Η ευχή να γίνεται με κόπο

-Γέροντα, προτιμώ να κάθομαι στο κελλί και να λέω την ευχή παρά να πηγαίνω στην διακονία.
-Βρέ, τι πάθαμε! Νιρβάνα θα κάνης; Ο Ορθόδοξος Μοναχισμός δεν είναι νιρβάνα. Κατάλαβες;
Ο μοναχός δεν είναι τεμπέλης, να μη δουλεύει και να κάθεται να λέει μόνον την ευχή.
Αν θέλη να κάθεται συνέχεια, θα είναι σαν αυτούς που κάνουν γιόγκα για αυτοσυγκέντρωση.
Ο μοναχός, και μάλιστα ο νέος, πρέπει να είναι σπίρτο, να έχη λεβεντιά, να τρέχει
σε ό,τι του ζητάει η υπακοή.
-Και μετάνοιες, Γέροντα, δυσκολεύομαι να κάνω.
-Εντάξει τότε, μετάνοιες να μην κάνης, διακονία να μην κάνης, να κάθεσαι και να λες την ευχή!
Τι προκοπή θα κάνης μετά; Ο Αββάς Ισαάκ λέει ότι η προσευχή που γίνεται χωρίς σωματικό
κόπο είναι έκτρωμα, δεν είναι προσευχή .
-Γέροντα, δεν μπορώ να σταθώ πολλή ώρα όρθια να κάνω κομποσχοίνι, ύστερα
από λίγο γονατίζω και λέω την ευχή γονατιστή.
-Κάνε πρώτα το δύσκολο και, όταν κουραστείς, κάνε τα πιο εύκολα.
Αν δεν μπορής να σταθείς όρθια, γονάτισε. Αν δεν μπορής γονατιστή, κάθισε.
Κι αν δεν μπορής ούτε καθιστή, ξάπλωσε και λέγε την ευχή. Αρκεί ο νους σου να είναι στον Θεό.
Αυτό το λέει και ο Αββάς Ισαάκ.
-Γέροντα, γιατί οι Πατέρες λένε να κάθεσαι σε σκαμνί, όταν λες την ευχή;
-Γιατί εννοείται ότι έχεις κάνει τον κανόνα σου, τις μετάνοιές σου κλπ., και,
επειδή κουράστηκες, κάθεσαι λίγο και λες την ευχή, για να μπορής να προσευχηθής
και στην συνέχεια. Ύστερα, στις Ακολουθίες και στο διακόνημά σου θα είσαι για αρκετό
διάστημα όρθια, πράγμα που κουράζει. Αν στέκεσαι πάλι όρθια στο κελλί, για να προσευχηθής,
θα αποκάμεις. Γι’ αυτό κάθεσαι λίγο και λες την ευχή. Οι Πατέρες όμως δεν εννοούν ότι,
για να πούμε την ευχή, πρέπει να καθόμαστε. Το να καθίσεις, για να πεις την ευχή,
ενώ μπορείς να σταθείς όρθιος, δεν το θεωρώ σωστό, είναι τραλαλά, άσχετα αν νομίζεις
ότι αισθάνεσαι κάποια γλυκύτητα. Ο Γέρο Αρσένιος ο Σπηλαιώτης έλεγε:
«Όταν λέω την ευχή όρθιος, πολλή ευωδία αισθάνομαι. Όταν λέω την ευχή καθιστός, λίγη ευωδία».
-Γέροντα, όταν κάνω μετάνοιες ή κάνω όρθια κομποσχοίνι, συγκεντρώνεται πιο εύκολα ο νους μου
δηλαδή ο κόπος με συγκεντρώνει.
-Πηγαίνει ο νους στην εργασία που κάνεις. Όπως, όταν πονάς, πάει εκεί ο νους, γιατί ο πόνος
τραβά τον νου, έτσι και όταν κάνης μετάνοιες, πάει ο νους εκεί. Αλλά και πάλι, αν ο νους σου
ήταν καθαρά στον Χριστό, δεν θα θυμόσουν ούτε πόσες μετάνοιες έκανες.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.171-173)