Η κενοδοξία -    Γιατί, Γέροντα, νιώθω μέσα μου ένα κενό;-    Από την κενοδοξία είναι. Όταν επιδιώκουμε να ανεβαίνουμε στα μάτια των ανθρώπων, νιώθουμε μέσα μας κενό - τον καρπό της κενοδοξίας -, γιατί ο Χριστός δεν έρχεται στο κενό, αλλά στην καρδιά του καινού ανθρώπου. Δυστυχώς, πολλές φορές οι πνευματικοί άνθρωποι θέλουν την αρετή, αλλά θέλουν και κάτι που να τρέφη την υπερηφάνειά τους, δηλαδή αναγνώριση, πρωτεία κ.λπ., κι έτσι μένουν με ένα κενό στην ψυχή τους, το κενό της κενοδοξίας· δεν υπάρχει το πλήρωμα, το φτερούγισμα της καρδιάς. Και όσο μεγαλώνει η κενοδοξία τους, τόσο μεγαλώνει και το κενό…

Η καραμέλα του επαίνου -    Γέροντα, άκουσα κάτι επαίνους καί...-     Έ, και τί έγινε; Τελείως κούφιο είσαι, βρέ παιδί; Εμάς τί πρέπει να μας ενδιαφέρη; Πώς μας βλέπουν οι άλλοι ή πώς μας βλέπει ο Χριστός; Οι άλλοι θα είναι για μας η κινητήρια δύναμη ή ο Χριστός; Εσύ έχεις σοβαρότητα· μη γίνεσαι ελαφρούτσικη. Εμένα πολλές φορές, ακόμη και σοβαροί άνθρωποι, μου λένε κάτι επαινετικό και μου έρχεται να κάνω εμετό. Γελώ από μέσα μου και το πετώ πέρα. Κι εσύ κάτι τέτοια να τα πετάς αμέσως. Είναι χαμένα πράγματα! Τί κερδίζουμε, αν μας καμαρώνουν οι άλλοι; Για να…

Η ανθρωπαρέσκεια -    Γέροντα, πολλές φορές με πιάνει ένα παράπονο.-    Τί παράπονο έχεις;-    Νά, λέω: «Γιατί δεν αναγνώρισαν τον κόπο μου και μου συμπεριφέρθηκανέτσι;».-    Όταν κάποιος κάνη κάτι ταπεινά και με αγάπη, και δεν βρη αναγνώριση, μπορεί να του έρθη και ένα παράπονο. Αυτό είναι ανθρώπινο - όχι φυσικά ότι και αυτό είναι σωστό, αλλά τότε έχει κανείς κάποια ελαφρυντικά. Όταν όμως απαιτή την αναγνώριση, αυτό είναι βαρύ· έχει μέσα εγωισμό, δικαίωμα, ανθρωπαρέσκεια. Όσο μπορείς, να κινήσαι ταπεινά. Ό,τι κάνεις να το κάνης με φιλότιμο, για τον Χριστό, και όχι από ανθρωπαρέσκεια και κενοδοξία, για να ακούσης το «μπράβο» από…

112. Να είσαι όσο μπορείς πιο πράος, πιο ταπεινός και πιο απλός κατά τη συμπεριφορά σου και τις σχέσεις σου προς τους άλλους. Πρόσεχε όμως από την υποκρισία της κούφιας ταπεινολογίας. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα. Να παραδέχεσαι με βαθειά συναίσθησι και όχι απλώς να λες, ότι είσαι ο πρώτος των αμαρτωλών και άρα ο έσχατος των ανθρώπων. Από την υπερηφάνεια προέρχεται η αυτοϊκανοποίησις, η ψυχρότης και η ανειλικρίνεια στη συμπεριφορά μας ή προς όσους δεν είναι σε θέσι να ικανοποιήσουν τη δική μας ανάγκη. 113. Πόσο δυσκίνητοι είμαστε στο καλό και πόσο επιρρεπείς στο κακό! Τώρα θέλω…

Η καυχησιολογία -    Γέροντα, όποιος έχει υπερηφάνεια πάντοτε λέει το καλό που κάνει;-     Και να το πη και να μην το πή, τόχει μέσα του κρυφό καμάρι! Νά, αυτές τις μέρες ήρθε κάποιος να με δή. Μου μιλούσε συνέχεια για τον εαυτό του και κάθε τόσο πρόσθετε: «Εις δόξαν Θεού τα λέω». Έλεγε-έλεγε... «Εις δόξαν Θεού τα λέω». Με τρόπο του είπα: «Μήπως μπαίνει λίγο και η δόξα η δική σου;». «Ά, όχι, μου λέει, όλα εις δόξαν Θεού...». Και τελικά δεν είχε έρθει να μου πη κάτι που τον απασχολούσε, αλλά να μου διηγηθή τα κατορθώματά του «εις…

ΚΑΝΕΝΑΣ άνθρωπος που δεν πέρασε από θλίψεις και δοκιμασίες, δεν θα γίνει δεκτός στην Βασιλεία του Θεού, συνήθιζε να λέει ο Μέγας Αντώνιος.ΑΝ είχαμε αποκτήσει ταπεινοφροσύνη, έλεγε άλλος Πατήρ, δεν θα είχαμε ανάγκη παιδαγωγικής μάστιγος εκ μέρους του Θεού. Όλα τα κακά προέρχονται από την υπερηφάνεια. Αν στο εκλεκτό σκεύος του Χριστού, στον Μέγα Παύλο, δόθηκε άγγελος σατάν να τον θλίβει, για να μην υπερηφανευθεί, πόσο μάλλον σε μας τους υπερήφανους δεν θα παραχωρήσει ο Θεός να μας ρίξει πολλές φορές ο σατανάς σε σφάλματα, για να ταπεινωθούμε; ΈΝΑΣ Ερημίτης ρώτησε τον Αββά Σισώη τί έπρεπε να κάνει αν του…

Η αυτοπεποίθηση -    Γέροντα, τί σημαίνει: «Εάν μη Κύριος οικοδομηση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες»2;-    Αυτό αναφέρεται στην αυτοπεποίθηση του ανθρώπου. Βλέπεις, και στην Ακολουθία του Μεγάλου Σχήματος, όταν ο υποψήφιος μοναχός ερωτάται: «Ταύτα πάντα υπομένεις;», απαντά: «Ναί, του Θεού συνεργούντος»3. Δεν λέει: «Ναί, εγώ μόνος μου θα υπομείνω». Όταν ο άνθρωπος δεν βάζη σε όλα μπροστά τον Θεό, αλλά λέη: «εγώ μόνος μου θα κάνω αυτό, εγώ με τις δικές μου δυνάμεις θα κάνω εκείνο», τότε και τα μούτρα του τρώει και τίποτε δεν κάνει.-    Γέροντα, στενοχωρώ πολύ τις αδελφές· άλλα μου λένε να κάνω, άλλα κάνω.-    Από…

11. ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Για να διδάξει κανείς τον άλλον, πρέπει ο ίδιος να είναι υγιής ψυχικά και απαθής, λέει ο Αββάς Ποιμήν. Δεν είναι ανάγκη να οικοδομείς το σπίτι του άλλου, καταστρέφοντας το δικό σου. Εκείνος που διδάσκει τους άλλους, χωρίς να εφαρμόζει τίποτε από εκείνα που διδάσκει, λέει πάλι ο ίδιος Πατήρ, μοιάζει με πηγή που ποτίζει και ξεπλένει τα γύρω της, ενώ είναι γεμάτη από κάθε λογής ακαθαρσία. ΑΛΗΘΙΝΑ σοφός, έλεγε ο Αββάς Υπερέχιος, είναι εκείνος που διδάσκει, όχι με λόγια, αλλά με έργα. ΑΛΛΟΣ σοφός Πατήρ παρομοιάζει εκείνον που διδάσκει μόνο με λόγια, χωρίς να κάνει έργα, με…

Η μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας -    Γέροντα, γιατί υπερηφανεύομαι εύκολα;-    Για να υπερηφανεύεσαι εύκολα, σημαίνει ότι έχεις μεγάλη ιδέα για τον εαυτό σου. Πιστεύεις ότι κάτι είσαι. Δεν μπορεί να υπερηφανευθή κανείς, αν δεν πιστεύη ότι κάτι είναι. Αφού λοιπόν πιστεύεις ότι είσαι σπουδαία, μετά με το παραμικρό υπερηφανεύεσαι, σαν τους υπερτασικούς πού, μόλις λίγο στενοχωρηθούν, αμέσως ανεβάζουν πίεση. -    Γέροντα, έχει παγώσει πάλι η καρδιά μου. Γιατί φθάνω σ’ αυτήν την κατάσταση;-    Γιατί αφήνεις το κεφάλι σου ξεβίδωτο και παίρνει αέρα το μυαλό σου. Εγώ βάζω τάπα, την βιδώνω, αλλά εσύ την πετάς. Τώρα χρειάζεται να βάλουμε…

Εγωισμός, το αναρχικό παιδί της υπερηφάνειας -    Γέροντα, άλλο πάθος είναι η υπερηφάνεια και άλλο ο εγωισμός;-    Η υπερηφάνεια, ο εγωισμός, η κενοδοξία κ.λπ., εκτός από την έπαρση που είναι εωσφορικός βαθμός, είναι το ίδιο πάθος με μικρές διαφορές και διαβαθμίσεις.Ο εγωισμός είναι το αναρχικό παιδί της υπερηφανείας· δεν το βάζει κάτω, επιμένει. Όπως όμως τα δένδρα που δεν λυγίζουν, σπάζουν τελικά από τον αέρα, έτσικαι ο άνθρωπος που έχει εγωισμό, επειδή δεν κάμπτεται, σπάζει τελικά τα μούτρα του. Μεγάλο κακό ο εγωισμός! Ενώ και ανάπαυση δεν έχει ο εγωιστής, πάλι επιμένει! Δεν βλέπεις, ο Άρειος; Όταν η μητέρα του…