- Γέροντα, τι είναι η νήψη;
- Νήψη είναι η προσοχή στους λογισμούς, στις πράξεις, στις κινήσεις. Όταν την μία ημέρα προσέχεις, παρακολουθείς τον εαυτό σου και εξετάζεις την συμπεριφορά σου, την επόμενη ημέρα θα είσαι προσεκτικότερη κ.ο.κ. Όλη η βάση είναι η προσοχή. Γι’ αυτό, βλέπεις, οι Άγιοι Πατέρες πόσο πρόσεχαν! Γιατί λέγονται Νηπτικοί Πατέρες; «Νηπτικοί Πατέρες» σημαίνει προσεκτικοί Πατέρες. Πρόσεχαν τον εαυτό τους και έκαναν εσωτερική εργασία. Παρακολουθούσαν τους λογισμούς τους και βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση πνευματική.
- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Η εργασία της ημέρας πρέπει να είναι σύμφωνη, με την εργασία της νύχτας». Τι εννοεί;
- Εννοεί ότι, όπως την νύχτα προσεύχεται κανείς και ο νους του είναι στον Θεό, έτσι και την ημέρα να προσπαθεί να μην ξεχνιέται και φεύγη ο νους του από τον Θεό. Αν δεν προσέχεις μέσα στην ημέρα, μαζεύεις σαβούρα, και άντε μετά να την πετάξεις! Εύκολο είναι; Μια απροσεξία να κάνης, πόσο δυσκολεύεσαι την ώρα της προσευχής, όταν πας να συγκεντρωθείς!
Η προσοχή και η παρακολούθηση έχουν μεγάλη σημασία. Μπορεί κανείς να προσεύχεται ώρες, αλλά, αν δεν προσέχη κα δεν παρακολουθεί τον εαυτό του, δεν κάνει τίποτε. Όταν όμως η προσευχή συνοδεύεται με την παρακολούθηση, τότε χτυπάμε προς εκείνη την κατεύθυνση που μας χτυπάει περισσότερο ο εχθρός.
- Γιατί, Γέροντα, ο νους μου είναι μονίμως σκορπισμένος και δεν μπορώ να τον μαζέψω;
- Τον έχεις αφήσει αχαλίνωτο όλα τα χρόνια και τώρα δεν μπορείς να τον κυβερνήσεις.
Χρειάζεται προσοχή, διότι ο νους την μια στιγμή μπορεί να σε πάει στον Παράδεισο και την άλλη, εάν δεν προσέξεις, να σε πάει στην κόλαση. Όσο μπορείς, να προσπαθείς να συγκεντρώνεις τον νου σου σε σκέψεις καλές, άγιες, που αγιάζουν τον άνθρωπο.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.179-180)