"Άφησε την αρρώστια σου ανυστερόβουλα στο Θεό"

Σε μία άλλη συνάντησή μας, με βοήθησε να τον καταλάβω λίγο,
μ' αυτά τα λόγια του: "Όταν είσαι άρρωστος, ξέρεις τί πρέπει να κάνεις;
Να παρακαλάς το Θεό να συγχωρήσει τις αμαρτίες σου.
Κι ο Θεός, επειδή θα τον παρακαλάς πονεμένος και ταπεινωμένος, θα σου συγχωρήσει τις αμαρτίες
και θα σε κάνει καλά και στο σώμα. Αλλά πρόσεξε: Να μην προσεύχεσαι με υστεροβουλία, να μη λες,
"Θέε μου, συγχώρησε τις αμαρτίες μου", και το μυαλό σου να είναι προσκολλημένο στη σωματική σου ασθένεια.
Μια τέτοια προσευχή δε θα έχει αποτέλεσμα.
Εσύ, όταν προσεύχεσαι, να ξεχνάς τη σωματική σου αρρώστια, να την αποδέχεσαι σαν κανόνα,
σαν επιτίμιο, για την άφεση των αμαρτιών σου. Για τα παραπέρα μην ανησυχείς, άφησε τα στο Θεό κι ο Θεός ξέρει τη δουλειά Του".
Με τα απλά αυτά τα λόγια του, ο Γέροντας μου εξηγούσε, ότι η ασθένεια του σώματός μου οφείλεται στην ασθένεια της ψυχής, δηλαδή στις αμαρτίες μου, και ότι η συγχώρηση των αμαρτιών από το Θεό, μέσω της ταπεινής προσευχής,
φέρνει την ίαση της ψυχής και εν καιρώ, που ο Θεός θα κρίνει, και την ίαση του σώματος.
Μου εφιστούσε όμως την προσοχή στο άδολο της προσευχής, με την οποία πρέπει να ζητώ μόνο άφεση αμαρτιών,
αφού το παν για τη θεραπεία της ασθενείας είναι η εξάλειψη της αιτίας της.
Αντίθετα, στην υστερόβουλη προσευχή, όπου ο ασθενής χρησιμοποιεί το αίτημα της συγχωρήσεως των αμαρτιών του
σαν πρόσχημα για την επιτυχία της σωματικής μόνο θεραπείας του, ακυρώνονται τα αναμενόμενα αποτελέσματά της,
εξ' αιτίας της ιδιοτέλειας του ασθενούς.
Κατά τη θέση του Γέροντος, ο Χριστός, ανταποκρινόμενος στην ταπεινή παράκληση του ασθενούς για άφεση των αμαρτιών του
και στην ανυστερόβουλη πίστη του στο μέγα έλεός Του, πραγματοποιεί αρχικά το δυσκολότερο και προχωρεί μετά,
κατά το χρόνο που Εκείνος θα επιλέξει, στο ευκολότερο.
Θεραπεύει πρώτα τη ρίζα, την αρρώστια της ψυχής, την αμαρτία, κι έπειτα τους κλάδους, την αρρώστια του σώματος.
[Γ 153-7

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, σελ.104-105)

ο Θεός
Έχεις προστάτη τον αθάνατο, που πιο πολύ σε αγαπά.
Aν αγαπάς περισσότερο τον Θεό, να μη πενθείς.
Διότι εκείνος, τον οποίο περισσότερο αγαπάς, είναι αθάνατος.
Και δεν αφήνει να νιώσεις την απουσία του ανθρώπου σου,
που φυσικά λιγότερο απ’ Εκείνον αγαπάς.
Ε.Π.Ε. 22,476

λες και θα ζήσουμε εδώ αθάνατοι!
«Ως αθάνατοι ενταύθα ζώμεν, τρυφώντες και σπαταλώντες».
Ε.Π.Ε. 23,398

ζούμε σαν αθάνατοι στη γη!
Βλέπουμε συνεχώς τις απότομες μεταβολές και τις μεταπτώσεις,
αλλ’ ούτε έτσι διδασκόμαστε. Γι’ αυτό συμβαίνουν θάνατοι συχνοί και πρόωροι,
αλλ’ εμείς σκεπτόμαστε σαν να ‘μαστε αθάνατοι στη γη,
σαν να μη πρόκειται να πεθάνουμε ποτέ.
Γι’ αυτό κι όλο αρπάζουμε, και γινόμαστε πλεονέκτες,
σαν να μη πρόκειται να δώσουμε ποτέ λόγο.
Γι’ αυτό κι όλο χτίζουμε, σαν να πρόκειται να μείνουμε πάντοτε εδώ.
Ε.Π.Ε. 24,506

αρχιερέας ο Χριστός
Ένας είναι ο Χριστός.
Δεν θα ήταν ένας, αν δεν ήταν αθάνατος.
Όπως υπήρχαν πολλοί ιερείς, επειδή ήσαν θνητοί,
έτσι ένας είναι ο Χριστός ως αρχιερέας, επειδή είναι αθάνατος.
Ε.Π.Ε. 24,524

στη γη!
Τι τα λέω όλα αυτά, σαν να φλυαρώ μπροστά σε ανθρώπους,
που δεν δέχονται να περιφρονήσουν ούτε τα χρήματα;
Νομίζουν πως θα ‘ναι αθάνατοι στη γη.
Κι αν κάποτε ελάχιστα δώσουν, νομίζουν, ότι το παν κατώρθωσαν.
Ε.Π.Ε. 25,256

με το θάνατο του
Από δούλοι του θανάτου γίναμε αθάνατοι.
Από πεσμένοι, αναστηθήκαμε.
Από ηττημένοι γίναμε νικητές.
Ε.Π.Ε. 36,76

Αθεΐα
πρακτική
Δεν εκφέρει ο διάβολος αμέσως την κατάλυση της πίστεως.
Πάει γύρω γύρω, σπέρνει κρυφά το δηλητήριο των δυσσεβών δογμάτων,
αφήνει να νομίζουν πώς πιστεύουν, αλλά στην πραγματικότητα εκριζώνει την πίστη τελείως.
Καταλύει τις αλήθειες της πίστεως, διαβάλλοντας τα μέγιστα τον Θεό σ’ εκείνους,
που πείθονται σ’ αυτόν.
Ε.Π.Ε. 34,560

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 109-110)

Ανυπακοή σε βλάσφημο 

Διηγήθηκε ο Γέροντας ένα περιστατικό που συνέβη λίγο καιρό πριν απολυθή: «Γυρίζαμε από την Φλώρινα, αφού είχε τελειώσει ο πόλεμος. Στον δρόμο της επιστροφής άκουσα τον Λοχαγό να βρίζη τα θεία. Τον πλησίασα και του είπα: "Από αυτή την στιγμή αρνούμαι να εκτελέσω οποιαδήποτε διαταγή σας, διότι βρίζοντας τα θεία προσβάλατε και την πίστη μου και τον όρκο μου (Πατρίδα-θρησκεία-οικογένειαα)". Ακούγοντας αυτά προσβλήθηκε και με απεκάλεσε αυθάδη. Όταν αργότερα μου είπε: "Σε διατάσσω", απάντησα: "Σας το δήλωσα πριν από λίγο ότι στο εξής δεν θα εκτελώ διαταγές σας". Ο Αξιωματικός τότε μου είπε: "Ας θεωρήσουμε το θέμα λήξαν".

»Όταν φθάσαμε στο στρατόπεδο, πήγα χωρίς καθυστέρηση και ανέφερα όσα συνέβησαν στον Διοικητή. Εκείνος μου είπε ότι η άρνηση να εκτελώ διαταγή ανωτέρου συνεπάγεται στρατοδικείο. Ξαναδήλωσα ότι δεν πρόκειται να εκτελέσω διαταγές του Λοχαγού, διότι είναι επίορκος, επειδή βρίζει τον Θεό, στον οποίο και οι δυό ωρκιστήκαμε. Και είπα με αγανάκτηση: "Πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις"» (Πραξ. ε΄, 29).

Ο Αρσένιος, αφού υπηρέτησε την Πατρίδα, στις 21 Μαρτίου του 1950 πήρε το απολυτήριο του Στρατού από την Μακρακώμη Λαμίας.

Όταν αποχαιρετούσε τον φίλο του κ. Παντελή, εκείνος τον προσκάλεσε να εγκατασταθούν στην Κέρκυρα μαζί, να φτιάξουν από ένα σπίτι και να κάνουν οικογένεια. Ο Αρσένιος αρνήθηκε λέγοντας ότι θα γίνει καλόγηρος.

Τελείωσε την στρατιωτική του θητεία και τώρα επιθυμούσε μια άλλη στρατεία, την κατάταξή του στο μοναχικό τάγμα, για να υπηρετή τον επουράνιο Βασιλέα.

(Βίος Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, ιερομ. Ισαάκ, σελ. 74-75)

"Στον δρόμο του σταυρού μου"  

Βοήθησέ με, Δέσποτα Κύριε,
να βαδίσω κι εγώ τον δρόμο του σταυρού,
διότι πλατειά ήταν η οδός της ζωής
που εβάδιζα μέχρι τώρα.
Όταν από το βάρος του σταυρού
θ’ αδυνατήση ο τράχηλός μου,
τότε στείλε μου ένα βοηθό,
όπως κάποτε τον Κυρηναίο.
Στο τέλος μου, Δέσποτα,
όταν τα βάσανα θα’ ναι πιο πολλά,
ποθώ ν’ ακούσω κι εγώ την υπόσχεσι
που έδωσες τότε στον ληστή.
Να έχω και ‘γω μια παρηγοριά,
μερίδιο στον «Δείπνο» Σου να λάβω
όπως ήσουν στην Σταύρωσι
με τον Πατέρα εν τη δόξη Αυτού.
Όπως είδες τότε την Μητέρα
κοντά στον σταυρό Σου ισταμένη,
έτσι κι εγώ να ‘χω δίπλα μου
τον άγιο φύλακά μου.
Με το χωρισμό του σώματος
δέξαι το ταλαίπωρο πνεύμα μου
μήπως τυχόν εμποδισθή
από τα αόρατα τελώνια.
Μετά στο Δικαστήριο πηγαίνοντας
να είσαι πολυέλεος, Κύριε,
και μη με τιμωρήσης τότε
με τις φλόγες των αιωνίων βασάνων!

Αγίου Ιωάννου του νέου Χοζεβίτου

("Ο βίος του Αγ. Ιωάννου του νέου Χοζεβίτου", Αρχιμ. Κωνσταντίνου, σελ. 125-126)

Η αγάπη μεταξύ των αδελφών

Οι γονείς πρέπει να καλλιεργούν την αγάπη μεταξύ των παιδιών
καί, όταν θέλουν να ενισχύσουν το πιο αδύνατο, να προετοιμάζουν το έδαφος
παίρνοντας την συγκατάθεση του δυνατώτερου αδελφού.
Να τον βοηθήσουν δηλαδή να καταλάβη ότι πράγματι το άλλο παιδί έχει ανάγκη.
Η δικαιοσύνη είναι του Θεού και πρέπει να απονέμεται και στον μεγάλο και στον μικρό εξίσου.
Στον μεγάλο με σεβασμό, στον μικρό με αγάπη, χωρίς να βλαφθή.
Αυτό το αναφέρει και το Δευτερονόμιο.
Αν λ.χ. φταίη ο μεγάλος, θα δικαιώσουμε τον μικρό, χωρίς να θίξουμε τον μεγάλο μπροστά στον μικρό,
αλλά θα συζητήσουμε μαζί του ιδιαίτερα, ώστε να του δώσουμε να καταλάβη το σφάλμα του.
-Γέροντα, η ζήλεια που παρουσιάζεται συνήθως στα μεγαλύτερα αδέλφια προς τα μικρότερα πώς αντιμετωπίζεται;
-Η ζήλεια είναι πάθος. Όταν όμως ένα παιδάκι είναι τριών ετών και η μάνα του θηλάζη το νεογέννητο αδελφάκι του,
είναι κάπως δικαιολογημένο να το ζηλεύη, γιατί πριν από λίγο καιρό θήλαζε και αυτό.
Τώρα βλέπει το αδελφάκι του στην αγκαλιά της μάνας του,
και λέει: «Μέχρι χθές η μαμά μου με είχε στην αγκαλιά της, τώρα με έβαλε στην άκρη!».
Και αν έχη και γιαγιά, κάτι γίνεται. Όταν όμως γίνη τεσσάρων ετών, πρέπει να ζηλεύη λιγώτερο.
Όταν γίνη έξι, πρέπει να του πη η μητέρα του: «Ολόκληρο παιδί είσαι τώρα.
Ποιά μητέρα κρατάει στην αγκαλιά της ένα τόσο μεγάλο παιδί;».
Αν το βοηθήση να το αντιμετωπίση έτσι, τότε θα θυμάται την μάνα του, μόνον όταν υπάρχη λόγος.
Αν θέλη να κρατάη την μάνα του συνέχεια από το φουστάνι, αυτό είναι κάτι αρρωστημένο.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 102-103)

Η επιδρομή των πειρατών 

Ο όσιος Ιλαρίων, θέλοντας ν’ αποφύγη τη δόξα και την τιμή των ανθρώπων, μετά από το προηγούμενο θαύμα, πήρε τους υποτακτικούς του και έφυγαν κρυφά από την Επίδαυρο με προορισμό το εμπορικό λιμάνι της Δαλματίας Βρεβίλιμπο.
Εκεί βρήκαν ένα πλοίο που έπλεε για την Κύπρο, και επιβιβάσθηκαν σ’ αυτό. Έφθασαν έτσι σε μια περιοχή γεμάτη υφάλους. Επειδή στο σημείο αυτό δεν μπορούσαν οι ναύτες να χρησιμοποιήσουν τα κουπιά, αναγκάσθηκαν να βραδυπορούν σπρώχνοντας το πλοίο με κοντάρια. Στην επικίνδυνη όμως αυτή θέσι καρτερούσαν πειρατές, που μόλις τους αντιλήφθηκαν ώρμησαν εναντίον τους.

Στο πλοίο έγινε μεγάλη ταραχή! Οι ναύτες αρματώθηκαν για ν’ αποκρούσουν τους επιτιθεμένους. Πολλοί επιβάτες θρηνούσαν για τη δυστυχία που τους βρήκε. Οι υποτακτικοί του οσίου με αγωνία τού διεκτραγωδούσαν τη δύσκολη κατάστασί τους. Εκείνος όμως τους είπε ήρεμα:

- Γιατί τρομάζετε και ανησυχείτε; Μήπως οι επιδρομείς είναι περισσότεροι από τους στρατιώτες του Φαραώ, που καταποντίσθηκαν στη θάλασσα;
Και ενώ πλησίαζε με ληστρική διάθεσι το πρώτο εχθρικό πλοίο, ο άγιος πήρε μια πέτρα, την έρριξε ανάμεσα στα δύο πλοία και φώναξε στους πειρατές:

-Σταθήτε μέχρι το σημείο που έπεσε η πέτρα! Μη πλησιάσετε περισσότερο.

Εκείνοι δεν σταμάτησαν την επίθεσι. Τι συνέβαινε όμως; Όσο κι αν προσπαθούσαν να πλησιάσουν, τα σκάφη τους οπισθοχωρούσαν! Πήγαιναν όλο και πιο πίσω! Έπειτα από πολλές μάταιες προσπάθειες εγκατέλειψαν τον αγώνα. Το πλοίο που μετέφερε τον όσιο γλύτωσε από την καταστροφή, πέρασε το επικίνδυνο σημείο και έφθασε σώο στον προορισμό του.

(Βίος οσίου Ιλαρίωνος)

(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τ. Β΄, σ. 110-111)

(εικόνα: Όσιος Ιλαρίων. Τοιχογραφία της Τράπεζας μεταξύ των ετών 1176 - 1180 μ.Χ. στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Πάτμος)

αν δεν ενεργούν από συμφώνου
Το ν’ αποφασίζη κανείς εγκράτεια στο γάμο παρά τη γνώμη του άλλου, είναι λύσις του γάμου. Αν όμως συμφωνούν και οι δυο να εγκρατεύωνται, δεν είναι λύσις του γάμου.
E.Π.E. 18,544
και γάμος
Ποια βλάβη υπάρχει στο να παραμείνουν μαζί οι σύζυγοι και να μη δημιουργούν αιτίες πολέμων περιττών, εφόσον και η ευσέβεια παραμένει ακέραια και υπάρχουν καλές ελπίδες περί του απίστου;
Ε.Π.Ε. 18,530
για θέμα πίστεως
Τι σημαίνει το «Αν δε ο άπιστος ζητάη χωρισμό»; Αν π.χ. σε προτρέπη και σε απειλή ότι αν δεν θυσιάζης στα είδωλα και δεν συμμετέχης μαζί του στην ασέβεια, λόγω του γάμου σας, θα φύγη, τότε είναι καλύτερο να διαλυθή ο γάμος, παρά να προδώσης την πίστι σου.
Ε.Π.Ε. 18,532
όπου αγάπη, αδύνατον
Να ενωθούμε με την αγάπη. Κανένας να μη μας χωρίζη.
Ε.Π.Ε. 23,84
για λόγους μοιχείας
Επιτρέπεται το διαζύγιο για λόγους μοιχείας. Είδες τη φιλανθρωπία και την πρόνοια του Θεού; Αν η σύζυγός σου είναι ειδωλολάτρισσα, να μη την διώξης, λέει ο λόγος Του. Αν όμως είναι μοιχαλίδα, δεν σε εμποδίζω στο διαζύγιο. Αν σε μένα, λέει ο Θεός, ασεβήση, να μη την διώξης. Αν όμως προσβάλη τη δική σου συζυγική τιμή, κανένας δεν σε εμποδίζη να πάρης διαζύγιο.
Ε.Π.Ε. 34,154

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 37-38)

1533.ΝΑ ΡΩΤΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ. 

Ο ονομαστός για τον αδιάφθορο χαρακτήρα του Ρωμαίος πολιτικός Κάτων (134 – 149 π.Χ.) απέφευγε όσο μπορούσε τις τιμές.
Μια μέρα, ορισμένοι φίλοι και θαυμασταί του, του είπαν:
- Όλοι οι Ρωμαίοι πολιτικοί έχουν το άγαλμα τους στην αγορά της Ρώμης.  Γιατί εσύ δεν θέλεις να φτιάξουν και το δικό σου;
Κι ο Κάτων αποκρίθηκε:
- Προτιμώ να ρωτούν οι επόμενες γενεές, γιατί δεν υπάρχει άγαλμα μου, παρά να ρωτούν γιατί υπάρχει.

1481. ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ; 

Αρχίζοντας το κήρυγμά του, στάθηκε για λίγο σιωπηλός πάνω στον άμβωνα και με μεγάλη σοβαρότητα.
- Αγαπητοί, έχω μια ερώτηση που εγώ δεν μπορώ να απαντήσω.  Ούτε εσείς.  Εάν κάποιος άγγελος ήταν εδώ, δεν θα μπορούσε να απαντήσει.  Ούτε κανένας διάβολος.
Και ενώ όλοι είχαν καρφώσει τα μάτια τους επάνω με έκπληξη και ανυπομονησία, ο ιεροκήρυκας συνέχισε:
- Η ερώτηση είναι:  «Πως θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε αν αμελήσουμε μια τόσο μεγάλη σωτηρία;» (Έβρ. 2, 3).

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ.665, 685 )

1514.ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΘΑΠΤΟΥ. 
Νεκροθάπτης έλεγε κάποτε σε ιεροκήρυκα:
- Κανένας δεν μπορεί να κηρύξει καλύτερα από μένα.
- Τι θέμα μπορείς εσύ, αγράμματος, να αναπτύξεις; Τι λές; Ρωτά με απορία ο ιεροκήρυξ.
- Όταν δω πολύ κόσμο στο κοιμητήριο λέγω:  «Βλέπετε, χριστιανοί, εκείνα τα μνήματα; Τα άνοιξα για σας.  Δε θα περάσουν πολλά χρόνια και θα σας φέρουν και σας εδώ.  Παρ΄όλα τα πλούτη σας, παρ΄όλη την ομορφιά σας, παρ΄όλη τη δύναμη σας εδώ θα καταλήξετε.  Θα έρθετε εδώ για να σας σκεπάσω εγώ με το χώμα και να κοιμηθείτε εν ειρήνη».  Κανείς δεν φεύγει ασυγκίνητος από τα λόγια μου, ενώ σεις με την ευγλωττία σας και τα επιχειρήματα σας πόσους πείθετε;
1518.Η ΜΟΝΗ ΘΕΣΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙ. 
Ο Γάλλος αστρονόμος Κάμιλλος Φλαμμαριόν έγραψε το εξής επίγραμμα στον τάφο ενός φίλου του, που δεν ζητούσε άλλο παρά τιμές, αξιώματα και θέσεις.
Ενθάδε κείται ο Μ. Λ. Ο τάφος αυτός είναι η μόνη θέσης που πέτυχε, χωρίς ποτέ να την επιδιώξει.

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 678-679)

(Υπόμννημα Π.Ν. Τρεμπέλα στη νεοελληνική)

Λουκ. 24,49    καὶ ἰδοὺ(1) ἐγὼ(2) ἀποστέλλω(3) τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρός μου(4) ἐφ᾿ ὑμᾶς· ὑμεῖς δὲ(5) καθίσατε(6) ἐν τῇ πόλει Ἱερουσαλὴμ(7) ἕως οὗ ἐνδύσησθε(8) δύναμιν ἐξ ὕψους(9).

Λουκ. 24,49    Σας αναγγέλω δε, ότι εγώ σας στέλνω τώρα αυτό που υπεσχέθη ο Πατήρ, δηλαδή το Πνεύμα το Αγιον, δια νας σας φωτίζη και σας ενισχύη και σας περιφρουρή στο αποστολικόν σας έργον. Σεις λοιπόν καθίσατε εις την πόλιν Ιερουσαλήμ έως ότου φορέσετε, σαν άλλο ένδυμα, και κάμετε ιδικήν σας πλέον την σοφίαν και την δύναμιν, που θα σας έλθη από τον ουρανόν με την επιφοίτησιν του Αγίου Πνεύματος”.

(1) «Έπειτα για να μην ταραχτούν μέσα τους και σκεφτούν· Πώς θα δώσουμε μαρτυρία άνθρωποι άσημοι που στέλνονται στα έθνη, και θα παρουσιαστούμε στους Ιεροσολυμίτες που και σένα σε σκότωσαν. Να έχετε θάρρος, λέει, εξ΄αιτίας αυτού. Διότι θα σας στείλω εντός ολίγου την υπόσχεση του Πατέρα μου» (Θφ). Το «ἰδοὺ ἐγὼ» τονίζει το μεγαλείο της επαγγελίας, για την οποία θα μιλήσει αμέσως (g).

(2) Αντιτίθεται με το προηγούμενο ὑμεῖς (εσείς) = Να ο ρόλος σας, να και ο δικός μου (g). Η ενέργειά μου αυτή θα σας κάνει ικανούς για εκτέλεση της αποστολής σας (L).

(3) Υπάρχει και η γραφή εξαποστέλλω. Ο ενεστώτας δηλώνει αυτό που θα γίνει στο μέλλον αμέσως και με βεβαιότητα.

(4) «Την υπόσχεση του Πατέρα μου, την οποία είπε μέσω του Ιωήλ ότι: Θα ξεχύσω από το πνεύμα μου σε κάθε σάρκα» (Θφ). Εδώ για πρώτη φορά στα ευαγγέλια έχουμε τη λέξη επαγγελία με την τεχνική έννοια της υπόσχεσης του Θεού στο λαό του. Δες Ρωμ. α 2. Σημαίνεται εδώ κατά τρόπο ειδικό η δωρεά του Πνεύματος. Δες Ιεζεκ. λστ 27, Ιωήλ γ 1, Ζαχ. ιβ 10. Επαγγελία λοιπόν σημαίνει αυτό που έχει αναγγελθεί και υποσχεθεί (p). Η αποστολή του Αγίου Πνεύματος ήταν στην Π.Δ. ο σκοπός προς τον οποίο κατέληγαν όλες οι άλλες θείες επαγγελίες. Για αυτό και η απόλυτη έκφραση «τ η ν επαγγελία του Πατέρα», διότι αυτή ήταν η κατ’ εξοχήν επαγγελία. Τι θα ήταν το έργο του Μεσσία χωρίς την έλευση του Πνεύματος, το οποίο αναγεννά και εξαγιάζει; (g).

(5) Ακόμη μία φορά αντιτίθεται με έμφαση το εγώ και το εσείς (p). Με το εσείς, επανέρχεται ο Ιησούς από το δικό του έργο στο έργο των μαθητών (g). Εσείς όμως, οι οποίοι τώρα δεν τύχατε ακόμη αυτής της υπόσχεσης (δ).

(6) = Να παραμείνετε. Για το κάθομαι με την έννοια του μένω για κάποιο χρόνο σε κάποιο τόπο δες Πράξ. ιη 11,Εξοδ. ιστ 29, Κριτ. ιθ 4, Ρουθ γ 1, Α΄ Βασ. α 23 κλπ. (p). «Να μένετε στην Ιερουσαλήμ αχώριστοι, λόγω της ασθένειας και δειλίας που ακόμη έχετε» (Θφ). Η υπόσχεση είναι τόσο απαραίτητη για αυτούς, ώστε πρέπει να αποφύγουν να επιχειρήσουν την στον κόσμο αποστολή τους πριν ακόμη ντυθούν την υποσχημένη σε αυτούς θεία δύναμη (g).

(7) Αποσιωπάται το Ιερουσαλήμ από τους παλαιότερους κώδικες. Με αφορμή την παραγγελία αυτή ο Weiss και πολλοί άλλοι λένε: Εάν οι απόστολοι οφείλουν να παραμείνουν στην Ιερουσαλήμ μέχρι την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, οι εμφανίσεις του Ιησού που ακολούθησαν στη Γαλιλαία (Ματθ. κη 7, Μάρκ. ιστ 7, Ιω κα 1) αποκλείονται. Αλλά εάν τα λόγια στους στίχους 46 και 49 λέχθηκαν όχι την ίδια την ημέρα της Ανάστασης, αλλά σε κάποια άλλη ημέρα που προσέγγιζε προς την ημέρα της Ανάληψης, τότε η παραπάνω ένσταση παρουσιάζεται αστήρικτη (g).

(8) «Θα ντυθείτε σαν πανοπλία» (Ζ). Είμαστε γυμνοί, όταν στερούμαστε την ουράνια δύναμη (b). Οι εικόνες από την ενδυμασία χρησιμοποιούνται συχνά στο βιβλικό και κλασσικό ύφος για δήλωση γεγονότων ηθικών. Δες και Ρωμ. ιγ 14, Γαλ. γ 27, Κολ. γ 12 κλπ. (g). Και Ιώβ η 22, κθ 14, λθ 19,Ψαλμ. λδ 26, 92,1. «Δεν είπε, θα δεχτείτε, αλλά θα ντυθείτε, υποδηλώνοντας ότι η πνευματική όπλιση φρουρεί από παντού» (Θφ).

(9) Από ψηλά όπου ο Ιησούς αναλαμβανόταν. Το από ψηλά αντί για το από τον ουρανό, είναι έκφραση παρμένη από την ιερή ποίηση (b). Αυτοί που πήραν το Άγιο Πνεύμα ντύνονται δύναμη από ψηλά. Δύναμη λοιπόν που υπερβαίνει την δική τους δύναμη, αλλά και κάθε επίγεια δύναμη. Και σαν δύναμη από ψηλά τραβά την ψυχή προς τα άνω και κάνει αυτήν τέτοια ώστε να βλέπει πάντοτε ψηλά και να κατευθύνεται προς τα υψηλά.

Λουκ. 24,50    Ἐξήγαγε(1) δὲ(2) αὐτοὺς ἔξω ἕως εἰς Βηθανίαν(3), καὶ ἐπάρας(4) τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν(5) αὐτούς(6)

Λουκ. 24,50    Έπειτα δε από αυτάς και άλλας διδασκαλίας, τους έβγαλε έξω από την πόλιν κάπου εκεί κοντά εις την Βηθανίαν, και αφού εσήκωσε τα χέρια του, τους ευλόγησε.

(1)  Έβγαλε έξω από την πόλη που αναφέρεται στο στίχο 49. Δεν είναι δυνατόν να πιστέψουμε, ότι ο Λουκάς εννοεί, ότι το ακόλουθο γεγονός έλαβε χώρα κατά την ίδια νύχτα της πρώτης εμφάνισης και ότι η ανάληψη του Χριστού έγινε σε σκοτάδι. Τέτοιο χαρακτηριστικό ήταν αδύνατον να μην αναφερθεί από το Λουκά (p). «Αυτό θα το εννοήσουμε ότι έγινε την τεσσαρακοστή ημέρα. Διότι αυτά που αυτοί (οι ευαγγελιστές) λένε περιληπτικά, να τα εννοήσεις εσύ, σε παρακαλώ, ότι έγιναν σε πολλές ημέρες, όπως ο ίδιος ο Λουκάς λέει στις Πράξεις, ότι για σαράντα ημέρες εμφανιζόταν σε αυτούς. Συχνά δηλαδή ερχόταν σε αυτούς και έφευγε» (Θφ). «Τα ενδιάμεσα τα προσπέρασε ο ευαγγελιστής» (Ζ). Τους έβγαλε για να γίνουν αυτόπτες μάρτυρες της ανάληψής του. Οι μαθητές δεν τον είδαν να ανασταίνεται από τον τάφο, διότι η ανάστασή του θα αποδεικνυόταν με τις εμφανίσεις του αναστημένου που ακολούθησαν. Τον είδαν όμως να αναλαμβάνεται, διότι δεν θα μπορούσαν με άλλο τρόπο να έχουν με αυτοψία απόδειξη για την ανάληψή του.

(2) Το «δε» σημαίνει: Και αφού ολοκληρώθηκαν αυτές οι διδασκαλίες, τους έβγαλε έξω (g).

(3) Υπάρχει και η γραφή: έως προς Βηθανίαν. Δεν μπήκαν στη Βηθανία (L).

(4) Ύψωσε τα χέρια του, σε σχήμα κάποιου που προσεύχεται ή ευλογεί (d).

(5) «Ευλόγησε τους μαθητές, ίσως από τη μία και βάζοντας μέσα τους δύναμη φρουρητική μέχρι την παρουσία του Πνεύματος, ίσως από την άλλη, διδάσκοντας και εμάς, όταν φεύγουμε (πεθαίνουμε), να δίνουμε σαν παρακαταθήκη στους δικούς μας τις ευλογίες» (Θφ). Τους ευλόγησε, διότι δεν χωριζόταν από αυτούς δυσαρεστημένος, αλλά με αγάπη. Ύψωσε τα χέρια του, όπως ο αρχιερέας της Π.Δ. ύψωνε αυτά, όταν ευλογούσε το λαό (Λευϊτ. θ 22). Ευλόγησε σαν κάποιος που έχει εξουσία, όπως ο Ιακώβ ευλόγησε τους γιους του και όπως ο Μωϋσής τις δώδεκα φυλές.

(6) Η ευλογία αυτή ανήκει σε όλους τους πιστούς. Διότι οι έντεκα και αυτοί που ήταν μαζί τους εκπροσωπούσαν τη στιγμή εκείνη όλους αυτούς (b). Οι δώδεκα απόστολοι αντιπροσώπευαν ήδη τις δώδεκα φυλές έτσι ώστε ευλογώντας αυτούς ευλογούσε ολόκληρο τον Ισραήλ της χάριτος.

Λουκ. 24,5    καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν(1) αὐτὸν αὐτοὺς διέστη(2) ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν(3).

Λουκ. 24,51    Και συνέβη τούτο το θαυμαστόν· ενώ αυτός τους ευλογούσε, εχωρίσθη από αυτούς και εφέρετο προς τα επάνω στον ουρανόν.

(1) Δεν έπαυσε να τους ευλογεί, αλλά εξακολουθούσε να τους ευλογεί, έως ότου δεν μπορούσαν πλέον να τον βλέπουν. Η ευλογία του δεν διακόπηκε ποτέ. Διότι η μεσιτεία του, την οποία από τότε εξακολουθεί να αναφέρει προς τον Πατέρα του για χάρη μας, είναι συνέχεια της ευλογίας αυτής.

(2) Το διέστη δηλώνει απόσταση που ολοένα αυξάνει και καταλήγει σε εξαφάνιση (g), αλλά και απομάκρυνση όχι με φυγή, αλλά με ανύψωση από τον τόπο, στον οποίο στεκόταν, από τον οποίο δεν απομακρύνθηκε περπατώντας (δ). Σηκώθηκε πάνω από τα κεφάλια τους, όπως ο Ηλίας πάνω από τον Ελισαίο. Τα αγαπημένα μας πρόσωπα επόμενο είναι να μας φύγουν. Εκείνοι οι οποίοι μας αγαπούν και προσεύχονται για μας και μας διδάσκουν ενδέχεται να φύγουν πριν από εμάς. Η σωματική παρουσία του ίδιου του Χριστού δεν αναμενόταν να παραταθεί αιωνίως στον κόσμο αυτόν. Έπρεπε να φύγει από εμάς στους ουρανούς, διότι αλλιώς ούτε ο άλλος Παράκλητος θα μας στελνόταν ούτε θα είχαμε τον ίδιο τον Ιησού Παράκλητο προς τον Πατέρα και αρχιερέα μέγα που παντοτινά θα προσεύχεται για μας. Έτσι και αυτοί από τους αγαπημένους μας οι οποίοι φεύγουν εν Κυρίω πριν από εμάς πορεύονται εκεί ως πρόδρομοί μας και προσεύχονται για μας.

(3) Ο κώδικας του Βέζα και ο σιναϊτικός παραλείπουν τη φράση «καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν» (δ). Ο Αυγουστίνος επίσης αποσιωπά αυτήν μία φορά (de unit. Eccl. X), αναφέρει όμως αυτήν αλλού (de cons. Ev. III 83) (L). Η παράλειψη μπορεί να εξηγηθεί και από τη βιασύνη των αντιγραφέων που φθάνουν στο τέλος της εργασίας τους (g). «Ανέβαινε αφού σύννεφο τον βάστηξε, όπως ο παρών ευαγγελιστής έγραψε στο βιβλίο των αποστολικών Πράξεων» (Ζ). «Ανέβαινε στον ουρανό για να καθίσει μαζί με τον Πατέρα και μαζί με την ενωμένη με αυτόν σάρκα» (Κ). «Διότι ο μεν Ηλίας (ανέβηκε) σαν στον ουρανό· δηλαδή έδινε την εντύπωση ότι ανέβαινε στον ουρανό. Ο Σωτήρας όμως ανέβηκε σε αυτόν τον ίδιο τον ουρανό πρόδρομος όλων με την αγία σάρκα του (=την ανθρώπινη φύση μας) για να εμφανιστεί στο πρόσωπο του Θεού και να την παρουσιάσει συγκαθήμενη με τον Πατέρα» (Θφ). Ανέβαινε στον ουρανό από μόνος του και με τη δική του δύναμη και ενέργεια. Δεν χρειάστηκε άρμα πυρός ή πύρινα άλογα. Γνώριζε τον δρόμο προς τον ουρανό, διότι ήταν «ο Κύριος από τον ουρανό», «ο υιός του ανθρώπου, που κατέβηκε από τον ουρανό. Και μπορούσε να επιστρέψει πάλι. Ανέβηκε πάνω σε σύννεφο, όπως «ο άγγελος Κυρίου στη φλόγα του θυσιαστηρίου», όπου ο Μανωέ πρόσφερε τη θυσία του (Κριτές ιγ 20).

Λουκ. 24,52    καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν(1) ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ(2) μετὰ χαρᾶς μεγάλης(3),

Λουκ. 24,52    Και αυτοί, αφού τον επροσκύνησαν, επέστρεψαν εις την Ιερουσαλήμ με μεγάλην χαράν.

(1) Το προσκυνήσαντες αὐτὸν, μολονότι μαρτυρείται από όλους τους κώδικες, επειδή αποσιωπάται από μόνο τον κώδικα Βέζα και την Ιτάλα, θεωρείται ότι πρέπει να βγει από τους νεώτερους κριτικούς, με εικασίες που κατά τη γνώμη μας δεν είναι πιθανές και επαρκώς αιτιολογημένες.

(2) Υπακούοντας στην στο στίχο 49 παραγγελία του Κυρίου «καθίστε στην πόλη» (p).

(3) Χαίρονταν «για την ελπίδα της υπόσχεσης που τους είπε» (Ζ). Χαίρονταν βλέποντας το θρίαμβο του Χριστού και αναμένοντας τη βοήθειά του (L). Χαίρονταν διότι η ευλογία, την οποία προ ολίγου πήραν από αυτόν κυρίευσε τις καρδιές τους (g). Αξιοθαύμαστη μεταβολή! Όταν πριν το πάθος ο Χριστός έλεγε στους μαθητές: «Σας συμφέρει να φύγω», «η λύπη γέμισε την καρδιά τους». Τώρα όμως που βλέπουν το Χριστό να φεύγει οριστικά, γέμισαν με χαρά, πεπεισμένοι τελείως, ότι ήταν ωφέλιμο και για αυτούς και για την εκκλησία το να φύγει, διότι θα έστελνε σε αυτούς τον Παράκλητο. Η δόξα του Χριστού είναι η χαρά, η υπερβολική χαρά, όλων των αληθινά πιστών, ακόμη και όταν αυτοί βρίσκονται στον κόσμο αυτόν. Πολύ περισσότερο θα γεμίσουν αυτοί από χαρά, όταν θα απέλθουν στη νέα Ιερουσαλήμ για να συναντήσουν αυτόν με όλη τη δόξα του και να συζήσουν μαζί του παντοτινά.

Λουκ. 24,53    καὶ ἦσαν διὰ παντὸς(1) ἐν τῷ ἱερῷ αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες(2) τὸν Θεόν. Ἀμήν(3).

Λουκ. 24,53    Και ήσαν συνεχώς κατά τας ώρας της λατρείας στο ιερόν υμνούντες και δοξολογούντες τον Θεόν. Αμήν.

(1) «Ήταν πάντοτε στο ιερό, κατά τις ώρες των συνάξεων εννοείται, όταν δηλαδή επιτρεπόταν να είναι σε αυτό» (Ζ). Το «διὰ παντὸς» πρέπει να το πάρουμε με έννοια σχετική= όσες φορές οι ώρες της προσευχής και οι πράξεις της λατρείας τους καλούσαν στο ναό (Πράξ. γ 1). Η προσκαρτέρηση αυτή στο ιερό δεν εμπόδιζε αυτούς να συναθροίζονται και να προσκαρτερούν και αλλού (Πράξ. α 13, 15 και εξής) (g).

(2) Ο κώδικας του Βέζα και η Ιτάλα έχουν μόνο το αἰνοῦντες. Τα αλεξανδρινά χειρόγραφα έχουν μόνο το εὐλογοῦντες. Τα βυζαντινά χειρόγραφα έχουν «αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες». Η πράξη του να ευλογεί κάποιος προέρχεται μάλλον από ευγνωμοσύνη για κάποια ευεργεσία του Θεού· η πράξη του να αινεί (υμνεί) από θαυμασμό ανιδιοτελή των απείρων τελειοτήτων του Θεού (g). «Αυτοί που πριν ήταν κλεισμένοι, τώρα περνούν τον καιρό τους ανάμεσα στους αρχιερείς και δεν υπάρχει τίποτα το βιοτικό σε αυτούς· αλλά αφού όλα τα περιφρόνησαν, στο ιερό υμνούν παντοτινά το Θεό και τον ευλογούν» (Θφ). Οι ζωοθυσίες έχουν πλέον καταργηθεί με τη θυσία του Χριστού. Αίνοι όμως και ύμνοι πάντοτε θα αναπέμπονται στο Θεό και ουδέποτε παύουν να είναι επίκαιροι. Τίποτα άλλο δεν προετοιμάζει την ψυχή για υποδοχή του Αγίου Πνεύματος από την αγία χαρά, που εκδηλώνεται σε αίνους και δοξολογίες. Οι φόβοι κατασιγάζουν, οι λύπες καταπραΰνονται και διαλύονται, και οι ελπίδες αναπτερώνονται.

(3) Αποσιωπάται από τον σιναϊτικό κώδικα και κάποιους μεγαλογράμματους και μικρογράμματους, βρίσκεται όμως στους περισσότερους από τους μεγαλογράμματους και τους υπόλοιπους. Θεωρείται από τους νεώτερους ερμηνευτές ως προσθήκη λειτουργική εν όψει της ανάγνωσης στις εκκλησιαστικές συνάξεις.