34. Πολλοί άνθρωποι αγνοούν τον Θεό, τον εαυτό τους και τους εχθρούς της σωτηρίας τους, που έτσι εύκολα κυριεύουν αυτές τις αφώτιστες ψυχές και τις τραβούν προς την απώλεια.

35. Όταν η Γραφή λέγη στον εσωτερικό μας άνθρωπο: «Έγειρε ο καθεύδων και ανάστα εκ των νεκρών» (Εφεσ. ε' 14), εννοεί τον πραγματικό ύπνο της ψυχής, που μοιάζει πολύ με τον συνηθισμένο ύπνο του σώματος. Και όταν η Εκκλησία ψάλλη: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις;», εννοεί τον πραγματικό ύπνο της καρδιάς και δεν μιλά καθόλου αλληγορικά. Όταν το σώμα κοιμάται, παύει να έχει συναίσθησι. Έτσι και η ψυχή. Όταν κοιμάται, παύει να έχη συναίσθησι. Έτσι και η ψυχή. Όταν κοιμάται τον ύπνο της αμαρτίας, είναι αναίσθητη σε κάθε τι που αφορά την πίστι, την ελπίδα και την αγάπη.
Και όμως, ο Υιός του θεού ήλθε στον κόσμο για να μας ξυπνήση απ’ αυτόν τον πνευματικό ύπνο. Γι’ αυτόν τον σκοπό δίδαξε, θαυματούργησε, πέθανε πάνω στον Σταυρό, ανέστη, ανελήφθη. Η ψυχή του αμετανόητου αμαρτωλού δεν είναι σε θέσι να τα καταλάβη και να τα εκτιμήση αυτά. Δεν έχει την ικανότητα να νοιώση τις ευεργεσίες του Θεού. Κοιμάται βαθειά και δεν την απασχολούν καθόλου η πίστις, η ελπίδα και η αγάπη. Δεν φοβάται τον αδέκαστο Κριτή, τον ακοίμητο σκώληκα, το πυρ το εξώτερο. Κοιμάται και δεν ακούει, δεν βλέπει, δεν αισθάνεται. Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο σωματικός ύπνος αρχίζει με το θόλωμα της διανοίας. Πρώτη η διάνοια αποκοιμάται και ύστερα το σώμα. Τα μάτια κλείνουν και παύουν να βλέπουν. Τα αφτιά δεν ακούνε. Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή που κοιμάται τον ύπνο της αμαρτίας. Αλλά η ψυχή είναι ικανή πάντως να βλέπη με τα μάτια τα δικά της, ακόμη και κατά τον ύπνο, καθώς είναι γραμμένο στο Άσμα Ασμάτων: «Εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί» (ε’ 2).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 32-33)

32. Συλλογίσου, πως βλέπεις το απρόσιτο Φως, από το οποίο πηγάζει το φως του ήλιου, της σελήνης και των άστρων. Ότι βλέπεις την άπειρο Αγάπη, που έστειλε τον Μονογενή Υιό της στον κόσμο για να σώση τον κόσμο από τον αιώνιο θάνατο (Ιω. γ’ 16, 17). Ότι ατενίζεις την Άναρχο Ωραιότητα, από την οποία προέρχονται όλες οι ομορφιές της κτίσεως και, μαζί τους, εκείνη του ανθρώπου. Συλλογίσου, πως βλέπεις τον Δημιουργό του ουρανού και της γης, όλον αγάπη και λάμψι, μέσα στο απρόσιτο φως της τελειότητός του. Τι θα αισθανόσουν σ’ αυτή την περίπτωση; Η χριστιανική πίστη μας ετοιμάζει γι’ αυ4ή τη θέα.
Παρατήρησε τα φυτά. Σ’ αυτά είναι έκδηλος μία θαυμαστή σοφία, που εμφανίζεται σε κάθε μέρος τους. Μία ζωοποιός δύναμις, ενισχύοντας και διατηρώντας κάθε μέρος του φυτού, μέσα σε ιδιαίτερες συνθήκες. Μία παντοδυναμία, με την οποία η Άναρχος Σοφία αλλάζει την όψι της αμόρφου ύλης τόσο αβίαστα και ομαλά, κάνοντας να φανούν οι σκοποί μιας υπερβατικής Πρόνοιας. «Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας!» (Ψαλμ. ργ’ 24).

33. Ένα αντικείμενο, που το ηλιακό φως δεν πέφτει πάνω του, παραμένει αόρατο. Ένα άλλο, έστω και μικρό και πολύ μακρυνό, είναι ορατό, γιατί αντανακλά τον ήλιο. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Όσοι, με τη ζωή τους, δεν αντανακλούν τον Ήλιο της Δικαιοσύνης, τον Χριστό, δεν διακρίνονται. Όσοι όμως τον αντανακλούν, είναι ορατοί και από πολύ μεγάλη απόστασι. Λάμπουν στον κόσμο σαν φωστήρες. Πρόκειται για τους Αγίους. Μερικοί απ’ αυτούς λάμπουν σαν τον ήλιο, άλλοι σαν το φεγγάρι, άλλοι σαν τα άστρα.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 31-32)

678.Ερώτηση. 
Επειδή έχει γραφεί, «μακάριοι είναι οι ειρηνοποιοί»13, άραγε είναι καλό να φροντίζομε για την ειρήνη όλων;
Απόκριση
Είναι καλύτερο το να ειρηνοποιεί κάνεις την καρδιά του. Και αυτό αρμόζει στον καθένα, και μακάριος είναι εκείνος που κάνει αυτό. Το να ειρηνοποιεί όμως εκείνους που μάχονται δεν είναι του καθενός, αλλά εκείνων που μπορούν να παρέλθουν αυτό χωρίς βλάβη. Ο ασθενής οφείλει να χαίρεται με την ειρήνη όλων, να μη επιχειρεί όμως να μεσιτεύει για την ειρήνη του καθενός, παρά μόνο των αγαπητών του κατά Θεόν, και αυτό να το κάνει, όταν δεν υπάρχει γι’ αυτόν ζημία ψυχής.
(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18Γ, σελ.283)

Ο ηγούμενος κάποιου κοινοβίου, πολύ ευλαβής και ενάρετος, έκανε κάθε μέρα την προσευχή:
- Σε παρακαλώ, Κύριε, μή με χωρίσεις από τα πνευματικά μου παιδιά στην άλλη
ζωή, αλλά αξίωσέ με να απολάυσουμε όλοι μαζί την ουράνια μακαριότητα.
Κάποτε όμως τον πληροφόρησε ο Θεός, με τον ακόλουθο τρόπο, ότι ο καθένας ετοιμάζει μόνος, με τα έργα του, τη μελλοντική του αποκατάσταση.

Πλησίαζε η πανήγυρη μιας γειτονικής μονής και τον προσκάλεσαν, αυτόν και τη συνοδεία του. Αποφάσισε να μην πάει, αποφεύγοντας έτσι τις τιμές που συνήθως του απέδιδαν εκεί. Την παραμονή όμως άκουσε στον ύπνο του μια μυστηριώδη φωνή να τον διατάζει να πάει οπωσδήποτε, αφού στείλει νωρίτερα τους υποτακτικούς του . Ο ηγούμενος υπάκουσε στη θεία προσταγή.
Μόλις ξημέρωσε, πρόσταξε τους μαθητές του να ξεκινήσουν για τον γειτονικό κοινόβιο. Στον δρόμο τους συνάντησαν, πεσμένο κάτω, ένα δυστυχισμένο γέρο. Τον ρώτησαν τί του συνέβει.
- Είμαι άρρωστος, τους αποκρίθηκε με κόπο, και δεν άπαυσε ν’ αναστενάζει. Πήγαινα στο γιατρό με το ζώο μου, αλλά όταν έφτασα σε αυτό το μονοπάτι, μ’ έριξε κάτω και έφυγε. Τί έγινε και εγώ δεν ξέρω. Και δεν βρέθηκε ένας άνθρωπος να με βοηθήσει να σηκωθώ!
Τα τελευταία λόγια τα πρόφερε με πολύ παράπονο.
-Τί να σου κάνουμε γέροντα; του είπαν οι μοναχοί. Είμαστε και εμείς πεζοί και βιαστικοί.
Συνέχισαν έτσι το δρόμο τους για να φτάσουν στην ώρα τους στην πανήγυρη, αφήνοντας στη μέση του δρόμου αβοήθητο τον φτωχό γέρο...

Σε λίγο, να και ο ηγούμενος. Είδε τον άνθρωπο σε κακή κατάσταση. Έσκυψε πάνω του με συμπόνια. Άκουσε τα βάσανά του και έκπληκτος τον ρώτησε:
-Μα καλα, δεν πέρασαν από εδώ πριν από λίγο κάτι νέοι μοναχοί; Γιατί δεν τους σταμάτησες να σε βοηθήσουν; Θα πρέπει, χωρίς άλλο, να σε είδαν.
- Με είδαν και με ρώτησαν, αββά, είπε με λύπη και ο γέρος. Μου είπαν όμως πως ήταν πεζοί και βιαστικοί, και δεν μπορούσαν να μου κάνουν τίποτε.
Ο ηγούμενος αναστέναξε βαθιά ντροπιαζμένος από τη συμπεριφορά των υποτακτικών του.
- Αν στηριχτείς πάνω μου, θα μπορέσεις να περπατήσεις λίγο;
- Αδύνατο να κινηθώ, πάτερ.
- Έλα λοιπόν να σ’ ανεβάσω στους ώμους μου, είπε ο ηλικιωμένος ηγούμενος αποφασιστικά, και ο Θεός θα βοηθήσει να φτάσουμε εκεί που πηγαίνεις.
- Δεν μπορείς να με κουβαλήσεις τόσο δρόμο πάνω στους ώμους σου. Μήπως
είσαι και εσύ νέος; Πήγαινε αββά, στη δουλειά σου και μη χασομεράς άδικα για εμένα. Ευχήσου μόνο να μ’ελεήσει ο Θεός.
- Δεν σ’αφήνω έτσι, σε τέτοια κατάσταση διαμαρτυρήθηκε ο άνθρωπος του
Θεού. Θα σε πάω στην πόλη!

Με πολύ κόπο ανέβασε τον άρρωστο στους αδύνατους ώμους του. Το βάρος στην αρχή του φάνηκε ασήκωτο. Με μεγάλη δυσκολία κατόρθωνε να σέρνει τα πόδια του. Προχωρούσε πολύ αργά. Σε λίγο όμως έγινε κάτι παράδοξο. Το φορτίο σιγά σιγά ελάφρυνε, ώσπου σε μια στιγμή του φάνηκε πως του έφυγε από την πλάτη. Σήκωσε το κεφάλι να δει τί συμβαίνει. Στη θέση του φτωχού γέρου, που είχε πάρει στους ώμους του, στεκόταν ένας άγγελος.
- Μ’ έστειλε ο Κύριος να σε πληροφορήσω, του είπε, πως μόνο τότε θ’ αξιωθούν
οι μαθητές σου να βρεθούν μαζί σου στη βασιλεία Του, όταν ακολουθήσουν τα ίχνη σου. Διαφορετικά, άδικα κοπιάζεις και προσεύχεσαι γι’ αυτούς. O Θεός αμείβει τον καθένα κατά τα έργα του.
Αυτά είπε ο άγγελος και πέταξε στον ουρανό. Ο ηγούμενος, συλλογισμένος, γύρισε πίσω στο μοναστήρι του για να αρχίσει να κάνει καινούργιο αγώνα. Χρειαζόταν ακόμη κοπιαστική δουλειά για να καλλιεργήσει την αγάπη στους υποτακτικούς του.

(Χαρίσματα και χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος γ᾽, σελ.24-26)

-    Γέροντα, γιατί πέφτω συνέχεια στην γαστριμαργία;
-    Γιατί εκεί έχεις αδυναμία. Ο διάβολος πολεμάει το φυλάκιο που είναι αδύνατο· τα άλλα που είναι οχυρωμένα καλά δεν τα χτυπάει. «Αν καταλάβω αυτό το φυλάκιο, λέει, εύκολα θα καταλάβω ένα-ένα και όλα τα άλλα φυλάκια». Γι’ αυτό, το αδύνατο φυλάκιο πρέπει να οχυρώσης καλά.
-    Γέροντα, πελαγώνω, όταν βλέπω τα πάθη μου.
-    Να μην πελαγώνης ούτε να δειλιάζης. Με θάρρος να παίρνης ένα-ένα τα πάθη σου, αρχίζοντας τον αγώνα σου από το πιο μεγάλο. Στην αρχή βοηθάει να μην τα λεπτολογής, αλλά να χτυπάς και να ξερριζώνης τα πιο χοντρά που βλέπεις. Και καθώς θα αχρηστεύωνται οι ρίζες των μεγάλων παθών, θα ξεραίνωνται και οι λεπτές ρίζες από τα μικρότερα πάθη. Επομένως, όταν ξερριζώσης ένα μεγάλο πάθος, μαζί με αυτό θα ξερριζωθούν και άλλα μικρότερα.
-    Γιατί, Γέροντα, ενώ παίρνω πολλές αποφάσεις να αγωνισθώ με ζήλο κατά των παθών μου, τελικά δεν τις πραγματοποιώ;
-     Γιατί παίρνεις πολλές αποφάσεις μαζί. Τα πάθη, όπως και οι αρετές, αποτελούν μια αλυσίδα. Το ένα πάθος είναι συνδεδεμένο με το άλλο και η μία αρετή είναι συνδεδεμένη με την άλλη, όπως τα βαγόνια του τραίνου είναι ενωμένα το ένα με το άλλο και όλα ακολουθούν το πρώτο. Αν λοιπόν αποφασίσης να αγωνισθής για αρκετό διάστημα, για να κόψης ένα συγκεκριμένο πάθος και να καλλιεργήσης την αντίστοιχη αρετή, θα το πετύχης. Και μαζί μ’ αυτό το πάθος που θα κόψης, θα απαλλαγής και από άλλα πάθη και θα αναπτυχθούν οι αντίστοιχες αρετές. Ας πούμε ότι ζηλεύεις· αν αγωνισθής να μη ζηλεύης, θα καλλιεργήσης την αγάπη, την καλωσύνη, και συγχρόνως θα απαλλαγής από τον θυμό, από την κατάκριση, από την κακία, από την λύπη.
-    Γέροντα, ένα πάθος ή μία κακή συνήθεια είναι καλύτερα να τα κόψης μια και έξω ή σιγά-σιγά;
-     Αν μπορής να τα κόψης μια και έξω, είναι καλύτερα, γιατί διαφορετικά αφήνουν... δέκατα. Δεν χρειάζεται καθυστέρηση. Όταν περνάη κανείς ένα ποτάμι, ιδίως χειμώνα καιρό, προσπαθεί να το περάση όσο πιο γρήγορα μπορεί, γιατί θα παγώση. Αν το περάση γρήγορα, μέχρι να κρυώση, θα ζεσταθή πάλι. Βλέπεις, και τα άλογα, όταν τα δένουν, αν θέλουν να ελευθερωθούν, κόβουν το σχοινί απότομα. Με τον πειρασμό θέλει απότομα κόψιμο το σχοινί.
-     Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Απάθεια είναι, όχι το να μην αισθάνεται κανείς τα πάθη, αλλά το να μη δέχεται αυτά». Μπορεί και ο απαθής να έχη προσβολή από πάθη;
-    Μπορεί αλλά, ό,τι και να του πετάξη ο διάβολος, καίγεται από την θεία φλόγα που έχει ανάψει μέσα του. Ο διάβολος δεν παύει να προσβάλλη τον άνθρωπο, αλλά, όταν ο άνθρωπος δεν δέχεται τις προσβολές του εχθρού, τότε καθαρίζει η καρδιά του και κατοικεί πια μέσα του ο Χριστός. Η καρδιά του μετατρέπεται σε καμίνι, σε «βάτο καιομένη», καί, ό,τι και αν πέση μετά μέσα, καίγεται.

(Αγἰου Παϊσἰου του Αγιορεἰτου Λὀγοι Ε῾. ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ, σελ.31-33)

ΈΝΑΣ ΑΔΕΛΦΟΣ, ενώ έπιασε να ράψει τα χερούλια στα ζεμπίλια που είχε έτοιμα για την αγορά, άκουσε τον γείτονά του να μονολογεί:
- Τί να κάνω που έφτασε η αγορά και δεν έχω ετοιμάσει ακόμη τα χερούλια για τα ζεμπίλια μου ο αμελής;
Τότε ο αδελφός πήρε τα δικά του χερούλια και τα πἠγε στον γείτονά του.
- Αυτά μου περισσεύουν, του είπε. Μήπως σου χρειάζονται; Εκείνος τα δέχτηκε με ανακούφιση, σαν δώρο σταλμένο από τον Θεό, χωρίς να υποπτεύεται καν πως ο αδελφός του άφησε ατέλειωτο το εργόχειρό του για να τον αναπαύσει.

ΔΥΟ συνασκητές αγρυπνούσαν μια νύχτα στο εργόχειρο. Έφτιαχναν κλωστή από καννάβι, για να πλέξουν ύστερα σχοινί. Μα η κλωστή του ενός διαρκώς κοβόταν. Άρχισε κι αυτός να χάνει την υπομονή του και να θυμώνει με τον άλλον που η δουλειά του προχωρούσε ομαλά. Εκείνος όμως το κατάλαβε και, για να μην στενοχωριέται ο, αδελφός του, κάθε φορά που του έσπαζε η κλωστή, έκοβε με τρόπο και την δική του. Έτσι έμεναν στο ίδιο σημείο και οι δύο και η δουλειά τελείωσε χωρίς να συμβεί μεταξύ τους δυσαρέσκεια.

ΈΝΑΣ ΑΡΧΑΡΙΟΣ μοναχός πήγε σε κάποιον Γέροντα να πάρει οδηγίες. Συνομίλησαν πολλή ώρα για πολλά πράγματα γύρω από τήν ζωή τους. Ωφελημένος ο νέος και με ψυχική ικανοποίηση σηκώθηκε να φύγει.
- Συγχώρεσέ με, Αββά, είπε, καθώς έβαζε μετάνοια στον Γέροντα, σε εμπόδισα από την προσευχή σου με την επίσκεψή μου σήμερα.
- Δική μου προσευχή, παιδί μου, αποκρίθηκε με καλοσύνη ο αγαθός Γέροντας, είναι να σε αναπαύσω και να σε στείλω ωφελημένο ψυχικά πίσω στο κελλί σου.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 22-23)

Ο άνθρωπος έχει την τάση και τον πόθο να επεκτείνει τις γνώσεις του, να ανοίγει νέους ορίζοντες γύρω του, να προβαίνει σε ολοένα μεγαλύτερες ανακαλύψεις για τον κόσμο, το σύμπαν, τους πλανήτες… σπουδάζει, παίρνει μάστερ, εντρυφά διαρκώς σε νέα επιστημονικά πεδία, βάζει καινούριους στόχους… έφτασε μέχρι την κλωνοποίηση και την αποκωδικοποίηση του DNA… αγωνίζεται να γίνει Θεός αλλά δε σκέφτεται καθόλου να ρίξει και μια ματιά μέσα του, εκεί που υπάρχει ο Αληθινός Θεός!
Η ραγδαία εξέλιξη στις επιστήμες και την τεχνολογία καταδεικνύει έναν άνθρωπο που έχει απορροφηθεί από τη δίψα του για νέες ανακαλύψεις έξω από αυτόν και με καμία διάθεση και πρόθεση να ανακαλύψει τί συμβαίνει μέσα σε αυτόν. Όλος του ο κόσμος και όλη του η ζωή περιστρέφονται γύρω από τις μελέτες του , τα πειράματα του, τις διατριβές του, τα ευρήματα του… η ευτυχία του εξαρτάται από τις προόδους που σημειώνει στα πονήματα του. Όμως δεν έχει καταφέρει ακόμα τη σπουδαιότερη ανακάλυψη! Τί ειρωνία! Να είναι άνθρωπος της έρευνας και να έχει αφήσει ανεξερεύνητη την ψυχή του… να μην έχει ανακαλύψει το θησαυρό που κρύβεται μέσα του… το Θεό! Το Θεό που βρίσκεται τόσο κοντά του αλλά και τόσο μακριά του!
Έτσι λοιπόν ενθουσιάζεται, είναι υπερήφανος για τον εαυτό του, παίρνει βραβεία αλλά θέλει συνέχεια κι άλλο… νιώθει ανικανοποίητος, υπάρχει ακόμα μέσα του ένα κενό, δεν είναι αληθινά ευτυχισμένος… έχει επιτυχία, δόξα, χρήμα, αναγνώριση αλλά νιώθει τόσο μόνος και θλιμμένος! Η ψυχή του λιμοκτονεί… δεν έχει οξυγόνο… γιατί έχει ανάγκη από πνευματική τροφή, έχει ανάγκη από το Θεό της! Του ξέφυγε η ανακάλυψη που θα εξαφάνιζε όλες τις προηγούμενες… που μπροστά της καμία δεν θα είχε πια την αξία που της προσέδιδε… που θα τον πέταγε στα ουράνια!
Και όταν επιτέλους συναντήσει το Θεό που κατοικεί μέσα του θα καταλάβει πως δεν είναι μόνος και πως δε χρειάζεται πια να είναι θλιμμένος… και θα καταλάβει επίσης πως όλα όσα έχει καταφέρει μέχρι τώρα δεν τα κατάφερε μόνος του… κάποιος του άνοιγε το δρόμο! Και τότε θα νιώσει πως χωρίς Εκείνον τίποτα καλό δεν μπορεί να επιτύχει! ‘ Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν’ [ Ιω.15,5]. Δηλαδή, ‘ Χωρίς εμένα και χωρίς να έχετε τη ζωτική δύναμη που πηγάζει από εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για τη δικαίωση και τον εξαγνισμό σας’. Κι ένας καινούριος κόσμος θα ανοιχτεί μπροστά του και ένας νέος ορίζοντας θα μαγνητίζει πλέον το βλέμμα του… αυτός που οδηγεί στη Βασιλεία των Ουρανών και στην Αληθινή Ζωή!

Άγιος Νεκτάριος: Οι επίσκοποι είναι ισότιμοι μεταξύ τους αφού είναι ίσοι και διάδοχοι του αποστολικού αξιώματος! 

[...] Όλοι οι Απόστολοι είχαν τη δύναμη να συγκροτούν και να ανεγείρουν εκκλησίες, τέλεια καταρτισμένες, ανεξάρτητες και αυτοκέφαλες.
Γι’ αυτό και οι αξιώσεις που εγείρει η Δυτική Εκκλησία σχετικά με τον Επίσκοπο Ρώμης ότι είναι διάδοχος του κορυφαίου των Αποστόλων Πέτρου είναι ατοπότατες αφού αρνούνται στους λοιπούς Αποστόλους το αποστολικό αξίωμα, τη δύναμη και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, τη χειροτονία τους σε αρχιερείς και λειτουργούς των θείων μυστηρίων της Εκκλησίας και την απολύτρωση των Εκκλησιών που αυτοί ίδρυσαν, η οποία απολύτρωση δεν θα υπάρξει αφού σε αυτούς θα λείπει το αρχιερατικό αξίωμα.
Πόσα άτοπα προκύπτουν από αυτό είναι σε όλους φανερό, εκτός όσων έχουν την άτοπη αυτή θέση.

Όλοι λοιπόν οι επίσκοποι είναι ισότιμοι μεταξύ τους;
Μάλιστα, αφού είναι ίσοι και διάδοχοι του αποστολικού αξιώματος.

(Απόσπασμα από το βιβλίο «Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Σπουδάζοντας με έναν Άγιο» των εκδόσεων Άθως. Απόδοση στην νέα ελληνική Ευανθία Χατζή.)

Η αγάπη κατεξοχήν γνώρισμα των μαθητών του Χριστού - Αγίου Νεκταρίου, Πενταπόλεως. 

Αγάπη! Θείο ιδίωμα, διότι ο Θεός είναι αγάπη. Γι’ αυτό και όποιος μένει μέσα στην αγάπη, στον Θεό μένει και ο Θεός μένει σ’ αυτόν. Η αγάπη είναι αγαθή διάθεση της ψυχής, εξαιτίας της οποίας η ψυχή δεν προτιμά τίποτα άλλο πέρα από τη γνώση του Θεού. Η αγάπη διδάσκει την τήρηση των θείων εντολών. Σαφές αποδεικτικό της αγάπης μας προς τον Θεό είναι η τήρηση των θείων νόμων του. Η αγάπη προς τον Θεό, οδηγεί στην τήρηση των εντολών, που μας οδηγούν κι αυτές στη γνώση του Θεού. Αυτός που έχει δεχθεί τον θείο έρωτα, καταφρονεί καθετί γήινο. Έχει νικήσει τις ηδονές του κόσμου. Βλέπει πάνω από πλούτη και δόξες και τιμές ανθρώπων. Αυτός θεωρεί ότι το υφαντό της αράχνης δεν διαφέρει σε τίποτα και δεν υστερεί από το βασιλικό πορφυρό ένδυμα. Ούτε οι πολύτιμοι λίθοι από τα βότσαλα που στολίζουν τις όχθες των ποταμών. Δεν θεωρεί πρώτη ευτυχία την υγεία του σώματος και δεν αποκαλεί συμφορά την ασθένεια. Ούτε τη φτώχεια ονομάζει δυσβάστακτη. Ούτε τον πλούτο και την ευχαρίστηση τα αντιλαμβάνεται ως αληθινή ευδαιμονία· αλλά μοιάζει με το ρεύμα του ποταμού που τρέχει στα φυτεμένα πλάι στις όχθες δέντρα και κανένα απ’ αυτά δεν ανακόπτει την πορεία.
Αληθινά, η πνευματική αγάπη είναι σαν πόλη οχυρωμένη, η οποία δεν είναι δυνατόν να καταληφθεί από επιθέσεις και πολιορκίες του Διαβόλου, ούτε κρυφά, ούτε φανερά, διότι δεν μπορεί να καταλήξει ποτέ μία κατεστραμμένη πόλη του Σατανά, καθότι φυλάγεται από τον Δεσπότη Χριστό. Αρκεί λοιπόν να υπάρχει το κόσμημα της αγάπης για να μας δείξει τον ακριβή μαθητή του Χριστού, όχι μόνο σε μας που πιστεύουμε αλλά και στους απίστους. Γιατί ο ίδιος ο Χριστός έλεγε ότι απ’ αυτό θα αναγνωρίζονται όσοι είναι μαθητές του: αν αγαπούν ο ένας τον άλλον. Ώστε, αυτό είναι το μεγαλύτερο σημάδι απ’ όλα, μέσω του οποίου αναγνωρίζεται ο γνήσιος μαθητής του Κυρίου. Και αν κάποιοι κάνουν μύρια θαύματα αλλά εναντιώνονται ο ένας στον άλλον, θα περιφρονηθούν και θα γελοιοποιηθούν ακόμη και από τους απίστους. Όπως και το ακριβώς αντίθετο: ακόμη κι αν δεν κάνουν κανένα θαύμα, αγαπούν όμως ο ένας τον άλλον, τότε παραμένουν σεβάσμιοι και απόρθητοι.

Η αγάπη είναι εικόνα των μαθητών του Κυρίου, το χαρακτηριστικό των δούλων του Θεού, το γνώρισμα των Αποστόλων· διότι απ’ αυτό όλοι τους αναγνωρίζουν.

Αγάπη, εξαιρετικό αγαθό, κατεξοχήν γνώρισμα των μαθητών του Χριστού.
Τον χριστιανό τον χαρακτηρίζει η αγάπη η οποία είναι το μεγαλύτερο απ’ όλα τα θαύματα. Αυτή είναι φύλακας και συνεργός και όλων των άλλων αρετών. Και όπως τα δεσίματα συγκρατούν τις οικοδομές, έτσι κι αυτή οδηγεί στην τελειότητα και συγκρατεί τα μέλη του σώματος. Πάντα εκείνη, όταν είναι παρούσα, τα συσφίγγει, όταν λείπει διαλύονται ή ελέγχονται ως προσποιητά και κενά. Η αγάπη ουδέποτε υποχωρεί, δηλαδή ποτέ δεν αστοχεί, αλλά τα πάντα κατορθώνει, για τον λόγο ότι είναι καλύτερη από οτιδήποτε άλλο, δεν διαλύεται, δεν διακόπτεται, δεν σταματιέται, αλλά θα παραμείνει και στον μέλλοντα αιώνα και ενώ όλα τα άλλα θα έχουν πια καταργηθεί. Δεν καταστρέφεται αλλά μένει πάντα σίγουρη και αδιασάλευτη, πάντοτε αμετακίνητη. Η αγάπη ουδέποτε μειώνεται κι αν ακόμη οι άλλοι επαναστατούν κι αν μάχονται και ζητούν τα πρωτεία κι αν τους εξερεθίζει ο φθόνος κι αν «χειρών άρχωσιν αδίκων», κι αν φέρουν τα πάνω κάτω, η αγάπη που εδραιώθηκε στην αρετή ουδέποτε εκπίπτει.
Ο Θεός που αποκαλείται Αγάπη, δεν νοείται σαν ένα απλό συναίσθημα, αλλά είναι ο ίδιος κατ’ ουσίαν Αγάπη, αγαπάει τα δημιουργήματά Του και τα φροντίζει.

Ο Θεός μας λοιπόν είναι Αγάπη και περισσότερο χαίρεται να το ακούει αυτό, παρά οτιδήποτε άλλο.

(Απόσπασμα από το βιβλίο: «Το γνώθι σαυτόν — κείμενα αυτογνωσίας» — Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Εκδόσεις Άθως, Σεπτέμβριος 2014, σελ. 127-130.)

Η πνευματική ζωή είναι βασική προϋπόθεση για την καλή αποκατάσταση

-Γέροντα, η τάδε που σας είπε ότι σκέφτεται τον Μοναχισμό μου είπε ότι ένας συμφοιτητής της την ρώτησε γιατί δεν πάει στον κινηματογράφο
και δεν βγαίνει έξω με τα αγόρια. Τί έπρεπε να του απαντήση;
-Έπρεπε να του πή: «Τέτοια ερώτηση ούτε ο αδελφός μου μου έκανε ποτέ και μου την κάνεις εσύ;».
-Μετά από λίγες μέρες την συνάντησε έξω από την Σχολή της - αυτή δεν τον είχε δει - και την έπιασε από τον ώμο.
Εκείνη του είπε μόνον ένα «γειά σου» και μπήκε αμέσως μέσα.
-Όχι, δεν έκανε καλά! Σ’ αυτήν την περίπτωση έπρεπε να αντιδράση, γιατί, έτσι όπως φέρθηκε, μπορεί να του έδωσε την εντύπωση
ότι δέχθηκε αυτήν την εκδήλωσή του, οπότε εκείνος θα το ξανακάνη. Η ηλικία στην οποία βρίσκεται τώρα είναι λίγο δύσκολη
και δεν την ωφελεί να κάνη συντροφιά με αγόρια. Ούτε χρειάζεται να μιλάη μαζί τους, τάχα για να τα βοηθήση.
Και αν αποφασίση να δημιουργήση οικογένεια, όταν γνωρίση ένα καλό παιδί, πρέπει να το πη στους γονείς της.
Αυτοί θα εξετάσουν αν έχη τις προϋποθέσεις να κάνουν μια καλή οικογένεια.
Αλλά τώρα που δεν έχει ακόμη αποφασίσει ποιά ζωή θα ακολουθήση, δεν την βοηθάει να μιλάη με τα αγόρια, γιατί ζαλίζεται χωρίς λόγο
και χάνει την γαλήνη της. Όσα παιδιά ασχολούνται με τέτοια είναι τα καημένα πολύ ζαλισμένα και συνέχεια ταραγμένα, δεν έχουν γαλήνη.
Το πρόσωπό τους και τα μάτια τους είναι αγριεμένα.
Η έλξη του γυναικείου φύλου από το ανδρικό, και το αντίθετο, υπάρχει στην φύση του ανθρώπου.
Αλλά να της πής ότι τώρα δεν είναι καιρός γι’ αυτό. Να κοιτάξη τις σπουδές της. Τα παιδιά που καλλιεργούν αυτήν την έλξη από μικρά,
γυρίζουν εκεί το κουμπί πριν έρθη η κατάλληλη ώρα, και ύστερα, όταν έρθη εκείνη η ώρα, το κουμπί είναι ήδη γυρισμένο
και δεν μπορούν να χαρούν, γιατί έζησαν αυτήν την χαρά, τότε που δεν ήταν κατάλληλος καιρός.
Ενώ, όσα παιδιά προσέχουν, χαίρονται περισσότερο, όταν έρθη ο κατάλληλος καιρός, και μέχρι τότε έχουν πολλή γαλήνη.
Βλέπεις, μερικές μητέρες που έχουν ζήσει αγνά πόσο ειρηνικές είναι, παρόλο που έχουν ένα σωρό σκοτούρες;
Εγώ πάντοτε τονίζω, ο νέος πριν από τον γάμο να προσπαθή να ζή, όσο πιο πνευματικά μπορεί, και να διατηρή την αγνότητα του
η οποία του εξασφαλίζει την διπλή υγεία. Η πνευματική ζωή είναι βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε ζωή ακολουθήση κανείς.
Ο κόσμος έχει γίνει σαν ένα χωράφι με σιτάρι που αρχίζει να σταχυάζη και μπαίνουν μέσα γουρούνια και το τσαλαπατούν.
Και τώρα φαίνονται ανακατεμένα χόρτα, λάσπες, στάχυα, και που και πού, σε καμμιά άκρη, υπάρχει και κανένα στάχυ όρθιο.
Όσο περισσότερη πνευματική εργασία κάνει κανείς στα νεανικά του χρόνια, τόσο πιο εύκολα θα είναι όλα αργότερα σε όποια ζωή κι αν διαλέξη.
Όσο καλύτερα οπλισθή και προετοιμασθή πριν από την μάχη, τόσο πιο εύκολα θα είναι στον πόλεμο, όταν θα πέφτουν γύρω του οι σφαίρες ή θα βομβαρδίζουν.
Έως ότου έρθη ο καιρός να αποφασίση λ.χ. μια κοπέλα αν θα γίνη μοναχή ή μια καλή μητέρα, απαραίτητη είναι η αγνή ζωή.
Γι’ αυτό να προσπαθήση, όσο μπορεί, να προοδεύη στα μαθήματα της.
Όταν προσέχη τα μάτια της και τα αυτιά της και διώχνη τους άσχημους λογισμούς, λιγώτερα θα έχη να πετάξη αργότερα.
Ή ένας νέος, όταν συναντάη μια καλή κοπέλα, να προσπαθή να βάζη καλό λογισμό. Να την θεωρή σαν ζωντανή εικόνα μιας Αγίας.
Ή, αν συναντήση μια παραστρατημένη κοπέλα, να την δη σαν αδελφή του και να λυπηθή γι’ αυτήν, όπως θα λυπόταν για το κατάντημα της αδελφής του,
γιατί όλοι είμαστε παιδιά του Αδάμ.
-Σήμερα όμως, Γέροντα, στα πανεπιστήμια κ.λπ. υπάρχουν πολλοί πειρασμοί για έναν νέο.
-Να συνδεθή με πνευματικά παιδιά, για να βοηθιέται και να κινήται σε μια πνευματική ατμόσφαιρα.
Ας μην κάνουμε τα πράγματα δυσκολώτερα από ό,τι είναι. Γνωρίζω πολλά παιδιά που πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο και ζουν αγνά,
με την μικρή δική τους προσπάθεια και με την μεγάλη βοήθεια του Θεού.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 32-34)