί ώστε μπορούμε να υποφέρουμε ακόμα και τον Θεό!
Όταν πάμε να προσευχηθούμε όλες τις φορές θέλουμε ΚΑΤΙ από Εκείνον και καθόλου ΕΚΕΙΝΟΝ. Μπορεί αυτό να λεχθεί σχέση; Συμπεριφερόμαστε με τον τρόπο αυτόν στους φίλους μας; Αποβλέπουμε κυρίως σ’ αυτό που η φιλία μπορεί να μας δώση ή αγαπάμε τον φίλο; Συμβαίνει το ίδιο στις σχέσεις μας με τον Θεό;
Ας σκεφθούμε τις προσευχές μας, τις δικές σας και τις δικές μου. Σκεφθήτε την θέρμη, το βάθος και την έντασι που έχει η προσευχή σας, όταν αφορά κάποιον που αγαπάτε, ή κάτι που έχει σημασία για την ζωή σας. Τότε η καρδιά σας είναι ανοιχτή, όλος ο εσωτερικός σας εαυτός είναι προσηλωμένος στην προσευχή. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο Θεός έχει κάποια σημασία για σας; ΌΧΙ, καθόλου! Απλώς σημαίνει ότι το θέμα της προσευχής σας απασχολεί.
Όταν κάνετε την γεμάτη πάθος, βαθειά και έντονη προσευχή, την σχετική με το αγαπώμενο πρόσωπο, ή την κατάστασι που σας στεναχωρεί και μετά στραφήτε στο επόμενο αίτημα, που δεν σας απασχολεί και πολύ και ξαφνικά παγώση η διάθεσί σας, τι άλλξε; «Ψυχράθηκε» μήπως ο Θεός; Ή έχει «απομακρυνθεί»; Όχι ασφαλώς. Αυτό σημαίνει ότι όλη η έξαρσι, όλη η έντασι της προσευχής σας δεν γεννήθηκε από την παρουσία του Θεού, ούτε από την προς Αυτόν πίστι σας, την σφοδρή γι’ Αυτόν αγάπη, από την αίσθησι της παρουσίας Του. Αλλά γεννήθηκε, μόνο και μόνο, από την ανησυχία σας για κείνο το πρόσωπο ή για κείνη την υπόθεσι, και όχι για τον Θεό.
Γιατί λοιπόν μας εκπλήττει το γεγονός ότι αυτή η απουσία του Θεού μας πλήττει; Εμείς είμαστε εκείνοι που απουσιάζουμε, εμείς γινόμαστε ψυχροί, αφού δεν μας ενδιαφέρει πλέον ο Θεός. Γιατί; Διότι ο Θεός δεν έχει τόσο σημασία για εμάς.
Υπάρχουν επίσης και άλλες περιπτώσεις που ο Θεός είναι «απών». Εφόσον εμείς είμαστε πραγματικοί, δηλαδή είμαστε, αληθινά, ο εαυτός μας, ο Θεός μπορεί να είναι παρών και να κάνη κάτι για εμάς. Αλλά από την στιγμή που προσπαθούμε να γίνουμε ότι στην ουσία δεν είμαστε, τότε δεν μένει τίποτε να πούμε ή να έχουμε. Γινόμαστε μία φανταστική προσωπικότης, μία ανειλικρινής παρουσία, και την παρουσία αυτήν δεν μπορεί να την πλησιάσει ο Θεός.
Για να μπορέσουμε ναν προσευχηθούμε πρέπει να ζήσουμε στην κατάστασι η οποία καθορίζεται σαν Βασιλεία του Θεού. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι Αυτός είναι ο Θεός, ο Βασιλεύς, οφείλουμε να παραδοθούμε σ’ Αυτόν. Τουλάχιστον πρέπει ναν ενδιαφερόμαστε για το θέλημά Του, ακόμη και αν δεν είμαστε ικανοί να το εκπληρώσουμε. Αλλά αν δεν είμαστε ικανοί γι’ αυτό, αν φερόμαστε στον Θεό όπως ο πλούσιος νεανίας που δεν μπορούσε να ακολουθήση τον Χριστό γιατί ήταν πάρα πολύ πλούσιος, τότε πώς θα Τον συναντήσουμε;
Πολύ συχνά, ότι θα θέλαμε να είχαμε αποκτήσει δια της προσευχής, δια της βαθείας σχέσεως με τον Θεό, την οποίαν τόσο επιθυμούμε, είναι απλώς μια επιθυμία ευτυχίας και τίποτα παραπάνω. Δεν είμαστε προετοιμασμένοι να πουλήσουμε όλα όσα έχουμε για ναν αγοράσουμε τον πολύτιμο μαργαρίτη. Έτσι πως είναι δυνατόν να κερδίσουμε αυτόν τον πολύτιμο μαργαρίτη; Είναι Αυτός η προσδοκία μας;
Τελικά θέλουμε κάτι από τον Χριστό ή θέλουμε τον ίδιο τον Χριστό;

από το βιβλίο: "Μάθε να προσεύχεσαι" εκδ. "Η ΕΛΑΦΟΣ"

Ταπείνωση της Παναγίας

Τι ανύψωσε τη Μητέρα του Θεού πάνω από όλα τα δημιουργήματα; Η ταπείνωση. Ο Θεός «επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού» (Λουκ. 1, 48), και γι' αυτή την επιβραβευμένη ταπείνωσή Της την μακαρίζουν όλες οι γενιές. Και εσύ περισσότερο από όλα τα άλλα προσπάθησε να αποκτήσεις ταπείνωση. Ο Θεός στους ταπεινούς δίνει τη χάρη, ενώ στους υπερήφανους αντιτάσσεται.

Η Παναγία ευεργετεί
Η Παναγία είναι και σήμερα ζωντανή. Και όχι μόνο ζει, αλλά και ζωοποιεί και θεραπεύει τις ψυχές και, αν είναι προς το συμφέρον της ψυχής, και τα σώματα εκείνων των πιστών που προσεύχονται σ' Αυτήν. Το ίδιο και οι Άγιοι ζουν και μετά το θάνατο...

Υπεραγία Θεοτόκε Παρθένε! Εξαιτίας του Σώματος και του Αίματος του Υιού Σου, που μεταλαμβάνω τόσο συχνά, τολμώ να πω ότι έχω με Σένα συγγένεια!
Ώ Δέσποινα του κόσμου! Από Σένα έλαβε ο Υιός του Θεού αυτό το Σώμα και Αίμα. Το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου που μεταλαμβάνω είναι ίδια με το Σώμα του Κυρίου που είναι στους ουρανούς.
Πώς μπορώ να μην αγαπάω Εσένα, και πιο πολύ τον Υιό Σου, δικό Σου και δικό μου Θεό; Ώ Πανάχραντε Δέσποινα! Δώσε μου να έχω συγγένεια με Σένα όχι μόνο εξαιτίας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, που πολλές φορές μεταλαμβάνω ανάξια, αλλά να πλησιάσω και το δικό Σου βαθμό της πίστης, της αγάπης και της ελπίδας, να ομοιάσω Εσένα στις σκέψεις και τα συναισθήματα. Ώ Πανάχραντε Δέσποινα! Έχω μεγάλη ανάγκη και θέλω να αποκτήσω καρδιά καθαρή! Τα πάντα για Σένα είναι δυνατά, Υπερευλογημένη· μπορείς να παρακαλέσεις τον Υιό και Θεό Σου να μου χαρίσει καρδιά καθαρή, όπου κατοικεί πίστη, ελπίδα, και αγάπη. Κάνε το, Πανάχραντε!

Τι σημαίνουν τα θαύματα από τις εικόνες της Παναγίας; Σημαίνουν ότι η Δέσποινα Θεοτόκος, η Μητέρα του Σωτήρα μας, πάντα ακούει τις προσευχές που με πίστη και ταπεινή καρδιά, Της απευθύνονται ενώπιον των εικόνων της. Και σε μερικές απ' αυτές δείχνει φανερά σημάδια της παρουσίας της. Μετά από όλα αυτά, με πόση ευλάβεια πρέπει να συμπεριφέρονται οι πιστοί προς τις εικόνες της Παναγίας! Η αόρατη χάρη της είναι παρούσα σε κάθε εικόνα της, ιδίως αν αυτή η εικόνα αγιογραφήθηκε με το χέρι ενός ευλαβούς ανθρώπου.

Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε! Με τις πρεσβείες Σου, την ευσπλαχνία Σου, έχω ηρεμία και χαρά μέσα μου· η ψυχή μου είναι ελεύθερη και ανάλαφρη, στην καρδιά μου έχω ειρήνη και ησυχία. Με υπεράσπισες, εμένα τον μετανοούντα άθλιο και τον αμαρτωλό, ενώπιον της δικαιοσύνης του Υιού Σου και του Θεού μας και Τον έκανες να με σπλαχνιστεί, εμένα τον χειρότερο απ' όλους. Φανερή είναι η χάρη Σου για την ψυχή μου μετά τη δοξολογία που ψάλλαμε μπροστά στην εικόνα Σου, την εικόνα της Παναγίας του Καζάν! 21 Οκτωβρίου 1858.

Ύμνησε την Παντάνασσα, μην ξεχάσεις Αυτήν που σε ευεργέτησε, μην ξεχάσεις να ευχαριστήσεις «την υπέρμαχο στρατηγόν», που σε απάλλαξε από τα δεινά.

Η Παναγία φέρνει γαλήνη

Το έλεος της Παναγίας. Στις 24 Φεβρουαρίου ήμουν στη Ραμπόβ. Συμμετείχα στην κηδεία της συζύγου του ιερέα Σοκολόβ. Όταν μπήκα μέσα σε μια εκκλησία απ' αυτές που βρίσκονται στο νεκροταφείο, είχα στην καρδιά μου θλίψη, η οποία προέρχεται από ολιγοπιστία και την οποία προκαλεί το πνεύμα της κακίας. Έριξα το βλέμμα μου στην εικόνα της Παναγίας του Τύχβιν και δεν μπορούσα να πάρω απ' αυτήν τα μάτια μου. Το πρόσωπό Της ήταν γαλήνιο, ταπεινό και γεμάτο αγάπη. Είπα μέσα μου: «Πόση γαλήνη και ησυχία, που δεν είναι αυτού του κόσμου, υπάρχουν στο πρόσωπό Σου, Άχραντε Παρθένε!», και σαν να άκουσα απ' Αυτήν μια απάντηση, που πολύ καθαρά αντήχησε στην καρδιά μου: « Τι σε εμποδίζει να έχεις ειρήνη και ησυχία στην καρδιά σου; Δε γνωρίζεις που πρέπει να ψάχνεις για να τα βρεις;». Με τη σκέψη και την καρδιά μου στράφηκα σ' Αυτόν που είναι η Πηγή της ειρήνης και αμέσως απέκτησα την ποθητή ησυχία.

Δέσποινα Θεοτόκε! Παρηγοριά των θλιβομένων, Σε δοξολογούμε και Σε ευχαριστούμε! Τα βάσανα της καρδιάς μας τα μεταμορφώνεις σε γαλήνη και τη θύελλα των παθών σε ησυχία της χάριτος του Θεού! Ασταθής και πονηρή καρδιά μου! Να μην τολμήσεις ποτέ να αμφισβητήσεις τις φανερές ευεργεσίες της Βασίλισσας των Ουρανών!

Από τη στιγμή που προσευχήθηκα από την καρδιά μου στη Βασίλισσα όλου του κόσμου, αισθάνθηκα στην ψυχή ανακούφιση. Και στο εξής μη με αφήνεις, Παντάνασσα.

Εξύμνηση της Παναγίας

Μητέρα της δικής μας Ειρήνης, Μητέρα της δικής μας Χαράς, Μητέρα της δικής μας Ελπίδας και δικής μας Αγάπης. Μητέρα Αυτού που υπάρχει, Αυτού που ουσιώνει τα πάντα. Μητέρα Άχραντε, το ύψος της δικής σου αγνότητας δεν μπορεί να φαντασθεί η δική μας ακάθαρτη ψυχή. Μητέρα Παμμακάριστε, την αγαθότητά σου δεν μπορεί να συλλάβει ο νους του ανθρώπου. Μητέρα πάντων των χριστιανών, οι εικόνες σου είναι σε κάθε πόλη και κάθε χωριό και μαρτυρούν τη γρήγορη βοήθεια που προσφέρεις σε μας. Να είσαι και για μένα τον αμαρτωλό και τρισάθλιο γρήγορη βοήθεια και προστάτρια στους πόνους, στις θλίψεις και στους πειρασμούς!

Πώς να προσευχόμαστε στην Παναγία

Να φανταστείς ότι στέκεσαι μπροστά στη βασίλισσα και την παρακαλείς να πραγματοποιήσει κάποιες δικές σου επιθυμίες. Με τι δέος και τι σεβασμό θα το έκανες! Σκέψου τώρα ότι και αυτή είναι άνθρωπος, όπως και εσύ. Σκέψου τώρα πώς πρέπει να στέκεσαι μπροστά στη Βασίλισσα του ουρανού και της γης, στη Μητέρα του Θεού του Υψίστου, με τι δέος και τι ειλικρίνεια! Ανέκφραστη είναι η μεγαλωσύνη της και απερίγραπτη η τελειότητα. «Πάσα η δόξα της θυγατρός του βασιλέως έσωθεν» (Ψαλ. 44, 14). Αυτή είναι τόσο κοντά στο Θεό. Πρόσεχε, να προσεύχεσαι σ' Αυτήν με ανάλογο δέος, με καθαρή και συντετριμμένη καρδιά.

(Από το βιβλίο Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ». Εκδ.: Ορθόδοξος Κυψέλη, 2004)

ΔΟΣΙΜΟ. Ο ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΛΗΣΙΑΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ

...Να πλησιάζουμε, όσο μπορούμε, όποιον άνθρωπο χρειάζεται τη βοήθειά μας σε οτιδήποτε, και να μην τον αφήνουμε παραμελημένο και αβοήθητο. Με την προθυμία που πρέπει, να δείχνουμε με πράξεις την εσωτερική μας διάθεση για τον Θεό και για τον πλησίον. Οι πράξεις άλλωστε είναι που αποδεικνύουν την καλή μας διάθεση. Τίποτα δεν κάνει πιο εύκολο τον δρόμο για να Του μοιάσουμε, για να ενωθούμε με τον Θεό (για τη θέωση να το πω έτσι), και τίποτα δεν είναι πιο χρήσιμο για να Τον πλησιάσουμε, όσο το έλεος που προσφέρουμε από καρδιάς, με ευχαρίστηση και χαρά, σε κείνους που το έχουν ανάγκη. Ο Χριστός μάς έδειξε ότι είναι Θεός αυτός που έχει την ανάγκη μας. Λέει στο Ευαγγέλιο: «αφού τα κάνατε αυτά για έναν από τους άσημους αδελφούς μου τα κάνατε για μένα». Και ο Χριστός που το είπε αυτό είναι Θεός. Άρα, πολύ περισσότερο θα δείξει ότι αυτός που κάνει το καλό ενώνεται με τον Θεό - κι αυτό γίνεται με τη Χάρη του Θεού και με δικό του προσωπικό αγώνα. Γιατί αυτός ο άνθρωπος μιμείται στην ευεργεσία τον ίδιο τον Ευεργέτη Θεό. (Μάξιμος ο Ομολογητής)

«Πώς γεννιέται η αγάπη; Έχει πρόσωπο;
- Γι' αυτό γεννήθηκε ακριβώς, επειδή έχει πρόσωπο
και θέλει να μας δει κατά πρόσωπο».
π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

«Όποιος δεν αγαπάει δεν γνώρισε τον Θεό, γιατί ο Θεός είναι αγάπη». (Ιωάν.Α ' 4,8).

ΤΟ ΔΟΣΙΜΟ ΔΕΝ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ

    Κανένας δεν μπορεί να πει: Είμαι φτωχός και με τι να κάνω ελεημοσύνη; Γιατί, και αν ακόμα δεν μπορείς να δώσεις τόσα όσα εκείνοι οι πλούσιοι που έβαζαν τις δωρεές τους στο θησαυροφυλάκιο του ναού, τότε δώσε δύο λεπτά σαν εκείνη τη χήρα τη φτωχή, και τα δέχεται από μέρους σου ο Θεός καλύτερα από τις δωρεές των πλουσίων. Δεν έχεις ούτε τόσα; Έχεις όμως δυνάμεις και μπορείς να ελεήσεις τον άρρωστο με τις υπηρεσίες σου. Δεν μπορείς ούτε αυτό; Μπορείς με τον καλό σου λόγο να παρηγορήσεις τον αδελφό σου. Ελέησε τον λοιπόν με τον παρηγορητικό λόγο και άκουσε αυτόν που λέει: «Ο καλός λόγος είναι προτιμότερος από τα δώρα».

    Υπόθεσε τώρα ότι ούτε με τον λόγο δεν μπορείς να δείξεις έλεος. Μπορείς όμως, αν θυμώσει μαζί σου ο αδελφός σου, να τον βοηθήσεις αντέχοντάς τον την ώρα της ταραχής, τότε που τον βλέπεις να επηρεάζεται από τον κοινό σας εχθρό, τον διάβολο. Και, αντί να του πεις μια κουβέντα και να τον ταράξεις περισσότερο, μπορείς να σωπάσεις και να ελεήσεις την ψυχή του, παίρνοντάς την από τα νύχια του εχθρού. Μπορείς ακόμα, αν αμαρτήσει εις βάρος σου ο αδελφός σου, να τον ελεήσεις και να του συγχωρήσεις την αμαρτία του, για να συγχωρεθείς και συ από τον Θεό. Γιατί η Γραφή λέει: «Συγχωρείτε για να σας συγχωρήσει και σας ο Θεός». Και να που ελεείς την ψυχή του αδελφού σου, συγχωρώντας του ό,τι σου έκανε. Γιατί ο Θεός μάς έδωσε την εξουσία, αν θέλουμε, να συγχωρούμε ο ένας τα σφάλματα του άλλου. Μπορεί λοιπόν να μην έχεις με τι να ελεήσεις το σώμα του συνανθρώπου σου αλλά ελεείς την ψυχή του. Και υπάρχει μεγαλύτερο έλεος από αυτό που προσφέρεται στην ψυχή του άλλου; Όσο πιο πολύτιμη είναι η ψυχή από το σώμα, άλλο τόσο και το έλεος που προσφέρεται στην ψυχή είναι μεγαλύτερο από αυτό που δίνεται στο σώμα. Επομένως κανένας δεν μπορεί να πει: «δεν μπορώ να κάνω ελεημοσύνη». Ο καθένας μπορεί, ανάλογα με τις δυνατότητες και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Αββάς Δωρόθεος

«Όλα ανήκουν στον αληθινό και ακριβό εαυτό μου, που είναι όλοι οι άλλοι».
Αρχιμ. Βασίλειος Γοντικάκης

(Ελένης Κονδύλη, Μικρή Φιλοκαλία της καρδιάς, εκδ. Ατέρμονον, σελ. 51-54)

Θα ’θελα να αναφέρω μερικά παραδείγματα που δείχνουν πως αυτό είναι δυνατό· θα τολμούσα μάλιστα να πω ότι αυτή η αναταραχή έχει τα πλεονεκτήματά της, σαν τα αιχμηρά βράχια που μας βοηθούν να σκαρφαλώσουμε ψηλά εκεί που δεν μπορούμε να πετάξουμε.
Η πρώτη ιστορία είναι από το «Γεροντικό». Κάποιος ασκητής συναντά στα βουνά κάποιον άλλον ασκητή κι αρχίζουν μια συζήτηση στη διάρκεια της οποίας ο επισκέπτης εντυπωσιασμένος από το επίπεδο προσευχής του συνομιλητή του, τον ρωτά:
«Γέροντα, ποιός σε δίδαξε να προσεύχεσαι αδιάκοπα;» Κι εκείνος, που είχε καταλάβει ότι ο επισκέπτης του ήταν άνθρωπος με βαθιά πνευματική πείρα, του απαντά: «Δε θα το έλεγα αυτό στον καθένα, αλλά σε σένα θα το πω, πως αληθινά ήταν οι δαίμονες που με δίδαξαν». Ο επισκέπτης του λέει: «Νομίζω πως σε καταλαβαίνω. Γέροντα, αλλά θα μπορούσες να μου εξηγήσεις λεπτομερέστερα με ποιό τρόπο σε δίδαξαν, για να σε καταλάβω καλύτερα;» Και τότε ο άλλος του διηγείται την εξής ιστορία:

«Όταν ήμουν νέος, ήμουν αγράμματος και ζούσα σ’ ένα μικρό χωριό στην πεδιάδα. Μια μέρα πήγα στην εκκλησία κι άκουσα το διάκο να διαβάζει την επιστολή του Παύλου που μας διδάσκει να προσευχόμαστε αδιαλείπτως. Ακούγοντας τα λόγια εκείνα ενθουσιάστηκα και φωτίστηκε η ψυχή μου. Και μετά την εκκλησία άφησα το χωριό, γεμάτος χαρά, και αναχώρησα στα βουνά για να ζήσω με την προσευχή και μόνο. Αυτή η διάθεση κράτησε μέσα μου για κάμποσες ώρες. Μετά έπεσε το σκοτάδι, έγινε κρύο κι άρχισα ν’ ακούω αλλόκοτους ήχους, βήματα κι ουρλιαχτά. Μάτια που έλαμπαν στο σκοτάδι εμφανίστηκαν μπροστά μου. Τ’ άγρια θηρία βγήκαν από τις φωλιές τους ν’ αναζητήσουν την τροφή που τους όριζε ο Θεός. Άρχισα να φοβάμαι, να φοβάμαι όλο και περισσότερο καθώς οι σκιές γίνονταν σκοτεινότερες.
Πέρασα όλη τη νύχτα γεμάτος τρόμο από τους βηματισμούς, τα τριξίματα, τις σκιές, τ’ αστραφτερά μάτια μέσα στη νύχτα, την επίγνωση πως μου ήταν αδύνατο να στραφώ σε κάποιον για βοήθεια. Και τότε άρχισα να φωνάζω στον Θεό τις μόνες λέξεις που έρχονταν στο νου μου, λέξεις βγαλμένες μέσα από το φόβο μου: “Κύριε Ιησού, υιέ Δαυίδ, ελέησέ με τον αμαρτωλό”. Έτσι πέρασε το πρώτο βράδυ. Το πρωί ο φόβος με είχε εγκαταλείψει, αλλά άρχισα να πεινάω. Αναζήτησα την τροφή μου στους θάμνους και στα λιβάδια, αλλά ήταν δύσκολο να ικανοποιήσω την πείνα μου. Και καθώς έπιασε να δύει ο ήλιος, ένιωσα τον τρόμο της νύχτας να ξανάρχεται. Άρχισα να κραυγάζω στον Θεό το φόβο και την ελπίδα μου.
Έτσι πέρασαν μέρες, και μετά μήνες. Συνήθισα τους τρόμους της φύσης, αλλά ακόμη καθώς προσευχόμουν κάθε τόσο νέοι πειρασμοί και δοκιμασίες εμφανίζονταν. Οι δαίμονες, τα πάθη, άρχισαν να ορμούν επάνω μου απ’ όλες τις μεριές και μόλις συνήθιζα να μη φοβάμαι τα θηρία της νύχτας, οι δυνάμεις του σκότους έπιασαν να λυσσομανούν μέσα στην ψυχή μου.
Πιο δυνατά από πριν πρόφερα τις λέξεις στον Κύριο: “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε με”. Αυτός ο αγώνας συνεχίστηκε για χρόνια. Μια μέρα έφτασα τα όρια της αντοχής μου. Καλούσα ασταμάτητα τον Θεό με αγωνία και πάθος χωρίς να λαβαίνω απάντηση. Ο Θεός ήταν αλύγιστος και τότε, όταν και το τελευταίο νήμα της ελπίδας άρχισε να σπάει μέσα στην ψυχή μου, παραδόθηκα στον Κύριο και είπα: “Μένεις σιωπηλός, δε Σε νοιάζει τί θα γίνω, αλλά δεν παύεις να είσαι ο Κύριος και Θεός μου· καλύτερα να πεθάνω εδώ που στέκω παρά να εγκαταλείψω την αναζήτησή μου”.
Τότε ξαφνικά ο Κύριος εμφανίστηκε μπρος μου και ειρήνη απλώθηκε μέσα και γύρω μου. Ο κόσμος ολόκληρος, που μου φαινόταν σκοτεινός, τώρα φαινόταν λουσμένος στο άγιο φως, να λάμπει κάτω από τη χάρη της Θεϊκής παρουσίας, που συντηρεί το κάθε δημιούργημά Του. Και αμέσως μετά σ’ ένα ξέσπασμα αγάπης κι ευγνωμοσύνης, πρόφερα στον Κύριο τη μόνη προσευχή που μπορούσε να εκφράσει όλα μου τα αισθήματα: “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησέ με τον αμαρτωλό”. Κι από τότε στη χαρά, στη δοκιμασία, στον πειρασμό και τον αγώνα ή σε στιγμές που η ειρήνη με καταλαμβάνει, αυτά τα λόγια ξεπηδούν απ’ την καρδιά μου. Είναι ένας ύμνος χαράς, είναι η κραυγή μου προς τον Θεό, είναι η προσευχή μου και η μετάνοιά μου».
Το παράδειγμα του άγνωστου αυτού ασκητή δείχνει πως η δοκιμασία, η απελπισία κι η ταραχή κάνουν αυτές τις λέξεις της «προσευχής του Ιησού» να ξεπηδούν από μέσα μας· αυτή η απεγνωσμένη κραυγή που είναι βγαλμένη από μιαν ελπίδα πιο δυνατή κι από την ίδια την απόγνωση, που ξεπήδησε απ’ αυτήν, αλλά τη νίκησε.

(Μητροπ. Αντωνίου του Σουρόζ, «Θέλει τόλμη η Προσευχή», εκδ. Ακρίτας, σ. 47-50.)

(Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ. 24-27)

Δικό μου είναι το φταίξιμο. Φυσικό ήταν που δυσαρεστήθηκες με το ανόητο γράμμα μου. Έχεις δίκιο, ήμουν πράγματι σε περισπασμό, μοιρασμένος ανάμεσα σε επισκέπτες, σε διάφορες εργασίες και σε μία ογκώδη αλληλογραφία. Επιπλέον ένιωθα τόσο ασθενικός, τόσο αδύναμος, ώστε αδυνατούσε το φτωχό μυαλό μου να βρει τις κατάλληλες απαντήσεις για όλα τα προβλήματα που τού έθεταν.
    Μη συμπεραίνεις όμως βιαστικά ότι μόνο οι δικές μου δυσκολίες φταίνε. Και εσύ δεν μου περιέγραψες στις δικές σου όπως έπρεπε. Οφείλεις να μου γράψεις τα πάντα, χωρίς παραλείψεις, κενά ή υπεκφυγές. Επιπλέον προσευχήσου να με φωτίσει ο Κύριος για να βρω τις κατάλληλες λύσεις και υποδείξεις που θα σε παρηγορήσουν και θα σε βοηθήσουν.
*****
    Με ρωτάς αν μπορείς να κάνεις ασφάλεια ζωής. Δεν έχω διαβάσει τίποτα για αυτό το θέμα στην Αγία Γραφή και τους Πατέρες. Για αυτό δεν μπορώ να πάρω θέση. Εξαιτίας της απόλυτης άγνοιάς μου, ούτε να σου επιτρέψω ούτε να σου απαγορεύσω μπορώ αυτήν την ενέργεια. Ούτε όμως και ευλογία, ή έστω κάποια σχετική συμβουλή μπορώ να σου δώσω. Πάντως πριν κάνεις οτιδήποτε, διάβασε τι γράφει στο ευαγγέλιο κατά Ματθαίον Κεφάλαιο 6 στίχος 34.
*****
    Οι λογισμοί που σού φέρνουν αμηχανία και ταραχή προέρχονται από το διάβολο. Οι «κατά Θεόν» λογισμοί εμπνέουν σιγουριά, θάρρος και ειρήνη. Πάλεψε να τα αποκτήσεις.
Όσο για τους ανθρώπους που βιώνουν δήθεν κάποια μακαριότητα, ενώ δεν ζουν πνευματικά, και, χωρίς να ενδιαφέρονται για μία ζωή γνήσια χριστιανική, μία ζωή εσωτερική, είναι ειρηνικοί και ευτυχισμένοι μάθε ότι αυτοί ζουν σε μία ψεύτικη ειρήνη, τη θανάσιμη ειρήνη του κόσμου τούτου, όχι την αληθινή ειρήνη του Κυρίου μας.
Κάθε φορά που ανασυντάσσουμε τις πνευματικές μας δυνάμεις και κάνουμε σταθερά και αποφασιστικά ένα νέο ξεκίνημα στο δρόμο της εσωτερικής ζωής, μία θύελλα από κάθε είδους εμπόδια και πειρασμούς μάς αναχαιτίζει. Αλλά ακριβώς εξαιτίας αυτού του δαιμονικού πολέμου, ο πνευματικός αγώνας μας αποφέρει καρπούς. Τι λέω! Αυτός ο πόλεμος μάς είναι απόλυτα αναγκαίος είτε μοναχοί είτε λαϊκοί είμαστε.
     Εκείνοι όμως που, ζώντας μέσα στην απατηλή μακαριότητά τους αγνοούν τα βαθύτερα προβλήματα και τις δυσκολίες της πνευματικής ζωής, εκείνοι που αισθάνονται αυτάρκεις και ικανοποιημένοι χωρίς να νοιάζονται και να χολοσκάνε για τίποτα, αυτοί ίσως να ζήσουν βέβαια πάνω από 100 χρόνια σε αυτή την προσωρινή γη, δεν πρόκειται όμως ποτέ να γευθούν την ειρήνη που εμείς αναζητούμε, την ειρήνη που αρχίσαμε ήδη από τώρα να γευόμαστε. Είναι η ειρήνη η «πάντα νουν υπερέχουσα» που τη χαρίζει στην ψυχή το Πνεύμα το Άγιο. Είναι η Ειρήνη που αποκτάται μόνο με κόπο και αγώνα. Είναι η Ειρήνη που μετά από πολλές μάχες με τον εαυτό μας και τα δαιμόνια, μάς δίνεται σαν δώρο από το Θεό. Σήμερα μία μικρή μόνο σταγόνα, αργότερα μία ολόκληρη γουλιά. Μετά από καιρό κάτι περισσότερο. Και αυτό συνεχίζεται σε όλη μας τη ζωή, σε όλη τη διάρκεια της γεμάτης πολέμους, μπόρες, εμπόδια και πίκρες πνευματικής μας πορείας.