ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.22 καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος, Κύριε, γέγονεν ως ἐπέταξας(1),
καὶ ἔτι τόπος ἐστίν(2).
22. Όταν γύρισε ο δούλος τού είπε: “κύριε, αυτό που πρόσταξες
έγινε και υπάρχει ακόμη χώρος”.
(1) Τα αγαθά της βασιλείας δεν ετοιμάστηκαν μάταια. Διότι αν μερικοί
απορρίπτουν αυτά, βρίσκονται όμως και πολλοί, οι οποίοι με ευγνωμοσύνη
υποδέχονται αυτά. Ο Θεός θέλει να έχει εκκλησία και στη γη.
Τι εάν κάποιοι προτιμούν να αγνοούν ή και να περιφρονούν αυτήν;
Μήπως η απιστία αυτών θα καταργήσει την πίστη του Θεού; Οι επίσημοι
του ιουδαϊσμού αρνήθηκαν να γίνουν μέλη της. Μπήκαν όμως σε αυτήν
πολλοί από εκείνους, οι οποίοι ανήκαν στον όχλο «που αγνοούσε το νόμο»
και οι οποίοι σύμφωνα με τους φαρισαίους και τους γραμματείς
«είναι καταραμένοι». Έτσι ούτε για εκείνους, οι οποίοι φαίνονται
να διακρίνονται στη γνώση και να προοδεύουν στην εκκλησιαστική
και θρησκευτική ζωή μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, ότι θα παραμείνουν
αμετακίνητοι και στερεοί στην κλήση, ούτε για αυτούς που έχουν απορριφθεί
και περιφρονούνται ενδείκνυται να απελπιζόμαστε φρονώντας ότι αποξενώθηκαν
οριστικά από την κλήση.
(2) «Είναι φιλάνθρωπος ο λόγος και θυμίζει τα έθνη» (Ζ).
Με αυτό θέλει να προκαλέσει την εντολή, που παραγγέλλει και την πρόσκληση
των εθνών, για την οποία γίνεται λόγος στον επόμενο σ. (δ).
Και ακόμη υπάρχει τόπος. Διότι τα πλούτη του Χριστού και οι θησαυροί του
είναι ανεξερεύνητοι ανυπολόγιστοι και ανεξάντλητοι. Έχει ο Λυτρωτής
μας αρκετά για όλους και αρκετά για τον καθένα από μας.

Η κ.Αθηνά Σιδέρη ήταν προσκεκλημένη στην εκπομπή της Σοφίας Χατζή «Καινά και Παλαιά» με θέμα της πνευματικές εμπειρίες που έζησε κοντά στον νέο Άγιο της Εκκλησίας μας Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη.

«Ο γέροντας Πορφύριος», τόνισε η κ. Σιδέρη, «μιλούσε πάντα με δέος για την αγάπη του Θεού. Μου έλεγε το εξής: ότι θα εκπλαγούμε όταν βρεθούμε στην ουράνιο Βασιλεία από την αγάπη του Κυρίου μας. Δεν θα μπορέσει ανθρώπινος νους, όλα τα μυαλά του κόσμου να συγκεντρωθούν, δεν θα μπορέσουν να αποδώσουν το πλάτος, το βάθος, το μήκος και το εύρος της αγάπης του Θεού. Είναι τόσο μεγάλη η αγάπη Του, που δεν μπορούμε να καταλάβουμε οι άνθρωποι την αξία αυτής της αγάπης. Και κάνουμε ένα τεράστιο λάθος, να ζητούμε πάντα να γίνεται το θέλημά μας.

Ενώ ο ίδιος ο Κύριος στην Κυριακή προσευχή μας λέει να ζητάμε να γίνει το θέλημά Του. Αυτό κρύβει το κατ’ ευδοκίαν θέλημα του Κυρίου μας. Ενώ εμείς βιώνουμε το κατά παραχώρησιν θέλημά Του. Για αυτό και πονάμε. Ενώ αν αφήσουμε τον Θεό να εκφρασθεί με την αγάπη Του, θα ζούσαμε τον παράδεισο. Αλλά δυστυχώς η αμαρτία μας κάνει να χάνουμε τον παράδεισο. Διότι δεν έχουμε την υπομονή να περιμένουμε το κατ’ ευδοκίαν θέλημα του Κυρίου για τη ζωή μας, αλλά προτρέχουμε και ανυπομονούμε να γίνεται το δικό μας».

Οι άνθρωποι, που δεν πιστεύουν, όπως προείπε πριν δύο χιλιάδες χρόνια ο Κύριος, ακόμη κι αν αναστηθεί κάποιος από τους νεκρούς, δεν πρόκειται να πιστεύσουν. Για αυτό τους παρακαλούμε, εάν τύχει να το διαβάσουν, απλά να το προσπεράσουν και να αποφύγουν να το χλευάσουν ή να το αμφισβητήσουν.

Μία κοπέλα, η Άννα, όχι πριν πολλές δεκαετίες, πνίγηκε στην προσπάθειά της να σώσει μία φίλη της από πνιγμό, καθώς κολυμπούσαν στην θάλασσα.
Τελικά οι δύο κοπέλες πνίγηκαν μαζί.

Μετά τον θάνατό της, η Άννα εμφανίστηκε σε μία μαθήτρια του αγίου Πορφυρίου, που βοήθησε τη μητέρα της να αντιμετωπίσει με πνευματικό τρόπο τον θάνατό της, και εκεί της αποκάλυψε τα εξής συγκλονιστικά:

«Ήταν μεσημέρι», αφηγήθηκε η μαθήτρια του αγίου, «δεν κοιμόμουν, ήμουν σε τελείως φυσική κατάσταση, οπότε ξαφνικά ανοίγει η πόρτα του δωματίου μου και μπαίνει ολόφωτη, θεϊκά όμορφη, με ένα γλυκύτατο χαμόγελο η Άννα! Στην αρχή ταράχθηκα, αμέσως όμως θεία χαρά και αγαλλίαση με πλημμύρισε. Έμεινα άφωνη να την κοιτάζω. Τότε ακούστηκε η φωνή της ειρηνική και γλυκειά. Μου είπε:

-Πήρα άδεια απ’ τον Κύριο να έλθω να σ’ ευχαριστήσω που βοήθησες τη μητέρα μου.
Σε παρακαλώ να της πεις πως εγώ θα μπορούσα να σωθώ. Γνώριζα τον τρόπο να απελευθερωθώ από τα χέρια της φίλης μου, αλλά δε θα είχα τη δύναμη να βγω μόνο εγώ στην ακτή και να αντικρύσω τη μητέρα της(!!). Επίσης, πες της πως δεν υποφέραμε.

Σε εκείνες τις δύσκολες στιγμές μας παρουσιάστηκε ο Κύριός μας, ο Χριστός μας.
Χαμογελώντας θεϊκά, μας είπε:
-Εάν θέλετε εγώ θα σας στείλω πίσω, στην επίγεια ζωή. Τι θέλετε να γυρίσετε πίσω ή να έρθετε μαζί μου;
Κι εμείς διαλέξαμε να πάμε μαζί Του! Κανείς δεν μπορεί να δει τη θεϊκή Του ομορφιά κι αγάπη και να προτιμήσει κάτι άλλο, αδελφή μου.

Μετά η Άννα πρόσθεσε με περισσότερη αγάπη:
–Για το καλό που μου έκανες, θα σου πω κι εγώ ένα μυστικό του Ουρανού.
Έρχονται πολλοί άνθρωποι πάνω, καλοί κι ενάρετοι. Αρχιερείς, ιερείς, μοναχοί, οικογενειάρχες, και πιστεύουν ότι θα πάρουν την πρώτη θέση στον Ουρανό. Η πρώτη θέση όμως ανήκει σε αυτούς που θυσιάζουν τη ζωή τους για τους άλλους!

Σ’ αυτούς που μιμούνται το Χριστό στη θυσία!

Αυτά είπε κι έγινε άφαντη».

(βιβλίο «Μηνύματα από τον Ουρανό», έκδ. Ι. Μονής Παναγίας Βαρνάκοβας, Δωρίδα 2005, σελ. 60-61)

«Πολλά σας έχω ειπεί, αδελφές αλλά δεν έχω αρετήν δεν έχει ο λόγος μου δύναμιν δεν βλέπετε πάνω μου κανένα καλό και δια τούτο δεν μπορείτε να βάλετε πίστιν και να εφαρμόσετε τα λεγόμενά μου.

Δεν πρέπει όμως να γίνεται έτσι∙ δεν σας συμφέρει να μην έχετε πίστιν εις τους λόγους μου∙ ό,τι σας ειπώ ευθύς με τον πρώτον λόγον να το εφαρμόζετε.

Εάν πας ως ασθενής εις τον ιατρόν και σου ειπή: « δια να σε θεραπεύσω πρέπει να σε σχίσω, να σε καύσω, να σε καυτηριάσω, να σου κάμω τούτο, ή εκείνο»· μήπως εξετάζης το πράγμα ή μήπως το παραμελής;
Εις τον σωματικόν ιατρόν δεν παραμελείς ούτε το ελάχιστον εις τον πνευματικόν ιατρόν διατί παραμελείς; τώρα, θέλω να ειπώ και εγώ πως είμαι ιατρός!

Θέλω να κάμω και εγώ ο ελεεινός τον πνευματικόν ιατρόν και να θεραπεύσω άλλους! Αλλά τι να κάμω; αν σιωπήσω, έλεγχος∙ αν ομιλήσω πάλι έλεγχος. Ο Χριστός ας το λογισθή ωσάν εκείνο που έλεγε για τους φαρισαίους.

Μη βλέπετε τα έργα τους, αλλά ακούτε τα λόγια τους. Αυτό να κάμετε και σεις τα λόγια μου αν θέλετε, να τα ακούτε∙ και μην τα εξετάζετε. »

Εάν εξετάζης το τι κάμνω εγώ και το τι λέγω και τα μελετάς και τα μεταλές, αλλοίμονον! σε επήραν οι ποταμοί∙ φουρτούνες και ανησυχίες θα εύρης.
Πώς; διότι δεν έχομεν την ανάλογον ευλάβειαν, δεν έχει ο λογισμός μας την απαιτουμένην πίστιν, και όλο ανάποδα τα παίρνομεν. Και όταν τα παίρνεις ανάποδα, ο Σατανάς έρχεται μέσα σου. Οφείλετε, ό,τι λόγος έβγη από το στόμα μου, δεξιά να τον παίρνετε και κακό να είναι, εσείς εις το καλόν να τον στρέφετε.

Εάν μέσα σε ενα αλώνι πέση θύελλα, θα ταράξη και θα ανεμοσκορπίση τα πάντα δεν θα αφήση τίποτα. Και ο μοναχός όταν εξετάζη και κρίνη τους λόγους και τα έργα του πνευματικού του πατρός, αυτό θα απολαύση θα εισέλθη ο Σατανάς μέσα του, θα καταταράξη το εσωτερικόν του και θα ανεμοσκορπίση τας αρετάς του. Και όχι μόνον τον εαυτόν του θα ανησυχήση, αλλά θα τα ειπή και παρακεί να βλάψη και άλλους.

Αυτή είναι η θύελλα∙ εάν μόνον πιστεύης εις τα λόγια του και δεν τον αγαπάς, δεν θα είναι τέλειον το πράγμα. Και πάλιν εάν μόνον τον αγαπάς και δεν έχης πίστιν εις τα λεγόμενά του, δεν μπορείς να κάμης τελείαν υπακοήν εις ό,τι σου ειπή. Και τα δύο πρέπει να υπάρχουν εις τον υποτασσόμενον η πίστις και η αγάπη, διά να μπορέση να γίνη η υποταγή τυφλή και χωρίς καμμίαν διάκρισι.

Εάν λοιπόν με πίστι και αγάπη πάρης τον πρώτον λόγον που σου είπα και με γαλήνη, με ειρήνη, με το χαμόγελο στο στόμα, πηγαίνεις στο κελλάκι σου, η καρδία σου είναι γεμάτη από ευλάβεια προς τον πνευματικόν σου πατέρα.
Ο υποτασσόμενος οφείλει με τον πρώτον λόγον που θα του ειπή ο πνευματικός του πατήρ να υπακούη ό,τι του λέγη να κάμη.

(Αγίου Ανθίμου της Χίου, Διδαχές Πνευματικές – Άρτος Ζωής, Επιμέλεια: Αντωνίου Ν. Χαροκόπου, τόμος Β΄, Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου, Αθήναι 2001)

«Ιδού εγώ και τα παιδία, α μοι έδωκεν ο Θεός». Δεν ηθέλησα εις τον κόσμον να αποκτήσω παιδιά σαρκικά και ο Θεός μου εχάρισεν εσάς, να σας εχω παιδιά μου πνευματικά. Με παρηγορεί αυτό το ρητόν∙ και εσάς φαντάζομαι ότι σας ευφραίνει· διότι εγώ σας έχω ως παιδιά μου και εσείς με θεωρείτε ως πατέρα σας πνευματικόν.

Ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Πολύ πιο ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Διότι εγώ αν σε ιδώ ότι προσκόπτεις προς λίθον τον πόδα σου, δεν θα ησυχάσω· θα τρέξω να σε βοηθήσω. Αν σε ιδώ να σε σύρουν εις τα δικαστήρια δια κάποιον χρέος, το οποίον οφείλεις, θα τρέξω να το πληρώσω εγώ αντί για σένα. Αν ιδώ ότι σε κατηγορούν ή σε υβρίζουν ή σε κακολογούν, θα τρέξω, να πάρω το μέρος σου και να σε υπερασπίσω.

Αν σε ιδώ ότι είσαι λυπημένη και δεν έχεις από πουθενά παρηγοριά, εγώ θα προσπαθήσω, όπως μπορώ, να σταλάξω πάνω σου, αν είναι δυνατόν, και μία στάλα από το αίμα μου, δια να σε παρηγορήσω. Αν σε βλέπω ότι ασθενείς, δεν μπορώ παρά κάποιαν βοήθειαν έστω και ελαχίστη θα σου παράσχω προς θεραπείαν σου. Διότι πονεί η ψυχή μου∙ δεν μπορώ να σε ιδώ σε ανάγκη και να αδιαφορήσω∙ διότι σε παρέλαβον εκ πνεύματος αγίου και σε πονώ.

Εάν κυριεύεσαι υπό των δαιμόνων, εάν κινδυνεύης από των παθών, εάν βασανίζεσαι από άλλα διάφορα, εγώ δεν ησυχάζω. Προσπαθώ με κάθε μέσον να σε απαλλάξω άπ’ αυτά. Και ακόμη σας δίνω την άφεσι των αμαρτιών, για να πάτε συγχωρεμένες στον ουρανό. Το παν όμως εξαρτάται από εσάς.

Όλα αυτά, τα οποία είπαμεν τώρα, είμαι πρόθυμος να σας τα παράσχω∙ το γνωρίζετε από πολλά χρόνια, και το βλέπετε καθημερινώς. Στέκεται όμως στην ιδική σας πίστι και ευλάβεια. Στέκεται στην ιδική σας αφοσίωσι και ζήλον τον οποίον έχετε προς εμένα. Πρέπει να έχετε εσείς τα ανάλογα απέναντι μου, να εφαρμόζετε εκείνα τα οποία ανήκουν στη θέσι σας, δια να σας επιβλέπω και εγώ και να σας ποιμαίνω. Διότι φαίνομαι ως ποιμήν ανάξιος∙ άξιος δεν είμαι∙ το γνωρίζω∙ αλλά ευρέθηκα.

Ο ποιμήν όμως δεν κάθεται ποτέ ήσυχος∙ όταν ιδή τον λύκον και έρχεται, όχι μόνον προσπαθεί μόνος του με κάθε τρόπον να φυλάξη τα πρόβατα, αλλά και άλλους φωνάζει να τον βοηθήσουν. Ο ποιμήν διά τα άλογα ζώα φωνάζει, σφυρίζει, πετροβολά∙ το αυτό κάμνω και εγώ, αδελφές∙ πότε φωνάζω, πότε μαλώνω, πότε αγριεύω· διότι είμαι ποιμήν λογικών προβάτων. Δεν πρέπει όμως να υπάρχη ανάγκη να γίνεται έτσι. Διότι τα άλογα ζώα είναι άλογα∙ δεν καταλαβαίνουν, ενώ τα λογικά πρόβατα με ένα λόγο που θα τους ειπή ο ποιμήν πρέπει να ακούν. Αλλά επειδή ή εξ συνεργείας των δαιμόνων ή εκ συνήθειας κακής ή εξ αμελείας του ποιμένος δεν μπορούν μόνο με ένα λόγο να ακούσουν, ανάγκη είναι να τα μεταχειρισθή αυτά όλα που είπαμεν.

Ένας μόνον λόγος γραπτός, ο λόγος του Ευαγγελίου, είναι αρκετός να διδάξη τα λογικά πρόβατα και να τα προφυλάξω από τον νοητόν λύκον τον διάβολον. Επειδή όμως δεν τον ακούμεν, δια τούτο και, εγώ ο δυστυχής πολεμώ πότε με φωνές, πότε με επιτίμια, άλλοτε με καμμιά παρηγοριά, και όλο σας προσέχω, δια να μη βγαίνετε έξω των ορίων σας.

Να μη στενοχωρήσθε, αδελφές, γι’ αυτά που σας λέγω, αλλά να τα χαράξετε βαθιά μέσα στην καρδιά σας, διότι εγώ μια ημέρα θα φύγω και αυτά θα σας χρειασθούν. Η αγάπη μου με παρακινεί να σας τα λέγω αυτά∙ κάποια στοργή πνευματική υπάρχει, την οποίαν δεν μπορώ να σας την εκφράσω με άλλον τρόπον παρά μόνον με αυτά που σας λέγω.

Πρέπει να με ακούτε. Τα ευτελή αυτά λόγια μου είναι η διαθήκη μου και να τα φυλάξετε.

Δεν ήρθα εδώ εγώ να στρώσω πάνω σε μαλακά στρώματα και να αναπαυθώ· ήλθα να πέσω εις την ταπείνωσιν. Δεν ήλθα εδώ να είμαι εις δόξαν και τιμήν και να με φωνάζουν Κύριε· ήλθα να υβρισθώ, να πεινάσω, να διψάσω, να κοπιάσω, να μοχθήσω, να με χλευάσουν, να με τσαλαπατήσουν για την αγάπην του Χριστού. Δεν είμαι Κύριος· η Κυρία Θεοτόκος και ο Υιός αυτής είναι Κύριοι. Εγώ είμαι υπηρέτης σας∙ τόσα χρόνια σας υπηρετώ. Ένας δούλος σας είμαι· ούτε και γέροντα θέλω να με λέγουν. Δεν μου αρέσει και δεν το θέλω, αλλά είναι τιμή δική σας.

(Αγίου Ανθίμου της Χίου, Διδαχές Πνευματικές – Άρτος Ζωής, Επιμέλεια: Αντωνίου Ν. Χαροκόπου, τόμος Β΄, Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου, Αθήναι 2001)

«Η μάνα κι ο πατέρας μου μ’ εγκατέλειψαν, μα ο Κύριος με δέχεται» (Ψαλμός 27:10 –NMB)

Μοναξιά και παγωνιά είναι δύο έννοιες που συνδέονται συχνά στην καθημερινή γλώσσα. Καναδοί ψυχολόγοι, όμως, ανακάλυψαν πρόσφατα πως η κοινωνική απομόνωση κάνει πράγματι τους ανθρώπους να κρυώνουν. Έγιναν πειράματα ανάμεσα σε ομάδες φοιτητών με πιο δημοφιλή άτομα, που είχαν κοινωνικές παρέες και ευρύτερους κύκλους φίλων και με πιο απομονωμένα άτομα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι «η εμπειρία του κοινωνικού αποκλεισμού κάνει πραγματικά τον άνθρωπο να νιώθει κρύο», όπως ανέφεραν οι ίδιοι στην Επιθεώρηση «Psychological Science». «Επιβεβαιώνεται ότι τα συναισθήματα έχουν αντίκτυπο στη σωματική λειτουργία», δήλωσε ο δρ. Λέσλι Πρινς, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγκχαμ.
Στην ηθική παγωνιά του σημερινού ανθρώπου, στην απομόνωση και στην αποξένωσή του, ο Θεός τον καλεί να συνάψει μια στενή, συνειδητή σχέση μαζί Του. Τον καλεί σε μια κοινωνία αγάπης που θα ζεστάνει όχι μόνο το σώμα του, αλλά και την ψυχή του. Μπορεί οι συγγενείς να μας εγκαταλείψουν, αλλά ο Κύριος πάντα μας δέχεται.

«Η σοφία του ανθρώπου τον κάνει δυνατό, η γνώση του το σφρίγος του αυξάνει» (Παροιμίες 24:5)

- Το ένδυμα της χριστιανικής ζωής σου δε θα είναι ποτέ τόσο λαμπρό αν δε φορέσεις το χαμόγελο.
- Δύο πράγματα είναι βλαβερά για την καρδιά σου. Το τρέξιμο στον ανήφορο και το σπρώξιμο των άλλων στον κατήφορο.
- Υπάρχουν δύο τρόποι να δείξεις τη δύναμή σου. Ο ένας είναι να σπρώξεις κάποιον προς τα κάτω. Ο άλλος είναι να τον ανυψώσεις. Με τον πρώτο κάνεις δυστυχισμένο εκείνον χωρίς να γίνεις εσύ ευτυχισμένος. Με τον δεύτερο γίνεστε και οι δύο ευτυχισμένοι.
- Το πηγάδι των ευλογιών του Θεού είναι βαθύ. Μικροί είναι μόνο οι κουβάδες που αντλούμε απ’ αυτές τις ευλογίες.
- Δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσες να προσθέσεις στην ευτυχία του ανθρώπου που έχει υγεία, που είναι απαλλαγμένος από χρέη κι έχει καθαρή συνείδηση.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

527. Η απόδειξις του ελέους του Κυρίου ή της Υπεραγίας Μητρός του σε μας, κατόπιν ή κατά τη διάρκεια της προσευχής, είναι η ειρήνη της καρδιάς, ιδίως μετά την ενέργεια κάποιου πάθους, που έχει ως αποτέλεσμα την απουσία της πνευματικής ειρήνης. Μ’ αυτή την ειρήνη της καρδιάς και την κατάνυξι, μπορούμε επίσης να καταλάβουμε ότι η προσευχή μας εισακούσθηκε και η χάρις που ζητήσαμε μας δόθηκε. Η επιτυχία της προσευχής, εξ άλλου, αναγνωρίζεται και με την πνευματική δύναμι που αποκτάμε εσωτερικά για την εκπλήρωσι την χριστιανικών μας καθηκόντων, καθώς και με το εσωτερικό φως που κατακλύζει την ψυχή μας.

528. Ολόκληρος ο κόσμος δεν είναι ισοστάσιος με την πιστή ψυχή του ανθρώπου. Τι είναι ο υλικός κόσμος; Ένα σύνολο από αβεβαιότητες και φθορά. Δεν μπορούμε να τον εμπιστευθούμε σε τίποτε. Όλα είναι εύθραυστα και παροδικά. Η καρδιά μας λοιπόν δεν έχει πουθενά να στηριχθή εκτός από τον ένα Θεό, που δημιούργησε εκ του μηδενός τον κόσμο, τον συνέχει και του δίνει ζωή. Όπου αλλού και αν στηριχθής, εκτός του Θεού, θα νοιώσης τον θάνατο μέσα στην καρδιά σου. Ενώ η ολοκληρωτική προσκόλλησις στον Θεό είναι ζωή.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 219-220)

525. Όπως το πνεύμα του Θεού κατοικεί σε ένα πλήθος χριστιανών και η Αγία Τριάς βρίσκεται παντού, στον ουρανό και στη γη, έτσι και ο Ιησούς Χριστός βρίσκεται σε κάθε μερίδα του Σώματός του και του Αίματός του, ολόκληρος σε όλες τις εκκλησίες και συνάμα ολόκληρος παντού, στον ουρανό και στη γη. Σαν Θεός, είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος χωρίς την παρουσία του. Παίρνω μία μερίδα της Θείας Ευχαριστίας, είναι όλος εκεί. Παίρνω μία άλλη, είναι όλος εκεί. Μία Τρίτη και ούτω καθ’ εξής και σε όλες τους είναι ο ένας και ο αυτός Χριστός.

526. Όπως με το φώς του ήλιου βλέπουμε τον αέρα, τη γη, τα νερά, κάθε τι που υπάρχει εκεί, έτσι και με το φως του Ήλιου της Δικαιοσύνης στην καρδιά μας, βλέπουμε τον κόσμο των πνευμάτων. Των Αγγέλων και των Αγίων, της Θεοτόκου, των Πατριαρχών, των Προφητών, των Οσίων και όλων των Αγίων. Τους βλέπουμε χάρις στην πνευματική μας όρασι (δια πίστεως), όπως η υλική μας όρασις βλέπει τα αντικείμενα του υλικού κόσμου. Έτσι, λόγου χάριν, μια καθαρή καρδιά βλέπει τη Θεομήτορα με την πνευματική όρασι, όπως η υλική όρασις βλέπει την εικόνα της Παναγίας ή οποιοδήποτε άλλο ορατό αντικείμενο.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 219)