«Ιδού εγώ και τα παιδία, α μοι έδωκεν ο Θεός». Δεν ηθέλησα εις τον κόσμον να αποκτήσω παιδιά σαρκικά και ο Θεός μου εχάρισεν εσάς, να σας εχω παιδιά μου πνευματικά. Με παρηγορεί αυτό το ρητόν∙ και εσάς φαντάζομαι ότι σας ευφραίνει· διότι εγώ σας έχω ως παιδιά μου και εσείς με θεωρείτε ως πατέρα σας πνευματικόν.

Ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Πολύ πιο ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Διότι εγώ αν σε ιδώ ότι προσκόπτεις προς λίθον τον πόδα σου, δεν θα ησυχάσω· θα τρέξω να σε βοηθήσω. Αν σε ιδώ να σε σύρουν εις τα δικαστήρια δια κάποιον χρέος, το οποίον οφείλεις, θα τρέξω να το πληρώσω εγώ αντί για σένα. Αν ιδώ ότι σε κατηγορούν ή σε υβρίζουν ή σε κακολογούν, θα τρέξω, να πάρω το μέρος σου και να σε υπερασπίσω.

Αν σε ιδώ ότι είσαι λυπημένη και δεν έχεις από πουθενά παρηγοριά, εγώ θα προσπαθήσω, όπως μπορώ, να σταλάξω πάνω σου, αν είναι δυνατόν, και μία στάλα από το αίμα μου, δια να σε παρηγορήσω. Αν σε βλέπω ότι ασθενείς, δεν μπορώ παρά κάποιαν βοήθειαν έστω και ελαχίστη θα σου παράσχω προς θεραπείαν σου. Διότι πονεί η ψυχή μου∙ δεν μπορώ να σε ιδώ σε ανάγκη και να αδιαφορήσω∙ διότι σε παρέλαβον εκ πνεύματος αγίου και σε πονώ.

Εάν κυριεύεσαι υπό των δαιμόνων, εάν κινδυνεύης από των παθών, εάν βασανίζεσαι από άλλα διάφορα, εγώ δεν ησυχάζω. Προσπαθώ με κάθε μέσον να σε απαλλάξω άπ’ αυτά. Και ακόμη σας δίνω την άφεσι των αμαρτιών, για να πάτε συγχωρεμένες στον ουρανό. Το παν όμως εξαρτάται από εσάς.

Όλα αυτά, τα οποία είπαμεν τώρα, είμαι πρόθυμος να σας τα παράσχω∙ το γνωρίζετε από πολλά χρόνια, και το βλέπετε καθημερινώς. Στέκεται όμως στην ιδική σας πίστι και ευλάβεια. Στέκεται στην ιδική σας αφοσίωσι και ζήλον τον οποίον έχετε προς εμένα. Πρέπει να έχετε εσείς τα ανάλογα απέναντι μου, να εφαρμόζετε εκείνα τα οποία ανήκουν στη θέσι σας, δια να σας επιβλέπω και εγώ και να σας ποιμαίνω. Διότι φαίνομαι ως ποιμήν ανάξιος∙ άξιος δεν είμαι∙ το γνωρίζω∙ αλλά ευρέθηκα.

Ο ποιμήν όμως δεν κάθεται ποτέ ήσυχος∙ όταν ιδή τον λύκον και έρχεται, όχι μόνον προσπαθεί μόνος του με κάθε τρόπον να φυλάξη τα πρόβατα, αλλά και άλλους φωνάζει να τον βοηθήσουν. Ο ποιμήν διά τα άλογα ζώα φωνάζει, σφυρίζει, πετροβολά∙ το αυτό κάμνω και εγώ, αδελφές∙ πότε φωνάζω, πότε μαλώνω, πότε αγριεύω· διότι είμαι ποιμήν λογικών προβάτων. Δεν πρέπει όμως να υπάρχη ανάγκη να γίνεται έτσι. Διότι τα άλογα ζώα είναι άλογα∙ δεν καταλαβαίνουν, ενώ τα λογικά πρόβατα με ένα λόγο που θα τους ειπή ο ποιμήν πρέπει να ακούν. Αλλά επειδή ή εξ συνεργείας των δαιμόνων ή εκ συνήθειας κακής ή εξ αμελείας του ποιμένος δεν μπορούν μόνο με ένα λόγο να ακούσουν, ανάγκη είναι να τα μεταχειρισθή αυτά όλα που είπαμεν.

Ένας μόνον λόγος γραπτός, ο λόγος του Ευαγγελίου, είναι αρκετός να διδάξη τα λογικά πρόβατα και να τα προφυλάξω από τον νοητόν λύκον τον διάβολον. Επειδή όμως δεν τον ακούμεν, δια τούτο και, εγώ ο δυστυχής πολεμώ πότε με φωνές, πότε με επιτίμια, άλλοτε με καμμιά παρηγοριά, και όλο σας προσέχω, δια να μη βγαίνετε έξω των ορίων σας.

Να μη στενοχωρήσθε, αδελφές, γι’ αυτά που σας λέγω, αλλά να τα χαράξετε βαθιά μέσα στην καρδιά σας, διότι εγώ μια ημέρα θα φύγω και αυτά θα σας χρειασθούν. Η αγάπη μου με παρακινεί να σας τα λέγω αυτά∙ κάποια στοργή πνευματική υπάρχει, την οποίαν δεν μπορώ να σας την εκφράσω με άλλον τρόπον παρά μόνον με αυτά που σας λέγω.

Πρέπει να με ακούτε. Τα ευτελή αυτά λόγια μου είναι η διαθήκη μου και να τα φυλάξετε.

Δεν ήρθα εδώ εγώ να στρώσω πάνω σε μαλακά στρώματα και να αναπαυθώ· ήλθα να πέσω εις την ταπείνωσιν. Δεν ήλθα εδώ να είμαι εις δόξαν και τιμήν και να με φωνάζουν Κύριε· ήλθα να υβρισθώ, να πεινάσω, να διψάσω, να κοπιάσω, να μοχθήσω, να με χλευάσουν, να με τσαλαπατήσουν για την αγάπην του Χριστού. Δεν είμαι Κύριος· η Κυρία Θεοτόκος και ο Υιός αυτής είναι Κύριοι. Εγώ είμαι υπηρέτης σας∙ τόσα χρόνια σας υπηρετώ. Ένας δούλος σας είμαι· ούτε και γέροντα θέλω να με λέγουν. Δεν μου αρέσει και δεν το θέλω, αλλά είναι τιμή δική σας.

(Αγίου Ανθίμου της Χίου, Διδαχές Πνευματικές – Άρτος Ζωής, Επιμέλεια: Αντωνίου Ν. Χαροκόπου, τόμος Β΄, Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου, Αθήναι 2001)

«Η μάνα κι ο πατέρας μου μ’ εγκατέλειψαν, μα ο Κύριος με δέχεται» (Ψαλμός 27:10 –NMB)

Μοναξιά και παγωνιά είναι δύο έννοιες που συνδέονται συχνά στην καθημερινή γλώσσα. Καναδοί ψυχολόγοι, όμως, ανακάλυψαν πρόσφατα πως η κοινωνική απομόνωση κάνει πράγματι τους ανθρώπους να κρυώνουν. Έγιναν πειράματα ανάμεσα σε ομάδες φοιτητών με πιο δημοφιλή άτομα, που είχαν κοινωνικές παρέες και ευρύτερους κύκλους φίλων και με πιο απομονωμένα άτομα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι «η εμπειρία του κοινωνικού αποκλεισμού κάνει πραγματικά τον άνθρωπο να νιώθει κρύο», όπως ανέφεραν οι ίδιοι στην Επιθεώρηση «Psychological Science». «Επιβεβαιώνεται ότι τα συναισθήματα έχουν αντίκτυπο στη σωματική λειτουργία», δήλωσε ο δρ. Λέσλι Πρινς, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγκχαμ.
Στην ηθική παγωνιά του σημερινού ανθρώπου, στην απομόνωση και στην αποξένωσή του, ο Θεός τον καλεί να συνάψει μια στενή, συνειδητή σχέση μαζί Του. Τον καλεί σε μια κοινωνία αγάπης που θα ζεστάνει όχι μόνο το σώμα του, αλλά και την ψυχή του. Μπορεί οι συγγενείς να μας εγκαταλείψουν, αλλά ο Κύριος πάντα μας δέχεται.

«Η σοφία του ανθρώπου τον κάνει δυνατό, η γνώση του το σφρίγος του αυξάνει» (Παροιμίες 24:5)

- Το ένδυμα της χριστιανικής ζωής σου δε θα είναι ποτέ τόσο λαμπρό αν δε φορέσεις το χαμόγελο.
- Δύο πράγματα είναι βλαβερά για την καρδιά σου. Το τρέξιμο στον ανήφορο και το σπρώξιμο των άλλων στον κατήφορο.
- Υπάρχουν δύο τρόποι να δείξεις τη δύναμή σου. Ο ένας είναι να σπρώξεις κάποιον προς τα κάτω. Ο άλλος είναι να τον ανυψώσεις. Με τον πρώτο κάνεις δυστυχισμένο εκείνον χωρίς να γίνεις εσύ ευτυχισμένος. Με τον δεύτερο γίνεστε και οι δύο ευτυχισμένοι.
- Το πηγάδι των ευλογιών του Θεού είναι βαθύ. Μικροί είναι μόνο οι κουβάδες που αντλούμε απ’ αυτές τις ευλογίες.
- Δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσες να προσθέσεις στην ευτυχία του ανθρώπου που έχει υγεία, που είναι απαλλαγμένος από χρέη κι έχει καθαρή συνείδηση.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

527. Η απόδειξις του ελέους του Κυρίου ή της Υπεραγίας Μητρός του σε μας, κατόπιν ή κατά τη διάρκεια της προσευχής, είναι η ειρήνη της καρδιάς, ιδίως μετά την ενέργεια κάποιου πάθους, που έχει ως αποτέλεσμα την απουσία της πνευματικής ειρήνης. Μ’ αυτή την ειρήνη της καρδιάς και την κατάνυξι, μπορούμε επίσης να καταλάβουμε ότι η προσευχή μας εισακούσθηκε και η χάρις που ζητήσαμε μας δόθηκε. Η επιτυχία της προσευχής, εξ άλλου, αναγνωρίζεται και με την πνευματική δύναμι που αποκτάμε εσωτερικά για την εκπλήρωσι την χριστιανικών μας καθηκόντων, καθώς και με το εσωτερικό φως που κατακλύζει την ψυχή μας.

528. Ολόκληρος ο κόσμος δεν είναι ισοστάσιος με την πιστή ψυχή του ανθρώπου. Τι είναι ο υλικός κόσμος; Ένα σύνολο από αβεβαιότητες και φθορά. Δεν μπορούμε να τον εμπιστευθούμε σε τίποτε. Όλα είναι εύθραυστα και παροδικά. Η καρδιά μας λοιπόν δεν έχει πουθενά να στηριχθή εκτός από τον ένα Θεό, που δημιούργησε εκ του μηδενός τον κόσμο, τον συνέχει και του δίνει ζωή. Όπου αλλού και αν στηριχθής, εκτός του Θεού, θα νοιώσης τον θάνατο μέσα στην καρδιά σου. Ενώ η ολοκληρωτική προσκόλλησις στον Θεό είναι ζωή.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 219-220)

525. Όπως το πνεύμα του Θεού κατοικεί σε ένα πλήθος χριστιανών και η Αγία Τριάς βρίσκεται παντού, στον ουρανό και στη γη, έτσι και ο Ιησούς Χριστός βρίσκεται σε κάθε μερίδα του Σώματός του και του Αίματός του, ολόκληρος σε όλες τις εκκλησίες και συνάμα ολόκληρος παντού, στον ουρανό και στη γη. Σαν Θεός, είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος χωρίς την παρουσία του. Παίρνω μία μερίδα της Θείας Ευχαριστίας, είναι όλος εκεί. Παίρνω μία άλλη, είναι όλος εκεί. Μία Τρίτη και ούτω καθ’ εξής και σε όλες τους είναι ο ένας και ο αυτός Χριστός.

526. Όπως με το φώς του ήλιου βλέπουμε τον αέρα, τη γη, τα νερά, κάθε τι που υπάρχει εκεί, έτσι και με το φως του Ήλιου της Δικαιοσύνης στην καρδιά μας, βλέπουμε τον κόσμο των πνευμάτων. Των Αγγέλων και των Αγίων, της Θεοτόκου, των Πατριαρχών, των Προφητών, των Οσίων και όλων των Αγίων. Τους βλέπουμε χάρις στην πνευματική μας όρασι (δια πίστεως), όπως η υλική μας όρασις βλέπει τα αντικείμενα του υλικού κόσμου. Έτσι, λόγου χάριν, μια καθαρή καρδιά βλέπει τη Θεομήτορα με την πνευματική όρασι, όπως η υλική όρασις βλέπει την εικόνα της Παναγίας ή οποιοδήποτε άλλο ορατό αντικείμενο.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 219)

Εξορκισμοί
στην ακολουθία του βαπτίσματος
Επειδή πρόκειται ο Βασιλιάς του ουρανού να γίνη κάτοικος της ψυχής τους, γι’ αυτό μετά την κατήχησι οι ωρισμένοι λειτουργοί καθαρίζουν τη διάνοια των προς το φώτισμα, με τα φοβερά λόγια των εξορκισμών, διώχνοντας έτσι κάθε μεθόδευσι του Διαβόλου.
Ε.Π.Ε. 30,368
Εξουσία
κίνδυνος
Είναι μεγάλος κίνδυνος η εξουσία. Γι’ αυτό και έχει ανάγκη από τη χάρι και την ειρήνη του Θεού. Αυτά να εύχεστε και για μένα, όπως και εγώ εύχομαι για σας.
Ε.Π.Ε. 24,32
πνευματική, αφέσεως αμαρτιών
Η πνευματική εξουσία είναι τόσο ανώτερη από την πολιτική, όσο ο ουρανός από τη γη. Ή, καλύτερα, πιο ανώτερη. Πρώτον, διότι σκοπός της δεν είναι να τιμωρήση τα αμαρτήματα, που έγιναν, αλλά να προλάβη να μη γίνουν. Και δεύτερον, αφού γίνουν τα αμαρτήματα, δεν έχει σκοπό να εξοντώση τον άνθρωπο που αμάρτησε, αλλά να εξαφανίση τις αμαρτίες του.
Ε.Π.Ε. 19,418
Εξόφλησις
αμαρτημάτων,οι πειρασμοί
Οι δοκιμασίες, που συνεχώς υπομένω, αυτές είναι οι υποθέσεις με τις οποίες κερδίζω, αυτός είναι ο πλούτος μου. Το να δοκιμάζομαι συνέχεια και να μου συμβαίνουν πειρασμοί που δεν τους περίμενα, είναι τρόπος προς εξόφλησι των αμαρτημάτων μου.
Ε.Π.Ε. 37,430
Εξώγαμες σχέσεις
ντροπή, άξιες τιμωρίας μεγάλης
Εδώ δεν είναι πορνείο. Είναι εκκλησία. Αν όμως ζης ενωμένος με την πόρνη, τότε να μην έρθης στην εκκλησία, για να μη προσβάλης τον ιερό χώρο. Κι αν ακόμα δεν υπήρχε γέεννα, κι αν ακόμα δεν υπήρχε κόλασις, υστέρα από τις ιερές συμφωνίες, υστέρα από τη γαμήλια τελετή, ύστερα από τη νόμιμη συζυγία και σχέσι, ύστερα από την τεκνοποιία, ύστερα από μια τέτοια ιερή κοινωνία, πώς ανέχεσαι να προσκολληθής σε άλλη γυναίκα; Δεν ντρέπεσαι; Δεν κοκκινίζεις;
Ε.Π.Ε. 14,220
νόθα γεννιώνται
Γι’ αυτό σας παρακαλώ, να φεύγετε από την πορνεία και απ’ αυτήν που την γεννάει, δηλαδή, τη μέθη. Γιατί σπέρνεις εκεί που δεν επιτρέπεται να θερίσης; Και αν θερίσης, ο καρπός θα σου φέρνη ντροπή. Διότι και αν γεννηθή το παιδί, και σένα σε ντρόπιασε, αλλά και το ίδιο αδικήθηκε, θεωρούμενο νόθο και άγνωστου γένους.
Ε.Π.Ε. 17,542
βρωμιά χοιρώδης, βόρβορος
Πραγματικά όλους τους καταστρέφει αυτό το κακό. Όπως ο χοίρος, όταν είναι γεμάτος από βούρκο, όπου κι αν πάη, όλα τα γεμίζει με τη δυσοσμία του και τις αισθήσεις τις χορταίνει με κοπριά, έτσι και η πορνεία. Δύσκολα εξαλείφεται αυτό το πάθος. Και μάλιστα, όταν μερικοί, αν και έχουν γυναίκες, πράττουν σαρκικές πράξεις με άλλες γυναίκες, τότε έχουμε παρανομία πολύ μεγάλη.
Ε.Π.Ε. 22,452

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 217-218)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.21 καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος εκείνος ἀπήγγειλεν τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα(1).
τότε ὀργισθεὶς(2) ὁ οἰκοδεσπότης εἶπεν τῷ δούλῳ αὐτοῦ, ῎Εξελθε ταχέως(3)
εἰς τὰς πλατείας καὶ ῥύμας(4) τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους
καὶ τυφλοὺς(5) καὶ χωλοὺς εἰσάγαγε(6) ὧδε.
21 Γύρισε ο δούλος εκείνος και τα είπε αυτά στον κύριό του.
Τότε ο οικοδεσπότης οργισμένος είπε στο δούλο του: “πήγαινε γρήγορα στις πλατείες
και στους δρόμους της πόλης και φέρε μέσα τους φτωχούς, τους ανάπηρους,
τους κουτσούς και τους τυφλούς”.
(1) «Το είπε αυτό όχι επειδή αγνοούσε ο πατέρας την άρνησή τους, αλλά
για την συνέπεια της παραβολής. Διότι συνηθίζεται σε αυτούς που στέλνονται
να καλέσουν κάποιους, να επιστρέφουν και να αναγγέλλουν σχετικά με αυτούς» (Ζ).
(2) Η αχαριστία εκείνων οι οποίοι κωφεύουν στο ευαγγέλιο και την κλήση του
και η περιφρόνηση την οποία αυτοί κάνουν προς το Θεό με αυτήν την κώφευσή τους,
αποτελούν μεγάλη πρόκληση για αυτόν και διεγείρουν δίκαια την οργή του.
Το δείπνο άλλωστε παρουσιάζεται έτοιμο, ώστε να μην επιδέχεται κάποια αναβολή (ο).
(3) Λέει το «βγες γρήγορα» όχι διότι η οργή τον κάνει ανυπόμονο,
αλλά διότι θέλει να αποκλείσει κάθε αναβολή σε χρόνο, κατά τον οποίο
θα ευκαιρούσαν πλέον αυτοί που αρνήθηκαν να έλθουν.
Κανονίζει τα σχετικά με την πλήρη διεξαγωγή του δείπνου αμέσως,
για να αποκλειστούν οριστικά εκείνοι (p). Αυτοί που περιφρονούν τη χάρη,
την χάνουν για πάντα, όπως και ο Ησαύ έχασε οριστικά τα πρωτοτόκια που περιφρόνησε.
Αυτοί που δεν δέχονται το Χριστό, όταν παρέχεται σε αυτούς η ευκαιρία για αυτό,
τον χάνουν για πάντα και δεν θα μπορούν να έχουν αυτόν, όταν τυχόν θελήσουν
να τον έχουν.(4) Στους πλατιούς δρόμους που καταλήγουν σε πλατείες
και στις ρύμες, δηλαδή τα στενά (g). Αυτή η χρήση της λέξης ρύμη
είναι μεταγενέστερη. Οι δύο λέξεις συνδυασμένες σημαίνουν τα δημόσια
μέρη μίας πόλης, όπου συνηθέστατα συχνάζουν αυτοί που στερούνται άνετων κατοικιών (p).
(5) «Εκείνοι μεν που αρνήθηκαν, ήταν οι αρχιερείς και οι γραμματείς
και οι πιο σεβαστοί από το πλήθος» (Ζ). Τώρα όμως «έχουν κληθεί αντί για εκείνους,
αυτοί που είναι στις πλατείες και τα στενά, οι από το ιουδαϊκό πλήθος,
που έχουν ασθενή και απλή την διάνοια,
αφώτιστη και που κουτσαίνει πνευματικά… Ότι όμως δεν πίστεψαν λίγοι από τους Ιουδαίους,
θα μπορούσε κάποιος να το μάθει αν διαβάσει τις Πράξεις των αγίων αποστόλων» (Κ).
Αυτοί «αν και φαίνονταν φτωχοί και ανάπηροι και κουτσοί και τυφλοί σε εκείνους (που αρνήθηκαν)
επειδή τάχα ήταν αμαθείς και χωρίς σύνεση, πείθονταν περισσότερο στο Χριστό όταν δίδασκε» (Ζ).
Αυτοί δεν κλήθηκαν απλώς, διότι οι άλλοι αρνήθηκαν και με σκοπό να γεμίσουν τις κενές θέσεις.
Θα καλούνταν και αυτοί οπωσδήποτε. Αλλά οι άλλοι κλήθηκαν πρώτοι.
Και αυτοί λοιπόν και εκείνοι ζούσαν στην ίδια πόλη,
δηλαδή όλοι ήταν Ιουδαίοι. Αλλά αυτοί που σπούδαζαν το Νόμο και έδειχναν σεβασμό προς αυτόν,
κλήθηκαν πρώτοι (p). Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν λέει: και τους εμπόρους,
που βγαίνουν από τα τελωνεία,
και τους τεχνίτες, που κλείνουν τα εργαστήριά τους, φέρτους μέσα εδώ. Διότι και αυτοί είναι
απορροφημένοι από τα επαγγέλματά τους και θα πουν: Δεν μπορούμε να έλθουμε.
Ίσως οι πρώτοι θα προτιμήσουν να μεταβούν στα γραφεία τους για να τακτοποιήσουν
τα λογιστικά τους βιβλία. Ίσως οι δεύτεροι θα μεταβούν σε κάποια ταβέρνα
για να αδειάσουν κάποιες φιάλες κρασιού με τους φίλους τους.
(6) Χωρίς κάποια ιδιαίτερη πρόσκληση, διότι δεν ήταν πιθανόν αυτοί να αρνηθούν (p).

Να έχεις διάθεση να αρχίσεις

Γέροντα, γιατί έχω αμέλεια;
Αμέλεια; Γιατί σου λείπει το ...μέλι! Δεν έχεις, φαίνεται,
γλυκαθεί από τα πνευματικά.
Γέροντα, μετά από μια περίοδο αμελείας, βοηθάει να ξεκινήσω σιγά σιγά;
Την μια μέρα να κάνω ένα κομποσκοίνι, την άλλη δύο κ.λπ.;
Να έχεις την διάθεση να αρχίσεις και να βιάσεις λίγο τον εαυτό σου,
για να βάλεις μια αρχή. Ακόμη και κουρασμένος αν είναι κανείς,
αν βιάσει λίγο τον εαυτό του, περνάει η κούραση και νιώθει καλά.
Αυτή η μικρή προσπάθεια που κάνει έχει μεγάλη σημασία,
γιατί ο Θεός την διάθεση θέλει για να επέμβει, και αυτό είναι
που θα μας σώσει, η θεία επέμβαση.
Γέροντα, ακόμη και όταν έχω χρόνο, δεν έχω διάθεση να κάνω πνευματικά.
Ε, συμβαίνει καμμιά φορά αυτή η ανορεξία, αλλά χρειάζεται λίγη βία.
Όταν κάνεις είναι αδιάθετος, συνήθως δεν έχει όρεξη για φαγητό,
αλλά βιάζει τον εαυτό του και τρώει. Έχει δεν έχει όρεξη,
τρώει κάτι ελαφρύ στην αρχή, γιατί δεν σηκώνει το στομάχι του,
και έρχεται σιγά σιγά η όρεξη. Αν δεν φάει, πώς θα στυλωθεί;
Έτσι κι εσύ, δεν πρέπει να αφήσεις τον εαυτό σου ρέμπελο, γιατί θα καταστραφεί.
Να του δώσεις ελαφριά πνευματική τροφή, ώστε σιγά σιγά να συνέλθει.
Να κάνεις μια προσπάθεια λίγο λίγο, για να αρχίσεις.
Πράγματι, Γέροντα, η δυσκολία μου είναι να άρχισα να κάνω πνευματικά.
Ναι, γιατί τα λάδια σου είναι παγωμένα. Να κάνεις λίγες μετάνοιες,
λίγη μελέτη, λίγο κομποσκοίνι, για να ζεσταθεί η καρδιά.
Να λες: «Θα κάνω μόνον πέντε μετάνοιες». Αν πάρει μπρός η μηχανή,
μετά δεν θα μπορείς να την σταματήσεις, φρενάρισμα θα θέλει.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.53-54)