Προς το κοινό του λαού Αντισάρχου. Δεχθήκαμε γράμματα από την τιμιότητά σας για τον μαθητή μας, ο οποίος προ πολλού απέδρασε και δεν ξέρω πως έγινε εκεί δεκτός από αμάθεια και ασέβεια, και μάλιστα σε σπήλαιο ληστών, όχι μοναστήρι, αλλά ανακατασκευασμένο καταφύγιο παθών, για να αξιώσουμε να τύχει απαλλαγής. Και η απάντηση είναι σύντομη. Ο μαθητής μας Μαρκιανός μέχρι να επιστρέψει στο μοναστήρι του, στο οποίο έδωσε υπόσχεση της απάρνησής του με μάρτυρα τον Θεό, είναι δεμένος και καταδικασμένος και ανάξιος της κοινωνίας, σύμφωνα με τους θεοδίδακτους κανόνες που υπέγραφε. Γιατί η απειλή δεν εξαρτάται από μας, αλλά από τους θεόπνευστους…

Λοιπόν με βάση τα προαναφερθέντα διακονήματα, όσοι ασχολείστε με τα υπόλοιπα, λάβετε το νόημα και κάνετε το ίδιο, και πριν από όλους ό οικονόμος, ο βοηθός τού οικονόμου, και πριν από αυτούς ο δευτερεύων, ό πρωτοπρεσβύτερος και ο πρωτεπιστάτης, ο πρωτοκαλλιγράφος και ο πρωτοβεστιάριος, ιδιαίτερα μάλιστα αυτός, γιατί εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Πρόσεξε, Λουκιανέ, πόσο μεγάλο διακόνημα σου έχει ανατεθεί! Ας δοξασθεί ο Θεός από σένα μέσω τού διακονήματος αυτού. Και μαζί με αυτούς και ό πρωτοκηπουρός καί ο πρωτοϋποδηματοποιός. Ούτε αυτός έχει μικρόν αγώνα. Πρόσεχε, Θεοδόσιε, ποιο διακόνημα έχεις στην εξουσία σου! Κάνε τον Δεσπότη σου Κύριο να ευφρανθεί…

... Γνωρίζοντάς το αυτό καλά ο άγιος εκείνος πατέρας, που βρισκόταν ήδη στις πύλες του θανάτου, όταν ο διάβολος του είπε, “μου ξέφυγες”, εκείνος απάντησε “δεν ξέρω”. Τόση ήταν η αγωνία του, ώστε ούτε την τελευταία εκείνη ώρα να έχει σίγουρη τη σωτηρία του, σύμφωνα με το μέγεθος των ευσεβών κόπων του. Εμείς όμως, μόλις συμπληρώσουμε πέντε ή δέκα χρόνια, ή μόλις μάθουμε καλά τους κανονισμούς του μοναστηριού, ή αποστηθίσουμε ελάχιστα χωρία της Γραφής, ή και μόλις κάνουμε λίγες ή πολλές γονυκλισίες, ή προσευχηθούμε ή νηστέψουμε, καταλαμβανόμαστε από οίηση και αλαζονεία, σαν να κατορθώσαμε τα πάντα. Γι’ αυτό και πέφτουμε…

Η πολυτέλεια κοσμικοποιεί τους μοναχούς. - Γέροντα, πόσο στόλισμα μπορεί να βάλη κανείς σε έναν Ναό;- Στην εποχή μας, όσο πιο απλό είναι κάτι, ακόμη και σε έναν Ναό, τόσο πιο πολύ βοηθάει, γιατί δεν ζούμε τώρα στο Βυζάντιο.- Στο τέμπλο λ.χ. τί σχέδιο είναι καλό να κάνουμε;- Σχέδιο... «καλογερικής»! Όσο μπορείτε, όλα να είναι σεμνά, απλά. Ο Όσιος Παχώμιος στράβωσε την κολόνα, για να μη θαυμάζουν τα έργα του οι άνθρωποι. Θυμάστε το περιστατικό; Είχε φτιάξει Ναό στο Μοναστήρι με πολλή επιμέλεια και τις κολόνες τις είχε κάνει με πλίνθους. Τον έβλεπε πόσο ωραίος ήταν και χαιρόταν. Αλλά μετά σκέφθηκε…

- Είδες το σαλονάκι σάς πόσο ομόρφυνε με τις γκρί κουβέρτες; ήρθε λίγο σε λογαριασμό.- Γέροντα, πώς θα καταλάβη ένας μοναχός αν κάτι ταιριάζη ή δεν ταιριάζη στο Μοναστήρι;- Να ξεκινάη από 'κει, να σκέφτεται: «Τί είμαι και τί υποχρεώσεις έχω στην ζωή που ζώ;». Τον στρατό τον τιμάει το χακί. Το Μοναστήρι το τιμάει το μαύρο. Αν βάλουν στον στρατό μαύρα και στο Μοναστήρι χακί, δεν ταιριάζει. Αντε τώρα εσείς να βάλετε άσπρο νοσοκομειακό σαν τις αδελφές νοσοκόμες - αδελφές δεν λέγεσθε και εσείς; - και εκείνες μαύρα, για να φέρουν σε απελπισία τους αρρώστους και να πούν οι…

Όσο άτοπη είναι η κατάκρισή σου για τις μοναχές της μονής X., άλλο τόσο πλανεμένες είναι και οι απόψεις σου για το μοναχισμό. Η κλήση στο δρόμο μιας ανώτερης πνευματικής ζωής, όπως είναι η μοναχική, γίνεται βέβαια από τον ίδιο το Θεό, αν κι εμείς την αποδεχόμαστε με απόλυτη ελευθερία για να σώσουμε τις ψυχές μας. Για ν’ αναγνωρίσουν όμως οι άνθρωποι την πνευματική τους φτώχεια και να συνειδητοποιήσουν τα ψυχικά τους έλκη, απαιτούνται μακροχρόνιες δοκιμασίες, πολλοί πειρασμοί και πικρές θλίψεις. Όλ’ αυτά καθαρίζουν την καρδιά, την εξαγνίζουν, και αποκαθιστούν την υγεία στην άρρωστη ψυχή, που χωρίστηκε από το Υπέρτατο…

"Να πως δοκίμαζαν τους υποτακτικούς των οι παλαιοί άγιοι Γέροντες ώσπου να μορφωθούν μέσα τους οι αρετές του Χριστού και πάνω απ’ όλες η ταπεινοφροσύνη. Το ακόλουθο περιστατικό μας το διηγείται ο Όσιος Κασσιανός. Ένα αρχοντόπουλο από την πόλι πήγε σ ένα γειτονικό Κοινόβιο και ζήτησε να γίνη καλόγερος. Ο Ηγούμενος για να τον δεχτη του έκανε αυτή τη δοκιμασία. Του φόρεσε κουρέλια, του φόρτωσε στην πλάτη καμμιά εικοσαριά πανέρια και τον έστειλε να τα πουλήση στην πόλι. Τον πρόσταζε να μην τα δώση όλα μαζί σε κανένα μαγαζί, μα ένα— ένα γυρνώντας και διαλαλώντας το εμπόρευμά του στους πιο…

... Τι ευαισθησία είχε αυτός ο άνθρωπος (ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)! Αυτό φαίνεται καθαρά στην αναφορά που κάνω όταν περιγράφω την επίσκεψη του π. Διαδόχου, όπου έλαβε χώρα μία συζήτηση πάρα πολύ ένδιαφέρουσα άνάμεσα σε έναν από τους πνευματικούς πατέρες του μοναστηριού και τον Σιλουανό. Ο πνευματικός αυτός πατέρας, έχοντας διαβάσει κάποια πράγματα από μία έφημερίδα, απευθυνόμενος στον Σιλουανό τον ρώτησε:-  Τι νομίζετε γι’ αυτό το θέμα, πάτερ Σιλουανέ;-  Πάτερ, γνωρίζετε ότι δεν μου αρέσει να διαβάζω εφημερίδες.-  Γιατί;-  Διότι δεν επιφέρουν παρά μόνο ταραχή στην πνευματική μου κατάσταση.-  Σε μένα συμβαίνει το αντίθετο! Εδώ στην έρημο που είμαστε…

Υπάρχουν δύο διαφορετικές ασκητικές τάσεις.  Η μία εκφράζεται με τον διαλογισμό και κατά κάποιον τρόπο τη χαλάρωση, για την είσοδο του νου στον κόσμο της καθαρής σκέψεως. Η οδός όμως του Χριστού είναι διαφορετική. Από τους δύο αυτούς δρόμους -τη χαλάρωση και την ένταση- η ένταση είναι ο δικός μας δρόμος. Στη μοναχική μας βιοτή δεν διδασκόμαστε να βρισκόμαστε σε κατάσταση χαλαρώσεως και να στοχαζόμαστε με τον νου. Όχι! Αλλά είμαστε διαρκώς σε άκρα ένταση, σαν τεταμένη χορδή. Προσπαθήστε λοιπόν να διατηρείτε τη χορδή αυτή πάντοτε τεταμένη. Στην προσευχή μας, όταν στεκόμαστε στην εκκλησία, όλοι οι μύες μας είναι τεταμένοι,…

Αναφέρει η Ξεναγός Λουντμίλα: «Στις 18 Απριλίου 1993 τη νύκτα του Πάσχα συνέβη ένα θλιβερό γεγονός [στο μοναστήρι της Όπτινα]. Γιορτάσαμε με λαμπρότητα την Ανάσταση. Η αγρυπνία τελείωσε γύρω στις 5 το πρωί κι όλοι αποσυρθήκαμε. Συνηθίζουμε να κτυπάμε τις καμπάνες όλη τη μέρα. Έτσι τρεις μοναχοί, γύρω στις 6:10 το πρωί, κτυπούσαν χαρμόσυνα τις καμπάνες. Την ώρα εκείνη τους επιτέθηκε ένας σατανιστής και τους έσφαξε μ’ ένα μεγάλο μαχαίρι. Φαίνεται πως μέσα στο θόρυβο και στο σκοτάδι δεν τον πρόσεξαν. Κτύπησε πρώτα τον ένα και τον άφησε στο έδαφος πληγωμένο. Ήταν για αρκετή ώρα ζωντανός. Έπειτα κτύπησε το δεύτερο,…