-Γέροντα, καμμιά φορά, όταν λέω την ευχή για να μη φεύγη ο νους μου λέω: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, σε αγαπώ».-Πώς γίνεται να αγαπάς τον Χριστό και να φεύγει ο νους σου, όταν λες, την ευχή; Αν το πεις καμμιά δε πειράζει. Αλλά, αν το λες συνέχεια, αυτό είναι ψέμα. Να μην έχουμε αλλά στην καρδιά μας, αλλά στον νου μας και αλλά να λένε τα χείλη μας. Τότε ισχύει το «Ο λαός ούτος τοις χείλεσι με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ’εμού».-Γεροντα, γιατί λέω την ευχή χωρίς θέρμη;-Επειδή σκορπίζεσαι στα έξω, η καρδιά σου είναι…

Όταν ο νους πάει στην καρδιά, η προσευχή μας γίνεται καρδιακή-Πως κατεβαίνει, Γέροντα ο νους στην καρδιά;-Όταν πονάει η καρδιά, κατεβαίνει ο νους στην καρδιά; Πώς πονάει η καρδιά; Όταν σκέπτομαι τις ευεργεσίες του Θεού κα την δική μου αχαριστία, η καρδιά κεντιέται, πονάει, και ο νους πηγαίνει εκεί.-Γέροντα, όταν έχω πονοκέφαλο, δεν μπορώ ναπροσευχηθώ.-Αν πονάει το πόδι σου και εκείνη την στιγμή κόψεις με το μαχαίρι το χέρι σου, ξεχνάς τον πόνο του ποδιού και σκέφτεσαι το χέρι. Έτσι και όταν έχης πονοκέφαλο και δεν μπορής να προσευχηθής, να σκέφτεσαι πρώτα τις αμαρτίες σου και ύστερα τον πόνο του…

-Γέροντα, όταν κάνω μια διανοητική εργασία, δεν μπορώ να λέω την ευχή.-Όταν την ώρα που εργάζεσαι έχεις τον νου σου στον Θεό, είναι σαν να λες την ευχή. Γιατί, και αν λες την ευχή και ο νους σου δεν είναι στον Θεό, τι ωφελεί; Και όταν κουράζεται κανείς στην ευχή, αν φέρη στον νου του τον Χριστό ή την Παναγία, πάλι ευχή είναι.-Γέροντα, μπορεί κανείς να διατηρεί μέσα του την μνήμη του Θεού, χωρίς να λέει την ευχή;-Αν λέει με τον λογισμό του: «Πόσο μακριά βρίσκομαι από τον Θεό! Τι πρέπει να κάνω, για να πάω πιο κοντά του;», από…

-Γέροντα, επειδή ακόμη ζω στον κόσμο, αν είναι ευλογημένο, να μου πείτε πώς θα προφυλαχθώ από τον περισπασμό του κόσμου.-Σχετικά με αυτό το θέμα θα βρής στον Αββά Ισαάκ. Μελέτησε τις τέσσερις πρώτες σειρές του Α' Κεφαλαίου, με τις οποίες και να ασχοληθείς. Λέει ο Άγιος: φόβος του Θεού είναι αρχή της αρετής, ο οποίος φόβος, ως λέγουσι, γεννάται από την πίστιν και σπείρεται εις την καρδίαν του ανθρώπου, όταν ο νους αυτού, αφού αποχωρισθεί από τον περισπασμόν τουκόσμου και συνάξει τους συλλογισμούς αυτού τουςπεριπλανώμενους τήδε κακείσε, καταγίνηται εις την μελέτην της μελλούσης αποκαταστάσεως της ψυχής». Είναι αλήθεια ότι για…

-Ο νους μου, Γέροντα, τρέχει εδώ και εκεί.-Όταν ήμουν μικρός, τα παιδιά έπιαναν σπουργίτια, τα έδεναν από το πόδι με μια κλωστή και αυτό το είχαν σαν παιχνίδι. Τα άφηναν λίγο και πετούσαν τα καημένα νόμιζαν ότι ήταν ελεύθερα και υστέρα μάζευαν το κουβάρι και τα σπουργίτια έρχονταν πίσω. Και ο δικός σου νους μπορεί να τρέχει, αλλά, αν το κουβάρι το κρατά ο Χριστός, και να πετάξη λίγο, που θα πάη; Θα μαζευτεί πίσω στον Χριστό.-Γέροντα, μόλις συγκεντρωθώ στην ευχή, σε κλάσματα δευτερολέπτου, ο νους μου μπορεί να φθάση μέχρι την Αμερική. Πώς γίνεται αυτό; -Πόσα χρήματα θέλεις για να…

- Γέροντα, τι είναι η νήψη;- Νήψη είναι η προσοχή στους λογισμούς, στις πράξεις, στις κινήσεις. Όταν την μία ημέρα προσέχεις, παρακολουθείς τον εαυτό σου και εξετάζεις την συμπεριφορά σου, την επόμενη ημέρα θα είσαι προσεκτικότερη κ.ο.κ. Όλη η βάση είναι η προσοχή. Γι’ αυτό, βλέπεις, οι Άγιοι Πατέρες πόσο πρόσεχαν! Γιατί λέγονται Νηπτικοί Πατέρες; «Νηπτικοί Πατέρες» σημαίνει προσεκτικοί Πατέρες. Πρόσεχαν τον εαυτό τους και έκαναν εσωτερική εργασία. Παρακολουθούσαν τους λογισμούς τους και βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση πνευματική.- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Η εργασία της ημέρας πρέπει να είναι σύμφωνη, με την εργασία της νύχτας». Τι εννοεί;- Εννοεί ότι, όπως την νύχτα προσεύχεται κανείς και ο νους…

Η εργασία του νου-Γέροντα, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει ότι οι αρετές, επειδή συγγενεύουν με τις αρετές του Θεού, κάνουν τον άνθρωπο κατάλληλο να υποδεχθεί τον Θεό, αλλά δεν τον ενώνουν μαζί του. Η προσευχή όμως πραγματοποιεί την ένωση με τον Θεό. Τι εννοεί;-Εδώ ο Άγιος εννοεί την καθαρά προσευχή.Γέροντα, τι είναι καθαρά προσευχή;-Όταν υπάρχη πνευματική αρχοντιά, θυσία, συγγενεύει ο άνθρωπος με τον Θεό, έχει επαφή μαζί του και ο νους του είναι συνέχεια στον Θεό. Τότε, και να μην προσεύχεται, προσεύχεται. Όλη η ζωή του είναι προσευχή. Δεν σκέφτεται τίποτε άλλο ό,τι και να κάνη, ο νους του…

Μετάνοια: ο πιο σίγουρος δρόμος για την ευχή - Γέροντα, ο Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ γράφει να λέμε την ευχή αργά και να κάνουμε αργά τις μετάνοιες.- Κάθε Άγιος λέει για την ευχή τον τρόπο με τον οποίο βοηθήθηκε ο ίδιος. Γι’ αυτό πολλές φορές παρεξηγείται και η νοερά προσευχή. Οι Νηπτικοί Πατέρες με τα βιώματα που είχαν, βρίσκονταν σε συνεχή επαφή με τον Θεό και μπορούσαν ακολουθώντας τον τρόπο που τους βοηθούσε περισσότερο, να προσεύχωνται σωστά. Αν όμως εγώ προσπαθώ να εφαρμόσω αυτά που γράφουν οι Πατέρες, π.χ. κλίση της κεφαλής στο στήθος, κράτημα της αναπνοής κ.λπ., μόνον και μόνο για να νιώσω ηδονή, αγαλλίαση…

Η ευχή να γίνεται με κόπο -Γέροντα, προτιμώ να κάθομαι στο κελλί και να λέω την ευχή παρά να πηγαίνω στην διακονία.-Βρέ, τι πάθαμε! Νιρβάνα θα κάνης; Ο Ορθόδοξος Μοναχισμός δεν είναι νιρβάνα. Κατάλαβες; Ο μοναχός δεν είναι τεμπέλης, να μη δουλεύει και να κάθεται να λέει μόνον την ευχή. Αν θέλη να κάθεται συνέχεια, θα είναι σαν αυτούς που κάνουν γιόγκα για αυτοσυγκέντρωση.Ο μοναχός, και μάλιστα ο νέος, πρέπει να είναι σπίρτο, να έχη λεβεντιά, να τρέχει σε ό,τι του ζητάει η υπακοή.-Και μετάνοιες, Γέροντα, δυσκολεύομαι να κάνω.-Εντάξει τότε, μετάνοιες να μην κάνης, διακονία να μην κάνης, να κάθεσαι…

Η αδικία είναι μεγάλη αμαρτία. Όλες οι αμαρτίες έχουν ελαφρυντικά, η αδικία δεν έχει· μαζεύει οργή Θεού. Φοβερό! Ο άδικος άνθρωπος, όπως και κάθε ένας που αισθάνεται ένοχος, εάν δεν ζητήσει συγχώρηση ταλαιπωρείται από τη συνείδησή του και επί πλέον από το γογγυσμό και την αγανάκτηση του αδικημένου. Δεν μπορεί να κοιμηθεί. Σαν να τον κτυπούν κύματα στριφογυρίζει και ανάπαυση δεν έχει. Είναι μυστήριο πράγμα το πώς το πληροφορείται! Όπως ένας όταν αγαπά κάποιον και τον σκέφτεται με την καλή έννοια, εκείνος το πληροφορείται, έτσι και σ’ αυτήν την περίπτωση ο γογγυσμός του άλλου τον αναστατώνει. Και μακριά να είναι,…