94. Τί διδάσκουν περί θανάτου και ιλαστικής θυσίας του Χριστού ορισμένες προτεσταντικές παραφυάδες (Σωκινιανοί και Αρμινιανοί); Στις αιρέσεις αυτές είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο ο ορθός λόγος εφαρμοζόμενος στο χώρο της πίστεως, μπορεί να καταστρέφει την ουσία και το μυστηριακό χαρακτήρα των χριστιανικών αληθειών. Προτού όμως αποδιοργανώσουν τα δόγματα περί θανάτου και ιλαστικής θυσίας του Χριστού, οι αιρέσεις αυτές αποδιοργάνωσαν ήδη το χριστολογικό δόγμα της πίστεως. Νιώθοντας όπως και οι Νεστοριανοί, δεν πιστεύουν ότι ο Χριστός ήταν πλήρης και τέλειος Θεός, αλλά απλός άνθρωπος με τον οποίο ενώθηκε αργότερα ηθικά ο Θεός. Στην βάση αυτή κτίζονται στη συνέχεια…

93. Συμφωνεί με αυτά η ρωμαιοκαθολική θεολογία; Όχι. Κατά τη διδασκαλία της η θυσία του Κυρίου έχει υπεραρκή αξιομισθία· πρώτον διότι τα παθήματα του Χριστού (παθήματα του Θεού «σαρκί») είχαν άπειρη αξιομισθία και δεύτερον, γιατί ο άνθρωπος στον οποίο εφαρμόζεται η αξιομισθία αυτή, είναι όν πεπερασμένο, άρα και η ενοχή του είναι ομοίως πεπερασμένη. Από την άλλη, κάνοντας διάκριση μεταξύ ένοχης και ποινών, φρονεί ότι μόνον η ενοχή και οι ποινές των προ του βαπτίσματος αμαρτιών συγχωρούνται, ενώ για τις μετά το βάπτισμα απαιτούνται πρόσκαιρες ποινές του αμαρτωλού και εδώ και στο καθαρτήριο πυρ (Purgatorium). Τις πρόσκαιρες αυτές ποινές μπορεί…

92. Ποια ήταν η δραστικότητα της ιλαστικής θυσίας του σταυρού; Κατά την ορθόδοξη πίστη η σταυρική θυσία του Κυρίου είναι δραστική, σώζουσα τον άνθρωπο από την αμαρτία. Σ’ αυτή δεν γίνεται λόγος κατά πόσον η θυσία του Χριστού καλύπτει ή υπερβάλλει τα ανθρώπινα αμαρτήματα. Διδάσκει απλώς ότι η θυσία του Κυρίου ικανοποιεί πλήρως τη θεία δικαιοσύνη, αίρουσα την ενοχή και τις ποινές της αμαρτίας, χωρίς αυτή (η θεία δικαιοσύνη) να έχει ανάγκη άλλης ικανοποιήσεως για να συγχωρήσει τον αμαρτωλό άνθρωπο. (Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 131)

91. Ο Χριστός πέθανε για όλους τους ανθρώπους; Ναι, πέθανε για όλους τους ανθρώπους, για την ανθρώπινη φύση γενικά, στην οποία περικλείονται όλες οι νθρώπινες υποστάσεις, όλα τα πρόσωπα του λογικού ζώου. «Χριστός υπέρ πάντων απεθανε», λέγει η Γραφή. Δεν πέθανε επιλεκτικά για ορισμένους Ανθρώπους. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανάρμοστο προς χρηστότητα και τη δικαιοσύνη του. Άσχετο βέβαια το ζήτημα, αν όλοι οι άνθρωποι δεν ωφελούνται από τη λυτρωτική δύναμη του θανάτου του Χριστού. Διότι, για να γίνει αυτό, πρέπει να συμπράξει και ο άνθρωπος με τη δική του θέληση και ενέργεια, κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει. Για μερικούς σαν…

90. Με το θάνατο εγκατέλειψε ο Θεός τον άνθρωπο (Χριστό); Όχι. Η ένωση των φύσεων στο Χριστό ήταν αδιαίρετη και αδιαχώριστη. Η θεότητα σε καμιά περίπτωση δεν εγκατέλειψε το πρόσλημμα της ανθρώπινης φύσεως. Ο άνθρωπος στο Χριστό μένει εις τον αιώνα. Έτσι στον τάφο το νεκρό σώμα του Κυρίου δεν έπαψε να είναι ενωμένο με τη θεότητα. Ήταν σώμα θεοφόρητο και θεοδύναμο. Γιαυτό δεν μπορούσε να χωρήσει στη διάλυση και την αποσύνθεση. Ήταν σώμα που δυναμίτισε τα μνήματα. Αλλά και η ψυχή του Λυτρωτή, μετά τον αποχωρισμό της από το σώμα, δεν εγκαταλείφθηκε από τη θεότητα. Και αυτή, θεοχώρητη και…

89. Ο θάνατος του Θεού επέφερε πραγματική νέκρωση στο σώμα του Χριστού; Ναι. Πρέπει όμως να προσέξουμε. Δεν λέμε ο θάνατος της Θεότητας. Αυτό θα ήταν λάθος. Η θεότητα από τη φύση της δεν πεθαίνει. Ούτε μπορεί να εφαρμοστεί σ’ αυτήν η αντίδοση των ιδιωμάτων. Κάτι τέτοιο θα επέφερε σύγχυση των φύσεων. Είναι όμως ορθό να λέμε ότι ο Θεός πέθανε. Πέθανε· στο Χριστό «σαρκί», δηλαδή στη σάρκα του που πήρε από την αγία Θεοτόκο. Οι Αφθαρτοδοκήτες δεν θα δέχονταν πραγματικό θάνατο της Κυριακής σαρκός, αλλά φαινομενικό, οικονομικό («κατ’ οικονομίαν»). Το σώμα όμως του Χριστού πραγματικά νεκρώθηκε επάνω στο σταυρό.…

88. Πώς έσωσε τον κόσμο ο Θεός; Με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του. Η σωτηρία καταβλήθηκε ήδη κατά τη στιγμή της μορφώσεως του θεανδρικού προσώπου του Χριστού. Η ανθρώπινη φύση με την ένωσή της με τη θεία φύση αγιάζεται και θεοποιείται. Αποβάλλει τη φθορά, ανακαινίζεται και αναδημιουργείται, ανατρέχουσα στην προπτωτική της κατάσταση, στην καθαρότητα και φωτοείδεια της εικόνος, που αμαυρώθηκε από την αμαρτία. Με τη σάρκωσή του ο Θεός έγινε άνθρωπος και ο άνθρωπος κατά χάρη Θεός. Η Ορθοδοξία αποθέτει μεγάλο βάρος στο γεγονός της εισόδου τον Χρίστου στον κόσμο, στη γέννηση του σαρκωμένου Λόγου. Ο Χριστός έσωσε…

87. Η αναβολή του έργου της σωτηρίας δεν ζημίωσε τους ανθρώπους που έζησαν πριν από αυτό; Ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε, όπως δεν γνωρίζουμε την οικονομία του Θεού για τους ανθρώπους που έζησαν και εξακολουθούν να ζουν μετά την έλευση του Χριστού και οι οποίοι δεν έχουν ακούσει για το λυτρωτικό έργο του. Αυτές είναι υποθέσεις του Θεού, που δεν μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να εξιχνιάσουμε. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ο Θεός, ως στοργικός πατέρας, ενεργεί πάντοτε προς το συμφέρον των λογικών πλασμάτων του. Πιστεύουμε ακράδαντα στην παιδαγωγούσα του πρόνοια. Ούτε είναι συνετό να θεωρούμε τους εαυτούς μας προνομιούχους γιατί…

86. Δεν μπορούσε ο Θεός με ένα νεύμα του να σώσει τον άνθρωπο ευθύς μετά την πτώση του; Και γιατί ανέβαλε επί τόσους αιώνες τη σωτηρία του; Και βέβαια μπορούσε να τον σώσει ο Θεός ευθύς μετά την πτώση του. Ο Θεός είναι παντοδύναμος. Κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να σταθεί μπροστά στις άγιες βουλές του. Μόνο την αμαρτία δεν μπορεί να κάνει, γιατί αυτό θ’ αναιρούσε την πανάγια φύση του. Η «αδυναμία» αυτή δεν περιορίζει την απόλυτη παντοδυναμία του, τουναντίον τη βεβαιώνει και τη στηρίζει. Δυνατός δεν είναι εκείνος που κάνει την αμαρτία, αλλ’ αυτός που την αποφεύγει. Το κακό…

85. Ειδικότερα από τί ελευθερώθηκε ο πεσμένος άνθρωπος; Από την τραγικότητα της υπάρξεως, από τη δυστυχία και την αθλιότητα της ζωής. Η τραγικότητα της ανθρώπινης ζωής ξετυλίγεται σε δύο φάσεις, την επίγεια και την ουράνια. Η τελευταία βέβαια αφορά όσους πιστεύουν στη μετά θάνατο ζωή. Οι άπιστοι δεν πολυσκοτίζονται γι’ αυτά τα πράγματα. Η ζωή των ανθρώπων στη γη είναι πολύ μπερδεμένη. Πολλές φορές καταντά αφόρητη. Ενώ το όνειρο κάθε ανθρώπου είναι η ευτυχία, ο πραγματικός κλήρος της ζωής του είναι η δυστυχία και η αθλιότητα. Ο καθημερινός άνθρωπος είναι ανήσυχος· δεν ειρηνεύει ούτε με τον εαυτό του, αλλ΄ ούτε…