Η ένωση και κοινωνία μας με τον Θεό σε γενικές γραμμές γίνεται με δύο τρόπους: με τη μυστική κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου και με την πνευματική κοινωνία. Ο δεύτερος τρόπος διαιρείται εν συνεχεία σε τρεις άλλους τρόπους. Γι’ αυτό θα σας μιλήσω γι’ αυτούς τους τρόπους φέρνοντας μαρτυρίες από τη θεία Γραφή και τις διδασκαλίες των αγίων Πατέρων. Η πρώτη και σπουδαιότερη κοινωνία μας με τον Χριστό γίνεται με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματός Του. Ένας χριστιανός που δεν πιστεύει ότι το φαινόμενο ψωμί και κρασί είναι αληθώς το Σώμα και το Αίμα του…

170. Ποιος είναι ο λειτουργός του μυστηρίου του χρίσματος; Ενώ κατά την πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας η χρίση δια μύρου, που παρασκευάζεται μόνο από τον επίσκοπο, επιτρέπεται σε όλους τους ιερείς, κατά την Εκκλησία της Ρώμης η τέλεσή του επιφυλάσσεται, σε μόνο τον επίσκοπο, επιτρεπομένης εκτάκτως και σε ιερείς ως ειδικό προνόμιο παρεχόμενο σ’ αυτούς από τον Πάπα. Η πράξη όμως αυτή των Παπικών δεν έχει ιστορικό έρεισμα. Στην αρχαία Εκκλησία το μυστήριο ετελείτο σταθερά και από τους ιερείς. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο οι επίσκοποι πλεονεκτούν των πρεσβυτέρων, μόνο κατά τη χειροτονία, την οποία δεν μπορούν να κάνουν οι ιερείς.…

169. Τί είναι το χρίσμα; Είναι το ιερό μυστήριο κατά το οποίο, χριομένων σταυροειδώς με άγιο μύρο των μελών του βαπτισθέντος, κατέρχεται η θεία χάρη η οποία σφραγίζει την αρξάμενη νέα πνευματική ζωή, διαπτύσσοντας τα χαρίσματα του βαπτίσματος σε βίο προσωπικό, θεοφιλή και ενάρετο. Το χρίσμα, αν και τελείται συνειμμένως με το βάπτισμα, δεν είναι μέρος του βαπτίσματος, αλλά μυστήριο αυτοτελές και ίδιο. Είναι δε μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο. Στη Γραφή δεν υπάρχει σαφής μαρτυρία περί της ιδρύσεως του χρίσματος απ’ ευθείας από τον Κύριο. Υπάρχουν όμως πολλές και σημαντικές ενδείξεις. Είναι τα χωρία: «Ο δε βεβαιών ημάς συν ημίν εις…

168. Ποια είναι η θέση τον προσώπου του λειτουργού στην τέλεση των εκκλησιαστικών μυστηρίων; Όπως ειπώθηκε στα προηγούμενα, ο τελετουργός των μυστηρίων είναι κατ’ ουσίαν ο ιδρυτής αυτών, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Ο ιερέας είναι απλό όργανο δια του οποίου επιτελούνται τα μυστήρια. Στο πνεύμα αυτό ο ορθόδοξος ιερέας κρύβει επιμελώς το πρόσωπό του κατά την τέλεση των μυστηρίων, απαγγέλλοντας τις ιερουργίες σε τύπο παθητικό (σε τρίτο ενικό πρόσωπο) όπως: Βαπτίζεται ο δούλος του Θεού και χρίεται, αρραβωνίζεται, στέφεται, μεταλαμβάνει, προχειρίζεται κ.τ.λ. Αντίθετα στη Ρωμαϊκή Εκκλησία ο λειτουργός φέρεται να τελεί ο ίδιος τα μυστήρια, απαγγέλλοντας τις ιερουργίες σε…

167. Μπορεί άλλο πρόσωπο εκτός από τον ιερέα να τελέσει το βάπτισμα; Ναι μπορεί, σε έκτακτες όμως περιπτώσεις. Το βάπτισμα αυτό είναι ομοίως βάπτισμα ανάγκης. Γίνεται δε συνήθως ενόψη επικείμενου θανάτου. Όταν, λόγου χάρη, ένα αβάπτιστο παιδί ασθενήσει ξαφνικά και κινδυνεύει να πεθάνει, τότε μπορεί να το βαπτίσει και λαϊκός, άνδρας ή γυναίκα, κατά κανόνα όμως ορθόδοξος. Το βάπτισμα μπορεί να το κάνει σε νερό απλό και φυσικό, κάνοντας τις τρεις καταδύσεις και λέγοντας τα καθιερωμένα λόγια: «Βαπτίζεται ο δούλος (ή η δούλη) του Θεού τάδε... εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αμήν». Ελλείψει…

166. Είναι σωστό το δι’ επιχύσεως βάπτισμα των Παπικών; Όχι, δεν είναι. Διότι, κατά την ορθόδοξη πίστη, το βάπτισμα για να είναι έγκυρο και κανονικό, πρέπει να γίνεται στο όνομα της Αγίας Τριάδος και δια τριπλής καταδύσεως σε ύδωρ «ειλικρινές», δηλαδή αμιγές και καθαρό. Αν λείπει ένας από τους όρους αυτούς το μυστήριο είναι άκυρο. ‘Ως προς τον δεύτερο όμως όρο, δηλαδή την τριπλή κατάδυση, δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των διαφόρων χριστιανικών Εκκλησιών. Το ρήμα βαπτίζω σημαίνει βυθίζω. Από αρχαιοτάτων δε χρόνων στην Εκκλησία το βάπτισμα ετελείτο δια τριπλής καταδύσεως σε ύδωρ. Την πράξη αυτή της Εκκλησίας μαρτυρούν τα σωζόμενα…

165. Τί φρονούν περί της ουσίας του βαπτίσματος οι Διαμαρτυρόμενοι; Τα περί της ουσίας του βαπτίσματος διδάγματα των Διαμαρτυρομένων είναι ανάλογα προς τις περί προπατορικού αμαρτήματος και δικαιώσεως ως ιδιαίτερες αντιλήψεις τους. Ενώ για μας το βάπτισμα καταργεί την αμαρτία από την ψυχή του βαπτιζομένου αναγεννώντας και αναπλάσσοντας αυτόν (το ίδιο παρατηρείται και στη δικαίωση), κατά τους Προτεστάντες, το μυστήριο δεν εξαλείφει την ουσία του προπατορικού αμαρτήματος αλλ΄ απλώς αίρει την ενοχή την οφειλόμενη τόσο σ’ αυτό όσο και στις προσωπικές αμαρτίες των βαπτιζομένων, χωρίς ωστόσο να καθιστά άγιο και δίκαιο τον άνθρωπο, ενισχύοντας απλώς την πίστη του κι εξασθενώντας…

164. Ποια είναι η τύχη των νηπίων που πεθαίνουν αβάπτιστα; Το ερώτημα αυτό είναι πολύ δύσκολο και δεν μπορούμε να απαντήσουμε σ’ αυτό από την οπτική γωνία της γης. Μόνο στην άλλη ζωή θα το εννοήσουμε, όπως γενικότερα θα εννοήσουμε και την τύχη του ανθρώπου αμέσως μετά το θάνατο. Το ζήτημα της τύχης των νηπίων που πεθαίνουν αβάπτιστα ανάγεται τελικά, στην ευσπλαχνία και την αγαθότητα του Θεού, ο οποίος οικονομεί τη ζωή και το θάνατο όλων των λογικών πλασμάτων του. Το ερώτημα που θέσαμε είναι δύσκολο γιατί προσδιορίζεται από δύο βασικές προτάσεις ασυμβίβαστες μεταξύ τους· πρώτον, τα νήπια που πεθαίνουν…

163. Τί είναι το βάπτισμα της επιθυμίας; Το βάπτισμα της επιθυμίας (baptismus flaminis) είναι δόγμα της Ρωμαϊκής Εκκλησίας, άγνωστο στην ορθόδοξη θεολογία. Κατά την εν Τριδέντω σύνοδο το προπατορικό αμάρτημα δεν απαλείφεται άνευ του λουτρού της αναγεννήσεως ή του πόθου γι’ αυτό (sine lavacro regenerationis aut ejuss voto). Κατά τη θεωρία αυτή, όσοι επιθυμούν διακαώς να βαπτισθούν, δια πολλούς όμως λόγους δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν την επιθυμία τους αυτή, μπορεί να τύχουν της δικαιώσεως δυνάμει της μετάνοιας και της αγάπης, τις οποίες προϋποθέτει ο πόθος προς το Χριστό και την Εκκλησία. Από τη Γραφή προσάγονται ως μαρτυρίες τα χωρία: Λουκ.…

162. Υπάρχουν και αλλά Βαπτίσματα εκτός από το εν ύδατι; Ναι, είναι το βάπτισμα του μαρτυρίου, το οποίο μπορεί ν’ αναπληρώσει το κανονικό εν ύδατι βάπτισμα. Στην Εκκλησία μας υπάρχει η πεποίθηση ότι οι αληθείς μάρτυρες της πίστεως, όσοι δηλαδή εκουσίως και από αγάπη υφίστανται το θάνατο υπέρ της χριστιανικής τους πίστεως, είναι δυνατό, είτε βαπτισμένοι είτε όχι, να δικαιωθούν και να κερδίσουν την αιώνια ζωή. Μαρτυρίες από τη Γραφή προσάγονται συνήθως οι λόγοι του Κυρίου: «Πάς συν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς». Και: «Ός γαρ αν…