332. Ο Λόγος του Κυρίου είναι έργο, ζωή, ύπαρξις. Από τον «Όντα», προέρχεται η ύπαρξις. Από τη Ζωή, η ζωή. Από την Αλήθεια, η αλήθεια. Ενώ από τον Διάβολο, που έπεσε από τον ουρανό εξ αιτίας της υπερηφανείας του, που επιχειρεί τα αδύνατα και που βρίσκεται έξω από τη ζωή και την αλήθεια, προέρχεται το ψεύδος και ο θάνατος.

333. Στον λειτουργό του Υψίστου: Τέλεσες όπως έπρεπε τη θεία λατρεία; Ευχαρίστησε τον Κύριο με όλη σου την καρδιά, που ευδόκησε να δεχθή τη διακονία σου αυτή. Το να λατρεύουμε τον Θεό, είναι η μεγαλύτερη δωρεά και εύνοιά του προς εμάς τους αμαρτωλούς. Του χρωστούμε λοιπόν άπειρες ευχαριστίες που, ενώ είμαστε τόσο ανάξιοι, καταδέχεται να μας έχη συνεργούς του, όργανα της χάριτός του. Ο Απόστολος λέγει ότι είμαστε συνεργοί του Θεού (Α’ Κορ. γ’ 9), υπηρέται και οικονόμοι των Μυστηρίων του (Α’ Κορ. δ’ 1).
Αλλά, στο μεταξύ, τι κάνουν πολλοί από μας τους λειτουργούς; Τελούν τη θεία λατρεία αμελώς, πρόχειρα, βιαστικά, σκεπτόμενοι πότε να τελειώσουν και να επιστρέψουν κατόπιν στις ματαιότητες της υλικής ζωής. Τι φοβερό κατάντημα! Άθελά του φέρει κανείς στη μνήμη τι είπε ο Θεός για όσους επιτελούν τα έργα του χωρίς αφοσίωσι: «Επικατάρατος ο ποιών τα έργα κύριου αμελώς» (Ιερεμ. λα’ 10). Είπα, τι φοβερό κατάντημα! Ναι, φοβερό κατάντημα είναι το να αμελή κανείς στις υπαγορεύσεις του Αγίου Πνεύματος. Το να αμελή κανείς στο άντλημα της ειρήνης και της χαράς από την πηγή τους, που είναι το Άγιο Πνεύμα. Αλλά και στο ίδιο το σώμα μας δίνει ευλογίες αυτή η πηγή, στηρίζοντας την υγεία του, θεραπεύοντας τις ασθένειές του. Γιατί τα λόγια της θείας λατρείας, όταν προφέρωνται με πίστι, με κατάνυξι και φόβο Θεού, έχουν την αναμφίβολο και θαυμαστή ιδιότητα να ζωοποιούν, να ενισχύουν και να θεραπεύουν τον όλο άνθρωπο, σώμα και ψυχή. Αυτό το γνωρίζω εκ πείρας.
Ας λατρεύουμε λοιπόν τον Κύριο με ζώσα πίστι, με ζέουσα καρδιά. Έτσι, ο εν Τριάδι Θεός, ο Πατήρ, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιο, θα είναι πάντοτε μαζί μας, θα προσβλέπη στις ανάγκες μας και θα ανταποκρίνεται, από τις πρώτες ήδη λέξεις των προσευχών μας, σε ό,τι τον επικαλούμαστε.
Η προσευχή που γίνεται με πίστι, όπως η αναπνοή για το σώμα μας, είναι απολύτως αναγκαία για μας, όσο ζούμε πάνω στη γη. Ό,τι είναι η αναπνοή για το σώμα είναι η προσευχή για την ψυχή. Όταν νοιώθουμε βαθειά, με τη ζώσα πίστι, ότι ο Παντοδύναμος Θεός είναι πάντοντε μαζί μας, όταν πράγματι τον έχουμε στην καρδιά μας και διώξουμε από εκεί κάθε γήινη σκέψι, μέριμνα, αμφιβολία και προσκόλλησι, θα επιτελούμε πάντοτε αξίως το έργο του Θεού.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 141-142)

141. Ποιά είναι η έννοια των εκκλησιαστικών μυστηρίων;

Η λέξη μυστήριο παράγεται από το ρήμα μύειν, που σημαίνει κλείειν το όργανο της μεταδόσεως (στόμα και οφθαλμούς), ώστε οι μυούμενοι να μη βλέπουν και να μη δίδουν σε άλλους αυτό που συμβαίνει σε κάθε μύηση. Κατά τη γενική αυτή έννοια τα μυστήρια εκφράζουν κάτι το μυστικό και καλυμμένο, πράγματα που παριστούν ή συμβολίζουν μια απόκρυφη ιδέα ή διδασκαλία, όπως είναι ο σταυρός, το άλας που διδόταν στους κατηχουμένους, ή τις υπερφυσικές αλήθειες του χριστιανισμού, όπως «το της ευσεβείας μυστήριον», ο γάμος ο συμβολίζων την ένωση του Χριστού μετά της Εκκλησίας, κ.ά.. Στην εκκλησιαστική γλώσσα τα μυστήρια διαφέρουν από τα λοιπά, τόσο κατά το φράγμα που υπεμφαίνουν, όσο και κατά τον τρόπο που το φράζουν. Δεν είναι απλοί συμβολισμοί, αλλά πραγματικά μεταδίδουν την αγιάζουσα θεία χάρη. Κατά τη στενή αυτή σημασία τα μυστήρια είναι «θεοσύστατες τελετές που εμφαίνουν και συγχρόνως μεταδίδουν την αόρατη χάρη». Το βάπτισμα δηλαδή δεν συμβολίζει απλώς την αναγέννηση, αλλά είναι πραγματική αναγέννηση εκείνου που βαπτίζεται στο όνομα της παναγίας Τριάδος. Στο σημείο αυτό συμφωνούν η ορθόδοξη και η ρωμαιοκαθολική θεολογία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 206-207)

140. Τί φρονούν περί του λόγου του Θεού οι Προτεστάντες;

Δεν υπάρχει ενιαία τοποθέτηση της προτεσταντικής θεολογίας πάνω στο θέμα αυτό. Το βέβαιο είναι ότι εκτιμούν υπέρμετρα το λόγο του Θεού ως μέσο παροχής της θείας χάριτος, τον οποίο τοποθετούν πιο πάνω από εξωτερικές τελετές, σύμφωνα με το γενικότερο εκκλησιολογικό πνεύμα τους και με την περί αόρατης και πνευματικής Εκκλησίας διδασκαλία τους. Το πνεύμα αυτό καθρεφτίζεται και στους οίκους λατρείας τους, οι οποίοι είναι περισσότερο αίθουσες διδασκαλίας παρά θυσιαστήρια. Είναι ευνόητο ότι στον κύκλο των ιδεών αυτών το κύριο αξίωμα του Χριστού είναι το προφητικό. Ως προς τον γραπτό θείο λόγο, την Αγία Γραφή, οι Προτεστάντες τόσο πολύ την εκτιμούν, ώστε φθάνουν στο σημείο να δέχονται μυστική ένωση του Αγίου Πνεύματος με το γράμμα της Γραφής, η οποία πρέπει να λατρεύεται, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο οι Ορθόδοξοι και οι Ρωμαιοκαθολικοί λατρεύουν το σώμα του Κυρίου στην ευχαριστία.

Ότι εδώ έχουμε ακρότητες και υπερβολές, δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί στην προτεσταντική αυτή εκκλησιολογική πνευματοκρατία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 206)

139. Ο λόγος τον Θεού είναι αγωγός της θείας χάριτος;

Ναι, είναι. Σ’ αυτό συμφωνούν η Ορθόδοξη και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Κοινό δίδαγμα όλων των χριστιανικών Ομολογιών είναι ότι η χάρη του Θεού, που πλούσια απέρρευσε από τη σταυρική θυσία του Κυρίου, ενεργεί μεν άμεσα στον έσω άνθρωπο, κυρίως όμως σε συνδυασμό με αισθητά σημεία ή τελετές, σύμφωνα με τη σύνθετη φύση του ανθρώπου, που αποτελείται από πνεύμα και ύλη. Η ύλη και γενικά το αισθητό δεν αποδοκιμάζεται στη χριστιανική κοσμοθεωρία ως κάτι ακάθαρτο και φύσει κακό, όπως δέχεται ο Μανιχαϊσμός, ούτε πάλι αντιτίθεται προς το πνευματικό και υπερφυσικό, ως θέλουν η διαρχία και ο Πνευματισμός, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως σύμβολο συγχρόνως και φορέας της πνευματικής και υπερφυσικής δυνάμεως, όπως είναι η χάρη του Θεού. 

Σ’ αυτή τη διάσταση μπορεί να λειτουργήσει και ο λόγος του Θεού, γραπτός και προφορικός. Τόσο στο προπαρασκευαστικό στάδιο της δικαιώσεως, διεγείροντας τον άνθρωπο να ποθήσει τη σωτηρία, όσο και στο στάδιο του αγιασμού, βοηθώντας τον να προκόψει πνευματικά, ο λόγος του Θεού μπορεί να μεταδώσει στις ψυχές των ανθρώπων τη σώζουσα χάρη του Θεού. Διαβάζοντας τη Γραφή ή ακούοντας το κήρυγμα του λόγου του Θεού, ο άνθρωπος διεγείρεται πνευματικά, ώστε με τη βοήθεια της θείας χάριτος να καταπολεμήσει τα πάθη του και την αμαρτία, να προαχθεί πνευματικά στο στάδιο της προσωπικής του οικειώσεως της δικαιώσεως.

Δεν πρέπει όμως να νομισθεί, ότι ο λόγος του Θεού όσον αφορά την ποσότητα και την ποιότητα της παρεχόμενης δι’ αυτού χάριτος, βρίσκεται στην ίδια μοίρα και στο αυτό επίπεδο με την αντίστοιχη ενέργεια των εκκλησιαστικών μυστηρίων. Διότι τα ιερά, μυστήρια είναι δραστικά μέσα της χάριτος εξ ανάγκης, δηλαδή σε κάθε περίπτωση παρέχουν πραγματικά τη χάρη, ενώ το ίδιο δεν συμβαίνει με το λόγο του Θεού, η καρποφορία του οποίου εξαρτάται από υποκειμενικούς λόγους, από την ελευθερία και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων, οι οποίοι αντιδρούν διαφορετικά στο κάλεσμα της χάριτος του Θεού.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 205-206)

εδίδασκεν εκ του πλοίου τους όχλους.
Λουκά ε΄ 3

Ο Ιησούς έκανε άμβωνα το πλοίο. Απ’ εκεί δίδαξε και διδάσκει τον κόσμο. Η Εκκλησία του Χριστού είναι η «νοητή ναύς» και ο άμβων είναι η πρώρα της. Ο Ιησούς εξακολουθεί δια μέσου των αιώνων να κηρύττη «εκ του πλοίου». Ο άμβων υπήρξεν ο οδηγός των ανθρώπων- ταξιδιωτών. Απ’ εκεί, οι ναύκληροι της Εκκλησίας ατενίζουν στο βάθος του ορίζοντος και προαναγγέλλουν για τα ερχόμενα και τον Ερχόμενο. Απ’ εκεί προμαντεύουν τις τρικυμίες της ζωής και της θύελλες της ιστορίας. Απ’ εκεί βροντά ως κεραυνός ο λόγος Κυρίου Σαβαώθ ή πνέει ως αύρα λεπτή η χάρις του Πνεύματος.

Ο Ιησούς διδάσκει τους ανθρώπους «εν πλώ» προς την Πατρίδα. Το κήρυγμα του Ιησού δεν είναι διηγήσεις κοντά στο τζάκι, αλλά οδηγίαι και σήματα προς τους ναυτιλομένους. Ο λόγος του Ιησού είναι εντολές του Κυβερνήτου προς το πλήρωμα της «νοητής νηός». Είναι ακόμη πνοή ανέμου στα πανιά του ποντοπόρου ανθρώπου, που τον βοηθεί να προχωρή προς τα εμπρός· ν’ ανοίγεται προς το πέλαγος, προς την αιωνιότητα. Ο Ιησούς ήλθε προς «τους αποδήμους της αυτού χάριτος» για να τους πάρη με το πλοίο της Εκκλησίας του και τους επαναφέρη στην Πατρίδα.

«Δια της νηός εικονίζεται η καθολική του Χριστού Εκκλησία, της οποίας, τροπίς μεν είναι η προς την αγίαν Τριάδα ορθόδοξος πίστις. Δοκοί δε και σανίδες, τα της πίστεως δόγματα και αι παραδόσεις. Ιστός, ο Σταυρός. Άρμενα, η Ελπίς και η Αγάπη. Κυβερνήτης, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Πρωρείς και ναύται, οι Απόστολοι και οι των Αποστόλων διάδοχοι, και κληρικοί πάντες... Επιβάται, άπαντες οι ορθόδοξοι Χριστιανοί. Θάλασσα, ο παρών βίος. Πνεύμα γαληνόν και ζεφύρων, αι τον Αγίου Πνεύματος πνοαί τε και χάριτες. Άνεμοι, οι κατ΄ αυτής πειρασμοί»(Νικόδημος Αγιορείτης, Πηδάλιον).

(Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, «Εκείνος» Ο Ιησούς Χριστός, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 108)

113. «και ουκ εγίνωσκεν αυτήν έως ου έτεκε τον υιόν αυτής» (Ματθ. α΄ 25).

Η συνοίκησις της Παρθένου και του Ιωσήφ δεν άλλαξε τις σχέσεις που επέβαλε η συνεχιζομένη εγκυμοσύνη της. Ζούσαν δηλαδή σαν μνηστευμένοι και όχι σαν σύζυγοι. (Για την έννοια του εβραϊκού ιδιωτισμού «έως ού», βλέπε ΥΜ, 42). Με αλλά λόγια, το ζήτημα του γάμου και των συζυγικών σχέσεων των δύο μνηστευμένων, ύστερα από τα γεγονότα που συνέβησαν, πήρε αναβολή. Μια αναβολή που κατέληξε σε οριστική και τέλεια ματαίωσι. Διότι «πλείον γάμου ώδε» (πρβλ. Ματθ. ιβ' 41-42).
Τόσο η Παρθένος όσο και ο Ιωσήφ, ύστερα από τα αλλεπάλληλα γεγονότα και τις συνεχείς θεοφανίες, πείσθηκαν σιγά σιγά για το μέγεθος της αποστολής των. Μιας αποστολής που τους ξεπερνούσε και σαν ανθρώπους και σαν συζύγους. Όταν συνέβη στη ζωή τους το «μείζον», συμπαρέσυρε και αχρήστευσε όλα τα «ελάσσονα»! Όταν ο Θεός φανερώθηκε στη ζωή τους, όλα τα ανθρώπινα, κι αυτά ακόμα που σχετίζονται με τη συζυγική ζωή, έχασαν την λάμψι και τη σημασία τους. Όταν ήλθε στη ζωή τους ο «Έσχατος», μπήκαν κι αυτοί στα «Έσχατα», όπου «οι έχοντες γυναίκας ώς μη έχοντες είσι» (Α' Κορ. ζ' 29).
Ο Ιωσήφ και η Παρθένος συνέλαβαν σωστά το νόημα της προσωπικής παρουσίας του Θεού στην ιστορία. Είχε πια σημάνει το τέρμα της ιστορίας. Η συνέχισις της σαρκικής ζωής δεν είχε πια κανένα νόημα, ή τουλάχιστον η συνέχισις της ζωής υπό την συνήθη και γνωστή της μορφή. Εφ΄ όσον ήταν παρών ο Δημιουργός, Εκείνος θα έδινε πλέον τις νέες του εντολές για τη συνέχισι της ιστορίας γενικώς και της διαιωνίσεως της ζωής ειδικώτερα. Η Ενσάρκωσις του Θεού ανακαλούσε ή έστω ανέστειλε όλες τις μέχρι την στιγμή εκείνη εντολές. Οι άνθρωποι θα έπρεπε να περιμένουν να μιλήση το θείον Βρέφος...
Αν μετά από κάθε Θεοφανία συνεχίζεται η ιστορία, αυτό οφείλεται σε ανανέωσι της εντολής του Θεού. Μετά από κάθε παρουσία του Θεού στην ιστορία, η ζωή τερματίζεται και η ιστορία σφραγίζεται. Αν και πώς θα συνεχισθή είναι ζήτημα της κρίσεως και της θελήσεως του Θεού. Στη Β' Παρουσία του Κυρίου θα γίνη ό,τι έγινε και στην πρώτη: θα σταματήση η ιστορία με τη διαφορά ότι τότε θα σταματήση οριστικά. Διότι ό,τι θα ακολουθήση, η 8η Ημέρα, δεν θα είναι πια ιστορία, θα είναι καινή ζωή στην αιωνιότητα.

Συ ει των πιστών, Παρθένε, καύχημα, ελπίς και προστασία.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 139)

ΜΑΖΕΥΤΗΚΑΝ κάποτε οι Πατέρες της σκήτης να συνομιλήσουν πνευματικά και λησμόνησαν να καλεσουν τον Αββά Κόπρι. Άρχισαν να συζητούν για το πρόσωπο του Μελχισεδέκ και δεν συμφωνούσαν στις γνώμες. Τότε θυμήθηκαν τον Αββά Κόπρι κι έστειλαν να τον φωνάξουν, για να πάρουν την γνώμη του. Όταν ακουσε εκείνος την υπόθεση της διαφωνίας και το θεμα που τόση ώρα έχασαν για να συζητούν, χτύπησε τρεις φορές το στόμα του και είπε:
- Αλίμονό σου, καλόγερε. Άφησες κατά μέρος εκείνα που γυρεύει από σένα ο Θεός και ψάχνεις να βρεις αυτά που ποτέ δεν θα σου ζητήσει.
Ακούγοντας τα σοφά του λόγια οι άλλοι Γέροντες, έφυγαν από την σύναξη και γύρισαν συλλογισμένοι στα κελλιά τους.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου
Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 172-173)

Ο πόνος του Θεού για τις δοκιμασίες των ανθρώπων
Πόσα βάσανα έχει ο κόσμος! Πόσα προβλήματα!
Και έρχονται μερικοί εδώ να μου τα πουν σε δυο λεπτά
στο πόδι, για να παρηγορηθούν λίγο. Μια βασανισμένη μάνα μου έλεγε:
«Γέροντα, έρχονται στιγμές που δεν αντέχω άλλο και τότε λέω:
"Χριστέ μου, κάνε μια μικρή διακοπή και ύστερα ας ξαναρχίσουν τα βάσανα"».
Πόση ανάγκη από προσευχή έχουν οι άνθρωποι! Αλλά και κάθε δοκιμασία είναι δώρο από τον Θεό,
είναι ένας βαθμός για την άλλη ζωή. Αυτή η ελπίδα της ανταμοιβής στην άλλη ζωή
μου δίνει χαρά, παρηγοριά και κουράγιο, και μπορώ να αντέξω τον πόνο
για τις δοκιμασίες που περνούν πολλοί άνθρωποι.
Ο Θεός μας δεν είναι Βάαλ, αλλά Θεός αγάπης.
Είναι Πατέρας που βλέπει την ταλαιπωρία των παιδιών Του
από τους διάφορους πειρασμούς και τις δοκιμασίες που περνούν
και θα μας ανταμείψει, φθάνει να κάνουμε υπομονή στο μικρό μαρτύριο
της δοκιμασίας ή μάλλον της ευλογίας.
-Γέροντα, μερικοί λένε: «Δεν είναι σκληρό αυτό που επέτρεψε ο Θεός; Δεν πονάει ο Θεός;».
-Ο πόνος του Θεού για τους ανθρώπους που βασανίζονται από αρρώστιες, από δαίμονες, από βαρβάρους κ.λπ.
έχει συγχρόνως και χαρά για την ουράνια αμοιβή που τους έχει ετοιμάσει.
Έχοντας δηλαδή υπ’ όψιν Του ο Θεός την ανταπόδοση που θα λάβει στον Ουρανό
όποιος περνάει δοκιμασίες και γνωρίζοντας τί τον περιμένει στην άλλη ζωή,
αυτό Τον κάνει να μπορεί να «αντέχει» τον πόνο.
Εδώ επέτρεψε να κάνει τόσα εγκλήματα ο Ηρώδης.
Δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια έσφαξε και πόσους γονείς, που δεν άφηναν τους στρατιώτες
να σκοτώσουν τα παιδιά τους, τους σκότωναν κι εκείνους!
Οι βάρβαροι στρατιώτες, για να φανούν στους αρχηγούς τους καλύτεροι, έκοβαν τα παιδάκια κομματάκια.
Όσο πιο πολύ βασανίζονταν τα παιδάκια, τόσο περισσότερο πονούσε ο Θεός,
αλλά και τόσο περισσότερο χαιρόταν για την μεγαλύτερη δόξα που θα είχαν να απολαύσουν στον Ουρανό.
Χαιρόταν για τα Αγγελουδάκια αυτά, που θα αποτελούσαν το αγγελικό μαρτυρικό τάγμα.
Αγγελοι από Μάρτυρες!

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 197-198)

"Να τον βάλεις να υπογράψει"
Πολλοί άνθρωποι πηγαίνανε στο Γέροντα με πολλά προβλήματα,
που πηγάζανε από παρεξηγήσεις, στις δοσοληψίες με τους διαφόρους επαγγελματίες.
Κι έλεγε ο Γέροντας: Καλό είναι να υπογράφετε ένα χαρτί με εκείνον,
που θα σας επισκευάσει το σπίτι σας ή κάτι σημαντικό,
για να μη στεναχωρηθείτε ύστερα, και να τρέχετε στον εξομολόγο.
Θα του πείτε, δεν είναι αυτή η υπογραφή σου; τόσα δεν συμφώνησες;
Πάρε λοιπόν το δικό σου.Κι αν έχεις αγάπη και θέλεις, του δίνεις περισσότερα...
Εφόσον ζούμε στον κόσμο και δεν είμαστε ακτήμονες,
οφείλουμε να φυλαγόμαστε από τις αιτίες των διενέξεων κάνοντας καθαρές και σαφείς συμφωνίες.
[Πορ. 28]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.183-184)

Αναγκαία (και αυτάρκεια)
και αυτά λιγότερα!
Ο Κύριος θέλει αποξενωθούμε απ’ τα περιττά,
τόσο, ώστε ακόμα και πολλά
απ’ τα θεωρούμενα αναγκαία
να τα περικόπτουμε.
Ε.Π.Ε. 13,240

αληθινός πλούτος
Να μην επιθυμούμε περιττά πράγματα,
αλλά να ‘μαστε αυτάρκεις,
κι έτσι θα ‘μαστε πραγματικά πλούσιοι.
Να ζητάμε σκεπάσματα και τροφές,
και τότε κι αυτά θα μας τα δίνει,
κι αλλά, πολύ περισσότερα, που μας χρειάζονται.
Ε.Π.Ε. 18,466

όχι περιττά
Παντού ο Παύλος διεφύλαξε τη συμμετρία,
επιζητώντας μόνο το αναγκαίο, όχι το περιττό.
Ε.Π.Ε. 18,596

για σήμερα
Αν δεν πρέπει να μεριμνάμε για την αναγκαία τροφή και ενδυμασία,
ούτε για τη μέρα που έρχεται, όσοι προκαλούν τόση αναστάτωση
και θάβουν τους εαυτούς τους, πότε θα μπορέσουν ν’ ανανήψουν;
Ε.Π.Ε. 18,712

ποιά επιτρέπονται;
Η αυτάρκεια προσδιορίζεται απ’ την ανάγκη,
απ’ εκείνα, που χωρίς αυτά δεν μπορούμε να ζήσουμε.
Κανείς δεν σε εμποδίζει από αυτά,
κανείς δεν σε εμποδίζει απ’ την καθημερινή τροφή.
Προσοχή όμως, μιλάω για τροφή, όχι για τρυφή.
Μιλάω για σκεπάσματα, όχι για στολίδια περιττά.
Ε.Π.Ε. 19,508

όχι περιουσία
Παντού ο Παύλος μιλάει για τα αναγκαία.
Πουθενά για περιουσία.
Ε.Π.Ε. 19,596

παντού τα αναγκαία
Παντού είναι ανάγκη να υπάρχουν τα απαραίτητα στη ζωή,
τα χρειαζούμενα, όχι τα περιττά.
Ε.Π.Ε. 21,640

σε τροφές και σκεπάσματα
Τόσα και τέτοια πρέπει να τρώμε,
όσα αρκούν να μας θρέψουν. Με τέτοια ρούχα να ντυνόμαστε,
που να μας καλύπτουν τη γύμνια μας. Τίποτε περιττό.
Κι αυτό μπορείς να το κάνεις και με τυχαία ρούχα.
Ε.Π.Ε. 23,428

η χρεία
Ας μη ζητάμε τα περιττά.
Ας φροντίζουμε μόνο για τα αναγκαία.
Ε.Π.Ε. 25,350

η αρετή της ψυχής
Αναγκαίο είναι το να ζητάμε την αρετή της ψυχής.
Όλα τα αλλά, έξω από μας, είναι περιττά και ανώφελα.
Ε.Π.Ε. 27,2830

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 172-173)