Αλλά, μητέρα μου σεβαστή και πολυπόθητηγιατί τώρα απευθύνομαι σε σένα, το γλυκό για μένα πράγμα και όνομα, το ποθητό και αγαπημένο μου θέαμα, τη μητέρα και παιδί, ή καλύτερα που με γέννησες δύο φορές, τη διπλή μητέρα μου (αρχαία=μάλλον δε διτοτόκος μου διμήτηρ), πού μας άφησες; πού πηγές; σε ποιο λιμάνι αγκυροβόλησες; πού και σε ποιούς τόπους παραμένεις;... (ΕΠΕ, Φιλοκαλία τόμος 1,299)

… Και δεν εννοώ βέβαια μόνο μια σταγόνα αίματος, αλλά ακόμα και ελάχιστο τεμάχιο μέλους άγιου, και λείψανο τρίχας, και ό,τιδήποτε από αυτά που φορούσε η ερχόταν σε επαφή είναι περιπόθητο και αναζητείται με πόθο από εκείνον που θέλει να είναι ευσεβής. Γι’ αυτό καθένας που κατέχει μέρος η μόριο αυτού η ολόκληρο στο σπίτι η στις εκκλησίες, για αγιασμό και ασφάλεια σωστική, καυχιέται σαν να έχει κάποιον θησαυρό, πλησιάζοντας με σεβασμό την σαν θησαυρό σκόνη που κατέχει, και αγγίζοντας με φόβο τα άψαυστα αφιερώματα... … Ποθώ να προσκυνήσω και την τίμια αλυσίδα με την οποία δέθηκε ο πολυτίμητος άγγελος (ο…

Επιστολή 48 (ΜΗ) στο τέκνο του Αθανάσιο. ... Πρόσεχε λοιπόν, αδελφέ, τι λέγει ο μέγας Βασίλειος σ΄εκείνους που κρίνουν την αλήθεια από το πλήθος.«Αυτός που δεν τολμά», λέγει, «να δικαιολογήσει τη συζήτηση που γίνεται, ούτε έχει να παρουσιάσει αποδείξεις, και εξαιτίας αυτού καταφεύγει στο πλήθος, ομολογεί την ήττα του, επειδή δεν έχει κανένα εφόδιο θάρρους».    Και μετά από άλλα: «Ας μου δείξει την ομορφιά της αλήθειας, έστω και ένας, και πολύ σύντομα θα πεισθώ. Όμως πλήθος πολύ χωρίς αποδείξεις, είναι βέβαια ικανό να απειλήσει, αλλά να πείσει καθόλου. Ή πόσες μυριάδες θα με πείσουν να πιστέψω ότι η ημέρα…

Επιστολή 8 στον ηγούμενο Συμεών. "... Γιατί σήμερα, όπως τονίζουν τα άλλα λεγόμενα της οσιότητάς σου, υπάρχει τελείως εσφαλμένη επιλογή και ανυποταξία.    Σχεδόν όλοι, θα μπορούσαμε να πούμε, στηρίζονται σας ανθρώπινες συνήθειες και στις εξουσίες των καθοδηγητών τους οι οποίες είναι αντίθετες προς τις εντολές του Θεού. Και προτιμούν μάλλον να ακολουθούν τη ζωή του τάδε και του τάδε ηγουμένου, παρά των θεοπνεύστων πατέρων.    Γι’ αυτό οι ποιμένες, μεταξύ των οποίων πρώτος εγώ, έχουμε κυριευθεί από αφροσύνη και δεν επιζητούμε τον Κύριο, ούτε ακολουθούμε τα ίχνη της άμεμπτης και σταθερής ζωής, αλλ’ ενεργούμε σαν να πάλιωσε ο νόμος…

   "Πατέρες μου και αδελφοί και τέκνα μου, άρχισα και πάλι την κατήχηση μου σε σας, άνοιξα πάλι το ταπεινό στόμα μου προς εσάς, και αυτό δεν το λέγω από ταπεινοφροσύνη (γιατί δεν υπάρχει σε μένα), αλλά από συναίσθηση και των αναρίθμητων αμαρτιών μου, και της απαιτούμενης από τους ποιμένες διδασκαλίας. Γιατί αναλογίζομαι πόσα και πόσο μεγάλα οφείλω να κάνω και να λέγω για την ωφέλεια των τίμιων ψυχών σας, κάθε, όπως θα λέγαμε, μέρα και ώρα! Γιατί, αν ο μεγάλος αρχιερέας του Θεού, ο κήρυκας της μετάνοιας, αυτός που υπεραγωνίστηκε για την αλήθεια, εννοώ τον Χρυσόστομο, ο οποίος με…

145. Στην πυργοδέσποινα της Ελλάδος.   Από αδυναμία να διατυπώσω τα λόγια μου συνοπτικά, δεν επρόκειτο να γράψω στην εντιμότητά σου, όντας άγνωστοι μεταξύ μας και ασυνήθιστοι, επειδή όμως η προτροπή έγινε από πρόσωπο θεοφιλές και γνωστό σε μένα, και εννοώ την φημισμένη συγγενή σου Πατρικία, και από την ευλογημένη κυρία θυγατέρα της, και έπειτα και από τον ίδιο τον γραμματοκομιστή Ιγνάτιο τον πνευματικό υιό μου, με τον οποίο μεταφέρθηκε ο χαιρετισμός σου σε μένα τον ταπεινό, κατ’ ανάγκη αποφάσισα να γράψω λόγια παρηγοριάς στην καταπονεμένη ψυχή σου από τον θάνατο εκείνου που έπεσε στον πόλεμο. Αλλά ποιό φάρμακο παρηγοριάς θα…

7. Επιστολή οσίου Θεοδώρου του Στουδίτη στη βασίλισσα Ειρήνη.«Φωνή», λέγει ο θεόπτης Ιερεμίας «ακούστηκε στη Ραμά, θρήνος και κλάμα πολύ. Ήταν η Ραχήλ τότε που έκλαιε τα παιδιά της». Τα τωρινά όμως τί είδους και πόσο μεγάλα είναι; Από που χθες, πανάγαθή μας δέσποινα, εμφανίστηκαν αγγελιοφόροι του ιερού παλατιού σου και μας ανακοίνωσαν όλα τα αξιέπαινα έργα σου που συνέβησαν τώρα; Αληθινά αντήχησαν και τα δύο αυτιά μας. Και γιατί; Επειδή προκάλεσες στα πέρατα ισχυρό σεισμό τόσο μεγάλης ευσέβειας. Και να, ήρθαν γύρω σου, σαν σύννεφα που πετούν, πολυάριθμες λιτανείες δοξάζοντας τον Θεό για τις ευνοϊκές πράξεις σου. Εξήγησε μας,…

Επιστολή 81 στον λογοθέτη Παντολέοντα.  "... Καθόσον είναι εντολή του Κυρίου να μη σιωπάμε όταν κινδυνεύει η πίστη. Γιατί λέγει να μιλάς και να μη σωπαίνεις και• «Εάν υποχωρεί, δεν ευαρεστείται η ψυχή μου σ’ αυτόν» και• «Εάν αυτοί σιωπήσουν, θα φωνάξουν δυνατά οι πέτρες». Ώστε, όταν πρόκειται για την πίστη, δεν μπορούμε να πούμε. Εγώ ποιός είμαι; Είμαι ιερέας; Όχι. Άρχοντας; Ούτε. Στρατιώτης; Από πού; Γεωργός; Ούτε και αυτό. Είμαι φτωχός, εξασφαλίζοντας μόνο την καθημερινή μου τροφή. Δεν έχω λόγο, ούτε ενδιαφέρον για το θέμα αυτό. Αλλοίμονο! Οι πέτρες θα κράξουν, και συ μένεις σιωπηλός και αδιάφορος; Η αναίσθητη…

Μερικοί απεχθάνεσθε και ξαφνιάζεσθε και ίσως απογοητεύεσθε, επειδή κυριαρχεί η αισχρότητα, ή η έχθρα, ή η βλασφημία, ή ο φθόνος, ή η μεταβολή στη ζωή, ή κάτι από αυτά. Εγώ αισθάνομαι το αντίθετο και απορώ μ’ αυτούς. Γιατί πες μου, αδελφέ, έτσι χωρίς κόπο και χωρίς ταλαιπωρία και χωρίς πόλεμο και χωρίς νίκη θέλεις να λάβεις τα στεφάνια σου; Θα πεις βέβαια, έχω τόσα και τόσα χρόνια και εξομολογήθηκα πολλά αμαρτήματά μου και πολλές φορές, και παρουσίασα αυτό και αυτό το έργο, και προσευχήθηκα με δάκρυα και στεναγμούς όχι λίγους, και είχα και αδελφούς που μου παραστάθηκαν στην ασθένειά μου.…

Αδελφοί μου και πατέρες, αν ο σπορέας χαίρεται όταν ρίχνει τον σπόρο στη γη, πόσο περισσότερο θα χαρώ και εγώ ο ταπεινός ρίχνοντας σε σας τον λόγο της κατήχησης; Αλλ’ εκείνος βέβαια θερίζει τα στάχυα, που είναι φθαρτή τροφή του σώματος, ενώ εγώ θα έχω τα δικά σας κατορθώματα αιώνια ψυχική απόλαυση. Γι’ αυτό χαίρομαι, παιδιά μου, και αισθάνομαι αγαλλίαση, και μόνο για ένα πράγμα λυπάμαι, για τις αμαρτίες μου, και για το ότι δεν μπορώ να μιλήσω όπως αξίζει στις τίμιες ψυχές σας. Εσείς όμως να δέχεσθε τα φτωχά και ταπεινά μου λόγια, και με το δικό σας πλούτο…