(Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Χρυσοστόμου,Χαρώνη Β.). Α') ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΉΤΑ ΤΉΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Οι ωφέλιμοι λόγοι, που αρμόζουν σε κάθε κατηγορία ανθρώπων, είναι διαφορετικοί. Τα φάρμακα όμως της μετάνοιας νομίζω πως είναι ωφέλιμα σε όλους. Εφόσον δηλαδή δεν είναι κανείς αναμάρτητος, είναι φανερό ότι δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει ανάγκη από μετάνοια.[Εις μετάνοιαν Νινευιτών ,1 ΕΠΕ 84,ΙΜΟ64,424]Β') ΧΑΡΑΚΤΉΡΙΣΤΙΚΑ Τ ΉΣ ΕΜΠΡΑΚΤΉΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ Εκείνος που μετανοεί δεν πρέπει να οργίζεται ούτε να αγριεύει, αλλά να συντρίβεται εσωτερικά, εφόσον είναι ένοχος, δεν έχει παρρησία, είναι καταδικασμένος, μπορεί να σωθεί μόνον κατά χάρη, φάνηκε αγνώμονας στον ευεργέτη του, και αχάριστος, και ανάξιος και είναι…

Εκεί στην άλλη ζωή, δεν συμβαίνει όπως εδώ, όπου άλλοι μεν με χρήματα, άλλοι με τρόφιμα και άλλοι με παρηγορητικά λόγια μάς παρηγορούν, αλλά όλα είναι ασυγχώρητα.Ακόμη και αν είναι ο Νώε ή ο Ιώβ ή ο Δανιήλ και βλέπουν τους οικείους τους να τιμωρούνται, δεν τολμούν να συμπαρασταθούν και να απλώσουν χέρι βοηθείας. Διότι συμβαίνει τότε να μην ισχύει η εκ φύσεως συμπάθεια. Διότι βρίσκονται δίκαιοι πατέρες αμαρτωλών παιδιών και αγαθά παιδιά πονηρών γονέων (διότι τα κακά δεν εξαρτώνται από την εκ φύσεως συγγένεια, αλλά από τη διάθεσή μας), ώστε η ευφροσύνη σε αυτούς να είναι καθαρή και να…

Θα σου πάει καλά όλη η χρονιά, όχι αν μεθάς την πρώτη του μηνός, αλλά αν και την πρώτη του μηνός και κάθε μέρα κάνεις αυτά που αρέσουν στον Θεό. Διότι η ημέρα γίνεται κακή ή καλή όχι από τη δική της φύση, αφού δεν διαφέρει η μια μέρα από την άλλη, αλλά από τη δική μας επιμέλεια ή ραθυμία. Αν κάνεις την αρετή, σου έγινε καλή η μέρα. Αν κάνεις την αμαρτία, έγινε κακή και γεμάτη κόλαση. Αν εμβαθύνεις σ’ αυτά κι έχεις αυτές τις διαθέσεις, θα ‘χεις καλή όλη τη χρονιά κάνοντας κάθε μέρα προσευχές, ελεημοσύνες. Αν όμως…

ΕΠΕ τόμος 9 Υπόμνημα Εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον Α΄ (σελ 669 - ).    «Πάτερ ημών ο εν τοίς ούρανοις». Κοίταξε πως αμέσως όρθωσε τον ακροατήν και πως υπενθύμισεν από το προοίμιον όλην την ευεργεσίαν. Αυτός που είπε Πατέρα τον Θεόν, με το ένα αυτό όνομα ώμολόγησε και την συγχώρησιν των αμαρτημάτων και την εκμηδένισιν της κολάσεως και τη δικαιοσύνην και τον αγιασμόν και την άπολύτρωσιν και την υιοθεσίαν και την κληρονομιάν και την αδελφικήν σχέσιν με τον Μονογενή και την χορηγίαν τού Πνεύματος. Διότι δεν είναι δυνατόν να ονομάσης τον Θεόν Πα­τέρα, αν δεν έχης επιτύχει όλα εκείνα…

   «Πως όμως έδωσε εις αυτούς και τα κλειδιά των ουρανών; Διότι εάν δεν πρόκειται να κρίνουν, δεν θα έχουν καμμίαν δύναμιν και μάταια έλαβαν εξουσίαν του να μη συγχωρούν και του να συγχωρούν αμαρτίας. Εξ άλλου δε, εάν αυτό ήθελεν ισχύσει, όλα θα ανατραπούν, και εις τας Εκκλησίας και εις τα πόλεις και εις τα οικίας. Καθόσον εάν δεν κρίνουν ο κύριος τον δούλον και η κυρία την υπηρέτριαν και ο πατέρας τον υιόν και ο φίλος τον φίλον, θα αυξηθούν τα της κακίας. Και τι λέγω, ο φίλος τον φίλον; Εάν δεν κρίνωμεν τους εχθρούς μας, δεν θα…

________ Ο Χρυσόστομος, πιστεύοντας στην αγιότητα της γλωσσικής επικοινωνίας του ανθρώπου (αφού η γλωσσική επικοινωνία ως προσευχή είναι συγχρόνως και επικοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό) προτρέπει να μη μολύνουμε την γλώσσα και να τη διατηρούμε «αντάξια του Θεού», στον οποίο απευθυνόμαστε μ' αυτήν. Γιατί «η γλώσσα ως προσευχή γίνεται το χέρι που αγκαλιάζει τα γόνατα του Θεού»: Μή δή καταισχύνῃς την γλῶτταν∙ ποίησον ἀξίαν τοῦ παρακαλουμένου Θεοῦ (ΕΠΕ 11, 98). Χείρ ἐστιν ἡ γλῶττα τῶν εὐχομένων και δι' αὐτῆς κατέχομεν τά γόνατα τοῦ Θεοῦ (ΕΠΕ 11, 96). Ο καλός ο λόγος, η καλή κουβέντα στον άλλο είναι ευλογία∙ συχνά…

Όπως το να αναπνέεις ποτέ δεν είναι άκαιρο, έτσι ούτε και το να ζητάς, αλλά το να μη ζητάς είναι άκαιρο. Διότι όπως έχουμε ανάγκη από αυτήν, την αναπνοή, έτσι και από τη βοήθειά Του· και εάν θέλουμε, εύκολα μπορούμε να Τον προσελκύσουμε. Αυτά που πολλές φορές δεν μπορούμε να κατορθώσουμε με τη δική μας προσπάθεια, αυτά εύκολα θα μπορέσουμε να τα επιτύχουμε με τις προσευχές, τις προσευχές εννοώ τις συνεχείς. Διότι πρέπει πάντοτε και ακατάπαυστα να προσεύχεται και αυτός που βρίσκεται σε θλίψη και αυτός που βρίσκεται σε άνεση, και μέσα στις συμφορές και μέσα στα αγαθά· αυτός που…

  (Το 403 μ.Χ. η παράνομη επί Δρυν σύνοδος καθαιρεί άδικα τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο μετά από συκοφαντικό κατηγορητήριο. Ο άγιος συμβουλεύει τους υποστηρικτές του επισκόπους να μην προκαλέσουν εξαιτίας του σχίσμα στην Εκκλησία. Η συγκινητική σκηνή περιγράφεται παρακάτω).  "... Καθόμαστε και εμείς σαράντα επίσκοποι μαζί με τον Ιωάννη στην τραπεζαρία της επισκοπής και παραξενευόμαστε πώς ο υπόδικος Θεόφιλος, ενώ διατάχθηκε να παρουσιασθεί μόνος του στην πρωτεύουσα για τα ανόσια εγκλήματά του, ήρθε με τόσους επισκόπους και πώς μετέβαλε αμέσως τη γνώμη των αρχόντων, στρέφοντας προς το χειρότερο τους περισσότερους κληρικούς.Καθώς βρισκόμαστε σε απορία, φωτισμένος από το άγιο Πνεύμα,…

Γραφή Αγία. (Χρυσοστομικό λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, μόνο η μετάφραση) αγιογραφική μελέτη Ε.Π.Ε. 2,160Ο χριστιανός, αφού πάρη στα χέρια του θεϊκό βιβλίο (απ' την Αγία Γραφή), και αφού προσκαλέση τους γνωστούς, ας ποτίζη και τη δική του διάνοια και των συγκεντρωθέντων με το νερό των θείων λόγων. τροφή της ψυχής Ε.Π.Ε. 2,636Κάθε μέρα στο σώμα δίνεις τροφή και καταναλίσκεις χρήματα. Έτσι και για την ψυχή. Δεν πρέπει να την αφήνης πεινασμένη. Να της δίνης την κατάλληλη τροφή, πούναι η ανάγνωσις των Γραφών και η πνευματική συμβουλή. τροφή καθημερινή  Ε.Π.Ε. 3,222Ό,τι για το σώμα είναι η υλική τροφή, αυτό για την ψυχή είναι…

Ο Ιησούς ωνομάσθη άνθρωπος, ωνομάσθη υιός του ανθρώπου, ωνομάσθη οδός, ωνομάσθη θύρα καί πέτρα... Διατί ωνομάσθη οδός; Δια να μάθης ότι μέσω αυτού ανερχόμεθα προς τον Πατέρα του.Διατί ωνομάσθη πέτρα; Δια να διδαχθής την ωφελιμότητα και την στερεότητα της πίστεως.Διατί ωνομάσθη θεμέλιος; Διά να μάθης ότι βαστάζει όλα.Διατί ωνομάσθη ρίζα; Δια να μάθης ότι ανθούμεν εφ’ όσον μένομεν εις αυτόν.Διατί ωνομάσθη ποιμήν; Διότι μας ποιμαίνει και μας τρέφει.Διατί ωνομάσθη πρόβατον; Διότι προς χάριν μας εθυσιάσθη...Διατί ωνομάσθη Ζωή; Διότι μας ανέστησε ενώ ήμεθα νεκροί.Διατί ωνομάσθη φως; Διότι μας έβγαλε από το σκοτάδι.Διατί ωνομάσθη βραχίων; Διότι είναι ομοούσιος με τον Πατέρα του.Διατί…