Θεμέλιο πάντων των ορατών είναι το αόρατο, του ανθρώπου η ψυχή, του κόσμου ο Θεός. Το αόρατο είναι η υπόσταση των πάντων, το στήριγμα των πάντων, η ουσία των πάντων, δηλαδή, εκείνο στο οποίο στέκεται ο κόσμος και καθετί μέσα στον κόσμο. Τούτο πρέπει να αισθανθεί κάθε άνθρωπος που με σοβαρότητα θα κοιτάξει μέσα σε οποιοδήποτε μυστήριο αυτού του κόσμου και αυτής της ζωής. Στον πυθμένα του ορατού κρύβεται η αόρατη δύναμη.

Το αόρατο είναι τo ισχυρότερο μέσα στoν κόσμο των γήινων ορατοτήτων μας, ο ηλεκτρισμός. Η δύναμη της βαρύτητας είναι αόρατη αλλά είναι δυνατότερη όλων των πλανητών. Τους κινεί όπως τα παιδιά τις μπίλιες.

Ο νόμος υπεράνω όλων των νόμων σ’ αυτόν τον κόσμο είναι: Το αόρατο είναι ο μυελός του ορατού και δεσπόζει στo ορατό. Αυτός ο κόσμος είναι το εργαστήριο του Θεού, όπου το αόρατο μεταβάλλεται σε ορατό, ωστόσο μονάχα έως ορισμένο βαθμό.

Κάτω από τον νόμο αυτό πραγματοποιήθηκε και η ενσάρκωση του Θεού. Μονάχα εδώ είναι το τέλειο παράδειγμα του Αοράτου στο ορατό. Στο μικρούτσικο αλλά ορατό σώμα του ανθρώπου κρύβεται ο αόρατος Θεός. Εκεί εγκαθίσταται ολάκερο το μυστήριο και του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου. Εντούτοις, τα πάντα ισχύουν κατά τον ίδιο νόμο, το αόρατο μέσα στo ορατό.

Στην εμφάνιση του ενσαρκωμένου Θεού δεν υπάρχει τίποτα αφύσικο και «παράνομο», τίποτα άλογο και ακανόνιστο, επειδή σ’ αυτόν τον κόσμο καθετί ορατό είναι η κρυψώνα του αοράτου. Όταν ενσαρκώθηκε ο Κύριος Ιησούς Χριστός, έκανε τον αόρατο Θεό μερικώς ορατό, περιέγραψε εν μέρει τον Απερίγραπτο μέσω του σώματος. Και τοιουτοτρόπως έλαμψε το μυστήριο όλων των κόσμων. Το αόρατο είναι η ψυχή παντός ορατού· εξ όλων των αναρίθμητων ορατών κτισμάτων εκτείνονται αναρίθμητα αόρατα, και υπεράνω όλων, και διά πάντων, Αυτός, ο Μόνος Αόρατος, Κύριος και Θεός των κόσμων, Τρισήλιος και Τρισυπόστατος! Και η τελειότατη φανέρωση του αοράτου Θεού, ο ενσαρκωμένος Λόγος του Θεού, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι «εικών του Θεού του αοράτου» (Κολ. 1, 15) και μέσα στον Οποίο κατοικεί «παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2, 9), ο Θεάνθρωπος Χριστός, και μέσω Αυτού, κατ’ Αυτόν και δι’ Αυτού οι Χριστιανοί.

Προφανώς, οι Χριστιανοί είναι Χριστιανοί από το ότι μέσω του Χριστού αισθάνονται το μυστήριο της ζωής και του κόσμου, μέσω του Χριστού το εξηγούν. Το ορατό το εξηγούν με το αόρατο και αντίστοιχα, το αόρατο εξηγούν με το ορατό· τον άνθρωπο εξηγούν με τον Θεό, και Αυτόν με τον άνθρωπο μέσα στον Θεάνθρωπο Χριστό. Δίχως Θεάνθρωπο ο άνθρωπος είναι φρίκη και ο Θεός είναι η πλέον μεγαλύτερη. Ο Θεάνθρωπος είναι η τελειότατη σύνθεση του Αοράτου και ορατού, το τελειότατο κριτήριο του Θείου και του ανθρώπινου, του πνευματικού και του φυσικού.

Οι Χριστιανοί είναι Χριστιανοί από το γεγονός ότι μέσα στο πεπερασμένο ψάχνουν το αιώνιο, μέσα στο ορατό το αόρατο, μέσα στο ανθρώπινο το Θείο. Ως «χατζήδες» της αιωνιότητας, ταξιδεύουν διαμέσου του χρονικού μέσα στο αιώνιο, διαμέσου του ανθρώπινου μέσα στο θεανθρώπινο. Ψάχνουν το θείο χρυσάφι μέσα στην ανθρώπινη λάσπη, και το βρίσκουν. Γι’ αυτούς τα πράγματα είναι διαφανή, διαμέσου του ορατού βλέπουν το αόρατο, διαμέσου του χρονικού βλέπουν το αιώνιο. Μέσα σε καθετί ορατό βρίσκουν εκείνον τον αόρατο μυελό, τον αόρατο πυρήνα που με το μυστηριώδες νεύρο συνδέει το ορατό με τον Αόρατο.

Για μας τους Χριστιανούς, τα πάντα μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο έχουν έννοια, σημασία και αξία μόνο τόσο, ώστε να είναι μέσα και οδός προς την αιωνιότητα, επειδή εμείς βλέπουμε το μη βλεπόμενο, εμείς βλέπουμε το αόρατο. Όλη τη ζωή μας μέσα στο χρόνο την καθορίζουμε από εκείνο που είναι αιώνιο, το ανθρώπινο το νοηματοδοτούμε από το θεανθρώπινο.

(Απόσπασμα από το βιβλίο «Φιλοσοφικοί Κρημνοί», έκδ. Ι. Μονής Χιλανδαρίου)

598. Λέγε και κάνε τα θεάρεστα με αδίστακτο πίστι, με ζήλο, με αποφασιστικότητα. Απόφευγε την αμφιταλάντευσι, τη δειλία, τη νωθρότητα και τους δισταγμούς. «Οὐ γὰρ ἔδωκεν ἡμῖν ὁ Θεὸς Πνεῦμα δειλίας, ἀλλὰ δυνάμεως καὶ ἀγάπης» (Β’ Τιμ. α’ 7). Ο Κύριός μας είναι ο Κύριος των Δυνάμεων.

599. Τη ζωή σου ας τη γεμίζει η πίστις στον Θεό και η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον σου. Και πώς μπορείς να το κατορθώσης αυτό; Αν δεν πιστεύης στη μονιμότητα των γήινων, αν δεν εμπιστεύεσαι τίποτε το γήινο, αν είσαι αδιάφορος προς ό,τι το φθαρτό και το πρόσκαιρο. Η καρδιά σου ας μην προσκολλάται λοιπόν στα παρόντα. Ας είναι δοσμένη εξ ολοκλήρου στα αιώνια. «Τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς» (Κολ. γ’ 2).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 241-242)

596. Ο Θεός είναι Αγάπη. Αν αγαπάς τον Θεό, είσαι κατοικητήριο του Θεού, ζης εν Θεώ (Α’ Ιω. δ’ 16). Ο Διάβολος είναι Κακία. Μόλις αισθανθής κακία απέναντι του πλησίον σου, ο Διάβολος ήδη πατεί το έδαφος της καρδιάς σου, πάει να σε κυριεύση. Να αγαπάς λοιπόν αδιάκοπα τον Θεό και τον πλησίον σου. Μην αφήνεις την κακία να εισχωρήση στην καρδιά σου, έστω και για μία στιγμή. Είναι ο ίδιος ο Διάβολος.

597. Να φοβάσαι την κακία σαν φωτιά. Μη τη δέχεσαι στην καρδιά σου, όποια και αν είναι τα προσχήματά της. Η κακία είναι πάντοτε του Σατανά, θυγατέρα του Άδου. Κάποτε εισέρχεται στην καρδιά με το πρόσχημα του ζήλου για τον Θεό ή της ωφελείας του πλησίον. Είναι μία απάτη, μια μωρία. Ο Θεός δοξάζεται με την αγάπη την «πάντα στέγουσαν» και προσβάλλεται και υβρίζεται με την κακία, όποιο και αν είναι το προσωπείο της. Με το πρόσχημα ότι ενδιαφερόταν για τους φτωχούς, ο Ιούδας έκρυψε την κακία του απέναντι του Κυρίου και τον πρόδωσε για τριάντα αργύρια. Για την δόξα του Κυρίου δήθεν έγιναν τόσα εγκλήματα από λεγομένους χριστιανούς, κατά το κύλημα των αιώνων.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 241)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 28-35. Οικοδομή πύργου και εκστρατεία βασιλιά.
14.35 οὔτε εἰς γῆν οὔτε εἰς κοπρίαν(1) εὔθετόν ἐστιν·
ἔξω βάλλουσιν αὐτό(2). ὁ ἔχων(3) ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω(4).
35 Δεν κάνει ούτε για χώμα ούτε για κοπριά· το πετάνε.
Όποιος έχει αυτιά για να ακούει ας ακούει».
(1) Ούτε να ριχτεί στη γη και να γίνει και αυτό γη,
ώστε ως χώμα πλέον να παραγάγει, ούτε με κοπριά να αναμιχθεί
και να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα (g). «Εάν το αλάτι αποβάλλει την φύση του,
γίνεται τελείως άχρηστο και δεν είναι κατάλληλο ούτε για τη γη
ούτε για την κοπριά. Αυτό λοιπόν που λέει, σημαίνει το εξής·
Εγώ μεν θέλω κάθε χριστιανός να είναι ωφέλιμος και να νοστιμίζει,
όχι μόνο αυτόν στον οποίο έχει ανατεθεί χάρισμα διδασκαλίας…
αλλά απαιτώ και οι ίδιοι οι λαϊκοί να είναι χρήσιμοι και ωφέλιμοι
στους πλησίον. Εάν όμως αυτός που πρόκειται να ωφελεί άλλους,
αυτός γίνει ακατάλληλος και ξεπέσει από την κατάσταση που ταιριάζει
στον χριστιανό… είναι τελείως απόβλητος και απορριπτέος» (Θφ).
(2) Η φράση «έξω βάλλουσιν αυτό» χρησιμεύει ως μετάβαση στον ακόλουθο λόγο·
αυτός που έχει αυτιά… (g).
(3) Λόγος του Κυρίου που επαναλήφθηκε από αυτόν πολλές φορές.
Δείχνει εδώ ποιας προσοχής πρέπει να αξιωθούν από τον καθένα
τα προηγούμενα λόγια (p) και «διεγείρει τους ακροατές στο να μην
δεχτούν επιπόλαια αυτό που ειπώθηκε για το αλάτι» (Θφ).
(4) «Αυτός που έχει σύνεση, ας κατανοήσει· αυτιά δηλαδή εδώ,
πρέπει να εννοήσουμε την αισθητική δύναμη της ψυχής και την ικανότητα
να καταλαβαίνει» (Θφ). Δες Ματθ. ια 15.

Ο Φύλακας Άγγελος βρίσκεται δίπλα μας

-Γέροντα, όλοι έχουμε Φύλακα Άγγελο;
-Ναι, όταν βαπτίζεται ο άνθρωπος, ο Θεός του δίνει
και τον Φύλακα Άγγελο του.
-Όσοι δεν είναι βαπτισμένοι, δεν έχουν Φύλακα Άγγελο;
-Οι Αβάπτιστοι προστατεύονται Από τον Θεό, αλλά Φύλακα Άγγελο
δεν έχουν μόνον οι βαπτισμένοι έχουν. Τους αναλαμβάνει στο Βάπτισμα
και τους συνοδεύει σε όλη τους την ζωή.
-Γέροντα, ο Φύλακας Άγγελος μας είναι συνέχεια κοντά μας;
-Κοντά μας είναι μας παρακολουθεί σε κάθε βήμα.
-Πόσο κοντά μας;
-Ανάλογα με την πνευματική μας κατάσταση.
-Όταν, Γέροντα, αμαρτάνουμε, φεύγει;
-Τότε απομακρύνεται, αλλά δεν μας εγκαταλείπει. Όταν δίνουμε
δικαιώματα στον πειρασμό με την αμαρτωλή ζωή μας, ο Άγγελος μας
δεν αποθαρρύνεται, ώστε να μας εγκαταλείψει, Αλλά μας παρακολουθεί
θλιμμένος από μακριά.
-Γιατί, Γέροντα, δεν καταλαβαίνουμε την παρουσία του;
-Γιατί ακόμη δεν καταλάβαμε ούτε την παρουσία του Θεού.
Τα μάτια μας είναι σκεπασμένα με ένα θαμπό πέπλο. Για να διαλυθεί
το πέπλο αυτό, χρειάζεται αγάπη και ταπείνωση.
Όταν ο άνθρωπος νιώθει την παρουσία του Θεού, νιώθει
και τον Φύλακα Άγγελο δίπλα του, και τότε οι κινήσεις του είναι λεπτές,
προσεκτικές, αλλά και άνετες. Η προσοχή αυτή δεν του κάνει
μαρτυρική την ζωή, αλλά τον ευχαριστεί. Κινείται με πνευματική άνεση.
Η ευλάβεια, η προσοχή που έχει, του γλυκαίνουν την καρδιά
και συνέχεια προσέχει, για να μην του φύγει η γλυκύτητα, την οποία νιώθει.
Ξαπλώνει συνεσταλμένα με σταυρωμένα τα χέρια. Κοιμάται με συστολή,
με ευλάβεια, σηκώνεται ήσυχα. Όταν του χτυπούν την πόρτα,
δεν κοιτάζει να συμμαζευτεί, είναι πάντα τακτοποιημένος.
Συνέχεια φροντίζει να μη λυπήσει τον Φύλακα Άγγελό του.
Μεγάλη κατανόηση βρίσκει ο ουράνιος Φύλακας Άγγελος κοντά σε έναν
επίγειο αγγελοποιημένο άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος ζει πνευματική ζωή
και κινείται σαν φρόνιμο παιδί, ο Άγγελός του δεν ταλαιπωρείται,
αλλά χαίρεται δίπλα του και στο τέλος θα επιστρέψει χαρούμενος
στον Θεό μαζί με την ψυχή, διότι η ψυχή έκανε ό,τι αναπαύει τον Άγγελο,
ό,τι αναπαύει τον Θεό. Ξέρετε όμως τι είναι, ο Φύλακας Άγγελος
να ταλαιπωρείται χρόνια με μια ψυχή, και τελικά να επιστρέψει
στον Θεό με άδεια χέρια πληγωμένος; Και μόνο γι’ αυτόν τον λόγο,
από φιλότιμο για τον κόπο που κάνει ο Φύλακας Άγγελος μου,
πρέπει να αγωνισθώ, για να μην πάω στην κόλαση.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.93-94)

"Πάντων προστατεύεις, Αγαθή"

- Γέροντα, δεν μου στείλατε «γλυκά» για την γιορτή μου και οι αδελφές ζητούσαν «κεράσματα».

- Έχεις δίκαιο δεν σου έστειλα «γλυκά», και φυσικά δεν είχες να δώσεις στις αδελφές, αλλά τις ευχές σου τις έστειλα με άλλον τρόπο. Τώρα που σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε και εμείς την Μητέρα μας, θα Την παρακαλέσω και πάλι να σε κεράσει Εκείνη με την γλυκιά Της αγάπη και στοργή και να σου δώσει πολλά θεία δώρα.

- Γέροντα, όταν έχω συνέχεια πτώσεις στον αγώνα μου, με πιάνει λύπη.

- Να ψέλνεις το "Πάντων προστατεύεις, αγαθή" και το "Πάντων θλιβομένων η χαρά". Αυτό να το κάνεις σαν κανόνα, και η Παναγία θα σε βοηθήσει. Η Παναγία δεν μας αφήνει μας κουβαλάει στην πλάτη Της, αρκεί κι εμείς να το θέλουμε και να μην κλωτσάμε, όπως κάνουν τα άτακτα παιδιά.

- Γέροντα, θα ήθελα η Παναγία να κρατήσει κι εμένα στην αγκαλιά Της, όπως κρατάει τον Χριστό.

- Δεν σε κράτησε ποτέ εσένα; Δεν ένιωσες καμμιά φορά σαν μωρό στην αγκαλιά Της; Εγώ αισθάνομαι σαν παιδάκι κοντά Της. Την νιώθω Μάνα μου. Πολλές φορές πηγαίνω και ακουμπώ στην εικόνα Της και λέω: «Τώρα, Παναγία μου, θα θηλάσω λίγο Χάρη». Νιώθω σαν μωρό που θηλάζει στην αγκαλιά της μάνας του ξέγνοιαστο, αμέριμνο, και νιώθει την μεγάλη της αγάπη και την ανέκφραστη στοργή της, και τρέφομαι με Χάρη.

- Γέροντα, γιατί η Παναγία άλλοτε μου δίνει αμέσως αυτό που Της ζητώ και άλλοτε όχι;

- Η Παναγία, όποτε έχουμε ανάγκη, απαντά αμέσως στην προσευχή μας, όποτε δεν έχουμε, μας αφήνει, για να αποκτήσουμε λίγη παλληκαριά (...).

- Γέροντα, πέστε μας κάτι για την προστασία της Παναγίας.

- Να σας πω κάτι που έγινε στην Ρωσία. Δύο γειτονικά μοναστήρια σε μια περιοχή της Ρωσίας τα χώριζε μια γραμμή τραίνου. Σε ένα πανηγύρι κάποιοι μοναχοί από το ένα μοναστήρι πήγαν στο άλλο και μέθυσαν.
Καθώς επέστρεφαν στο μοναστήρι τους μεθυσμένοι, πήγαν και ξάπλωσαν επάνω στις ράγες της σιδηροδρομικής
γραμμής και τους πήρε ο ύπνος. Παρουσιάζεται τότε η Παναγία στον σταθμάρχη και του λέει: «Τα γουρουνάκια μου θα τα κόψει το τραίνο». «Τι να ‘ναι αυτό; λέει εκείνος, ποια γουρουνάκια θα κόψει τα τραίνο;».
Για δεύτερη φορά παρουσιάζεται η Παναγία και επαναλαμβάνει τα ίδια:
«Τα γουρουνάκια μου θα τα κόψει το τραίνο». «Βρε, τι γουρουνάκια;», λέει ο σταθμάρχης νόμισε ότι είναι κανένα κοπάδι γουρουνάκια στις σιδηροδρομικές γραμμές. Πήγε να δει και τους βρήκε να κοιμούνται. Πρόλαβε και τους ξύπνησε. Θα περνούσε τα τραίνο και θα τους σκότωνε.
Βλέπετε, η Παναγία σαν καλή Μητέρα προστατεύει κα προνοεί ακόμα και για τα άτακτα παιδιά Της.
Όσο μπορείτε, να κρατάτε σφιχτά από το φόρεμα τη Μεγάλη μας Αρχόντισσα Παναγία, για να σας βοηθάει. Εύχομαι η Παναγία, που είναι η Φιλόστοργος Μητέρα όλου του κόσμου, να προστατεύει όλες σας και όλον τον κόσμο. Αμήν.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σ. 89-92)

«Ήμαρτον, Κύριε, δεν τα κατάφερα.
Βοήθησέ με.
Παράμεινε μαζί μου.
Συ είπες: χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».

Ακριβώς αυτό το έχω καταλάβει.
Το έκαμα συνείδησι.
Γι' αυτό επιμένω.
Κρούω, ζητώ, αιτώ, δεν θα παύσω να ενοχλώ.

Δεν μπορώ χωρίς Εσένα.
Δεν πρόκειται να φύγω.
Εάν δεν βαρύνονται τα ώτα Σου να με ακούουν, δεν θα βαρεθή και το στόμα μου να φωνάζη.
Επιμένω, είναι αλάνθαστος η κρίσι Σου στο να με ανακαλέσης σε μετάνοια.

Τούτο το έκανες Συ, θεία Παναγαθότης, δεν το έκανα εγώ. Ούτε ήξερα τον Θεό, ούτε ήταν δυνατό να τον ανακαλύψω. Συ, Κύριε, Πανάγαθε, ήρθες και με ευρήκες και με εφώναξες να σε ακολουθήσω.
Αυτό το επήρα, το θέλω, το επιθυμώ.
Δεν τα καταφέρνω όμως.

Γι' αυτό επιμένω, θέλω να με βοηθήσης.
Πρέπει αυτό που εχάρησες να μην το απολέσω».

Άγιος Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής