Η αξία των μετανοιών
Μία νέα ψηλή πήγαινε κάθε τόσο στον Γέροντα, να τον συμβουλευθεί σε πολλά από τα νεανικά της θέματα.
Όπως μας έλεγε, της άρεσε η γυμναστική άσκηση, πράγμα που την ξεκούραζε, μετά από το φόρτο των μαθημάτων.
Ο Γέροντας Πορφύριος, που είχε το χάρισμα να συμβουλεύει ακόμη και τους επιστήμονες στον κλάδο που εξειδικεύοντο,
της υπέδειξε ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλύτερη άσκηση από τις μετάνοιες των χριστιανών,
όταν μετά που κάνουμε το σταυρό μας γονατίζουμε και αφού αγγίσουμε με το πρόσωπό τη γη,
σηκωθούμε όρθιοι και το επαναλάβουμε αυτό και πάλιν και πάλιν, ενώ εσωτερικά η ψυχή αναστενάζει προς τον Θεό,
προφέροντας τα λόγια του τελώνη," Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ".
Επίσης λέγουμε και όποια άλλη αυτομεμψία θα μας φώτιζε το Πνεύμα το Άγιο.
Έτσι, της έλεγε ο Γέροντας, θα μπορούσε να αντικαταστήσει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου,
που σπαταλούσε στις γυμναστικές ασκήσεις, με τις μετάνοιες.
Μετά από τις μετάνοιες έρχεται μεγάλη χαρά, ανακούφιση πολλή και η ειρήνη στην ψυχή,
στο δε σώμα δεν παραμένει ούτε το τελευταίο μέλος του να μην τεθεί σε λειτουργία και άσκηση.
Ο Χριστός, για να τονίσει τη σημασία των μετανοιών, ο ίδιος, όπως διηγείται ο ευαγγελιστής,
όταν βρισκόταν μέσα στον κήπο της Γεσθημανή, αποτραβήχτηκε από κοντά τους όσο να ρίξει ένας μία πέτρα
και εκεί άρχισε να κάνει μετάνοιες, πίπτοντας επί του εδάφους κατ’ επανάληψη.
Οι μετάνοιες κάνουν και στο σώμα το αντίστοιχο φυσικό καλό, όπως και στην ψυχή.
Γι’ αυτό οι ασκητές δεν παθαίνουν εύκολα εμφράγματα, καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά,
γιατί αρτηρίες τους, τα διάφορα αγγεία δια των μετανοιών, συντηρούνται άριστα, τα λίπη διαλύονται,
η ψυχή κι αυτή ηρεμεί κι έτσι ο άνθρωπος, μετά από τις ασκήσεις αυτές, μπορούμε να πούμε,
δεν διαφέρει από ένα αυτοκίνητο, που πέρασε από το συνεργείο, κι έκανε ένα καλό σέρβις.
Οι μετάνοιες δεν είναι ανθρώπινη, αλλά θεία αποκάλυψη, κι είναι δυστυχής,
όποιος άνθρωπος δεν έχει ανακαλύψει το μυστήριο από τις περικλείει.
Οι δε πολυπράγμονες, όταν τη νύχτα πριν κοιμηθούν, κάνουν τις καθιερωμένες μετάνοιες,
κι από τις καθημερινές σκέψεις θα ξεφύγουν και θα ερμηνεύσουν, για να έρθει γρήγορα και ο ύπνος.
[ Πορ. 14π. ]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ. 255-256)

O Αββάς Ιωάννης και ο ιερεύς

Σε μια σκήτη έτρωγαν μαζί μερικοί μοναχοί. Ανάμεσά τους ήταν και ο νεαρός τότε αββάς Ιωάννης ο Κολοβός.
Σε μια στιγμή σηκώθηκε ένας σεβάσμιος ιερεύς, πήρε την κανάτα με το νερό και την πρόσφερε στους αδελφούς.
Οι μοναχοί από ευλάβεια δεν πήραν νερό απ’ αυτόν. Πήρε όμως ο αββάς Ιωάννης.
Οι άλλοι απόρησαν και του είπαν:
-Πώς εσύ, ο μικρότερος από όλους, δέχθηκες να σε εξυπηρέτηση ο γέροντας;
Κι εκείνος αποκρίθηκε:
-Όταν εγώ σηκώνωμαι να προσφέρω νερό, χαίρομαι όταν παίρνουν όλοι, γιατί θα έχω μισθό.
Γι’ αυτό λοιπόν δέχθηκα νερό από τον ιερέα, για να του εξασφαλίσω μισθό αγάπης. Αλλά και για να μη λυπηθεί, εάν δεν δεχόταν κανείς την προσφορά του.
Όλοι τότε θαύμασαν και ωφελήθηκαν από την διάκρισή του.
(Γεροντικόν)

(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος πρώτος, σελ.25-26)

Η νίκη του Χριστού
Κάποιος μάγος έκανε ψευτοθαύματα με τη βοήθεια του διαβόλου, για να πλανεύει τους χριστιανούς και να τους παίρνει με το μέρος του.
Ανάμεσα στις άλλες θαυματουργίες του έκανε και τούτη: Έμπαινε στη φωτιά για πολλή ώρα. Ύστερα ζητούσε τη βοήθεια του δαίμονα, που έσβηνε τη φωτιά κι έτσι ο μάγος παρέμενε αβλαβής.
Όταν ο τοπικός επίσκοπος πληροφορήθηκε το περιστατικό, πήρε το άγιο αρτοφόριο με το δεσποτικό Σώμα και πλησίασε στη φωτιά. Αμέσως πρότεινε στο μάγο να δεθεί με αλυσίδα και να πέσει μέσα στη φωτιά, για να δει κι αυτός τη θαυμαστή του διάσωση.
Ο μάγος δέχτηκε να τον δέσουν και να τον ρίξουν στη φωτιά, νομίζοντας πως κι εκείνη τη φορά, όπως τόσες άλλες, θα γινόταν το θαύμα. Μόλις όμως βρέθηκε τυλιγμένος στις φλόγες, άρχισε να καίγεται και να φωνάζει δυνατά:
— Βοήθησέ με δαίμονα, γιατί θα με καταφάει η φωτιά!
Άκουσαν όλοι τότε μια απαίσια φωνή:
— Πολλές φορές σε βοήθησα. Τώρα όμως δεν μπορώ, γιατί στέκεται πλάι σου ο ισχυρότερος μου. Έτσι λοιπόν ο μάγος έγινε στάχτη.
[1]
(Θαύματα και αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία εκδ. Ι.Μ. Παρακλήτου, σελ.18)

Σπουδές και αποκατάσταση

-Γέροντα, πολλά παιδιά δυσκολεύονται να προχωρήσουν στις σπουδές τους, όταν δεν έχουν αποφασίσει ποιά ζωή θα ακολουθήσουν.
Τους απασχολεί συνέχεια αυτό το θέμα και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν στο διάβασμα τους.
-Εγώ, όταν κάποιος νέος έχη τέτοια προβλήματα, του λέω: «Ξέρεις ότι σήμερα υπάρχουν κάτι μεγάλα ψυγεία;
Να βάλης λοιπόν αυτό το θέμα σε ένα τέτοιο ψυγείο, μέχρι να τελειώσης τις σπουδές σου.
Δεν σου λέω να πετάξης αυτά που σε απασχολούν, αλλά να τα φύλαξης εκεί, μέχρι να τελείωσης. Αν δεν προσέξης τώρα την μελέτη σου, τις σπουδές σου,
οι φίλοι σου θα τακτοποιηθούν, θα ηρεμήσουν, και μετά θα κάνουν κομποσχοίνι για σένα, για να τακτοποιηθής».
Χρειάζεται πολύ να προσέξουν, γιατί αυτό είναι τέχνασμα του εχθρού, για να τους δημιουργή περισπασμούς.
-Γέροντα, είπα σε κάποια κοπέλα: «Αν σκέφτεσαι να παντρευτής, να μη σπουδάσης».
-Και, μέχρι να παντρευτή, τί θα κάνη; Θα πουλάη καραμέλες; Καλύτερα να τελειώση μια επιστήμη ή να μάθη μια τέχνη, γιατί κάτι μπορεί να παρουσιασθή στην ζωή της
και να της χρειασθούν αυτά που θα μάθη. Μου είπε κάποτε μια κοπέλα: «Σκέφτομαι τον Μοναχισμό, αλλά συνέχεια αλλάζω γνώμη».
«Τί τάξη πάς;», την ρωτάω. «Δευτέρα λυκείου, μου λέει, αλλά δεν θέλω να σπουδάσω». «Δεν θέλεις να σπουδάσης; της λέω.
Τότε να πω στον πατέρα σου να σου αγοράση κατσίκια, να σου πάρη και ένα τσομπανόσκυλο να τα φυλάη, να σου δώση και μια φλογέρα να παίζης και να τα βόσκης.
Σου αρέσει αυτό; Κοίταξε να σπουδάσης ή να μάθης μια τέχνη». «Τότε, Γέροντα, μου λέει, ώσπου να αποφασίσω αν γίνω μοναχή ή αν παντρευτώ,
να μένω στο μοναστήρι ως προδόκιμη, ώστε να μάθω την τέχνη της ταπεινοφροσύνης».
«Αυτήν την τέχνη, της λέω, μπορείς να την μάθης και στο σπίτι σου, αν δέχεσαι με χαρά ό,τι σού λένε οι δικοί σου.
Θα τελειώσης πρώτα το σχολείο, θα δώσης εξετάσεις για το πανεπιστήμιο καί, όταν τελειώσης, θα δούμε τί θα κάνης».
«Πέντε χρόνια όμως, Γέροντα, δεν είναι πολλά για να αποφασίσω;». «Πολλά είναι, αλλά τί να κάνουμε, αφού ακόμη δεν έχεις κατασταλάξει κάπου;».
«Φταίω εγώ γι’ αυτό, επειδή είμαι ασταθής;», με ρωτάει. «Όχι, αλλά η ζυγαριά προς το παρόν δεν κλίνει ούτε προς το ένα μέρος ούτε προς το άλλο».
Σε τέτοιες περιπτώσεις να τονίζουμε στα παιδιά να προσέξουν να μη χάνουν άσκοπα τον χρόνο τους. Να ζήσουν όσο πιο πνευματικά γίνεται στην διάρκεια των σπουδών τους,
να πάρουν σύντομα το πτυχίο τους, που είναι απαραίτητο, και ύστερα έχει ο Θεός. Στο διάστημα αυτό να βρουν έναν καλό Πνευματικό να τους βοηθάη,
για να μην ενθουσιάζωνται εύκολα με την μια ζωή ή με την άλλη, αλλά και να μην απελπίζωνται.
Να κάνουν υπομονή να τελειώσουν τις σπουδές τους και τότε θα μπορούν να αποφασίσουν, ώριμα πλέον και με τις περισσότερες προϋποθέσεις που θα έχουν,
για την μια ή για την άλλη ζωή, και να κάνουν ό,τι νομίζουν καλύτερο εις δόξαν Θεού. Έτσι που είναι σήμερα ο κόσμος, όσο ωριμάζουν, τόσο καλύτερα είναι.
Ξέρετε τί παρατράγουδα συμβαίνουν; Ιδίως όταν κάποιος έχη ενθουσιασμό, πρέπει πολύ να προσέχη να μην παίρνη ανώριμες αποφάσεις.
-Γέροντα, υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν όρεξη να διαβάσουν τα μαθήματά τους, γιατί προτιμούν την πνευματική μελέτη και την προσευχή.
-Όχι, να μην αφήνουν το διάβασμα. Ας διαβάζουν παράλληλα με τα μαθήματά τους κάτι δυνατό από κάποιο πατερικό βιβλίο, ας προσεύχωνται λίγο,
ας κάνουν καμμιά μετάνοια, για να συντηρούνται λίγο πνευματικά. Όταν έχουν πολύ διάβασμα, μπορούν να κάνουν διαλείμματα και να λένε την ευχή ή να ψάλλουν.
Γιατί, αν θέλουν να κάνουν κάτι άλλο που είναι για αργότερα, ούτε εκείνο θα μπορούν να το κάνουν σωστά, επειδή θα σκέφτωνται το διάβασμα,
ούτε στις σπουδές τους θα προχωρούν, και τελικά δεν θα κάνουν τίποτε. Ενώ, αν διαβάζουν, θα πάρουν γρήγορα το πτυχίο τους και μετά θα κάνουν αυτό που θέλουν.
Εγώ, όταν ήμουν στο Σανατόριο , για λίγες μέρες ούτε κομποσχοίνια ούτε μετάνοιες ούτε νηστείες έκανα. έτρωγα ό,τι μου έδιναν.
«Να βοηθήσω τώρα λίγο τους γιατρούς, έλεγα, για να με βοηθήσουν κι εκείνοι να γίνω καλά, και ύστερα θα κάνω αυτό που θέλω».
Έρχονται παιδιά και μου παραπονούνται ότι οι γονείς τους τα ζορίζουν πολύ, για να διαβάσουν. Αν τα ζορίσω και εγώ, δεν θα τα βοηθήσω.
Για να καταλάβουν ότι πρέπει να μην αφήνουν το διάβασμα τους, τους λέω παραδείγματα από παιδιά που δεν διάβαζαν και ταλαιπωρήθηκαν, και από παιδιά που πρόκοψαν, επειδή διάβαζαν.
Να, θυμάμαι μια περίπτωση: Ήταν σε μια πόλη δύο γειτονόπουλα. Ο ένας ήταν πανέξυπνος. Με λίγο διάβασμα έπαιρνε συνέχεια άριστα, από το δημοτικό ώς το γυμνάσιο.
Ο άλλος με λιγώτερο μυαλό και με πολλή επιμέλεια τον ακολουθούσε. Τελικά ο πρώτος, μόλις τελείωσε την πρώτη λυκείου, έμπλεξε με παρέες, άφησε το σχολείο,
και τελικά αναγκάστηκε να εργαστή σε μια επιχείρηση ως καθαριστής. Παντρεύτηκε κιόλας, απέκτησε και δυο παιδιά, και δύσκολα τα έβγαζε πέρα.
Ο άλλος τελείωσε την νομική, πήγε και στην Ευρώπη για ανώτατες σπουδές και πήρε πτυχίο για επιχειρήσεις.
Μια μέρα στην επιχείρηση που εργαζόταν ο πρώτος περίμεναν νέο διευθυντή. Όλοι έλεγαν ότι έχει ανώτερη μόρφωση. Και τελικά ο νέος διευθυντής ήταν εκείνος ο συμμαθητής του!
Μόλις τον είδε, τον γνώρισε. Τον έπιασε τέτοια απελπισία, που έκανε δύο-τρείς απόπειρες αυτοκτονίας. Κάποιος του είπε να έρθη στο Αγιον Όρος να με βρή.
Αφού μου μίλησε για την ζωή του, μου λέει πάνω στην συζήτηση: «Ακούς εκεί, να έχω αυτόν διευθυντή!».
Του δίνω τότε ένα ξεσκόνισμα γερό. «Βρέ, του λέω, εσύ θα γινόσουν ανώτερος από αυτόν. Θα περνούσες κι εσύ καλά και τα παιδιά σου καλά και θα έκανες και καλωσύνες!
Δεν φθάνει που έγινες αιτία και ταλαιπωρείται η οικογένειά σου, τώρα θέλεις να αυτοκτονήσης, για να τους δώσης την χαριστική βολή και να μείνουν ορφανά τα παιδιά σου;
Εσένα δεν σε λυπάμαι, γιατί από το κεφάλι σου έπαθες ό,τι έπαθες, τα παιδιά σου λυπάμαι. Το καταλαβαίνεις; Κοίταξε τώρα να κάνης υπομονή και πιστεύω ότι με την βοήθεια του Θεού
και ο νέος διευθυντής θα σου φερθή καλά. Μπορεί να σε βάλη και σε καλύτερη θέση.
Και αν τυχόν δεν αναπαυθής, να βρής μια άλλη δουλειά. Να μην αφήσης τα παιδιά σου στον δρόμο». Έτσι συμμαζεύτηκε.
Γι’ αυτό λέω, αν τα παιδιά που σπουδάζουν διαβάσουν και κουραστούν λίγο στην διάρκεια των σπουδών τους, δεν θα χρωστούν μαθήματα, θα τελειώσουν γρήγορα και δεν θα έχουν αργότερα στενοχώριες.
Βλέπω πώς όσα παιδιά χρωστούν μαθήματα κατά την διάρκεια των σπουδών τους, όταν τελειώσουν και διορισθούν, πάλι χρωστούν στον έναν, στον άλλον, και έχουν όλο προβλήματα.
-Γέροντα, αν ένας νέος έχη κάποια ενδιαφέρουσα γνωριμία κατά την διάρκεια των σπουδών του, συμφέρει να δημιουργήση οικογένεια, ενώ ακόμη σπουδάζει;
-Νομίζω, όσο καλή και αν είναι η γνωριμία, θα είναι εις βάρος των σπουδών του. Ακόμη κι αν βρη την καλύτερη σύντροφο και παντρευτή,
θα είναι μια ταλαιπωρία και για την γυναίκα του και για τα παιδιά του.
Καλύτερα ας συγκεντρώση όλες τις ψυχικές και σωματικές του δυνάμεις στην επιστήμη του, για να τελειώση ξεκούραστα τις σπουδές του,
και ύστερα τακτοποιεί αυτό το θέμα. Γιατί, αν έχη τις δυνάμεις του σκορπισμένες, θα είναι συνέχεια ψυχικά και σωματικά τσακισμένος.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 28-32)

ρατσιστική, διασπαστική
Όταν είναι δύο-τρείς ενωμένοι, αλλά ξεχωρίζουν τους εαυτούς τους απ’ τους λοιπούς, αυτό είναι διάστασις, δεν είναι αγάπη.
(Ε.Π.Ε. 24, 24)

ανθρώπινη-θεϊκή
Ποιο το όφελος ότι αγαπάς τον τάδε πολύ; Πρόκειται για ανθρώπινη απλώς αγάπη.
Αν δεν είναι ανθρώπινη, αλλά τον αγαπάς για το Θεό, τότε να τους αγαπάς όλους.
Ε.Π.Ε. 23,24

δεν την περιορίζουμε σε λίγους
Αν την αγάπη, που οφείλουμε ν’ απλώνουμε σ’ όλη την Εκκλησία του Θεού, την περιορίσουμε σ’ έναν ή δύο,
τότε και τους εαυτούς μας βλάπτουμε κι εκείνους και όλους.
Ε.Π.Ε. 23, 26

της Αλήθειας ο Χριστός
Αγάπη της Αλήθειας ονομάζει ο απ. Παύλος το Χριστό.
Ο Χριστός και τα δύο είναι. Και για τα δύο ήρθε, και αγαπώντας τους ανθρώπους και για αληθινά πράγματα.
Ε.Π.Ε. 23,72

σύνδεσμος
Να αποτελούμε ένα δεσμό με την αγάπη, κανένας να μη μας χωρίζη.
Ε.Π.Ε. 23,84

έμπρακτη
Μη μου πἠς, ότι αγαπώ τον άλλον περισσότερο κι απ’ τον εαυτό μου.
Αυτά είναι λόγια. Δείξε μου με τα έργα αν τον αγαπάς περισσότερο απ’ τον εαυτό σου.
Αν τον αγαπήσης πιο πολύ απ’ τα λεφτά σου, τότε θα πιστεύσω ότι τον αγαπάς περισσότερο απ’ τον εαυτό σου.
Αφού τα λεφτά δεν τα περιφρονείς για χάρι του Θεού, πώς είναι δυνατόν να περιφρονήσης τον εαυτό σου;
Ε.Π.Ε. 23, 90

έλλειψις της, αίτιο όλων των κακών
Αιτία όλων των κακών είναι το να μην υπάρχη αγάπη.
Αυτό τα πάντα έχει διαλύσει.
Ε.Π.Ε. 23, 104

στους εχθρούς
Σε κακολόγησε κάποιος; Συ να τον αγαπήσης. Και πώς είναι αυτό δυνατόν; Είναι και παρά είναι, αν θέλης.
Αν τον αγαπήσης, γιατί σε επαινεί, δεν έχεις χάρι.
Γιατί αυτό το έκανες όχι για τον Κύριο, αλλά για την καλή σου φήμη.
Ε.Π.Ε. 23, 176

του Θεού και στους ασεβείς
Δεν βλέπεις πόσο βλασφημείται ο Θεός κάθε μέρα;
Πόσο βρίζεται από απίστους και πιστούς, και με τα λόγια και με τα έργα;
Και λοιπόν; Μήπως γι’ αυτό ο Θεός έσβησε τον ήλιο; Μήπως κοίμισε τη σελήνη;
Μήπως έρριξε καταρρακτώδη βροχή απ’ τον ουρανό; Μήπως έσεισε τη γη; Μήπως ξήρανε τη θάλασσα;
Μήπως εξαφάνισε τις πηγές των υδάτων; Μήπως αναστάτωσε τον αέρα;
Καθόλου.
Αυτόν τον Θεόν να μιμήσαι και συ. Αυτόν ν’ αντιγράφης, όσο είναι δυνατόν στις ανθρώπινες δυνάμεις.
Ε.Π.Ε. 23,222

μας Αγαπάει, δεν Τον Αγαπάμε
Ενώ απολαύσαμε τόση αγάπη, δείχνουμε άρνησι ακόμα και δεν αγαπάμε το Χριστό.
Ε.Π.Ε. 23, 236

και σ’ όσους κλωτσάνε
Καθόλου να μη τους κατηγοράμε. Μάλλον ας τους παρακαλάμε.
Ας προσευχώμαστε γι’ αυτούς. Ας τους συμβουλεύουμε.
Ας τους παίρνουμε με το καλό, είτε μας βρίζουν είτε μας κοροϊδεύουν.
Αφού έτσι είναι όλοι οι ασθενείς.
Ε.Π.Ε. 24,114

θυγατέρα της ελεημοσύνης
Η ελεημοσύνη είναι μητέρα της αγάπης, της αγάπης, που χαρακτηρίζει τους χριστιανούς,
της αγάπης που είναι ανώτερη από όλα τα θαύματα,
της αγάπης απ’ την οποία διακρίνονται οι μαθητές του Χριστού.
Η ελεημοσύνη είναι το φάρμακο για τις αμαρτίες μας είναι εξάλειψις της βρώμας της δικής μας ψυχής,
είναι η σκάλα, που στηρίζεται στον ουρανό.
Η ελεημοσύνη συνενώνει το σώμα του Χριστού.
Ε.Π.Ε.24, 128

το ανώτερο χάρισμα, για όλους
Το χάρισμα της αγάπης δεν είναι για ένα μόνο ή για δύο, αλλά για όλους.
Μπορούμε να χουμε χάρισμα, που είναι ανώτερο από εκείνο, που ανασταίνει νεκρούς ή δίνει το φως στους τυφλούς.
Ε.Π.Ε. 24, 284

πώς σε ομοπίστους και σε αιρετικούς;
Λένε μερικοί, και τώρα αγαπάμε αλλήλους. Ο ένας έχει δύο ή τρείς φίλους, ο άλλος τεσσερις.
Αυτό δεν είναι αγάπη για το Θεό, αλλά για τη φιλία. Η αγάπη για το Θεό έχει αρχή ν’ αγαπά όλους,
να συμπεριφέρεται σε όλους σαν αδελφούς.
Και τους μεν ομοπίστους, που ναι γνήσιοι αδελφοί, τους αγαπά θερμά.
Τους δε αιρετικούς τους αγαπά μεν σαν αδελφούς του κατά φύσι (άνθρωποι κι αυτοί),
αλλά τους σπλαχνίζεται σαν φαύλους και αχρείους και λειώνει απ’ το κλάμα γι’ αυτούς.
Ε.Π.Ε. 24, 286

μας αγάπησε τόσο πολύ!
Αυτός, που μας αγάπησε τόσο πολύ και μας έκρινε άξιους για τόσο πολλά, ώστε να μας κάνη δικό Του σώμα,
δεν θ’ αφήση να καταστραφούμε.
Ε.Π.Ε. 24,362

χωρίς ρατσισμό
Δεν είπε ο Χριστός, ότι ένας Ιουδαίος έδειξε αγάπη σ’ ένα Σαμαρείτη,
αλλ’ είπε, ότι ένας Σαμαρείτης έδειξε όλη εκείνη τη γενναιοδωρία.
Από δώ μαθαίνουμε να φροντίζουμε εξίσου για όλους, κι όχι να ενδιαφερώμαστε μόνο για τους οικείους της πίστεως
και ν’ αδιαφορούμε για τους ξένους.
Ε.Π.Ε. 24,464

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 49-51)

26. Όταν προσεύχεται κανείς από ανάγκη, δεν κάνει θεάρεστο προσευχή. Πρέπει η προσευχή μας να είναι αυθόρμητος, πηγάζοντας κατ’ ευθείαν από την καρδιά. Γιατί «ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός» (Β’ Κορ. θ’ 7).

27. Ω ψυχή μου! Να θυμάσαι την ουράνια αξία σου και να μην επηρεάζεσαι από τα φθαρτά και γήινα. Να τιμάς επίσης την ουράνια αξία του διπλανού σου και να μη σε παρασύρη εναντίον του το μίσος. Αγάπα με όλο σου το είναι κάθε τι το πνευματικό και το ουράνιο. Μην προσκολλάσαι σε ό,τι είναι υλικό, γήινο. Να θυμάσαι ότι ο ίδιος ο Κύριος μας έδειξε, όταν ζούσε ως άνθρωπος στη γη, τη θεία εκείνη αμεριμνησία για τα υλικά πράγματα, που θέλει να έχουμε και εμείς οι ακόλουθοί του: «Ἐμὸν βρώμα (δική μου τροφή) ἐστὶν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον» (Ἰω. δ, 34).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σ. 29)

24. Ο Ναός είναι ο τόπος, όπου συντελείται το μυστήριο της αφέσεως των αμαρτιών μας. Ας σέβεσαι αυτόν τον τόπο, όπου η ψυχή σου απαλλάχθηκε από τους ρύπους της, όπου συμφιλιώθηκες με τον θεό, όπου έλαβες την αληθινή ζωή του πνεύματος. Πόσες φορές εδώ μέσα ο Κύριος μου ξέπλυνε τις ανομίες μου και έτσι με αξίωσε να δεχθώ τα χαρίσματά του! Δόξα σοι, Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού! Συ είσαι «ο ιλασμός περί των αμαρτιών ημών, ου περί των ημετέρων δε μόνον, αλλά και περί όλου του κόσμου» (Α’ Ιω. β’ 2).

25. Δύο δυνάμεις, απ’ ευθείας αντίθετες η μία στην άλλη, μας επηρεάζουν: μία αγαθή και μία κακή, μία ζωοποιός και μία θανάσιμος. Πνευματικές δυνάμεις και οι δύο, είναι γι’ αυτό και αόρατες. Η αγαθή δύναμις, μες από την πηγαία και άδολο προσευχή μου, διώχνει την κακή δύναμι, που διατηρεί την αποτελεσματικότητά της μόνον εφ’ όσον της αφήνω τόπο μέσα μου. Για να μη βρεθούμε κάτω από την επιρροή της, ας λέμε διαρκώς τη νοερά προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Έτσι αντιπαρατάσσουμε στον αόρατο Διάβολο τον αόρατο Θεό, στον δυνατό τον παντοδύναμο.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 28-29)

Είναι αλήθεια πως όλοι ταλαιπωρούμαστε από τους λογισμούς! Άλλος λίγο… άλλος πολύ… Εγώ, δυστυχώς, είμαι στην κατηγορία ‘ πάρα πολύ’ λόγω κι ενός προβλήματος ψυχικής υγείας, ένα από τα βασικά συμπτώματα του οποίου είναι η ιδεόρροια. Δηλαδή η παραγωγή ιδεών και σκέψεων σε καταιγιστικό βαθμό! Μέσα όμως από τη μεγάλη μου αυτή ταλαιπωρία κατάφερα με τη Χάρη και το Έλεος του Κυρίου να μάθω κάποια πράγματα και κατάλαβα πως οι λογισμοί μπορούν να μας βοηθήσουν αντί να μας κατατροπώσουν. Όπως λέει και ο ψαλμός ‘ Ώρυξαν προ προσώπου μου βόθρον και ενέπεσαν εις αυτόν’. Δηλαδή ‘ ετοίμασαν για μένα βαθύ και ολέθριο λάκκο αλλά έπεσαν αυτοί και όχι εγώ μέσα σ’αυτόν’. [56,7]
Αυτό κατεξοχήν μπορεί να γίνει στο μυστήριο της εξομολόγησης με την εξαγόρευση των λογισμών και με την υπακοή μας στις οδηγίες του πνευματικού! Είναι αρκετά δύσκολο να διακρίνουμε εμείς οι ίδιοι, ειδικά εκείνη την ώρα, από πού προέρχονται οι λογισμοί… από τα πάθη μας, από το διάβολο ή μήπως και από το Θεό! Ας πούμε ότι έχουμε ένα λογισμό ότι ο αδερφός μας μάς φθονεί, λέει για μας ψευδή λόγια και γενικά θέλει να μας βλάψει! Αν το λογισμό αυτόν τον έχει στείλει ο διάβολος, τον αγνοούμε, όπως κάθε τι που προέρχεται από αυτόν. Αν προέρχεται από εμάς, πάλι τον αγνοούμε, εκτός κι αν έχουμε φτάσει στο στάδιο του μόνιμου φωτισμού, πράγμα πολύ σπάνιο και δύσκολο! Αλλά και πάλι οι άγιοι που είχαν φτάσει σε αυτό το επίπεδο, δεν εμπιστεύονταν την κρίση τους για προσωπικά τους θέματα και εξαγόρευαν τους λογισμούς τους στους πνευματικούς. Οπότε εμείς τί εμπιστοσύνη να έχουμε σε ένα μυαλό που έχει υποστεί βλάβη; Άρα και στις δύο περιπτώσεις, αγνοούμε αυτό το λογισμό! Αν είναι ένας λογισμός – φωτισμός από το Θεό γιατί άραγε μας φωτίζει; Για να ταχθούμε εναντίον του αδερφού μας; Να πάμε να του κάνουμε κι εμείς κακό; Φυσικά και όχι! Σε μια μόνο περίπτωση μας φωτίζει ,να δούμε ένα πάθος του αδερφού μας… μας το εμπιστεύεται γιατί γνωρίζει ότι θα κάνουμε πολλή προσευχή για τον αδερφό μας , με πολλή αγάπη, και ίσως έτσι βοηθηθούμε και οι δυο!
Αν νομίζουμε ότι φωτιζόμαστε για να κατακρίνουμε , να συγκρουόμαστε, να εκδικούμαστε και γενικά να κάνουμε αντίθετα πράγματα από αυτά που έχει ζητήσει ο Χριστός, τότε φυσικά δεν είμαστε φωτισμένοι αλλά σκοτισμένοι! Οπότε και στις τρεις περιπτώσεις τί μας μένει; Η προσευχή και η αγάπη για τον αδερφό! Κι ας έλθουν όσοι λογισμοί θέλουν! Είναι μια απόφαση πως ό,τι και να γίνει δε θα κλονιστώ. Μα κι αν με θεωρούν χαζό; Κι αν εθελοτυφλώ; Δεν είναι μωρία να εθελοτυφλείς και να κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις! Μωρία έλεγαν οι εθνικοί και όλοι οι ορθολογιστές το κήρυγμα του Χριστού για την αγάπη προς τους εχθρούς. Για τους χριστιανούς όμως είναι καύχημα να βλέπουμε τον άλλο να μας κοροϊδεύει μπροστά στα μάτια μας κι εμείς να εμπιστευόμαστε περισσότερο και ολοκληρωτικά το Χριστό παρά τα μάτια μας! Ας προσευχόμαστε πάντα να μας δίνει αυτή τη μωρία ο Κύριος!
Τέλος, για τους λογισμούς που μας οδηγούν στα πάθη, πρέπει να λάβουμε τη γενναία ομολογία ότι γι’ αυτούς φταίμε πιο πολύ εμείς που επιθυμούμε τις αμαρτίες και όχι ο διάβολος που απλά βρίσκει έδαφος. Αυτοί οι λογισμοί μας οδηγούν σε αυτογνωσία, η αυτογνωσία στην ταπείνωση και η ταπείνωση στο Θεό! Όπου είναι ο θησαυρός μας θα είναι και η καρδιά μας ! Αν είναι στα πάθη, θα έχουμε ανάλογους λογισμούς, αν είναι ο νους μας στο Θεό, θα έχει ανάλογα καλούς λογισμούς! Χωρίς βέβαια να είναι και απόλυτο αυτό!(A.K.)

«Χαίρε των δακρύων της Εύας η λύτρωσις» (Ω)

Η Εύα, όταν έχασε τον Παράδεισο έκλαψε. Το παιδαγωγικό σχέδιο του Θεού είχε κιόλας αρχίσει να καρποφορή: τα δάκρυα της Εύας ετοίμαζαν τη δεύτερη Εύα, τη Θεοτόκο. Ο δρόμος της επιστροφής από την εξορία άρχισε με τα δάκρυα της Εύας...

Όλα τα μέτρα που πήρε ο Θεός, μετά την πτώσι των Πρωτοπλάστων, ήταν παιδαγωγικά. Σκόπευαν να διεγείρουν τις κοιμισμένες δυνάμεις του ανθρώπου. Να καθαρίσουν τα μάτια του απ’ τους καπνούς της πυρκαϊάς που άναψε ο Πειρασμός. Η εξορία του ανθρώπου από τον Παράδεισο ήταν και η σωτηρία του. Έτσι μπόρεσε να καταλάβη το λάθος του και κατώρθωσε να συνειδητοποιήση τις ευθύνες του και να πάρη ξανά το δρόμο της επιστροφής...

Τα δάκρυα της Εύας ήταν το προάγγελμα της νίκης. Απ’ τα δάκρυα αυτά ο Θεός έφτιαξε τη δεύτερη Εύα και Παρθένο Μαρία. Την μετάνοια της Εύας την υλοποίησε σε πρόσωπο, στο πρόσωπο της Θεοτόκου. Χωρίς τα δάκρυα της Εύας, δεν θα υπήρχε Θεοτόκος. Τα δάκρυα της Εύας πότισαν τα σπέρματα που γέννησαν τη Θεομήτορα.

Η Θεοτόκος, κατ’ επέκτασιν, είναι ο καρπός των δακρύων της ανθρωπότητος. Το χώμα της ανθρωπότητος, ποτισμένο με τη βροχή των δακρύων εκατομμυρίων ανδρών και γυναικών, έδωσε «καρπόν ευκλεή», την Παρθένο...

Και από το άλλο μέρος η Θεοτόκος έγινε η πηγή της χαράς για την ανθρωπότητα. Υπήρξε η νοητή πηγή «της Μερράς» (Έξοδ. ιε' 23), όπου τα πικρά δάκρυα της ανθρωπότητος μεταβλήθηκαν σε γλυκειά πηγή χαράς. Στο πρόσωπο της Θεοτόκου στέρεψαν τα δάκρυα της πρώτης Εύας και άνθισε το χαμόγελο της γλυκειάς ελπίδος.

Γιατί, όταν πλησιάζωμε τη «Ζωοδόχο Πηγή» δακρυσμένοι, στερεύουν τα δάκρυά μας; Διότι η παναγία ύπαρξίς της, ζυμωμένη με τα δάκρυα ολόκληρης της ανθρωπότητος, απορροφά όλα τα ανθρώπινα δάκρυα. Γι’ αυτό, κοντά στη Θεοτόκο δεν υπάρχουν πια δάκρυα... Όσοι ατενίζουν το γλυκό και ήρεμο πρόσωπο της Θεομήτορος μπορούν να βεβαιώσουν εκ πείρας τη θαυμαστή αυτή πραγματικότητα.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 28-29)

Ο ΠΑΛΛΑΔΙΟΣ αναφέρει με θαυμασμό τους υπεράνθρωπους αγώνες εκείνων που αφιερώθηκαν με την ψυχή και το σώμα στην λατρεία του Θεού, για να διατηρήσουν την αγγελική αρετή της αγνότητος.
Να μερικά από τα χαρακτηριστικά περιστατικά, που με πολλή ζωντάνια διηγείται:
Ενόχλησε κάποτε πολύ δυνατά το δαιμόνιο της σαρκικής επιθυμίας τον μακάριο Ευάγριο τον Διάκονο. Βγήκε λοιπόν από το κελλί του και στάθηκε όλη την κρύα νύχτα έξω ολόγυμνος, ώσπου παγώσανε οι σάρκες του.
Άλλος αγωνιστής, ο μαθητής του Οσίου Παμβώ Αμμώνιος, ούτε μια φορά δεν λυπήθηκε το σώμα του, αλλά όταν του ερχόταν σαρκική επιθυμία, το βασάνιζε με πυρωμένο σίδερο. Γι’ αυτό τον έβλεπαν σχεδόν πάντοτε πληγωμένο.
Κι ο γενναίος Φιλέρημος, που αργότερα έγινε Επίσκοπος, όταν ήταν νέος αγωνίστηκε σκληρά για να υποτάξει τα πάθη της σαρκός. Έμεινε μήνες κλεισμένος στο κελλί του και δεμένος με σιδερένιες αλυσίδες.
Δεν έτρωγε ποτέ ψωμί ή μαγειρεμένο φαγητό, αλλά ωμά λάχανα μόνο ή το πολύ βρεγμένα όσπρια. Πάλεψε σκληρά δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, μα στο τέλος βγήκε νικητής. Δεν τον ενόχλησε πια ο πόλεμος της σαρκός.

ΈΝΑΣ νέος μοναχός εξομολογήθηκε στον Αββά Ποιμένα πως πολεμούνταν από δύο πάθη, από θυμό και από σαρκική επιθυμία.
- Άκουσε, παιδί μου, τι λέει ο προφήτης Δαβίδ: «Τον μεν λέοντα εφόνευσα με κεραυνοβόλο κτύπημα, την δεν άρκτον έπνιξα». Ξέρεις τί εννοεί με τούτο; Ότι τον θυμό πρέπει να τον κόβουμε αμέσως με την μακροθυμία, ενώ την σαρκική επιθυμία να την μαραίνουμε με τον σωματικό κόπο και την ευλογημένη νηστεία.

ΚΑΠΟΙΟΣ άλλος νέος πήγε στενοχωρημένος στον Αββά Φωκά.
- Δεν αντέχω πια τον πόλεμο της σαρκός, Γέροντα, του είπε. Θα πάω να κλειστώ στην σπηλιά που είναι πάνω στον βράχο. Καλύτερα να πεθάνω από την πείνα, παρά να νικηθώ από την άλογη επιθυμία. Μόνο κάνε αγάπη και φέρε μου ύστερα από σαράντα ημέρες την θεία Κοινωνία. Αν όμως στο μεταξύ έχω πεθάνει, θάψε με.
Ο Γέροντας θαύμασε την γενναία απόφαση του νέου. Όταν πέρασαν οι σαράντα μέρες, πήρε τα Άχραντα Μυστήρια να κοινωνήσει τον αδελφό. Πλησιάζοντας το απόκρημνο σπήλαιο, ένιωσε αφόρητη δυσοσμία και σκέφτηκε πως θα είχε πεθάνει ο αθλητής. Τον βρήκε μισοπεθαμένο από την ασιτία.
Τον κοινώνησε κι ύστερα έβρεξε λίγο ψωμί στο κρασί που είχε φέρει μαζί του, και το έβαλε στο στόμα του. Με την Χάρη των Μυστηρίων συνήλθε ο νέος και ακολούθησε τον Γέροντα. Από την ίδια στιγμή εξαφανίστηκε κι ο βασανιστικός πόλεμος.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 30-31 )