84. Τι εννοούμε λέγοντας απολύτρωση;

Εννοούμε τη σωτηρία του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι όν λογικό και ελεύθερο. Είναι αυτεξούσιος και αυτοπροαίρετος. Έχει τη δυνατότητα να διαθέσει τη ζωή του, όπως αυτός νομίζει. Με ποια έννοια όμως είναι σκλάβος, από τί πιέζεται και ασφυκτιά, ώστε να έχει ανάγκη σωτηρίας;

Ο άνθρωπος μπορεί να είναι εξωτερικά ελεύθερος, όμως στο εσωτερικό βάθος της ψυχής του είναι δούλος της αμαρτωλής του φύσεως, του νόμου της σάρκας που βασιλεύει στα μέλη του, δούλος κάτω από τον πιεστικό ζυγό του διαβολου. Από τότε που έπεσε στην Εδέμ, δυνάμεις ξένες προς τη φύση του εισώρμησαν σ’ αυτή, την κατέλαβαν και την καταδυνάστευσαν. Σκότισαν το μυαλό του, αδυνάτησαν τη βούλησή του, τον αιχμαλώτισαν στο ζυγό της αποστασίας. Άλλαξε αυθέντη ο άνθρωπος. Ενώ στην αρχή ήταν δοσμένος στον Πλάστη του, αφοσιωμένος στο θείο Του θέλημα κι ευτυχισμένος κοντά Του, με την πτώση του άλλαξε αυθέντη και Κύριο, υποτάχθηκε στον εχθρό του Θεού, τον διάβολο, ο οποίος, αφού τον παραπλάνησε, έγινε άρχοντας του κόσμου τούτου. Η ζωή του παραβάτη γέμισε έκτοτε δεινά και αθλιότητα. Η αμαρτία τον πίεζε μέχρι θανάτου, έκανε καυτή κόλαση τη ζωή του. Κινδύνευε να χαθεί το πλάσμα που τόσο όμορφα έπλασε ο Θεός. Ο διάβολος φαινόταν ότι νίκησε το Θεό, αφού μπόρεσε να καταστρέψει την εικόνα Του!

Καμιά άλλη δύναμη κτιστή δεν μπορούσε να σώσει το δυστυχισμένο πλάσμα του Θεού. Μόνο ο αγαθός, παντοδύναμος και πάνσοφος δημιουργός μπορούσε να πάρει στα χέρια του το χαλασμένο πλάσμα του, το σκεύος του το ωραίο και καλό, να το αναπλάσει, να του κλείσει τις ρωγμές και τα χαλάσματα, να το αναπαλαιώσει και να το κάνει και πάλι καινούργιο, ολοφώτεινο κι αστραφτερό, όπως ήταν όταν πρωτοβγήκε από τα χέρια του. Για να πετύχει αυτό ο Θεός έγινε άνθρωπος, έζησε την ιστορική ζωή στη γη, αναλαμβάνοντας ο ίδιος να διεκπεραιώσει την υπόθεση του παραβάτη. Τον πήρε απάνω του στο σημείο που εκείνος έπεσε, πήρε τη σκυτάλη από τα χέρια του πεσμένου του πλάσματος και συνέχισε αυτός να ζει την αληθινή ζωή, πετυχαίνοντας τον προορισμό του θεόμορφου ζώου.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 122-124)

83. Πέθανε αληθινά η Θεοτόκος;

Ναι, πέθανε. Αθάνατη είναι μόνο η άυλη φύση του Θεού, όπως γενικά και η φύση των πνευμάτων (αγγέλων και δαιμόνων). Αθάνατη είναι και η ανθρώπινη ψυχή. Σε αντίθεση με την άυλη φύση των πνευμάτων, τα υλικά σώματα είναι από τη φύση τους θνητά. Διαγράφουν έναν κύκλο ζωής, φθείρονται και χάνονται. Σ’ αυτά ανήκε και το σώμα της Θεοτόκου. Ήταν υλικό και φθαρτό, καταγόμενο απο τη φυσική ρίζα του γενάρχη. Ως τέτοιο ήταν υπήκοο θανάτου. Κανένας λόγος δεν υπήρχε να εξαιρεθεί η Μητέρα του Θεού απο το καθολικό απόκριμα της αμαρτίας, το θάνατο. Κάτι τέτοιο θα ήταν αφύσικο. Θα την απέκοπτε απότομα από τη συνέχεια της κοινής ανθρώπινης φύσεως και θα ζημίωνε το θεομητορικό της αξίωμα: άνθρωπος πραγματικός ο Λυτρωτής από μητέρα άνθρωπο. Έτσι ευδόκησε να σώσει ο Θεός τον κόσμο σ’ ένα πλέγμα γνήσια ανθρώπινο. Απο το θάνατο είχε τη δυνατότητα να εξαιρεθεί μόνο η ανθρώπινη φύση του Χριστού, η οποία δεν ήταν ενταγμένη στη φυσική ροή της αδαμιαίας φύσεως και δεν είχε το προπατορικό αμάρτημα. Πέθανε όμως εθελούσια για να πληρώσει τη θεία περί απολυτρώσεως του ανθρώπου βουλή.

Την Κοίμηση της Παναγίας γιορτάζει η Εκκλησία μας στις 15 Αύγουστου.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 118-119)

«Κι εσείς πατέρες… τα παιδιά σας να τα ανατρέφετε διαπαιδαγωγώντας τα και συμβουλεύοντάς τα να ζουν όπως θέλει ο Κύριος» (Εφεσίους 6:4)

Ο Willberforce ήταν από τους συντελεστές της κατάργησης της δουλείας στη Βρετανία. Οι άνθρωποι της γενιάς του τον θυμούνταν σαν τον άνθρωπο που άλλαξε την αντίληψη για το ρόλο των γονιών. Παντρεύτηκε όταν ήταν 40 ετών. Όταν έγινε πατέρας τα παιδιών εκτελούσε με ενθουσιασμό τα καθήκοντά του ως πατέρας. Δεν ήταν ασυνήθιστο να δικαιολογήσει την απουσία του από το κοινοβούλιο για να πάει να παίξει με τα παιδιά του! Και το δικό του παράδειγμα επηρέασε τις οικογένειες των Βρετανών να ξοδεύουν χρόνο με τα παιδιά τους –να παίζουν, να προσεύχονται και να διαβάζουν μαζί τους. Μάλιστα ο Γουίλμπερφορς παραιτήθηκε από τη Βουλή για να ξοδέψει περισσότερο χρόνο στην ανατροφή των παιδιών του! Σήμερα, πολλοί χριστιανοί, άσχετα από τη δουλειά τους, παραμελούν τις οικογένειές τους. Ο Λόγος του Θεού προτρέπει: «Δίδαξε το παιδί στην αρχή του δρόμου του· και δε θ’ απομακρυνθεί απ’ αυτόν ούτε όταν γεράσει» (Παρ. 22:6).
Κύριε, βοήθησέ με να διδάσκω στα παιδιά μου το δρόμο το δικό Σου με τα λόγια και το παράδειγμά μου.
(Γ.Σ.Κ.)

«Κι εσείς πατέρες μην εξερεθίζετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε διαπαιδαγωγώντας τα και συμβουλεύοντάς τα να ζουν όπως θέλει ο Κύριος» (Εφεσίους 6:4)

Ο διάσημος Άγγλος ποιητής Samuel Taylor Coleridge, φιλοξενούσε μια μέρα στο σπίτι του ένα φίλο του. Κάποια στιγμή, που η συζήτησή τους είχε έρθει σε θρησκευτικά θέματα, ο επισκέπτης άρχισε να καταφέρεται κατά της θρησκευτικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Υποστήριζε έντονα ότι τα παιδιά πρέπει ν’ αφήνονται ανεπηρέαστα να διαλέξουν τη θρησκεία τους μόνα τους όταν μεγαλώσουν. Ο Coleridge δεν προσπάθησε να υποστηρίξει το αντίθετο, αλλά κάλεσε το φίλο του να κάνουν έναν περίπατο στον κήπο του. Καθώς ο επισκέπτης θαύμαζε τα πανέμορφα λουλούδια, έφτασαν και σ’ ένα περιφραγμένο μέρος, όπου ο φίλος αναφώνησε: «Μόνο αγριόχορτα βλέπω εδώ, που έχουν καταπνίξει τα λουλούδια!», «Ναι, σωστά παρατήρησες», του απάντησε ο ποιητής. «Δεν ήθελα να παρέμβω στην ελευθερία του τμήματος αυτού του κήπου με κανέναν τρόπο»!
Τα παιδιά και τα εγγόνια είναι τρυφερά φυτά. Αν παραμεληθούν, θα παρασυρθούν από τις αμαρτωλές τους επιθυμίες. Διδάξτε τους το Λόγο του Θεού. Προσεύχεστε μ’ αυτά και γι’ αυτά. Καλλιεργήστε τα τώρα, ώστε να δείτε να καρποφορούν πλούσια σε μια ζωή αιώνια»
(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

258. Ακριβή και τρισαγάπητη είναι η ψυχή μας για τον Κύριο Ιησού Χριστό! Για τη σωτηρία της, κατέβηκε στη γη, σταυρώθηκε και πέθανε. Για μας, όμως, πόσο αξίζει η ψυχή και η σωτηρία της; Δεν ξέρουμε να τις εκτιμήσουμε. Δεν μάθαμε έως τώρα πώς να ανταποκριθούμε στην αγάπη του Σωτήρος μας. Είμαστε προσκολλημένη στα γήινα, δέσμιοι των παθών μας. Πώς να έλθη η βασιλεία του Θεού μέσα μας, όταν στην καρδιά μας κυριαρχούν οι γήινες αγάπες και λατρεύεται το εγώ; Είναι αδύνατο να συμβή αυτό, αν δεν «σταυρώσωμεν την σάρκα σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλάτ. ε’ 24). Γιατί «Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ’ 24) και «ὃς ἂν οὖν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καθίσταται» (ιακ. δ’ 4). «μὴ ἀγαπᾶτε τὸν κόσμον», λέγει η Γραφή, «μηδέ τα εν τω κόσμω … ὅτι πᾶν τὸ ἐν τῷ κόσμῳ, ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου, οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ πατρός … ο κόσμος παράγεται (δηλαδή: παρέρχεται) και η επιθυμία αυτού ο δε ποιών το θέλημα του Θεού μένει εις τον αιώνα » (Α’ Ιω. β’ 15-17).

259. Στον ποιμένα: Είσαι ο εκπρόσωπος της ορθής πίστεως και της Εκκλησίας. Είσαι ο εκπρόσωπος του ίδιου του Ιησού Χριστού. Πρέπει λοιπόν να προβάλλης σαν υπόδειγμα πραότητος, αγνότητος, σταθερότητος, υπομονής, πνευματικής εξάρσεως. Κάνεις το έργο του Θεού και πρέπει να μην χάνης το θάρρος σου μπροστά σε αοποιονδήποτε. Ας μην κολακεύεις κανένα, ας μη φέρεσαι δουλικά. Το έργο που επωμίσθηκες, είναι το υψηλότερο απ΄ όλα.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 114-115)

255. Η ψυχή μας, λόγω της απλότητός της, κινδυνεύει από τη μια στιγμή στην άλλη, να μολυνθή από την αμαρτία. Σε μια στιγμή, μπορεί να βρεθή έξω από την αγάπη προς τον θεό και τον πλησίον με μία και μοναδική σκέψι, με μία και μοναδική εφάμαρτο επιθυμία, με ένα και μοναδικό σκίρτημα της καρδιάς προς το κακό. Έτσι, πρέπει να γρηγορούμε διαρκώς πάνω στην καρδιά μας. Να είμαστε πανέτοιμοι να αποκρούσουμε τις υποβολές του κακού και να φυλάμε την ψυχή μας, με απλότητα και αγνότητα, μέσα στην αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον.

256. Ο ποιμήν πρέπει να είναι ο ίδιος φως, για να φωτίζη τους άλλους. Πρέπει να είναι ο ίδιος το ευαγγελικό αλάτι, για να διατηρή τους άλλους από τη φθορά. Αν δεν συμβαίνη αυτό, αν ο ποιμήν δεν έχη βίο σύμφωνο με τα λόγια του, κάθε αμαρτωλός από το ποίμνιό του μπορεί να του πη: «Ιατρέ, θεράπευσον σεαυτόν» (Λουκ. δ’ 23) και ύστερα έλα να θεραπεύσης και μένα. «Υποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Ματθ. ζ’ 5).

257.  Η καρδιά πλάσθηκε για να είναι κατοικητήριο του Πνεύματος.  Μην τη μολύνεις με τις σαρκικές ροπές και τα σκοτεινά πάθη.  Η καρδιά είναι ναός του Θεού.  «Εἴ τις τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ Θεός» (Α’ Κορ. γ’ 17).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 113-114)

103. «Έμεινε Μαριάμ συν αυτή ωσεί μήνας τρεις» (Λουκ. α΄ 56).

Τρεις μήνες έμεινε η Μαριάμ κοντά στην Ελισάβετ. Αν τόσο μεγάλα, ωραία, βαθυστόχαστα και εμπνευσμένα από το Άγιο Πνεύμα είπαν τις πρώτες μόλις στιγμές της συναντήσεώς των, σκέπτεται κανείς πόσα ακόμα πιο πολλά και πιο ωραία θα αντάλλαξαν μεταξύ τους μέσα σε τρεις ολόκληρους μήνες...
Κι όμως για όλα αυτά η Κ. Διαθήκη σιωπά. Η σιωπή αυτή του Ευαγγελίου ίσως να σημαίνη ότι το υπόλοιπο διάστημα οι δύο συγγενείς γυναίκες έζησαν εντελώς απλά, χωρίς άλλες εξάρσεις και προφητικές ωδές· ότι οι ώρες και μέρες πέρασαν ευχάριστα, μέσα σε μια ατμόσφαιρα αμοιβαίας αγάπης, πνευματικής αγαλλιάσεως και χαράς και γενικά ότι οι δύο ευσεβείς γυναίκες, μέσα σε μια εναλλαγή οικιακής εργασίας και προσευχής ζούσαν τον Θεό και αλληλοενισχύονταν στην πιστή τήρησι του άγιου θελήματος.
Η απλή, λαϊκή ευσέβεια εξιδανικεύει συνήθως το «βίο» των Αγίων της Εκκλησίας μας. Έτσι πολλοί χριστιανοί φαντάζονται ότι οι Άγιοι ζούσαν σε μια διαρκή πνευματική έξαρση και ψυχική ανάταση· ότι το στόμα τους έλεγε συνεχώς προσευχές· ότι βρίσκονταν συνεχώς μέσα στο ναό του Θεού κλπ. ούτε καν μπορούν να φαντασθούν έναν Άγιο να πλένεται, να σκουπίζη το δωμάτιό του ή το κελλί του, να κάθεται, να κοιμάται... να ζη δηλαδή την καθημερινή απλή ζωή, όπως όλοι οι άνθρωποι.
Η αλήθεια όμως είναι ότι οι Άγιοι του Θεού άνθρωποι ζούσαν όπως όλοι οι άλλοι και, ότι, επειδή ήσαν Άγιοι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήσαν άνθρωποι. Οι Άγιοι του Θεού ήσαν «άνθρωποι ομοιοπαθείς υμίν», όπως τόσο ωραία γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος (ε' 17), πράγμα που σημαίνει ότι γνώρισαν κόπους και μόχθους, διωγμούς και κινδύνους (Β Κορ. ια 23 - 33), αλλά γνώρισαν και στιγμές καθημερινής ζωής, γαλήνης και σιωπής. Μερικοί Χριστιανοί λέει το ωραίο ανέκδοτο— πήγαν στην έρημο να συναντήσουν τον Άγιο Αντώνιο. Περίμεναν λοιπόν να δουν τον Άγιο να προσεύχεται και με τη φωτιά της προσευχής του να κατακαίει τους δαίμονες... Κι όμως! Τον βρήκαν να παίζη μ’ ένα ...περιστέρι! Τότε ο Άγιος, για να μη σκανδαλισθούν, τους είπε: «Το τόξο δεν μπορεί να είναι πάντα τεντωμένο, διότι θα σπάση. Γι αυτό από καιρό σε καιρό χρειάζεται να χαλαρώνη κανείς τις τεντωμένες χορδές του...». Τους είχε δώσει την απάντησι που χρειάζονταν! Ακόμη από την παράδοσι γνωρίζομε, ότι ο Ευαγγελιστής Ιωάννης που έγραψε το Δ΄ Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη πήγαινε και λουζόταν στα δημόσια λουτρά της Εφέσου. Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, βαδίζοντας στην εξορία το μόνο που ζητούσε ήταν ένα θερμό λουτρό... Με ένα λόγο οι Άγιοι δεν μιλούσαν συνεχώς για τον Θεό, αλλά ζούσαν συνεχώς και «ανέπνεαν» τον Θεόν. «Μνημονευτέον μάλλον του Θεού ή αναπνευστέον» (Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος) .
Όσοι θέλουν να μοιάσουν με τους Αγίους, ας προσέξουν. Ζωή αγία δεν σημαίνει ότι πρέπει να μιλούν συνεχώς για τον Θεό και τα θεία, ότι πρέπει να παραμελούν τις καθημερινές απασχολήσεις των σαν κατώτερες και ανάξιες λόγου· ότι πρέπει να γυρίζουν συνεχώς γύρω και μέσα στο ναό κλπ. Διότι η αληθινή ευσέβεια δεν αποκλείει την καθημερινότητα, αλλά την αγιάζει και την μεταμορφώνει όπως το έκαναν και οι δύο ευσεβείς γυναίκες, η Παρθένος και η Ελισάβετ.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 129-130)

Ο ΑΒΒΑΣ Υπερέχιος δίνει την ακόλουθη συμβουλή στους εγκρατείς και νηστευτές:
- Φάε κρέας και πιες κρασί και μην κατατρώς με την καταλαλιά τις σάρκες του αδελφού σου.
Και πάλι:
- Καταλαλώντας ο όφις τον Θεό, πέτυχε να βγάλει τους πρωτοπλάστους από τον Παράδεισο. Το ίδιο κάνει κι εκεινος που καταλαλεί τον πλησίον του βαραίνει την ψυχή του και παρασύρει στο κακό εκείνον που τον ακούει.

ΈΝΑΣ ΑΓΙΟΣ Γέροντας είδε μια μέρα με τα μάτια του κάποιον αδελφό να πέφτει σε βαρύ αμάρτημα, κι όχι μόνο δεν τον κατεκρινε, αλλά έκλαψε και είπε: Αυτός έπεσε σήμερα κι εγώ σίγουρα αύριο. Κι αυτός μεν χωρίς άλλο θα μετανοήσει, ενώ εγώ δεν είμαι βέβαιος γι’ αυτό».

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, αλήθεια, ν’ απορεί και να εξίσταται ο άνθρωπος και να χάνει κυριολεκτικά τον νου του -γράφει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής- όταν σκέπτεται πως ο Θεός και Πατήρ δεν κρίνει κανένα και όλη την κρίση την έχει παραδώσει στον Υιό Του (Ιω. ε' 27), ο Υιός διδάσκει «μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» (Ματθ. ζ' 1) και ο απόστολος Παύλος επίσης «μη προ καιρού τι κρίνετε, έως αν έλθη ο Κύριος» (α' Κορ. δ' 5) και «εν ω γαρ κρίνεις τον έτερον, σεαυτόν κατακρίνεις» (Ρωμ. β' 1), ενώ οι άνθρωποι, αφήνοντας κατά μέρος τις δικές τους αμαρτίες, αφαιρούν το δικαίωμα του Υιού να κρίνει και, σαν αναμάρτητοι, κρίνουν οι ίδιοι και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ο Ουρανός εξίσταται γι’ αυτό κι η γη φρίττει, ενώ αυτοί, σαν αναίσθητοι, δεν νιώθουν καμιά ντροπή.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 165)

Το πιο εύκολο πράγμα να κάνει κάποιος, όταν συμβαίνει κάτι που δεν του αρέσει ή όταν ακούει κάτι που τον δυσαρεστεί, είναι να κατακρίνει. Σε κλάσμα του δευτερολέπτου η κατάκριση εκτοξεύεται από το στόμα με τέτοια άνεση και ευκολία που καταπλήσσει. Τόσο γρήγορα, χωρίς να μεσολαβήσει έστω ένα μικρό χρονικό διάστημα για συλλογισμό ή προβληματισμό. Αυτή η ταχύτητα είναι πράγματι εντυπωσιακή! Έτσι αφιλτράριστα και αβίαστα διαγράφουμε, απορρίπτουμε και καταδικάζουμε δικαιώνοντας έτσι πάντα φυσικά τον εαυτό μας. Πόσο επικίνδυνη είναι όμως αυτή η βιασύνη μας! Μας οδηγεί σε ένα ολέθριο πνευματικό ολίσθημα… την κατάκριση. Αυτή η διάθεση που υπάρχει μέσα μας να γινόμαστε εισαγγελείς και δικαστές υποδηλώνει άλλα πάθη καλά κρυμμένα μέσα στην ψυχή μας όπως ο εγωισμός, η υπερηφάνεια και η αλαζονεία.
Πριν βιαστούμε να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας για τον άλλο ας κοιτάξουμε πρώτα μέσα μας και είναι σίγουρο πως θα βρούμε τόσα χάλια που δε θα έχουμε ούτε το χρόνο ούτε τη διάθεση πια να ασχοληθούμε με τα ‘χάλια’ του άλλου. Εσωστρέφεια λοιπόν και όχι εξωστρέφεια είναι η λύση και το φάρμακο της κατάκρισης γιατί ο καιρός περνάει και δε γνωρίζουμε πόσος καιρός μετανοίας μας μένει ακόμα. Αναρωτιέμαι αν έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πόσα θα είχε να καταλογίσει σε εμάς ο Χριστός αν στεκόμασταν τώρα μπροστά Του! Πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως κάθε φορά εμείς δεν έχουμε όλη την εικόνα για τη δράση ή τη συμπεριφορά κάποιου. Ο Χριστός όμως την έχει γι’ αυτό και είναι ο μόνος που έχει φυσικά και τη δικαιοδοσία να κρίνει. Και να θυμόμαστε πως κάθε φορά που κατακρίνουμε στον εαυτό μας κάνουμε κακό γιατί ο Κύριος το είπε ‘ Μην κατακρίνετε ασυμπαθώς τον πλησίον σας για να μην κατακριθείτε από το Θεό’ ( Ματθ. ζ’,1).
Και φυσικά μπορούμε να διατυπώσουμε μια κρίση για κάποιον ή για κάποιο θέμα. Το θέμα είναι να μην ενυπάρχει εμπάθεια όπως μίσος, ζήλια ή θυμός. Ας ζητάμε λοιπόν από τον Κύριο να μας δίνει απλότητα, ταπείνωση και ευσπλαχνία και ας πάψουμε να είμαστε αυστηροί με τους άλλους. Μόνο με τον εαυτό μας να είμαστε αυστηροί! Ο Χριστός πάντως δεν είναι αυστηρός με εμάς. Αν ήταν, δεν θα το αντέχαμε! Ο Χριστός είναι αγάπη που σκεπάζει, κατανοεί και συγχωρεί. Εμείς τί κάνουμε; Μπορεί Εκείνος να μας αποκαλέσει γνήσια τέκνα Του;(A.K.B)

"Δεν ήθελε να μας μετασκευάσει σε αντίγραφά του"
Ο Γέροντας σεβόταν την ιδιαιτερότητα της προσωπικότητας του άλλου,
διότι αυτός ήταν "εικών της αρρήτου δόξης του Θεού, ει και στίγματα φέρων πταισμάτων".
Τον δεχόταν όπως ήταν, έστω και παραμορφωμένον από την αμαρτία. Δεν επιχειρούσε να τον αλλάξει βίαια,
αλλά προσευχόταν μυστικά να θελήσει εκείνος να αλλάξει, αγαπώντας το Χριστό.
Αν και βρισκόταν τόσο ψηλά, βλέποντάς μας να έρπουμε τόσο χαμηλά, δεν ήθελε να μας ισοπεδώσει,
για να μας μετασκευάσει σε αντίγραφά του. Σεβόταν την ελευθερία μας, ακόμη και στις κακές επιλογές της,
ευχόμενος αυτές να γίνουν καλύτερες, αλλά από εμάς τους ίδιους.
Είχε όλη την ευχέρεια να προβλέψει το μέλλον μας, να μας καταπλήξει με τα χαρίσματά του,
να μας επηρεάσει βαθύτατα και να μας βάλει εύκολα στο δρόμο που ήθελε, αλλά δεν το έκανε,
προτιμώντας να επιλέξουμε εμείς το δρόμο μας, ελεύθερα και υπεύθυνα.
Επιθυμούσε ν' ανεβούμε ψηλά, να τον πλησιάσουμε, για να μπορέσει να μοιρασθεί μαζί μας τα πλούσια δώρα, που του πρόσφερε η Θεία Χάρις.
Έβλεπε, ότι κι εμείς θέλαμε να βρεθούμε εκεί ψηλά κοντά του, αλλά χωρίς να κοπιάσουμε •
έτσι, άνετα, ως δια μαγείας. Και λυπόταν πολύ γι' αυτό, αν και δε μας το έλεγε καθαρά, και μας άφηνε εκεί που βρισκόμασταν,
ώσπου να καταλάβουμε, να φιλοτιμηθούμε και να πάρουμε το ανηφορικό μονοπάτι μας.
Μας απεκάλυπτε έμμεσα την αλήθεια αυτή.
[Γ 403π.]

"Μην του ξαναπροτείνεις να έλθει σε μένα"
Ανακάλυψα κάποτε, ότι ένας πολύ γνωστός μου, ήταν συγγενής του π. Πορφυρίου.
Μόλις το έμαθα, εξέφρασα στο γνωστό μου τη χαρά μου και του πρότεινα να επισκεφθούμε μαζί το Γέροντα.
Εκείνος, που θυμόταν αμυδρά το Γέροντα από το χωριό του, δεν απήντησε στην πρότασή μου,
ούτε όχι, φραστικώς, ούτε ναι, πρακτικώς. Όλο και μου ζητούσε αναβολή της επισκέψεως,
προφανώς φοβούμενος ειρωνικά σχόλια των φίλων του, δεδομένου ότι, ως κοσμικός, δεν είχε σχέσεις με την Εκκλησία
και ήταν δυσμενώς προκατειλημμένος έναντι όλων των κληρικών.
Όταν το ανέφερα στο Γέροντα, χάρηκε, επειδή γνώριζα πολύ ένα συγγενή του, που τον θυμόταν αρκετά καλά,
αλλά μου είπε: "Μην του ξαναπροτείνεις να έλθει σε μένα, μην του το υπενθυμίζεις, μην τον πιέζεις.
Άφησέ τον τελείως ελεύθερο και ανεπηρέαστο. Αν θελήσει,θα έρθει μόνος του. Και έτσι πρέπει πάντα να γίνεται.
Να σεβόμαστε την ελευθερία του άλλου. Πάντως εγώ τον αγαπώ και προσεύχομαι γι' αυτόν".
Μετά από χρόνια, πληροφορήθηκα ότι τον επισκέφθηκε ένα βράδυ, μυστικά, μόνος του, χωρίς φυσικά να μου πεί τίποτε.
Γι' αυτό ούτε κι εγώ του είπα τίποτε σχετικό και τον άφησα με την εντύπωση ότι το αγνοώ.
Ο Γέροντας είχε επισκέπτες φανερούς, αλλά είχε και επισκέπτες "Νικοδήμους".
Τους αποδεχόταν και τους σεβόταν όλους, εξ ίσου.
[Γ 330π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιο Πορφύριος, σελ.153-155)

Αμαρτία
Ανοησία
Τίποτε χειρότερο άπ’ την αμαρτία δέν υπάρχει, άγαπητέ μου.
Όταν καταφέρει να μπει στη ζωή μας καί στην ψυχή μας,
όχι μόνο μας γεμίζει άπό ντροπή, αλλά κάνει και ανόητους
όσους ήσαν πριν συνετοί και πλήρεις σοφίας.
Ε.Π.Ε. 2,448

ηδονή και οδύνη
Τέτοια είναι η αμαρτία. Προτού να κάνει την εμφάνιση της και να πραγματοποιηθεί,
σκοτίζει τη σκέψη. Εξαπατά το νου. Όταν όμως πραγματοποιηθεί,
τότε αποκαλύπτει την πονηρή της απρέπεια.
Η σύντομη αισχρή ηδονή σταλάζει μέσα μας συνεχή την οδύνη και τον πόνο.
Αφαιρεί την ελευθερία της συνειδήσεως.
Περιβάλλει με ντροπή αυτόν που αιχμαλωτίστηκε.
Ε.Π.Ε. 2,582

συγγνώμη αμαρτημάτων
Ας μιμούμαστε τον Κύριο μας. Και τα μεν αμαρτήματα εις βάρος μας,
ας τα αφήνουμε και ας συγχωρούμε τους αμαρτάνοντες.
Για όσα όμως αμαρτήματα κάνουν εις βάρος του θελήματος του Θεού,
ας ζητάμε ευθύνες.
Ε.Π.Ε. 3,106

συγγνώμη αμαρτημάτων
Συγχωρούμε όσα εις βάρος μας κάνουν οι άλλοι.
Όσα όμως εις βάρος της πίστεως πράττουν,
τα ελέγχουμε με πολλή αυστηρότητα.
Ε.Π.Ε. 3,108

φθείρει την ελευθερία
Όταν παρεισέφρησε η αμαρτία, κατέστρεψε την ελευθερία
και τη φυσική της αξία, και εισήγαγε τη δουλεία.
Ε.Π.Ε. 3,252

και ελευθερία
Ας απελευθερωθούμε και ας μη γινόμαστε δούλοι της αμαρτίας.
Κι αφού αποκτήσουμε την αληθινή ελευθερία, θα επιτύχουμε
τα απερίγραπτα εκείνα αγαθά (της βασιλείας των ουρανών).
Ε.Π.Ε. 3,262

βάσανος στη συνείδηση
Μέχρις ότου συντελεστεί η αμαρτία, τυφλώνει το νου.
Ύστερα όμως ξεσηκώνεται η συνείδηση.
Βασανίζει το νου χειρότερα από κάθε άλλο κατήγορο
και δείχνει τον παραλογισμό των όσων έγιναν.
Ε.Π.Ε. 4,660

πηγή κακών
Από κει που είναι η πηγή της αμαρτίας,
από κει και η πληγή της τιμωρίας.
Ε.Π.Ε. 5,106

χείμαρροι και ποταμοί
Να εξαφανίσουμε την αμαρτία, που ‘ναι η πηγή όλων των κακών.
Αν σταματήσουν οι χείμαρροι των παθών,
τότε θα ευφράνουν την ψυχή μας οι ποταμοί των υδάτων του Θεού.
Ε.Π.Ε. 5,110

πριν και μετά τη διάπραξη της
Προτού να διαπραχτεί η αμαρτία, καμουφλάρει απαίσιο πρόσωπό της.
Με την τρέλα της ηδονής σκεπάζει το φρικτό της πρόσωπο.
Όταν όμως διαπραχτεί και ξεθυμάνει σιγά σιγά η ηδονή της επιθυμίας,
τότε επέρχεται ο έλεγχος της συνειδήσεως και ξεγυμνώνεται το κακό μπροστά μας,
τότε κυρίως φαίνεται πόσο βλαβερή είναι η αμαρτία.
Ε.Π.Ε. 6,208

τυραννία
Η αμαρτία είναι πραγματικά τύραννος φοβερός.
Προστάζει πονηρά παραγγέλματα. Ξευτελίζει όσους την υπακούουν.
Γι’ αυτό, σας παρακαλώ, ας αποφεύγουμε με σκληρό αγώνα και επιμέλεια την τυραννία της.
Ας την πολεμάμε. Ποτέ ας μη συμφιλιωνόμαστε μαζί της.
Κι αφού λευτερωθούμε απ’ τη σκλαβιά της, ας μένουμε ελεύθεροι πνευματικά.
Ε.Π.Ε. 7,22

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 143-145)