Μια γυναίκα που είχε χάσει το παιδί της επισκέφτηκε τον π. Γαβριήλ και τον ρώτησε:

– Γιατί κάποιοι φεύγουν νέοι απ’ αυτή τη ζωή;

– Σ’ ένα χωριό, μια πιστή γυναίκα που έχασε τον μονάκριβο γιο της παραπονέθηκε στον Θεό: «Εγώ, για την αγάπη Σου, άντεξα πολλά: προσβολές, φτώχιες, δυσκολίες. Σ’ αυτό το μέρος κανείς δεν είναι πιστός εκτός από μένα. Όμως εσύ πήρες το παιδί μου. Γιατί;».

Εκείνη τη νύχτα λοιπόν είδε ένα όνειρο: Οι Άγγελοι την πήγαν στον Κύριο και Του μετέφεραν τα παράπονα της.

Τότε ακούστηκε η φωνή του Κυρίου:

«Ρωτήστε τη γυναίκα τι θέλει».

«Φέρε το παιδί μου πίσω», απάντησε η γυναίκα.

(«Θέλεις να δεις το παιδί σου;», ρώτησε ο Κύριος.

«Μητέρα είμαι, και βέβαια το θέλω», είπε κλαίγοντας εκείνη.

«Να της δείξετε το παιδί της», έδωσε εντολή ο Κύριος.

Έφεραν το παιδί και η μητέρα χάρηκε.

«Τώρα τι μου ζητάς;», ρώτησε ο Κύριος.

«Γιατί τον πήρες;», Του παραπονέθηκε η γυναίκα.

Τότε ο Κύριος έδωσε εντολή στους Αγγέλους:

«Να της δείξετε τι θα έκανε ο γιος της αν δεν τον έπαιρνα Εγώ».

Και ξαφνικά, σαν σε ταινία, η γυναίκα είδε τις φοβερές αμαρτίες που θα διέπραττε ο γιος της και μετά τις φωτιές της Κόλασης!

«Να τον ξαναγυρίσετε στον Παράδεισο!», άρχισε να κλαίει και να παρακαλεί τον Κύριο η μητέρα.

Ο Κύριος έδωσε εντολή και ξαναγύρισαν πάλι το παιδί στον Παράδεισο. Και της είπε τότε ο Κύριος:

«Για την καλοσύνη σου και για την αγάπη σου πήρα τον γιο σου κοντά Μου. Μη νομίζεις πως δεν ξέρω πότε και ποιον πρέπει να πάρω».

(ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, "Ο ΑΓΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ (1929-1995), Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ")

Ο Ερμής πιστό όργανο του Δία, πετάει έτσι σε ανύποπτη ώρα μια συγκλονιστική προφητεία για τον Προμηθέα στους στίχους 1026-1028.

Τοιούδε μόχθου τέρμα μη τι προσδόκα,

πριν αν θεών τις διάδοχος των σων πόνων

φανή θελήση τ’ εις αναύγητον μολείν

Άιδην κνεφαία τ’ αμφί Ταρτάρου βάθη».

(Σ’ αυτά τα βάσανά σου τέρμα κανένα να μην περιμένεις πριν να φανεί και να θελήσει κάποιος απ’ τους θεούς να πάρει τα βάσανά σου επάνω του και να πάει στον σκοτεινό Άδη στα σκοτινειασμένα βάθη του Ταρτάρου).

Ποιος θα διαβάσει αυτούς τους στίχους και δεν θα πάει ο νους του στην εικόνα της Αναστάσεως. «Η εις Άδου κάθοδος», όπου μέσα στον αναύγητο Άδην και τα κνεφαία βάθη του Ταρτάρου ο Χριστός αδράχνει με ορμή τα χέρια των πρωτοπλάστων και τους βγάζει από τους τάφους «παγγενή τον Αδάμ αναστήσας»;

Ο Προμηθέας βέβαια είχε κι αυτός το προφητικό χάρισμα. Έτσι προφητεύει στην παρθένα Ιώ που τον ρωτάει:

ΙΩ: Τις ο λύσων εστίν άκοντος Διός;

ΠΡ: Των σων τιν’ αυτόν εκγόνων είναι χρεών.

ΙΩ: Πώς είπας; ή ‘μος παις σ’ απαλλάξει κακών;

ΠΡ: Τρίτος γε γένναν προς δέκ’ άλλαισι γοναίς.

(- Ποιος είναι που θα σε λύσει χωρίς τη θέληση του Δία;

- Ένας από τους δικούς σου απογόνους πρέπει να είναι.

- Πώς είπες; Αλήθεια δικό μου παιδί θα σ’ απαλλάξει απ’ τα βάσανα;

- Τρίτης γενιάς γέννημα θα είναι μετά από δέκα γενιές).

Πρέπει να προσέξομε εδώ ότι ο Προμηθέας προφητεύει τη σωτηρία του από το παιδί της παρθένου Ιούς. Γι’ αυτό και η Ιώ ξαφνιάζεται κι απαντάει αμέσως: -Πώς είπας; Το άλλο που σκανδαλίζει με την ακρίβειά του τους δύσπιστους είναι ότι τοποθετεί τη σωτηρία ο Προμηθέας σε δεκατρείς γενιές απ’ την παράσταση βέβαια του δράματος. Τα 460 με 450 χρόνια που χωρίζουν την παράσταση από τη γέννηση του Χριστού χωράνε ίσα – ίσα δεκατρείς γενιές!

Κωνσταντίνος Γανωτής

Στα τέλη της δεκαετίας του 1820 ή στις αρχές της δεκαετίας του 1830 ο π. Λεωνίδας επισκέφτηκε το μοναστήρι Σωφρόνιεφ.

Εκείνη την εποχή ζούσε εκεί έγκλειστος ο ιερομόναχος Θεοδόσιος. Πολλοί ήταν εκείνοι που τον λογάριαζαν για πνευματικό άνθρωπο με προορατικό χάρισμα, γιατί είχε προβλέψει τον πόλεμο του 1812 αλλά και διάφορα άλλα περιστατικά.

Ο π. Λεωνίδας είχε αμφιβολίες για την περίπτωσή του. Μίλησε μαζί του και τον ρώτησε πώς μπορούσε να προλέγει το μέλλον.

Ο έγκλειστος του απάντησε ότι το Άγιο Πνεύμα του αποκάλυπτε τα μέλλοντα.

Όταν ο π. Λεωνίδας τον ρώτησε με ποιο τρόπο του τα αποκαλύπτει, ο έγκλειστος απάντησε πως το Άγιο Πνεύμα εμφανίζεται σαν κάποιο είδος περιστεριού και του μιλάει με ανθρώπινη φωνή.

Ο π. Λεωνίδας είδε καθαρά πως αυτό ήταν απάτη του πονηρού. Άρχισε να προειδοποιεί τον έγκλειστο πως δεν πρέπει να πιστεύει κανείς αυτά τα πράγματα.

Ο έγκλειστος πειράχτηκε κι απάντησε περιφρονητικά:
– Πίστευα πως ήρθες όπως κι οι άλλοι για να ωφεληθείς από μένα. Βλέπω όμως πως εσύ ήρθες να με διδάξεις.

Ο π. Λεωνίδας αποτραβήχτηκε.

Όταν έφευγε από το μοναστήρι όμως είπε στον ηγούμενο:
– Προσέχετε τον έγκλειστό σας μην πάθει κανένα κακό.

Δεν είχε φτάσει καλά καλά μέχρι το Όρελ ο π. Λεωνίδας όταν άκουσε πως ο π. Θεοδόσιος είχε κρεμαστεί…

Συμπεραίνουμε απ’ αυτό πώς αν κι ο έγκλειστος, είχε πέσει στην παγίδα του εχθρού, ο Θεός δεν τον εγκατέλειψε αμέσως. Όταν όμως αρνήθηκε να δεχτεί την καλοπροαίρετη συμβουλή ενός σοφού κι έμπειρου γέροντα, ο Κύριος τον εγκατέλειψε και χάθηκε με οικτρό θάνατο.

(από το βιβλίο "Στάρετς Λεωνίδας της Όπτινα", μετάφραση, επιμέλεια Πέτρου Μπότση, Αθήνα 2000)

Στο Άγιο Όρος όχι και πολύ μακρυά από την Αγία Άννα, σε μία κορυφή ψηλά, μόλις που φαίνεται ένα κελί. Το είχε ένας πνευματικός παλιά, τον λέγανε παπά – Σάββα. Στους τόσους που εξομολογούσε ο παπά-Σάββας, ήτανε και ένας Ρουμάνος διάκονος.

Νεαρός ακόμη ήρθε στον Άθω και ησύχαζε κάπου στην έρημο. Πνευματικέ μου, (του λέει μία μέρα ο διάκονος περίλυπος), μη ξεχάσεις να μνημονεύσεις αύριο στην λειτουργία την μητέρα μου που έχει τα τρίτα της (πέθανε δηλαδή πριν τρεις μέρες).

Και του λέει χωρίς να δείξει τώρα την αγωνία του ο πνευματικός:

Για πες μου παιδί μου: Η μητέρα σου έχει αύριο τα τρίτα της, δηλαδή πέθανε προχθές.

Πέθανε στην Ρουμανία. Πώς εσύ σε δυο μέρες πληροφορήθηκες τον θάνατό της;

Μεσολάβησε λίγη σιγή, δεν υπήρχαν τηλέφωνα δεν είχαν τηλέφωνα, όπως εγώ στην σκήτη μου, δεν έχουμε ρεύμα. Δεν είχανε τηλέφωνα.

Πώς το έμαθα; Άρχισε να λέει δειλά ο διάκονος. Να, μου το είπε…

-Ποιος σου το είπε;

-Μου το είπε ο φύλακας άγγελος μου.

-Ο φύλακας άγγελος σου; Έχεις δει τον άγγελο σου;

-Αξιώθηκα να τον δω. Δεν είναι μια και δύο φορές, είναι τώρα δύο χρόνια μου παρουσιάζεται και με συντροφεύει στην προσευχή. Λέμε μαζί τους χαιρετισμούς κάνουμε μετάνοιες, ανοίγουμε πνευματικές συζητήσεις.

Εκείνο το δύο χρόνια, πίκρανε πολύ τον παπά-Σάββα.

-Και γιατί παιδί μου τόσο καιρό δε μου ανέφερες τίποτα;

-Μου είπε ο άγγελος πως δεν είναι απαραίτητο.

-Παιδί μου είσαι βέβαιος πως είναι άγγελος του Θεού αυτός που σου εμφανίζεται;

-Βέβαιος; Βεβαιότατος γέροντά μου, προσευχόμαστε μαζί, κάνουμε καθημερινώς χίλιες μετάνοιες, συζητούμε για την μέλλουσα ζωή, για τον Παράδεισο, ο φύλακας άγγελός μου είναι.

Ο διάκονος φαινόταν αμετάπειστος. Εκείνο όμως που τον έκανε δεκτικό ήταν η εμπιστοσύνη του στον θεοφώτιστο πνευματικό του. Αλλά πάλι έλεγε πώς μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύσει στην προσευχή; Αυτός πολεμεί τους προσευχομένους.

Μετά από πολλά, συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες, να δοκιμάσουν τον φύλακα άγγελο.

Ζήτησέ του μόλις ξανάρθει (λέει ο παπά-Σάββας) να πει το: "Θεοτόκε Παρθένε", ακόμη πες του να κάνει το σημείο του Σταυρού. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά.

Όταν δύο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη, τότε και τα μάτια σου, και τα αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το Θεοτόκε Παρθένε και νομίζεις ότι τον βλέπεις να κάνει τον σταυρό του και να σταυροκοπιέται.

Στην επόμενη επίσκεψη ο διάκονος με κάποια ικανοποίηση ανάγγειλε στον πνευματικό: Γέροντά μου τα πράγματα έχουν όπως σου τα έλεγα είναι άγγελος του Θεού, είναι ο φύλακας άγγελός μου.

Και το "Θεοτόκε Παρθένε" το είπε και τον σταυρό του τον έκανε.

Μόνο οι άγιοι και οι άγγελοι ξέρουνε τι σκεπτόμαστε. Ο διάβολος δεν έχει τις δυνάμεις που νομίζουμε. Δεν ξέρει τι σκεπτόμαστε. Οι άγγελοι ξέρουν τι σκεπτόμαστε.

Οι άγιοι, όχι μόνο όσοι έχουν φύγει στον ουρανό αλλά και όσοι είναι ανάμεσά μας, μόλις μας δούνε, ξέρουνε τι σκεπτόμαστε. Ο διάβολος δεν το ξέρει.

Του λέει τώρα ο πνευματικός ο παπά-Σάββας: Πρόσεξε τι θα κάνουμε: Εγώ αυτή τη στιγμή, ακριβώς αυτή τη στιγμή κάτι θα σκεφθώ (σκέφθηκε κάτι εις βάρος του διαβόλου), και το αφήνω κρυφό, μέσα μου.

Εσύ το βράδυ θα ζητήσεις από τον άγγελο να σου πει. Αν το βρει τότε χωρίς αμφιβολία είναι άγγελος από τον Θεό. Και να έρθεις να με ενημερώσεις.

Γυρίζοντας ο διάκονος στην καλύβη του, κάτι σάλευε μέσα του, κάτι σαν αγωνία, κάτι σα δυσάρεστη προαίσθηση. Από την άλλη μεριά θαύμαζε και την σπουδαία ιδέα του πνευματικού.

Η υπόθεση θα περνούσε την κρίσιμη φάση της. Μόλις ζητήθηκε τη νύχτα από τον άγγελο η λύση του προβλήματος, κάποια δυσδιάκριτη ταραχή, αυλάκωσε το φωτεινό πρόσωπό του. Φάνηκε να σαστίζει.

Μα αγαπητέ μου πάτερ, γιατί εσύ ανώτερος άνθρωπος να ενδιαφέρεσαι για τους λογισμούς ενός παπά; Αυτό είναι κατάντημα, φτωχές επιθυμίες. Δε προτιμάς να σου δείξω απόψε την κόλαση, τον παράδεισο, τη δόξα της Κυρίας Θεοτόκου;

Ο διάκονος που κάτι άρχισε να υποψιάζεται επέμεινε στο θέμα τους.

-Κάνω υπακοή στον πνευματικό μου, να μου πεις τι σκέφθηκε. Ο άγγελος με μερικούς ελιγμούς προσπάθησε να μεταφέρει αλλού την συζήτηση.

Ο διάκονος όμως με επιμονή τον μετέφερε στο θέμα. Άλλωστε οι τεχνικές αυτές υπεκφυγές δε του προξενούσαν καλή εντύπωση. Να μου πεις τι σκέφθηκε ο πνευματικός. Το θέμα είναι απλό! Γιατί αποφεύγεις; Το αγνοείς;

-Πρόσεξε διάκο, με τον μικροπρεπή τρόπο που μου συμπεριφέρεσαι κινδυνεύεις να χάσεις την εύνοιά μου.

-Δε ξέρω, σου ζητώ κάτι το εύκολο. Γνωρίζεις ή όχι επιτέλους, τι σκεφθηκε ο πνευματικός;
Την ώρα αυτή πετάχτηκε το λαμπερό προσωπείο. Μια φρικτή μορφή αποκαλύφθηκε και σαν από στόμα θηρίου ακούσθηκαν τα λόγια:

-Να χαθείς άθλιε, αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση και στην φωτιά, θα σε κάψουμε και θα σε καταστρέψουμε, αύριο αυτή την ώρα.

Και ο διάκονος έμεινε μόνος του και σωστό ερείπιο. Όλη η γλυκύτητα των οπτασιών δυο χρόνια τώρα δεν αντιστάθμιζε την τωρινή του πικρία.

Εάν δεν τον στήριζαν από μακρυά οι προσευχές του πνευματικού που ξαγρυπνούσε και παρακαλούσε για αυτόν, θα είχε παραδώσει το πνεύμα του. Πέρασαν αρκετές ώρες ώσπου να συνέλθει και να σταθεί στα πόδια του.

Η καλύβη του πια δεν τον χωρούσε. Πουθενά δεν έβλεπε ασφάλεια παρά μόνο κοντά στον πνευματικό. Σ’ όλη την διαδρομή βούιζε στα αυτιά του η απειλή: Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση. Κι ο τρόμος τον διαπερνούσε μέχρι το μεδούλι.

Έφτασε όπως έφτασε ως την καλύβη της αναστάσεως. Έπιασε το ράσο του πνευματικού και δεν το άφηνε ούτε στιγμή, και την ώρα που έπρεπε να κοιμηθεί εκείνος λίγο, δίπλα του ο τρομοκρατημένος διάκονος. Μη φοβάσαι παιδί μου, ηρέμησε!

-Πώς να μη φοβηθώ πνευματικέ μου, που πλησιάζει η ώρα; πλησιάζει η ώρα που θα με πάρουνε! Χριστέ μου σώσε με! Και πράγματι την καθορισμένη ώρα, δέχθηκε βίαια επίθεση των πονηρών πνευμάτων.

Τι κραυγές τρόμου και απελπισίας ήταν αυτές! Σώσε με πνευματικέ μου, χάνομαι! Με παίρνουν! Σώσε με!

Γονατίζει ο παπά-Σάββας και γεμάτος πόνο και δάκρυα, δέεται στον Κύριο να λυπηθεί τον δούλο του και να επιτιμήσει τους πονηρούς δαίμονες. Εισακούσθηκε η δέησή του. Και ο ταλαίπωρος διάκονος σώθηκε από στόματος λέοντος.

Με τον χρόνο και την καθοδήγηση του παπά-Σάββα ο Ρουμάνος διάκονος ηρέμησε. Η πνευματική του ζωή πήρε καλή εξέλιξη, χειροτονήθηκε αργότερα και ιερέας, και διακρινόταν πάντα για την ευλάβειά του.

(του π. Νίκωνα, Νέα Σκήτη, https://www.agiameteora.net)

Αρχιμανδρίτη Νικολάι Drobyazgin (+1924)
Το γεγονός που περιγράφεται εδώ, αποκαλυπτικό της φύσης ενός από τα μεντιουμιστικά «χαρίσματα» τα οποία είναι κοινά στις ανατολικές θρησκείες, έλαβε χώρα λίγο πριν το 1900, και καταγράφηκε γύρω στο 1922 από τον γιατρό Α. Π. Τιμόφιεβιτς, τώρα τελευταία στη γυναικεία μονή του Νόβο Ντιβέγιεβο, στη Νέα Υόρκη. (Το ρωσικό κείμενο δημοσιεύθηκε στο «Orthodox Life» το 1956, Νο 1).
Μια θαυμάσια τροπική αυγή, το πλοίο μας διέσχιζε τα νερά του Ινδικού Ωκεανού, πλησιάζοντας το νησί της Κεϋλάνης. Τα εύθυμα πρόσωπα των επιβατών – οι περισσότεροι Άγγλοι με τις οικογένειές τους, που ταξίδευαν για τις εργασίες τους ή για δουλειά στην ινδική αποικία τους, κοιτούσαν ακόρεστα στο βάθος, ψάχνοντας με τα μάτια το μαγεμένο νησί, το οποίο για τους περισσότερους, από την παιδική τους ηλικία, είχε στην πράξη συνδεθεί με τόσα που ήταν ενδιαφέροντα και μυστήρια στις ιστορίες και τις περιγραφές των ταξιδιωτών.
Το νησί ακόμα ελάχιστα ορατό ενώ ένα λεπτό, μεθυστικό άρωμα από τα δέντρα του τύλιγε ήδη το πλοίο όλο και περισσότερο με κάθε περαστικό μελτέμι. Τελικά ένα είδος μπλε σύννεφου απλώθηκε στον ορίζοντα, αυξάνοντας συνεχώς σε μέγεθος καθώς το πλοίο πλησίαζε γρήγορα. Κανείς μπορούσε να δει τα κτίρια που απλώνονταν κατά μήκος της ακτής, χωμένα μέσα στην πρασινάδα των μεγαλοπρεπών φοινίκων, και το πολύχρωμο πλήθος των ντόπιων κατοίκων που περίμεναν την άφιξη του πλοίου. Οι επιβάτες, που είχαν γρήγορα γνωριστεί ο ένας με τον άλλον πάνω στο πλοίο, γελούσαν και συζητούσαν ζωηρά στο κατάστρωμα, θαυμάζοντας το καταπληκτικό σκηνικό του παραμυθένιου νησιού, καθώς αυτό ξεδιπλωνόταν μπροστά στα μάτια τους. Το πλοίο κινιόταν αργά· προετοιμαζόταν να αγκυροβολήσει στην αποβάθρα της πόλης – λιμανιού Colombo.
Εδώ το πλοίο σταμάτησε να πάρει κάρβουνο, και οι επιβάτες είχαν αρκετό χρόνο για να βγουν στην ακτή. Η μέρα ήταν τόσο ζεστή ώστε πολλοί επιβάτες αποφάσισαν να μη φύγουν από το πλοίο μέχρι το απόγευμα, όταν μια ευχάριστη δροσιά αντικατέστησε τη ζέστη της μέρας. Μια μικρή ομάδα οκτώ ανθρώπων – ανάμεσά τους κι εγώ – οδηγείτο από τον συνταγματάρχη Elliot, που είχε ξαναβρεθεί στο Κολόμπο πρωτύτερα και ήξερε καλά την πόλη και τα περίχωρα. Αυτός έκανε μια δελεαστική πρόταση: «Κυρίες και κύριοι! Θα θέλατε να πάμε μερικά μίλια έξω από την πόλη και να επισκεφθούμε έναν από τους τοπικούς μάγους – φακίρηδες; Ίσως να δούμε κάτι ενδιαφέρον». Όλοι δέχτηκαν την πρόταση του συνταγματάρχη με ενθουσιασμό.
Ήταν ήδη απόγευμα όταν αφήσαμε πίσω τους θορυβώδεις δρόμους της πόλης και προχωρήσαμε σ’ ένα θαυμάσιο δρόμο μέσα στη ζούγκλα, που σπινθηροβολούσε από τις αναλαμπές εκατομμυρίων πυγολαμπίδων. Στο τέλος ο δρόμος φάρδαινε ξαφνικά και μπροστά μας βρισκόταν ένα μικρό ξέφωτο, περιτριγυρισμένο από ζούγκλα προς κάθε κατεύθυνση. Στο άκρο του ξέφωτου, κάτω από ένα μεγάλο δέντρο, βρισκόταν ένα είδος καλύβας, δίπλα από την οποία έκαιγε μια φωτιά, κι ένας αδύνατος, κοκκαλιάρης γέρος με τουρμπάνι στο κεφάλι του καθόταν σταυροπόδι, με την ακίνητη ματιά του να κατευθύνεται στη φωτιά. Παρά τη θορυβώδη άφιξή μας, ο γέρος συνέχιζε να κάθεται εντελώς ακίνητος, μη δίνοντάς μας την παραμικρή προσοχή. Κάπου μέσα από το σκοτάδι εμφανίστηκε ένας νέος και, πηγαίνοντας στον συνταγματάρχη, κάτι τον ρώτησε σιγανά. Μέσα σε μικρό διάστημα έφερε έξω αρκετά σκαμνιά και η μικρή ομάδα μας παρατάχθηκε σε ημικυκλική διάταξη, όχι μακριά από τη φωτιά. Ένας ελαφρύς κι αρωματικός καπνός ανέβηκε. Ο γέρος καθόταν στην ίδια στάση, χωρίς φαινομενικά να προσέχει κανέναν και τίποτα. Το μισοφέγγαρο που ανέτειλε έδιωξε σε κάποιο βαθμό το σκοτάδι της νύχτας, και στο αμυδρό φως του όλα τα αντικείμενα έπαιρναν φανταστικά περιγράμματα. Όλοι σώπασαν χωρίς να το θέλουν, και περίμεναν να δουν τι θα συνέβαινε.
«Κοιτάξτε! Κοιτάξτε εκεί, πάνω στο δέντρο!» φώναξε η δεσποινίς Μαίρη σ’ ένα εκστατικό ψίθυρο. Όλοι γυρίσαμε τα κεφάλια μας στην κατεύθυνση που μας υπέδειξε. Και πράγματι, ολόκληρη η επιφάνεια της τεράστιας κορυφής του δέντρου, κάτω από το οποίο καθόταν ο φακίρης, ήταν σαν να έρρεε ήσυχα στον απαλό φωτισμό του φεγγαριού, και το δέντρο το ίδιο άρχισε βαθμιαία να λιώνει και να χάνει τα περιγράμματά του· χωρίς υπερβολή, κάποιο αόρατο χέρι είχε ρίξει πάνω του ένα αέρινο κάλυμμα που γινόταν όλο και πιο συμπυκνωμένο με κάθε στιγμή. Σύντομα μπροστά στην κατάπληκτη ματιά μας παρουσιάστηκε με τέλεια καθαρότητα η κυματοειδής επιφάνεια της θάλασσας. Το ένα κύμα ακολουθούσε το άλλο με ένα ελαφρό βόμβο, κάνοντας άσπρα σκουφάκια από αφρό· ανάλαφρα σύννεφα πλανιόντουσαν σ’ ένα ουρανό που είχε γίνει γαλάζιος. Άναυδοι, δεν μπορούσαμε να ξεκολλήσουμε απ’ αυτή την εντυπωσιακή εικόνα.
Και τότε στο βάθος εμφανίστηκε ένα λευκό καράβι. Πυκνός καπνός έβγαινε από τα δυο φουγάρα του. Μας πλησίασε γρήγορα, διασχίζοντας το νερό. Προς μεγάλη μας έκπληξη αναγνωρίσαμε το δικό μας πλοίο, αυτό που μας είχε φέρει στο Κολόμπο! Ένα μουρμουρητό το διαπέρασε τις γραμμές μας καθώς διαβάσαμε στην πρύμνη, γραμμένο με χρυσά γράμματα, το όνομα του πλοίου μας, «Luisa». Αλλά αυτό που μας κατέπληξε περισσότερο απ’ όλα είναι αυτό που είδαμε πάνω στο πλοίο – εμάς! Μην ξεχνάτε ότι την εποχή που συνέβησαν όλα αυτά δεν υπήρχε ούτε η σκέψη του κινηματογράφου και ήταν αδύνατον ακόμα και να συλλάβει κανείς κάτι τέτοιο. Καθένας μας έβλεπε τον εαυτό του στο κατάστρωμα ανάμεσα σε ανθρώπους που γελούσαν και μιλούσαν ο ένας στον άλλον. Αλλά το πιο καταπληκτικό: Δεν είδα μόνο τον εαυτό μου, αλλά ταυτόχρονα όλο το πλοίο μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια, σαν με το βλέμμα ενός πουλιού – κάτι που βεβαίως, απλώς δεν μπορούσε να συμβεί στ’ αλήθεια. Είδα ταυτόχρονα τον εαυτό μου ανάμεσα στους επιβάτες, και τους ναύτες να δουλεύουν στην άλλη μεριά του πλοίου, και τον καπετάνιο στην καμπίνα του, κι ακόμα και την αγαπημένη από όλους πιθηκίνα, τη Nelly, να τρώει μπανάνες στο κεντρικό κατάρτι. Ταυτόχρονα όλοι οι σύντροφοί μου, καθένας με τον τρόπο του, είχαν εξαφθεί από αυτό που έβλεπαν, κι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους με χαμηλές φωνές και ψιθύρους συγκίνησης.
Είχα εντελώς ξεχάσει ότι ήμουν ιερομόναχος, και, κατά πως φαινόταν, δεν είχα καμμιά δουλειά να συμμετέχω σε ένα τέτοιο θέαμα. Τα μάγια ήταν τόσο ισχυρά που και ο νους και η καρδιά είχαν σωπάσει. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπάει με πόνο σαν σήμα κινδύνου. Ξαφνικά ήρθα στον εαυτό μου. Φόβος κατέλαβε όλη μου την ύπαρξη.
Τα χείλη μου άρχισαν να κινούνται και να λένε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό!» Αμέσως ένοιωσα ανακουφισμένος. Ήταν λες και άρχιζαν να πέφτουν κάποιες μυστηριώδεις αλυσίδες που με έδεναν. Η προσευχή έγινε πιο συγκεντρωμένη, και μ’ αυτό επέστρεψε και η ειρήνη της ψυχής μου. Συνέχισα να κοιτώ στο δέντρο και ξαφνικά η εικόνα έγινε θολή και διαλύθηκε, σαν να την πήρε ο άνεμος. Δεν έβλεπα τίποτ’ άλλο εκτός από το μεγάλο δέντρο, φωτισμένο από το φως του φεγγαριού, και το φακίρη που καθόταν σιωπηλός πλάι στη φωτιά, ενώ οι σύντροφοί μου συνέχιζαν να εκφράζουν αυτά που ένοιωθαν κοιτώντας την εικόνα, που γι’ αυτούς δεν είχε ακόμα διαλυθεί.
Αλλά ξαφνικά φαίνεται πως κάτι συνέβηκε και στο φακίρη. Έγειρε στο πλάι χάνοντας την ισορροπία του. Ο νεαρός έτρεξε προς τα κει τρομαγμένος. Η πνευματιστική συγκέντρωση διακόπηκε ξαφνικά.
Βαθειά συγκινημένοι από όλη την εμπειρία που αποκόμισαν, οι θεατές σηκώθηκαν· μοιράζονταν ζωηρά τις εντυπώσεις τους ο ένας με τον άλλον, και χωρίς καθόλου να καταλαβαίνουν γιατί το όλο πράγμα διακόπηκε τόσο απότομα και απρόσμενα. Ο νεαρός εξήγησε ότι οφειλόταν στην εξάντληση του φακίρη, ο οποίος καθόταν όπως πριν, με το κεφάλι κάτω, και χωρίς να δίνει την παραμικρή προσοχή στους παρισταμένους.
Αφού η ομάδα μας αντάμειψε γενναιόδωρα το φακίρη μέσω του νεαρού, για την ευκαιρία που είχαμε να συμμετάσχουμε σ’ ένα τόσο καταπληκτικό θέαμα, ξεκινήσαμε γρήγορα το μικρό ταξίδι της επιστροφής. Καθώς αρχίσαμε να φεύγουμε, στράφηκα ακούσια προς τα πίσω άλλη μια φορά, με σκοπό να εντυπώσω στη μνήμη την όλη σκηνή, και ξαφνικά ανατρίχιασα από ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Η ματιά μου συνάντησε τη ματιά του φακίρη, που ήταν γεμάτη μίσος. Αυτό έγινε για μια μόνο στιγμή, και μετά ξαναπήρε τη συνηθισμένη του στάση· αλλά αυτό το βλέμμα μου άνοιξε μια και καλή τα μάτια στο να συνειδητοποιήσω τίνος δύναμη παρήγαγε αυτό το «θαύμα»(βιβλίο π. Σεραφείμ Ρόουζ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ και η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ)

    Είδε (ο άγιος Γρηγόριος επίσκοπος Νεοκαισαρείας) ότι σ’ όλη τη χώρα κυριαρχούσε η απάτη των δαιμόνων και του αληθινού θεού δεν είχε πουθενά κτιστεί ναός, ενώ όλη η πόλη και η γύρω περιοχή ήταν γεμάτη από ιερούς βωμούς και ειδωλολατρικά αφιερώματα. Όλος ο λαός είχε αυτή τη μανία, πώς να καλλωπίζουν τους ιερούς χώρους των ειδώλων και τους ναούς και να παραμένει η ειδωλολατρία στους ανθρώπους δυναμωμένη με πομπές και τελετές και μιαρές θυσίες στους βωμούς. Όπως ένας γενναίος στρατιώτης αφού συγκρουστεί με τον επικεφαλής του στρατεύματος νικώντας τον τρέπει σε φυγή τους στρατιώτες του, έτσι κι αυτός ο μέγας άγιος άρχισε την αριστεία του από τους ίδιους τους δαίμονες. Με ποιόν τρόπο;
     Βαδίζοντας το δρόμο από το έσχατο εκείνο μέρος προς την πόλη, επειδή είχε πέσει το βράδυ και έρριχνε συνέχεια δυνατή βροχή, μπαίνει σ’ ένα ναό μαζί με την ακολουθία του. Ο ναός εκείνος ήταν από τους επίσημους και εκεί γινόταν φανερή η επιφοίτηση των δαιμόνων πού λατρεύονταν στους επιμελητές του ναού, γιατί ασκούσαν τη μαντική και έδιναν χρησμούς. Μόλις μπήκε στο ιερό με τους συνοδούς του κατατρόμαξε ευθύς τα δαιμόνια με την επίκληση του ονόματος του Χριστού και με το σημείο του σταυρού καθάρισε τον μολυσμένο από τις κνίσσες αέρα. Πέρασε όλη τη νύχτα ξαγρυπνώντας όπως το συνήθιζε με προσευχή και ψαλμωδία, ώστε να μετατραπεί σέ οίκο προσευχής ο ναός ο μολυσμένος από τα αίματα του βωμού και τα αφιερώματα. Μ’ αυτον τον τρόπο πέρασε τη νύχτα του και την αυγή πάλι συνέχισε την πορεία του προς τα εμπρός.
Όταν όμως ο νεωκόρος εκτελούσε την αυγή τη συνηθισμένη υπηρεσία του στους δαίμονες, λένε ότι του παρουσιάστηκαν τα δαιμόνια και του είπαν ότι είναι άβατος γι’ αυτά ο ναός εξαιτίας εκείνου πού έμεινε μέσα. Αυτός κάνοντας κάποιους καθαρμούς και θυσίες προσπαθούσε με τέτοια πράγματα να ξαναφέρει τα δαιμόνια στο ναό. Χρησιμοποίησε όλη την πείρα του, αλλά ο ζήλος του πήγε χαμένος, αφού δεν υπάκουαν όπως πρώτα στις εκκλήσεις του τα δαιμόνια. Τότε με θυμό και οργή ο νεωκόρος ορμάει κι αρπάζει τον μεγάλο εκείνο άγιο, εκτοξεύοντάς του τις φοβερότερες απειλές κι ότι θα τον καταγγείλει στους άρχοντες και θα βιαιοπραγήσει εναντίον του· θα καταγγείλει στο βασιλιά την τόλμη του, πού τόλμησε να μπει μέσα στους ναούς ενώ ήταν χριστιανός και εχθρός των θεών, αφού την είσοδό του την αρνιόταν η δύναμη πού ενεργούσε μέσα στους ναούς και δεν εκδηλωνόταν πια στον τόπο αυτόν όπως συνήθως η μαντική ενέργεια των δαιμόνων. Αυτός όμως κατανικώντας με την ανωτερότητα του φρονήματός του το θυμό του προπέτη και άξεστου νεωκόρου και ανταλάσσοντας σ’ όλες τις απειλές του τη συμμαχία του αληθινού Θεού, έλεγε ότι έχει τόση εμπιστοσύνη στη δύναμη του υπερμάχου του, ώστε έχει την εξουσία να τους διώχνει από όπου θέλει και να τους εγκαθιστά σ’ όποιους τόπους θέλει, υποσχόμενος ότι θα του δώσει τώρα τις αποδείξεις. Ο νεωκόρος θαύμασε και αποσβολώθηκε με το μέγεθος της εξουσίας του και τον προέτρεψε να δείξει τη δύναμή του από αυτά δω τα ίδια τα δαιμόνια και να τα κάνει να εισέλθουν πάλι στο ναό. Όταν τ’ άκουσε αυτό ο μεγάλος Γρηγόριος έσκισε ένα μικρό κομμάτι από το βιβλίο και το έδωσε στο νεωκόρο, αφού χάραξε πάνω σ’ αυτό μια διαταγή. Τα γράμματα της διαταγής έλεγαν·
Ο ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΛΕΕΙ ΣΤΟ ΣΑΤΑΝΑ, ΜΠΕΣ ΜΕΣΑ.
Ο νεωκόρος πήρε το βιβλίο και το έβαλε επάνω στο βωμό κι έπειτα προσφέροντας τις συνηθισμένες τους κνίσσες και δυσωδίες είδε πάλι αυτά πού έβλεπε προηγουμένως, πριν εκδιωχθούν οι δαίμονες από τον ναό των ειδώλων. Όταν έγιναν αυτά κατάλαβε ότι
ο Γρηγόριος διαθέτει μια θεία δύναμη, χάρη στην οποία φάνηκε πιο δυνατός από τα δαιμόνια. Τον πρόλαβε κυνηγώντας τον πάλι, πριν εισέλθει στην πόλη, και αξίωσε να τον πληροφορήσει για το μυστήριο και ποιος είναι αυτός ο Θεός πού έχει υποχείριά του τη φύση των δαιμόνων. Κι όταν ό μεγάλος άγιος του εξήγησε με συντομία το μυστήριο της χριστιανικής πίστης, ο νεωκόρος βρέθηκε φυσικά στην κατάσταση του αμύητου στα θεία· θεώρησε κατώτερο από την ιδέα του Θεού να πειστεί ότι το θείο φανερώθηκε στους ανθρώπους μέσα στη σάρκα. Εκείνος του είπε ότι η πίστη σ’ αυτό δεν βεβαιώνει τη δύναμή της από τα λόγια, αλλά πιστοποιείται από τα θαύματα πού έγιναν, και τότε ο νεωκόρος του ζήτησε να δει ακόμη κάποιο θαύμα από αυτόν, κι όταν αυτό γινόταν, με αυτό το θαύμα θα προχωρούσε στην αποδοχή της πίστης. Τότε, λέγεται, ότι ο μεγάλος εκείνος άγιος έκανε το πιο απίστευτο από όλα μέγα θαύμα. Του ζήτησε ο νεωκόρος ένας βράχος ευμεγέθης πού ήταν εκεί μπροστά τους να μετακινηθεί χωρίς ανθρώπινο χέρι, αλλά με μόνη τη δύναμη της πίστης με πρόσταγμα του Γρηγορίου να μετατοπιστεί σέ άλλη θέση. Χωρίς να αναβάλει καθόλου ο μεγάλος εκείνος άγιος πρόσταζε αμέσως το βράχο, σα να είχε ψυχή, να μετακινηθεί σ’ εκείνη τη θέση, που υπέδειξε ο νεωκόρος του ναού. Όταν αυτό έγινε, πίστεψε αμέσως ο άνθρωπος εκείνος κι εγκατέλειψε τα πάντα, τη γενιά του, το σπίτι του, τη γυναίκα του, τα παιδιά του, τους φίλους, την ιερωσύνη του στο ναό, την εστία, τα κτήματα, θεωρώντας σπουδαιότερο από όλα αυτά να είναι μαζί με τον άγιο και να συμμερίζεται τους κόπους του και τη θεία εκείνη φιλοσοφία και παιδεία. (Γρηγορίου Νύσσης ΕΠΕ τομ. 9 σελ.419-423)

δεν αγαπούσε συναλλαγματικά
Θέλοντας ο Θεός να δείξη ότι δεν Τον λατρεύουν συναλλαγματικά οι άγιοι αφαίρεσε από τον Ιώβ όλη την ευπορία. Τον παρέδωσε σε φτώχεια. Και επέτρεψε να περιπέση σε φοβερή αρρώστια.
Ε.Π.Ε. 31,598
αθλητής, στεφανίτης
Όπως ο αθλητής βγάζει τα ρούχα του, έτσι ο Ιώβ πέταξε από πάνω του τον πλούτο και μπήκε γυμνός στους αγώνες της αρετής. Τόσο εξέπληξε όλους με τους αγώνες του, ώστε και αυτοί ακόμα οι άγγελοι από το ουράνιο θεωρείο, βλέποντας την υπομονή της ψυχής του, κραύγασαν από θαυμασμό και χειροκρότησαν εκείνον τον νικητή.
Ε.Π.Ε. 31,600
τα υπέφερε όλα και μαζί
Ο Ιώβ υπέφερε τα πάντα, και το καταπληκτικότερο, όλα μαζί τα υπέφερε, κάτι που κάνει να φαίνωνται τα πράγματα χειρότερα δυο και τρεις φορές. Δεν είχε καθόλου διάλειμμα, όπως η ανακωχή που έχει κάθε αγωνιζόμενος. Όταν έρχωνται αλλεπάλληλα τα χτυπήματα, τότε ο πόνος και η ταραχή είναι σε μεγαλύτερο βαθμό, κάτι που συνέβη στον Ιώβ.
Ε.Π.Ε. 33,226
τα τεχνάσματα της γυναίκας του
Στην περίπτωσι του Ιώβ φάνηκε σύμμαχος του διαβόλου η γυναίκα του. Δάνεισε τη γλώσσα της στο διάβολο και τον πληγώνει με τα λόγια που λέει σκληρότερα και πικρότερα.
E.Π.E. 33,228
αλλεπάλληλες δοκιμασίες
Προτού καλά-καλά συνέρθη από τη μια τραγωδία, προτού ν’ αναπνεύση, άλλη, χειρότερη, τον βρίσκει... Η σύζυγός του γίνεται όπλο για το Διάβολο και πληγώνει τον άντρα της, δανείζοντας τη γλώσσα της στο Σατανά... Η παρέα των φίλων ήρθαν τάχα να δείξουν συμπάθεια, αλλ’ αποδείχτηκαν εχθροί του.
Ε.Π.Ε. 33,230
χτυπιέται· στο ζενίθ οι δοκιμασίες
Δεν επετέθησαν κατά του Ιώβ απλώς κάθε κακό και όλα τα κακά μαζί, αλλά επετέθησαν με μανία μεγάλη και υπερβολική σφοδρότητα. Διότι και η φτώχεια του ήταν κάθε φτώχειας χειρότερη. Και η αρρώστια του κάθε αρρώστιας χειρότερη. Και η κατάστασίς του κάθε καταστάσεως χειρότερη. Το ίδιο και η απώλεια των παιδιών του και όλων των ζώων του.
Ε.Π.Ε. 33,232 ή 222
πριν από τη χάρι, και όμως!
Έζησε ο Ιώβ πριν από το Νόμο και πριν από τη Χάρι. Και όμως ήταν υπόδειγμα ευσεβείας... Φυσικά, δεν είναι το ίδιο να δείχνη κανείς τέτοια αρετή μετά την έλευσι του Χριστού και το ίδιο προ Χριστού και προ του νόμου και των προφητών.
Ε.Π.Ε. 33,234-236
ταπεινός
Μήπως, λοιπόν, ήταν ταπεινός ο Ιώβ, αλλά όχι ποθητός και αξιαγάπητος; Ναι, ήταν και αξιαγάπητος. Πρόσεχε και στο σημείο αυτό την υπεροχή. Όπως τα κακά όλα τα υπέμεινε, έστω και αν έπεσαν πάνω του με φοβερή σφοδρότητα, έτσι και στην ευτυχία, πέτυχε κάθε αρετή με το παραπάνω, όχι απλώς και ως έτυχε, αλλά έφτασε μέχρι την κορυφή.
Ε.Π.Ε. 33,242
παράδειγμα για άντλησι δυνάμεως
Αυτά, αγαπητέ, να ζηλεύης, αυτά να μιμήσαι. Την εικόνα του Ιώβ, όπως ζωγραφίζεται, να την πάρης και να την στήσης στην καρδιά σου. Και όταν είσαι σε αθυμία, σ’ αυτήν να καταφεύγης. Και όταν βρεθής να είσαι πλούσιος, παίρνε το φάρμακό της, ώστε ούτε η φτώχεια να σε βυθίση σε απελπισία, ούτε ο πλούτος να σε φουσκώση.
Ε.Π.Ε. 33,246
και Ιούδας
Οι απρόσεκτοι και αχάριστοι δεν κερδίζουν ούτε από εκείνα που ωφελούν, ενώ οι ευγνώμονες και καλόψυχοι ωφελούνται πάρα πολύ και από όσα σκανδαλίζουν άλλους. Αυτό το βλέπουμε στην περίπτωσι του Ιούδα και του Ιώβ. Ο Ιούδας δεν σώθηκε ούτε από το Χριστό, που έσωσε όλη την οικουμένη. Ο Ιώβ δεν ζημιώθηκε ούτε από το διάβολο, που έχει καταστρέψει τόσους πολλούς. Ο Ιώβ, που έπαθε άπειρα κακά, στεφανώθηκε. Ο Ιούδας, που είδε τόσα θαύματα και έκανε και ο ίδιος θαύματα, που ανάστησε νεκρούς, που έβγαζε δαιμόνια, που άκουσε τόσα για τη βασιλεία των ουρανών και για την κόλασι, που πήρε μέρος και κοινώνησε στο μυστικό φρικωδέστατο δείπνο, που απόλαυσε τόσο μεγάλη εύνοια και πρόνοια πιο πολύ από τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, έγινε προδότης.
Ε.Π.Ε. 33,590-592
αδείασε η βελοθήκη του διαβόλου!
Μύρια βέλη δεχόταν, και όμως δεν υποχωρούσε. Άδειασε μεν η βελοθήκη του Διαβόλου πάνω του, αλλ’ αυτός ούτε κατέπεσε ούτε κατεβλήθη.
Ε.Π.Ε. 37,404
πάνω του όλες οι συμφορές
Εκείνα, που και φαίνονται και είναι λυπηρά, είναι: Φτώχεια, αρρώστια, απώλεια παιδιών, χτύπημα εχθρών, αχαριστία φίλων, πείνα, συνεχείς πόνοι του σώματος, βρισιές, συκοφαντίες και το ν’ αποκτήσης κακή υπόληψι. Και όμως, όλα αυτά μαζί ξεχύθηκαν πάνω σ’ ένα μόνο σώμα, στο σώμα του Ιώβ. Σκορπίστηκαν σε μια μόνο ψυχή, στην ψυχή του Ιώβ. Και το χειρότερο, όλα αυτά τον βρήκαν απροετοίμαστο.
Ε.Π.Ε. 37,406
κατορθώματα και παθήματα
Ο Ιώβ φάνηκε λαμπρότερος από τα παθήματα, όχι από τα κατορθώματα. Διότι τα παθήματα στην όλη υπόθεσι ήσαν δυσκολώτερο ν’ αντιμετωπιστούν. Ως προς το μέρος των παθημάτων είχε ανάγκη μεγαλύτερης ανδρείας, δυνατώτερης ψυχής και περισσότερης αγάπης στο Θεό.
Ε.Π.Ε. 37,464

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 451-454)

Ιώβ
μάρτυρας
Μάρτυρας δεν είναι μόνο εκείνος που τον κρεμούν στο ξύλο. Αν ήταν έτσι, θα ήταν εκτός στεφάνων ο Ιώβ. Και όμως έπαθε φοβερότερα πράγματα από πολλούς μάρτυρες.
Ε.Π.Ε. 19,30
πότε μακαρίζεται;
Πες μου, πότε μακαρίζεις τον Ιώβ; Όταν είχε τόσες καμήλες και τόσα κοπάδια και ποίμνια, ή όταν είπε εκείνα τα λόγια: «Ο Κύριος τα έδωσε, ο Κύριος τα πήρε»; Διότι και ο διάβολος γι’ αυτό το λόγο μας πολεμά, όχι για να μας αρπάξη τα χρήματα, αφού ξέρει, ότι τίποτε δεν είναι αυτό. Μας πολεμά, για να μας αναγκάση να βλασφημήσουμε.
Ε.Π.Ε. 25,90
του διαβόλου τα βέλη πάνω του
Άδειασε μεν ο διάβολος τη βελοθήκη του, αλλ’ ο Ιώβ δεν κατέπεσε, δεν κατατροπώθηκε. Στάθηκε, όπως ο καλός καπετάνιος όταν μαίνεται η θάλασσα και ξεσηκώνονται τα κύματα. Ούτε στην τρικυμία καταποντιζόταν, ούτε σε καιρό γαλήνης γινόταν πιο ράθυμος, αλλά και στις δυο καταστάσεις διατηρούσε την ίδια τέχνη της ευσεβείας.
Ε.Π.Ε. 30,222-224
Αβραάμ, Ιώβ, Ιωσήφ
Αν μιλάτε για πίστι, που υπομένει, να μιμηθήτε τον Αβραάμ, που απήλαυσε τους καρπούς της πίστεως τους ωραίους σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Αν πάλι μιλάτε για την υπομονή στην δοκιμασία, να μιμήστε τον μακάριο Ιώβ. Ξέρετε τον τρόπο του, ακούσατε την υπομονή του και δεν αγνοείτε το τέλος του. Αν τέλος θέλετε την υπομονή στον αγώνα της σωφροσύνης, τότε να μιμήστε τον μακάριο Ιωσήφ, που πουλήθηκε στην Αίγυπτο κι όμως ελευθέρωσε όλη την Αίγυπτο απ’ την πείνα.
Ε.Π.Ε. 31,114
και Αδάμ
Τον Αδάμ τον δοκίμασε ο Θεός με απλά λόγια, ενώ τον Ιώβ με έργα. Τον μεν Ιώβ τον δοκίμασε αφού τον απογύμνωσε από κάθε πλούτο, ενώ από τον Αδάμ δεν αφήρεσε τίποτε από όσα είχε.
Ε.Π.Ε. 31,114
και Αδάμ
Στον Ιώβ επετέθη ο πειρασμός μετά την απώλεια της περιουσίας του και των παιδιών του, μετά την απογύμνωσί του από όλα τα υπάρχοντά του. Ενώ στην Εδέμ δεν συνέβηκε κάτι τέτοιο. Δεν έχασε παιδιά ο Αδάμ ούτε χρήματα. Δεν κάθησε πάνω σε κοπριά. Κατοικούσε στον παράδεισο της χαράς. Απολάμβανε τους καρπούς τόσων δέντρων και τις πηγές και τα ποτάμια και όλα τα αγαθά. Πουθενά σ’ αυτόν δεν υπήρχε μόχθος ή πόνος η αθυμία ή φροντίδες ή ονειδισμοί ή βρισιές. Τίποτε από τα αναρίθμητα κακά, που είχαν βρη τον Ιώβ. Και όμως ο Αδάμ κατέπεσε και καταντροπιάστηκε.
Ε.Π.Ε. 31,122
υπόδειγμα αρετής
Ας αναφέρουμε πρώτα τη φτώχεια, που περιήλθε ο δίκαιος και ενάρετος Ιώβ, και τον πόνο από αυτήν. Κάτι τέτοιο προκαλεί θρήνο σε όλους τους ανθρώπους. Λοιπόν, πες μου, ποιος έγινε φτωχότερος από τον Ιώβ, που ήταν χειρότερος από όσους στεγάζονται στα λουτρά ή κοιμούνται πάνω στην τέφρα, και γενικά από όλους τους ανθρώπους αθλιώτερος; Αυτοί τουλάχιστον έχουν ένα ρούχο, έστω και σχισμένο. Εκείνος καθόταν γυμνός. Το μόνο του ρούχο ήταν το φυσικό, δηλαδή, το δέρμα του σώματός του, που και αυτό το έφθειρε ο διάβολος με φοβερές πληγές.
Ε.Π.Ε. 31,122
προ Χριστού ανώτερος από μας!
Ο Ιώβ ήταν ενάρετος προ της χάριτος και προ του Μωσαϊκού νόμου. Τώρα βέβαια έχουν γίνει οι πνευματικοί αγώνες ευκολώτεροι, μετά από την παρουσία του Χριστού.
Ε.Π.Ε. 31,132
άθικτος από τα βέλη του διαβόλου
Ο διάβολος, που είναι γεμάτος από τόση κακία, χρησιμοποίησε όλα τα όργανά του. Και αφού έρριξε τα βέλη του και όσα κακά υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους, τα επιστράτευσε και τα άδεια¬σε με μεγάλη ορμή πάνω στο σπίτι και πάνω στο σώμα του δικαίου Ιώβ. Καθόλου βέβαια δεν μπόρεσε να αδικήση τον άγιο άνθρωπο. Αντίθετα, τον ωφέλησε πιο πολύ. Πώς, λοιπόν, μπορούν μερικοί να κατηγορήσουν τον τάδε ή τον τάδε, ότι αδικήθηκαν απ’ αυτούς και όχι από τον εαυτό τους;
Ε.Π.Ε. 31,506
σύγκρισις με τον πειρασμό του Αδάμ
Λένε μερικοί: Δεν αδίκησε ο Θεός τον Αδάμ, που τον γκρέμισε και τον έδιωξε απ’ τον παράδεισο; Όχι ο Θεός, αλλ’ η απερισκεψία του αδικηθέντος Αδάμ τον έβγαλε απ’ τον παράδεισο και το ότι δεν πρόσεχε και δεν ήταν σε εγρήγορσι. Ο Διάβολος, που μεταχειρίστηκε τόσους και τέτοιου είδους δόλους και όμως δεν κατάφερε να καταβάλη τον Ιώβ, πώς θα μπορούσε με πολύ λιγώτερα μέσα να καταβάλη τον Αδάμ, αν αυτός δεν πρόδιδε τον εαυτό του;
Ε.Π.Ε. 31,508

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 448-450)

οικέτης ευγνώμων
Χαρακτηριστικό του ταπεινού και σώφρονος διακόνου είναι και αυτό, το να μην οικειοποιήται δεσποτική δόξα και να μη την αποδέχεται όταν οι άλλοι του την δίδουν.
Ε.Π.Ε. 12,734.
η ταπείνωσίς του
Αν αυτός που είναι ισάξιος της οικουμένης, ή μάλλον είναι πολύ μεγαλύτερος, δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο ούτε για τα τελευταία από τα διακονήματα, τι να πούμε εμείς, που είμαστε γεμάτοι μυρίων κακών, που απέχουμε από την αρετή του Ιωάννη όσο απέχει ο ουρανός από τη γη;
Ε.Π.Ε. 12,742
δεν γνώριζε τον Ιησού
Συνεχώς λέει: «Δεν Τον γνώριζα». Αφού άλλωστε όλο το χρόνο του τον περνούσε στην έρημο, όντας μακριά από το πατρικό του σπίτι.
Ε.Π.Ε. 12,760
λειτουργός της ελπίδας
Είναι λειτουργός και διάκονος και πραγματοποιήθηκε κάθε χρυσή του ελπίδα και χαρά.
Ε.Π.Ε. 13,200
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Τόσο σπουδαίο πράγμα είναι η αρετή, ώστε να έχη αθάνατη μνήμη, και να συντριβή με τους λόγους μόνο όσους πάνε κόντρα σ’ αυτήν. Ο Ηρώδης δεν ωδήγησε τον Ιωάννη στο δικαστήριο, αλλά σύρθηκε ο ίδιος στο δικαστήριο της συνειδήσεως. Γι’ αυτό ο τύραννος έτρεμε· δεν άντεχε τη λάμψι της αρετής. Είδες πόσο μεγάλο πράγμα είναι η αγιότητα; Ανέδειξε τον φυλακισμένο (Πρόδρομο) ανώτερον από τον τύραννο (Ηρώδη). Και ο Ηρώδης φοβάται και τρέμει τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,92
το γύναιο και ο έλεγχος
Ο μεν Ηρώδης μόνο φυλάκισε τον Ιωάννη, ενώ η Ηρωδιάδα, η βρωμερή εκείνη γυναίκα, ώρμησε και για να τον σφάξη. Η κατηγορία βέβαια στρεφόταν εναντίον του Ηρώδη. Δεν είπε ο Πρόδρομος στην Ηρωδιάδα, όταν την συνάντησε: Γιατί συζής με το βασιλιά. Ήθελε να διορθώση την κατάστασι δια του Ηρώδη, γι’ αυτό εκείνον ήλεγξε. Και ούτε και αυτόν αυστηρώς ήλεγξε. Ο λόγος του Προδρόμου ήταν μάλλον διδακτικός, παρά ελεγκτικός· παιδαγωγικός, παρά τιμωρητικός· ρυθμιστικός, παρά ξευτελιστικός· διορθωτικός, παρά παρεμβατικός. Αλλά, όπως έχω πει, εχθρός στον κλέφτη είναι το φως, και ο άγιος είναι ανυπόφορος και μόνο που φαίνεται.
Ε.Π.Ε. 20,94
φοβερός
Για ποιο λόγο δεν διέταξε η Ηρωδιάδα να σφαγή ο Πρόδρομος στο μέσο του συμποσίου, όπου θα ευχαριστιόταν περισσότερο; Φοβήθηκε, μήπως εμφανιστή εκεί ο Ιωάννης και τους μεταβάλη όλους με τη θέα του προσώπου του. Γι’αυτό ζητάει το κορίτσι την κεφαλή του Προδρόμου ως τρόπαιο της πορνείας, και την παραδίδει στη μητέρα της. Είδες τα κατορθώματα του γλεντιού εκείνου; Είδες τα λάφυρα της σατανικής επιρροής;
Ε.Π.Ε. 20,98
εν δυνάμει Ηλιού
Τότε θα εμφανιστή κι ο Ηλίας, που θ’ασφαλίζη τους πιστούς... Όπως ο Ιωάννης υπήρξε πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού, έτσι κι ο Ηλίας θα’ναι ο πρόδρομος της δευτέρας και ένδοξης παρουσίας Του. Γι’ αυτό τον προορίζει ο Θεός. Ας μη φοβώμαστε, λοιπόν.
Ε.Π.Ε. 23,72
αποκεφάλισίς του
Η θυγατέρα του βασιλιά Ηρώδη χόρευε κατά τα γλέντια για τα γενέθλιά του ανάμεσα σε μεθυσμένους ανθρώπους. Και ζητούσε φόνο, ως πληρωμή για το χορό της. Ζητούσε την κεφαλή του προφήτη.
Ε.Π.Ε.24,110
πρόδρομος
Πρόδρομος για μας μπήκε στον Ουρανό ο Ιησούς. Ο πρόδρομος όμως είναι πρόδρομος κάποιων, όπως ο Ιωάννης ήταν του Χριστού. Για χάρι μας πρόδρομος, επειδή πρόκειται να Τον ακολουθήσουμε. Διότι δεν πρέπει να είναι μεγάλη η απόστασις του προδρόμου απ’ αυτούς που τον ακολουθούν. Ο πρόδρομος, δηλαδή, κι όσοι τον ακολουθούν πρέπει να βρίσκωνται στον ίδιο δρόμο. Αυτός βαδίζει, οι άλλοι προσπαθούν να τον ακολουθήσουν.
Ε.Π.Ε. 24,478
εγκώμιο
Θα μιλήσω για τον θαυμαστό και υπέροχο κήρυκα της ζωής, τον Ιωάννη, αυτόν τον ακτήμονα, που ούτε λυχνάρι δεν απέκτησε, αφού είχε τη λαμπάδα τη φωτεινή του Χριστού. Αυτού την κεφαλή επεθύμησε η συλλειτουργός της Εύας στο κακό, της γυναίκας, που στάθηκε εμπόδιο στους αγίους, που δίωξε τους προφήτες, που κήρυξε την πονηρή νηστεία, που γνώριζε καλά τον ομότιμο του ονόματος της οχιάς χορό και χόρεψε στο γλέντι εκείνο το άσκοπο. Δεν επεθύμησε η διεφθαρμένη γυναίκα ζωή, ούτε πολλά χρήματα, ούτε βασιλικό αξίωμα, ούτε άλλη περιουσία. Αλλά πες μου, αγαπητέ, τι επεθύμησε αυτό το κορίτσι; Κεφάλι ανθρώπου επεθύμησε. Και τι λέω; Όχι απλώς ανθρώπου, αλλά ευαγγελιστού.
Ε.Π.Ε. 33,394
το βάπτισμά του
Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν μεν πολύ ανώτερο από το ιουδαϊκό, αλλά και κατώτερο από το δικό μας, το χριστιανικό. Σαν μια γέφυρα ανάμεσα στα δυο αυτά βαπτίσματα. Μας πήρε από εκείνο και μας ωδήγησε σε τούτο. Βέβαια είναι κατώτερο, όπως είπαμε, από το δικό μας. Διότι δεν έδινε Πνεύμα άγιο το βάπτισμα του Ιωάννου, και δεν προσέφερε χάρι για συγχώρησι. Πρόσταζε να μετανοούν οι αμαρτωλοί, αλλά δεν είχε εξουσία αφέσεως.
Ε.Π.Ε. 30,386
βαπτιστής Κυρίου
Για ποιο λόγο βαπτίζεται ο Χριστός και ποιο είναι το βάπτισμα που δέχεται; Ούτε το ιουδαϊκό, ούτε το δικό μας. Καθόσον δεν είχε ανάγκη αφέσεως αμαρτημάτων, διότι είναι ο Αναμάρτητος. Ούτε η σάρκα Του εστερείτο Πνεύματος Αγίου.... Ποιο βάπτισμα δέχτηκε; Βαπτίστηκε το βάπτισμα του Ιωάννου... Για ποιο λόγο, αν δεν το έκανε ούτε για μετάνοια ούτε για συγχώρησι αμαρτημάτων, ούτε για χορήγησι Πνεύματος αγίου; Για δυο λόγους, που τον ένα αναφέρει ο μαθητής και τον άλλον λέει ο Χριστός στον Ιωάννη. Ο ένας: Λέει ο Ιωάννης: Για να μάθουν οι πολλοί. Αυτό είναι το κατόρθωμα του βαπτίσματος. Ο άλλος: Όταν ο Ιωάννης είπε στο Χριστό, ότι εκείνος έχει ανάγκη να βαπτιστή απ’ Αυτόν, ο Χριστός αποκρίθηκε: Άφησε τα αυτά τώρα πρέπει να εκπληρωθή κάθε εντολή. Επειδή κανένας άνθρωπος δεν είχε εκτελέσει πλήρως τις εντολές, έρχεται ο Χριστός και γίνεται το πλήρωμα της δικαιοσύνης, εκπληρώνει όλο το νόμο.
Ε.Π.Ε. 35,504
ελεγκτής και μάρτυρας
Αντιστάθηκε σε παράνομο δεσμό, έστω κι αν δεν μπόρεσε να διορθώση την παρανομία. Μόνον έλεγξε ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης, ο καρπός της Ελισάβετ της στείρας, ο πολίτης της ερήμου. Για το λόγο αυτό φυλακίστηκε και αποκεφαλίστηκε. Είναι μάρτυρας, ο πρώτος των μαρτύρων.
Ε.Π.Ε. 38,48-50οικέτης ευγνώμων
Χαρακτηριστικό του ταπεινού και σώφρονος διακόνου είναι και αυτό, το να μην οικειοποιήται δεσποτική δόξα και να μη την αποδέχεται όταν οι άλλοι του την δίδουν.
Ε.Π.Ε. 12,734.
η ταπείνωσίς του
Αν αυτός που είναι ισάξιος της οικουμένης, ή μάλλον είναι πολύ μεγαλύτερος, δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο ούτε για τα τελευταία από τα διακονήματα, τι να πούμε εμείς, που είμαστε γεμάτοι μυρίων κακών, που απέχουμε από την αρετή του Ιωάννη όσο απέχει ο ουρανός από τη γη;
Ε.Π.Ε. 12,742
δεν γνώριζε τον Ιησού
Συνεχώς λέει: «Δεν Τον γνώριζα». Αφού άλλωστε όλο το χρόνο του τον περνούσε στην έρημο, όντας μακριά από το πατρικό του σπίτι.
Ε.Π.Ε. 12,760
λειτουργός της ελπίδας
Είναι λειτουργός και διάκονος και πραγματοποιήθηκε κάθε χρυσή του ελπίδα και χαρά.
Ε.Π.Ε. 13,200
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Τόσο σπουδαίο πράγμα είναι η αρετή, ώστε να έχη αθάνατη μνήμη, και να συντριβή με τους λόγους μόνο όσους πάνε κόντρα σ’ αυτήν. Ο Ηρώδης δεν ωδήγησε τον Ιωάννη στο δικαστήριο, αλλά σύρθηκε ο ίδιος στο δικαστήριο της συνειδήσεως. Γι’ αυτό ο τύραννος έτρεμε· δεν άντεχε τη λάμψι της αρετής. Είδες πόσο μεγάλο πράγμα είναι η αγιότητα; Ανέδειξε τον φυλακισμένο (Πρόδρομο) ανώτερον από τον τύραννο (Ηρώδη). Και ο Ηρώδης φοβάται και τρέμει τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,92
το γύναιο και ο έλεγχος
Ο μεν Ηρώδης μόνο φυλάκισε τον Ιωάννη, ενώ η Ηρωδιάδα, η βρωμερή εκείνη γυναίκα, ώρμησε και για να τον σφάξη. Η κατηγορία βέβαια στρεφόταν εναντίον του Ηρώδη. Δεν είπε ο Πρόδρομος στην Ηρωδιάδα, όταν την συνάντησε: Γιατί συζής με το βασιλιά. Ήθελε να διορθώση την κατάστασι δια του Ηρώδη, γι’ αυτό εκείνον ήλεγξε. Και ούτε και αυτόν αυστηρώς ήλεγξε. Ο λόγος του Προδρόμου ήταν μάλλον διδακτικός, παρά ελεγκτικός· παιδαγωγικός, παρά τιμωρητικός· ρυθμιστικός, παρά ξευτελιστικός· διορθωτικός, παρά παρεμβατικός. Αλλά, όπως έχω πει, εχθρός στον κλέφτη είναι το φως, και ο άγιος είναι ανυπόφορος και μόνο που φαίνεται.
Ε.Π.Ε. 20,94
φοβερός
Για ποιο λόγο δεν διέταξε η Ηρωδιάδα να σφαγή ο Πρόδρομος στο μέσο του συμποσίου, όπου θα ευχαριστιόταν περισσότερο; Φοβήθηκε, μήπως εμφανιστή εκεί ο Ιωάννης και τους μεταβάλη όλους με τη θέα του προσώπου του. Γι’αυτό ζητάει το κορίτσι την κεφαλή του Προδρόμου ως τρόπαιο της πορνείας, και την παραδίδει στη μητέρα της. Είδες τα κατορθώματα του γλεντιού εκείνου; Είδες τα λάφυρα της σατανικής επιρροής;
Ε.Π.Ε. 20,98
εν δυνάμει Ηλιού
Τότε θα εμφανιστή κι ο Ηλίας, που θ’ασφαλίζη τους πιστούς... Όπως ο Ιωάννης υπήρξε πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού, έτσι κι ο Ηλίας θα’ναι ο πρόδρομος της δευτέρας και ένδοξης παρουσίας Του. Γι’ αυτό τον προορίζει ο Θεός. Ας μη φοβώμαστε, λοιπόν.
Ε.Π.Ε. 23,72
αποκεφάλισίς του
Η θυγατέρα του βασιλιά Ηρώδη χόρευε κατά τα γλέντια για τα γενέθλιά του ανάμεσα σε μεθυσμένους ανθρώπους. Και ζητούσε φόνο, ως πληρωμή για το χορό της. Ζητούσε την κεφαλή του προφήτη.
Ε.Π.Ε.24,110
πρόδρομος
Πρόδρομος για μας μπήκε στον Ουρανό ο Ιησούς. Ο πρόδρομος όμως είναι πρόδρομος κάποιων, όπως ο Ιωάννης ήταν του Χριστού. Για χάρι μας πρόδρομος, επειδή πρόκειται να Τον ακολουθήσουμε. Διότι δεν πρέπει να είναι μεγάλη η απόστασις του προδρόμου απ’ αυτούς που τον ακολουθούν. Ο πρόδρομος, δηλαδή, κι όσοι τον ακολουθούν πρέπει να βρίσκωνται στον ίδιο δρόμο. Αυτός βαδίζει, οι άλλοι προσπαθούν να τον ακολουθήσουν.
Ε.Π.Ε. 24,478
εγκώμιο
Θα μιλήσω για τον θαυμαστό και υπέροχο κήρυκα της ζωής, τον Ιωάννη, αυτόν τον ακτήμονα, που ούτε λυχνάρι δεν απέκτησε, αφού είχε τη λαμπάδα τη φωτεινή του Χριστού. Αυτού την κεφαλή επεθύμησε η συλλειτουργός της Εύας στο κακό, της γυναίκας, που στάθηκε εμπόδιο στους αγίους, που δίωξε τους προφήτες, που κήρυξε την πονηρή νηστεία, που γνώριζε καλά τον ομότιμο του ονόματος της οχιάς χορό και χόρεψε στο γλέντι εκείνο το άσκοπο. Δεν επεθύμησε η διεφθαρμένη γυναίκα ζωή, ούτε πολλά χρήματα, ούτε βασιλικό αξίωμα, ούτε άλλη περιουσία. Αλλά πες μου, αγαπητέ, τι επεθύμησε αυτό το κορίτσι; Κεφάλι ανθρώπου επεθύμησε. Και τι λέω; Όχι απλώς ανθρώπου, αλλά ευαγγελιστού.
Ε.Π.Ε. 33,394
το βάπτισμά του
Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν μεν πολύ ανώτερο από το ιουδαϊκό, αλλά και κατώτερο από το δικό μας, το χριστιανικό. Σαν μια γέφυρα ανάμεσα στα δυο αυτά βαπτίσματα. Μας πήρε από εκείνο και μας ωδήγησε σε τούτο. Βέβαια είναι κατώτερο, όπως είπαμε, από το δικό μας. Διότι δεν έδινε Πνεύμα άγιο το βάπτισμα του Ιωάννου, και δεν προσέφερε χάρι για συγχώρησι. Πρόσταζε να μετανοούν οι αμαρτωλοί, αλλά δεν είχε εξουσία αφέσεως.
Ε.Π.Ε. 30,386
βαπτιστής Κυρίου
Για ποιο λόγο βαπτίζεται ο Χριστός και ποιο είναι το βάπτισμα που δέχεται; Ούτε το ιουδαϊκό, ούτε το δικό μας. Καθόσον δεν είχε ανάγκη αφέσεως αμαρτημάτων, διότι είναι ο Αναμάρτητος. Ούτε η σάρκα Του εστερείτο Πνεύματος Αγίου.... Ποιο βάπτισμα δέχτηκε; Βαπτίστηκε το βάπτισμα του Ιωάννου... Για ποιο λόγο, αν δεν το έκανε ούτε για μετάνοια ούτε για συγχώρησι αμαρτημάτων, ούτε για χορήγησι Πνεύματος αγίου; Για δυο λόγους, που τον ένα αναφέρει ο μαθητής και τον άλλον λέει ο Χριστός στον Ιωάννη. Ο ένας: Λέει ο Ιωάννης: Για να μάθουν οι πολλοί. Αυτό είναι το κατόρθωμα του βαπτίσματος. Ο άλλος: Όταν ο Ιωάννης είπε στο Χριστό, ότι εκείνος έχει ανάγκη να βαπτιστή απ’ Αυτόν, ο Χριστός αποκρίθηκε: Άφησε τα αυτά τώρα πρέπει να εκπληρωθή κάθε εντολή. Επειδή κανένας άνθρωπος δεν είχε εκτελέσει πλήρως τις εντολές, έρχεται ο Χριστός και γίνεται το πλήρωμα της δικαιοσύνης, εκπληρώνει όλο το νόμο.
Ε.Π.Ε. 35,504
ελεγκτής και μάρτυρας
Αντιστάθηκε σε παράνομο δεσμό, έστω κι αν δεν μπόρεσε να διορθώση την παρανομία. Μόνον έλεγξε ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης, ο καρπός της Ελισάβετ της στείρας, ο πολίτης της ερήμου. Για το λόγο αυτό φυλακίστηκε και αποκεφαλίστηκε. Είναι μάρτυρας, ο πρώτος των μαρτύρων.
Ε.Π.Ε. 38,48-50

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 444-448)

Ιωάννης ο Πρόδρομος
δεν αντέχουν τον άγιο οι παράνομοι
«Δεν μπορούν να σταθούν στα μάτια του Θεού οι παράνομοι». Με αυτά τα λόγια φανερώνει ο Ψαλμωδός πόσο μισεί ο Θεός την παρανομία, διδάσκοντας όσους θέλουν να είναι κοντά Του, να ζουν έτσι, ώστε να μπορούν να στέκουν κοντά Του. Αν κάποιος δεν μπορή να ζη κοντά σε καλό άνθρωπο, αφού διαφέρει η συμπεριφορά του, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σταθή κοντά στον Θεό. Για το ότι οι πονηροί δεν μπορούν να σταθούν κοντά σε εναρέτους, λέει ο λόγος της Γραφής: «Δεν αντέχουν οι πονηροί ούτε καν να βλέπουν τον δίκαιο». Κάπως έτσι συνέβη στην περίπτωσι του Ιωάννου του Προδρόμου. Στη φυλακή βρισκόταν, δεν τον έβλεπε η Ηρωδιάδα, και όμως στενοχωριόταν με την παρουσία του. Και ας βρισκόταν τόσο μακριά του το διεφθαρμένο γύναιο. Και υστέρα από το θάνατό του ο Ιωάννης συντάραζε τη συνείδησι του τυράννου εκείνου (του Ηρώδη). Κανένας, λοιπόν, από όσους ζουν ενάρετα, ας μη νομίζει, ότι παθαίνει κάποιο κακό και όταν τον επιβουλεύωνται κακοί άνθρωποι. Εκείνοι που πραγματικά βασανίζονται, είναι όσοι κακοποιούν τους αγίους.
Ε.Π.Ε. 5,218
κήρυκας δικαιοσύνης
Ας απορρίψουμε την περιττή πολυτέλεια και ας κρατήσουμε τη συμμετρία και ας μάθουμε να αποκτάμε με δίκαιους κόπους όλα εκείνα, που μας είναι απαραίτητα. Άλλωστε και ο μακάριος Ιωάννης ο Πρόδρομος, όταν συνωμιλούσε με όσους ασχολούνταν με την είσπραξι φόρων και με τους στρατευομένους, έδινε εντολές να αρκούνται στους μισθούς τους. Ήθελε να τους οδηγήση σε ανώτερη κορυφή, αλλά δεν ήσαν ακόμα προετοιμασμένη. Γι’ αυτό τους λέει τα απλούστερα. Αν τους μιλούσε υψηλότερα, ούτε εκείνα θα πρόσεχαν, αλλά και τα απλούστερα δεν θα εφάρμοζαν. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι το βάρος της ακτημοσύνης είναι προς το παρόν υπερβολικό για τις δυνάμεις σας, και όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχει και η ακτημοσύνη από σας.
Ε.Π.Ε. 10,26
ουράνιος άνθρωπος
Ζούσε σαν να βρισκόταν στον ουρανό αποδείχτηκε ανώτερος των φυσικών αναγκών. Έτσι βάδισε καταπληκτικό δρόμο. Όλο το χρόνο του τον περνούσε με προσευχές και με ύμνους. Με κανένα άνθρωπο δεν συναναστρεφόταν, παρά μόνο ζούσε συνεχώς την κοινωνία του Θεού.
Ε.Π.Ε. 10,56
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Ο Ηρώδης, καίτοι φορούσε βασιλική αλουργίδα και ήταν φαντασμένος, όμως έτρεμε και φοβόταν εκείνον, που ήταν περισσότερο από όλους απογυμνωμένος από κοσμικό μεγαλείο. Τον φοβόταν τον Ιωάννη, και όταν ακόμα είχε αποτμηθή με εντολή του η άγια του κεφαλή.
Ε.Π.Ε. 10,140
ασκητής
Το ότι ο Ιωάννης δεν είχε καμμιά σχέσι με καλοπέρασι, το φανερώνουν η φορεσιά του, ο ερημικός του τόπος και η φυλακή του. Αν ήθελε να καλοπερνούσε, δεν θα κατοικούσε στην ερημιά.
Ε.Π.Ε. 10,560
αν σιγούσε!
Θα μπορούσε ο Ιωάννης, λίγο αν έκλεινε το στόμα του, ν’ απολαύση μύριες τιμές. Διότι, αν ο Ηρώδης, καίτοι τον ήλεγχε και τον είχε φυλακίσει, τον σεβόταν, πόσο μάλλον θα τον τιμούσε αν σιωπούσε.
Ε.Π.Ε. 10,562
μάρτυρας της αληθείας
Εγώ δεν έχω ανάγκη από μαρτυρία ανθρώπων. Όσα λέω, τα λέω για τη δική σας σωτηρία... Σαν να έλεγε ο Χριστός: Το ότι είμαι Θεός και γνήσιος Υιός του Θεού και ομοούσιος με την ουσία του Πατρός την άχραντη και μακάρια, δεν έχω ανάγκη κανέναν για να το πη. Διότι και κανένας να μη θελήση να δώση τέτοια μαρτυρία, εγώ δεν πρόκειται να μειωθώ καθόλου. Επειδή όμως με ενδιαφέρει η σωτηρία των ανθρώπων όλων, για το λόγο αυτό κατέβηκα τόσο χαμηλά, ώστε να επιτρέφω σε άνθρωπο να δώση τη μαρτυρία για το πρόσωπό μου.
Ε.Π.Ε. 12,562
κήρυκας της Θεότητας
Ο Χριστός όπως περιεβλήθηκε σάρκα ανθρώπινη, γιατί δεν άντεχαν οι άνθρωποι να δουν γυμνή τη Θεότητα και θα καίγονταν, έτσι έστειλε άνθρωπο, τον Ιωάννη, ως κήρυκα της παρουσίας Του, ώστε οι άνθρωποι ακούγοντας οικεία σ’ αυτούς φωνή να προσέξουν και έτσι να πιστεύσουν ευκολώτερα.
Ε.Π.Ε. 12,564
η φωνή του δούλου
Ο Χριστός, όπως πήρε δούλου μορφή με τη σάρκωσι, διότι διαφορετικά δεν θα τον δέχονταν οι άνθρωποι, έτσι προετοίμασε τα αυτιά των ανθρώπων για το μυστήριο της σαρκώσεως με φωνή δούλου (του Ιωάννη), για να μπορέσουν πολλοί από τους Ιουδαίους να αποδεχτούν την αλήθεια.
Ε.Π.Ε. 12,670
ποια τον έκαναν μεγάλο!
Πολλά είναι εκείνα, που έδειχναν τη λαμπρότητα και το υπέροχο του Ιωάννου. Και κατά πρώτο το περίοπτο και επίσημο του γένους του, αφού ήταν υιός αρχιερέως (του Ζαχαρία). Έπειτα η σκληραγωγία του και η περιφρόνησις όλων των ανθρωπίνων πραγμάτων, αφού περιφρόνησε το ένδυμα, την τράπεζα, το σπίτι και αυτήν ακόμη την τροφή και ζούσε στην έρημο.
Ε.Π.Ε. 12,730

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 441-443)