ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (+373)
     «Επειδή όμως το τέλος του Αρείου δεν ήρθε τόσο απλά, για αυτό είναι άξιο να το διηγηθούμε. Όταν η ομάδα του Ευσέβιου απειλούσε να τον δεχτεί στην Εκκλησία, ο μεν επίσκοπος της Κωνσταντινούπολης Αλέξανδρος δεν συμφωνούσε ο δε Άρειος στηριζόταν στη βία και τις απειλές του Ευσέβιου, διότι ήταν Σάββατο και περίμενε ότι την επομένη θα συμφιλιωθεί. Έγινε λοιπόν μεγάλη μάχη, όταν εκείνοι μεν απειλούσαν, ο δε Αλέξανδρος προσευχόταν. Αλλά ο Κύριος ο οποίος στάθηκε δίκαιος κριτής αποφάσισε εναντίον των αδίκων. Διότι πριν ακόμα δύσει ο ήλιος, όταν υποχρεώθηκε από σωματική ανάγκη να βρεθεί στο ουρητήριο, εκεί έπεσε κάτω, και έτσι έχασε αμέσως και τα δύο, και την κοινωνία και την ζωή. Και ο μεν μακαρίτης Κωνσταντίνος μόλις πληροφορήθηκε αυτό θαύμασε, διότι είδε πώς αυτός αποδείχθηκε επίορκος σε όλους δε έγινε πλέον φανερό ότι οι μεν απειλές των φίλων του Ευσέβιου εξασθένησαν, η δε ελπίδα του Αρείου υπήρξε μάταιη. Αποδείχτηκε λοιπόν για άλλη μία φορά ότι η αρειανική αίρεση κατέστη υπό του Σωτήρος ακοινώνητη και εδώ και στην εν ουρανοις πρωτότοκο εκκλησία». (Μ.Αθανασιου, προς επισκόπους Αιγύπτου, ΕΠΕ 10,71-73)
     «Να, εμείς μεν αποδεικνύουμε ότι η άποψη αυτή πέρασε από τη μία γενιά των Πατέρων στην άλλη. Eσείς όμως νέοι Ιουδαίοι και μαθητές του Καϊάφα, ποιους άραγε έχετε να δείξετε πατέρες των λόγων σας; Κανέναν από τους σοφούς και συνετούς δεν μπορείτε να αναφέρετε, διότι όλοι σας αποστρέφονται εκτός από μόνον τον διάβολο. Πράγματι, μόνος αυτός είναι ο πατέρας της αποστασίας σας, αυτός έσπειρε ευθύς εξ’ αρχής την ασέβεια αυτή μέσα σας και σας πείθει τώρα να βρίζετε την Οικουμενική Σύνοδο» (Μέγας Αθανάσιος, απευθύνεται στους Αρειανούς, ΕΠΕ 9, 107)
     «Όσαι εκ των αιρέσεων απεμακρύνθησαν από την αλήθειαν και επενόησαν δια αυτάς τας ιδίας την παραφροσύνην είναι φανεραί, και η ασέβειά των ολοφάνερη εις όλους από παλαιά. Διότι το ότι απεμακρύνθησαν από μας αυτοί που εφεύρον αυτάς τας πλάνας είναι δυνατόν να αποδειχθή, όπως έγραψεν ο μακάριος Ιωάννης ότι το φρόνημα αυτών ούτε ποτέ υπήρξεν ούτε τώρα είναι σύμφωνον με το ιδικόν μας. Δια τούτο και, όπως είπεν ο Σωτήρ, αφού δεν συναθροίζουν μαζί με μας, σκορπίζουν με τον διάβολον, με το να παρακολουθούν αυτούς που κοιμούνται, ώστε αφού ενσπείρουν το καταστρεπτικόν των δηλητήριον, να έχουν εξασφαλίσει δια λογαριασμόν των αυτούς που θα αποθάνουν μαζί των.
Επειδή δε μία από τας αιρέσεις, η τελευταία, η οποία ενεφανίσθη τώρα ως πρόδρομος του αντίχριστου, η ονομαζόμενη αρειανή, καθώς είναι ύπουλη και παμπόνηρη, παρετήρησεν ότι αι παλαιότεραι εκ των αδελφών της αιρέσεις κατεδικάσθησαν φανερά, υποκρίνεται, όπως ο πατήρ της ο διάβολος, και ενδύεται με αγιογραφικά ρητά και προσπαθεί πάλιν να εισέλθη εις τον παράδεισον της Εκκλησίας, δια να εμφανισθή ως δήθεν Χριστιανή και να εξαπατήση έτσι μερικούς, ώστε να σκέπτωνται εναντίον του Χριστού, βασιζομένη εις τους υποθετικούς παραλογισμούς της διότι τίποτε εύλογον δεν υπάρχει εις αυτήν. Και ήδη βεβαίως παρέσυρε μερικούς ανοήτους, οι όποιοι όχι μόνον ημάρτησαν με την ακοήν, αλλά και, όπως η Εύα, έλαβαν και εγεύθησαν, ώστε πλέον με την άγνοιάν των να θεωρούν το πικρόν γλυκύ, και την αποτροπαίαν αίρεσιν να ονομάζουν καλήν. Δια τούτο εθεώρησα αναγκαίον, επειδή και σείς με παρεκαλέσατε, να διαλύσω τον ισχυρόν θώρακα της βρωμεράς αυτής αιρέσεως και να φανερώσω την δυσωδίαν της μωρίας της. Έτσι, όσοι είναι ακόμη έξω απ’ αυτήν να την αποφύγουν ακόμη περισσότερον, όσοι δε εξηπατήθησαν υπ’ αυτής να μετανοήσουν, και με ανοικτά τα μάτια της καρδίας των να καταλάβουν ότι, όπως το σκοτάδι δεν είναι φως ή το ψεύδος αλήθεια, έτσι ούτε η αρειανική αίρεσις είναι καλή. Αλλά και όσοι τους ονομάζουν Χριστιανούς σφάλλουν πολύ, διότι αυτοί ούτε τας Γραφάς έχουν μελετήσει, ούτε τον Χριστιανισμόν και την πίστιν του γνωρίζουν καθόλου. Τι είδαν λοιπόν εις την αίρεσιν αυτήν, το οποίον ομοιάζει προς την αληθινήν πίστιν και επιμένουν ότι εκείνοι δεν διδάσκουν κανένα κακόν; Εις την πραγματικότητα τούτο είναι ωσάν να ονομάζουν Χριστιανόν και τον Καϊάφαν, και να συγκαταλέγουν ακόμη μεταξύ των αποστόλων τον προδότην Ιούδαν, και να λέγουν, ότι εκείνοι που εζήτησαν την απελευθέρωσιν του Βαραββά αντί του Σωτήρος δεν έκαναν κανένα κακόν
… Οι μακάριοι λοιπόν απόστολοι υπήρξαν διδάσκαλοι μας και εκήρυξαν το Ευαγγέλιον του Σωτήρος, δεν ελάβαμεν όμως το ονομά των, αλλ’ εκ του ονόματος του Χρίστου και είμεθα και ονομαζόμεθα Χριστιανοί. Όσοι δε ανάγουν εις άλλους την αρχήν της πίστεως, την όποιαν θεωρούν ορθήν, λαμβάνουν, ως είναι φυσικόν, εξ αυτών και την ονομασίαν, εφ΄ όσον έχουν γίνει πλέον ιδικοί των. Ούτως, επειδή όλοι ημείς εκ του Χριστού είμεθα και ονομαζόμεθα Χριστιανοί, εξεδιώχθη κάποτε ο Μαρκίων, διότι επενόησεν αίρεσιν. Και όσοι μεν παρέμειναν με αυτόν που τον απέβαλεν από την Εκκλησίαν έμειναν Χριστιανοί, όσοι όμως ηκολούθησαν τον Μαρκίωνα δεν ωνομάσθησαν πλέον Χριστιανοί, αλλά Μαρκιωνισταί» (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Α,2, ΕΠΕ 2,29-33)
     «Αυτά είναι κομμάτια από τα παραμυθάκια που ευρίσκονται εις το γελοίον σύγγραμμα του Αρείου. Ποιος λοιπόν δεν θα εμισούσε δικαίως τον Άρειον ως παίζοντα θέατρον εις την σκηνήν, δι’αυτά τα θέματα, εάν ήκουεν αυτά τα λόγια και τας μελωδίας της Θαλίας. Ποιος δεν τον θεωρεί ωσάν τον όφιν που συνεβούλευε την γυναίκα, επειδή εμφανίζεται να ονομάζη Θεόν και να ομιλή περί Θεού; Ποιος δε, όταν διαβάζη τα παρακάτω, δεν βλέπει την ασέβειαν του, όπως και την μετά ταύτα πλάνην του όφεως, εις την οποίαν παρέσυρε με δόλον την γυναίκα; Ποιος δεν εξανίσταται δι’ αύτού του είδους τας βλασφημίας; Ο ουρανός λοιπόν εξεπλάγη, όπως λέγει ο προφήτης, και η γη έφριξεν, ένεκα της παραβάσεως του νόμου, ο δε ήλιος ηγανάκτησε περισσότερον, και, επειδή δεν υπέφερε τότε τους κατά του κοινού Δεσπότου όλων ημών προκληθέντας σωματικούς εξευτελισμούς, τους οποίους ο ίδιος υπέστη με την θέλησίν του, έστρεψεν εις άλλην κατεύθυνσιν το πρόσωπόν του και απετράβηξε τας ακτίνας του, έτσι ώστε άφησεν εκείνην την ημέραν χωρίς ήλιον. Πώς λοιπόν προκειμένου περί των βλασφημιών του Αρείου δεν θα καταληφθή σύμπασα η ανθρωπότης από αφασίαν και δεν θα κλείση τα αυτιά και τα μάτια, δια να μη ημπορέση ούτε να ακούση αυτού του είδους τας βλασφημίας, ούτε να ιδή αυτόν ο οποίος τας έγραψε;… Δια τον λόγον λοιπόν αυτόν και η οικουμενική σύνοδος εξεδίωξεν από την Εκκλησίαν τον Άρειον, ο οποίος εδίδασκεν αυτά, και τον ανεθεμάτισε, διότι δεν ημπορούσε να ανεχθή την ασέβειαν. Έτσι πλέον εχαρακτηρίσθη αίρεσις η κακοδοξία του Αρείου και επειδή έχει και κάτι περισσότερον από τας άλλας αιρέσεις, ωνομάσθη και χριστομάχος και εθεωρήθη πρόδρομος του Αντίχριστου…. ας μάθουν από τας Γραφάς, ότι και ο διάβολος, ο οποίος εσοφίσθη τας αιρέσεις, λόγω της δυσωδίας που έχει η κακία του, δανείζεται τας λέξεις των Γραφών, ώστε έχων αυτάς ως επικάλυμμα να σπείρη πάλιν υπούλως το δηλητήριον του και να εξαπατά έτσι τους απονηρεύτους. Έτσι εξηπάτησε την Εύαν. Έτσι εξύφανε και τας άλλας αιρέσεις. Έτσι και τώρα έπεισε τον Άρειον να ομιλήση και να αντιταχθή δήθεν κατά των αιρέσεων, δια να επιβάλη έτσι λαθραίως την ιδικήν του αίρεσιν.» (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Α,2, ΕΠΕ 2,43-47)
     «δια να μη προσέχουν την βρωμιάν της αιρέσεως, όσοι προσηλυτίζονται απ’ αυτούς εξαπατώμενοι από την υποκρισίαν και τας υποσχέσεις. Πώς λοιπόν δεν είναι και κατά τούτο πάλιν άξια μίσους η αίρεσις, αφού και από τους ίδιους τους οπαδούς της κρύπτεται, καθώς δεν έχει θάρρος να εμφανισθή δημοσίως, και περιθάλπεται όπως ο όφις…. το μόνον που απομένει να λεχθή ακόμη είναι ότι τα παρέλαβαν από του διαβόλου και δια τούτο έχουν τόσην μανίαν (διότι μόνος αυτός είναι που σπέρνει αυτά), εμπρός να αντικρούσωμεν αυτόν. Διότι μέσω αυτών των αιρετικών αγωνιζόμεθα εναντίον εκείνου, ώστε με την βοήθειαν του Κυρίου και με την δια των ελέγχων,ως συνήθως, κατανικήσω αυτού, να εντραπούν καθώς θα βλέπουν πλέον χωρίς δύναμιν αυτόν που ενέσπειρεν εις αυτούς τήν αίρεσιν, και δια να πληροφορηθούν, έστω και αργά, ότι, εφ΄ όσον είναι Αρειανοί, δεν είναι Χριστιανοί. (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Α, ΕΠΕ 2,55-57)
     «Τα ίδια λοιπόν έπαθαν οι χριστομάχοι και δια τούτο έχουν περιπέσει εις αποκρουστικήν αίρεσιν. Διότι εάν είχαν κατανοήσει ορθώς και το πρόσωπον και το πράγμα και τον χρόνον του αποστολικού ρητού, δεν θα ασεβούσαν τόσο πολύ αναφέροντες τα ανθρώπινα εις την θεότητα, οι ανόητοι» (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Α, ΕΠΕ 2,185)
     «Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να επινοή κανείς πράγματα απέχοντα από την αλήθειαν, ούτε ότι οφείλει, επειδή εις την αναζήτησιν προκύπτουν απορίαι, να μη πιστεύη εις όσα είναι γραμμένα. Διότι είναι καλύτερον να έχωμεν απορίας και παρά ταύτα να σιωπώμεν και να πιστεύωμεν, παρά να μη πιστεύωμεν, επειδή εχομεν απορίας. Διότι εκείνος που απορεί, ημπορεί κατά κάποιον τρόπον και να συγχωρηθή, καθόσον ηρεμεί τελείως αφού ερευνήση. Εκείνος όμως ο οποίος, επειδή απορεί, επινοεί δια τον εαυτόν του αυτά που δεν πρέπει, και ισχυρίζεται περί του Θεού όσα είναι ανάξια αυτού, θα έχη ασυγχώρητον την καταδίκην δια την τόλμην του. Ημπορεί δηλαδή και δι’ αυτάς τας απορίας να εύρη κάποιαν ανακούφισιν από τας θείας γραφάς, ώστε να εκλαμβάνη μεν ορθώς αυτά που είναι γραμμένα» (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Β, ΕΠΕ 2,317)
     «Και άλλων λοιπόν αιρέσεων, αι οποίαι αναφέρουν μόνον τα ονόματα, αλλά δεν πιστεύουν ορθώς, όπως έχει λεχθή, και ούτε έχουν σταθεράν πίστιν, το βάπτισμα που χορηγούν είναι ανώφελον, καθ’ όσον υστερεί εις ευσέβειαν, εις τρόπον ώστε αυτός που ραντίζεται απ’ αυτούς ρυπαίνεται μάλλον με ασέβειαν παρά λυτρώνεται. Έτσι και οι ειδωλολάτραι, αν και ομολογούν με το στόμα τον Θεόν, όμως υπόκεινται εις την κατηγορίαν της αθεΐας, διότι δεν γνωρίζουν τον πραγματικώς υπάρχοντα και αληθινόν Θεόν, τον Πατέρα δηλαδή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Το ίδιο και οι Μανιχαίοι και οι Φρύγες, και οι μαθηταί του Σαμοσατέως, αν και χρησιμοποιούν τα ονόματα (της Τριάδος), δεν είναι ολιγώτερον αιρετικοί» (Μ.Αθανασίου, Κατά Αρειανών Β, ΕΠΕ 2,335)
     «Επειδή λοιπόν είναι τελείως μισητός ο εφευρέτης της κακίας, και επειδή ο διάβολος είναι μεγάλος δαίμονας, και ή μπορεί να κτυπιέται από όλους μόνον όταν φαίνεται, όπως ο όφις, όπως ο δράκος, όπως το λιοντάρι που ζητά να αρπάση και να καταπιή μερικούς, δια τούτο αυτός σκεπάζει και αποκρύπτει αυτό που είναι εις την πραγματικότητα, οικειοποιείται δε με υποκρισίαν και πονηρίαν το όνομα που ποθούν όλοι, δια να εξαπάτηση αυτούς με την φαντασίαν, και να εμπλέξη έτσι τους παραπλανηθέντας εις τα δεσμά του. Και όπως ακριβώς, αν θέλη κανείς να απαγάγη ξένα παιδιά, όταν απουσιάζουν οι γονείς των, υποκρίνεται τα πρόσωπά των, δια να εξαπάτηση τα παιδιά που τους νοσταλγούν, ώστε να τα παρασύρη μακρυά και να τα εξαφανίση, κατά τον ίδιον τρόπον και ο κακόβουλος και διεστραμμένος διάβολος, επειδή ο ίδιος δεν έχει θάρρος, και επειδή ξέρει τον έρωτα των ανθρώπων προς την αλήθειαν, υποκρίνεται μεν αυτήν εις την φαντασίαν, τοποθετεί δε το δηλητήριόν του εντός αυτών που τον ηκολούθησαν. Με τον τρόπον αυτόν εξηπάτησε και την Εύαν, με το να μη λέγη τα ιδικά του λόγια, αλλ’ υποκρινόμενος ότι έλεγε τα λόγια του Θεού, των οποίων παρεποίει την ορθήν έννοιαν. Έτσι υπεψιθύριζε και εις την γυναίκα του Ιώβ και την έπεισε να υποκρίνεται ότι αγαπά τον άνδρα της, ενώ εις την πραγματικότητα την εδίδασκε να βλάσφημη τον Θεόν. Έτσι πάλιν ο πανούργος περιπαίζει την φαντασίαν των ανθρώπων και εξαπατά και παρασύρει τον καθ’ ένα εις τον βόθρον της πονηρίας του…. Τέτοια είναι και τα επινοήματα των αιρέσεων. Επειδή δηλαδή η κάθε μία έχει ωσάν πατέρα της ιδικής της διδασκαλίας τον διάβολον, ο οποίος εξεστράτισεν εξ αρχής και κατήντησεν ανθρωποκτόνος και ψεύτης, και επειδή εντρέπεται να αναφέρη το μισητόν του όνομα, δια τούτο υποκρίνεται το όνομα του Σωτήρος, το καλόν και υπέρ παν όνομα, και τοποθετεί γύρω της τα λόγια των Γραφών. Και λέγει μεν τα λόγια, αποκρύπτει όμως την αληθινήν σημασίαν, ώστε πλέον και αυτή φονεύει τους ανθρώπους αυτούς που παραπλανά, διότι κρύβει την διδασκαλίαν που έπλασεν αυτή, ωσάν εις κάποιο δόλωμα…. προσποιούνται ότι μελετούν και χρησιμοποιούν τα λόγια των Γραφών, όπως κάνει ο πατέρας των ο διάβολος, δια να φανούν με τα λόγια αυτά ότι έχουν ορθόδοξον πίστιν, και έτσι να πείσουν τους ταλαίπωρους ανθρώπους να πιστεύουν πράγματα έξω από τας Γραφάς.
Λοιπόν εις κάθε αίρεσιν, αφού μετεμορφώθη ο διάβολος με τέτοιον τρόπον, υπεψιθύρισε λόγια γεμάτα πονηρίαν…. Λοιπόν ήλθεν ο διάβολος ο οποίος δια μέσου κάθε αιρέσεως λέγει ‘ Εγώ είμαι ο Χριστός, και η αλήθεια ευρίσκεται εις εμέ ’, και έκαμεν ο συκοφάντης την κάθε μίαν απ’ αυτάς, αλλά και όλας μαζί, να ψεύδωνται. Και το πιο παράδοξον, ένω μάχονται μεταξύ των δια τα κακά που εφεύρε κάθε μία, συνεφώνησαν μεταξύ των μόνον εις το να ψεύδωνται, διότι όλαι έχουν ένα πατέρα, αυτόν που έβαλε μέσα εις όλας το ψεύδος» (ΕΠΕ 10,23-33)
     «Αλλ’ ημάς τίποτε δεν θα μας πείσει απ’αυτά, τίποτε δεν θα μας χωρίσει από την αγάπην του Χριστού, και αν ακόμη οι αιρετικοί μας απειλούν με θάνατον. Διότι είμεθα Χριστιανοί και όχι Αρειανοί. Ναι, αδελφοί, τοιαύτη παρρησία χρειάζεται τώρα, διότι δεν ελάβομεν Πνεύμα δουλείας δια να φοβούμεθα πάλιν , αλλ’ ο Θεός μας έχει καλέσει να είμεθα ελεύθεροι και αληθώς είναι αισχρόν και πολύ αισχρόν εάν, την πίστιν την οποίαν ελάβομεν παρά του Σωτήρος και των αποστόλων, την χάσωμεν εξ αιτίας του Αρείου ή αυτών που φρονούν και πρεσβεύουν τα του Αρείου…. Δια τούτο, παρακαλώ, έχοντες εις τας χείρας σας την πίστιν των πατέρων την διατυπωθείσαν εις την σύνοδον της Νίκαιας υπ’ αυτών, και υπερασπίζοντες αυτήν με πολλήν προθυμίαν και πίστιν εις τον Κύριον, να γίνεσθε υπόδειγμα εις όλους, δεικνύοντες ότι τώρα υφίσταται αγών κατά της αιρέσεως και υπέρ της αληθείας και ότι είναι ποικίλα τα τεχνάσματα του εχθρού. Διότι όχι μόνον κάμνει μάρτυρας το να μη προσφέρη κανείς λίβανον εις τον βωμόν, αλλά και το να μη απαρνηθή την πίστιν κανείς κάμνει το μαρτύριον της συνειδήσεως λαμπρόν. Και δεν κατεκρίσθησαν μόνον ως ξένοι αυτοί που εθυσίασαν εις είδωλα, αλλά και αυτοί που επρόδωσαν την αλήθειαν…. Λοιπόν και ημείς, επειδή η μάχη που ευρίσκεται εμπρός μας είναι δια το παν, και επειδή το ζήτημα μας τώρα είναι ή να αρνηθώμεν ή να τηρήσωμεν την πίστιν, έχομεν αυτήν την φροντίδα και πρόθεσιν, εκείνα μεν που παρελάβαμεν να φυλάξωμεν, ενθυμούμενοι συνεχώς την πίστιν, η οποία διετυπώθη εις την Νίκαιαν, να αποστρεφώμεθα δε τας καινοτομίας, και να διδάξωμεν τους λαϊκούς να μη προσέχουν εις τα πνεύματα της πλάνης, αλλά να ξεφύγουν τελείως από την ασέβειαν των αρειομανιτών» (ΕΠΕ 10.77-79)
     «Ημείς δε ωπλισμένοι κατά το γεγραμμένον με τα λόγια των θείων Γραφών ας αντισταθώμεν προς αυτούς, ωσάν προς αποστάτας που θέλουν να καταφυτεύσουν μανίαν εις τον οίκον του Κυρίου, και ούτε να φοβηθώμεν τον σωματικόν θάνατον ούτε τους δρόμους των να ζηλέψωμεν, αλλά περισσότερον από όλα να προτιμάται ο λόγος της αληθείας. Διότι και ημείς, όπως ξέρετε όλοι, όταν μας εζητήθη από τους φίλους του Ευσεβίου ή να παραδεχθώμεν μαζί με αυτούς την ασέβειαν ή να περιμένωμεν την επιβουλήν των, δεν ηθελήσαμεν να συνθηκολογήσωμεν με αυτούς αλλ’ επροτιμήσαμεν καλύτερα να διωκώμεθα υπ’ αυτών, παρά να μιμηθώμεν τον τρόπον του Ιούδα…. να ζητούν να μας φονεύσουν. Διότι αυτό διψούν, και μέχρι σήμερον τουλάχιστον δεν εσταμάτησαν να θέλουν να χύσουν το αίμα μας.
Αλλά δι’ αυτά δεν με ενδιαφέρει καθόλου, διότι γνωρίζω και είμαι πεπεισμένος ότι δια τους υπομένοντας θα υπάρξη μισθός από τον Σωτήρα, και ότι σεις επειδή υπομείνατε, όπως οι Πατέρες, και εγίνατε έτσι παραδείγματα εις τους λαούς, και επειδή ανασκευάζετε την παράξενον αυτήν και ξένην επινόησιν των ασεβών, θα έχετε την καύχησιν σας και θα λέγετε «Την πίστιν ετηρήσαμεν » θα απολάβετε δε τον στέφανον της ζωής, τον όποιον υπεσχέθη ο Θεός δι’ εκείνους που τον αγαπούν. Ας αξιωθώ δε και εγώ να κληρονομήσω μαζί σας τας επαγγελίας» (ΕΠΕ 10, 83-85)
     «Σας παρέδωσα σύμφωνα με την αποστολική πίστη που μας παραδόθηκε από τους Πατέρες, χωρίς να επινοήσω τίποτα από έξω, αλλά αυτό ακριβώς που έμαθα το χάραξα μέσα σας σύμφωνα με τις Άγιες Γραφές» (Μ. Αθανάσιος,ΒΕΠΕΣ,33,120(28-30)
     «Αυτήν την εξ’ αρχής παράδοση και διδασκαλία και πίστη της καθολικής Εκκλησίας, την οποία, ο μεν Κύριος έδωσε, οι δε απόστολοι κήρυξαν και οι πατέρες φύλαξαν. Διότι σε αυτήν έχει θεμελιωθεί η Εκκλησία, και αυτός που εκπίπτει από αυτήν ούτε μπορεί να είναι, αλλά ούτε και να λέγεται Χριστιανός» (Μ. Αθανάσιος, ΕΠΕ,4,165)
     ««Προσκυνήστε τον Κύριο στην άγια αυλή του». Με αυτά με σαφήνεια μας προστάζει ότι δεν πρέπει να προσκυνούμε το Θεό έξω από την Εκκλησία. Λέει βεβαίως αυτό για τις συναθροίσεις των ετεροδόξων. Η λατρεία του Θεού δεν πρέπει να τελείται εκτός της Εκκλησίας, αλλά σε αυτήν την αυλή του Θεού. Μην επινοείτε, λέει, δικές σας αυλές και συναγωγές διότι μία είναι η άγια αυλή του Θεού»(Μ. Αθανασίου εις Ψαλμόν 28, ΕΠΕ 5,231)

ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΘΕΟΦΟΡΟΣ (+ 110 μ.Χ.)
    «Ο Ονήσιμος επαινεί με το παραπάνω την πειθαρχία σας στον Θεό, ότι όλοι ζείτε σύμφωνα με την αλήθεια και ότι μεταξύ σας δεν υπάρχει καμία αίρεση»(Ιγν. Προς Εφεσ. 6,ΕΠΕ 4,81)
«Αποφεύγετε λοιπόν τις άθεες αιρέσεις, διότι είναι εφευρέσεις του διαβόλου, του πρώτου κακού φιδιού» (Ιγνατ. Προς Τραλλιανούς 10,ΕΠΕ 4,211)
    «Αυτοί που φαίνονται ότι είναι αξιόπιστοι και διδάσκουν διαφορετικά πράγματα να μην σε εκπλήσσουν. Στάσου σταθερός σαν αμόνι που χτυπιέται. Είναι γνώρισμα μεγάλου αθλητή το να χτυπιέται και να νικά» (Προς Πολύκαρπον 3, ΕΠΕ σελ. 145)
    «Καθένας που λέει διαφορετικά πράγματα από αυτά που είναι καθορισμένα, έστω και αν είναι αξιόπιστος, και αν νηστεύει και αν μένει παρθένος και αν κάνει θαύματα και αν προφητεύει, να σου φαίνεται λύκος με προβιά προβάτου που δουλεύει για την καταστροφή των προβάτων. Εάν κάποιος αρνείται τον σταυρό και ντρέπεται το πάθος, να θεωρείται από σένα ως ο ίδιος ο σατανάς· «και εάν μοιράσει τα υπάρχοντά του στους φτωχούς, και αν μετακινεί βουνά και αν παραδώσει το σώμα του να καεί», να είναι για σένα μισητός» (Ιγνατίου,Επιστολή προς Ήρωνα, ΕΠΕ,τομ. 4, σελ. 305)
    «Παιδιά λοιπόν του φωτός της αλήθειας, να αποφεύγετε τη διαίρεση και τις κακές διδασκαλίες… Διότι πολλοί λύκοι, που εμπνέουν εμπιστοσύνη με την κακή ηδονή, αιχμαλωτίζουν εκείνους που ακολουθούν το δρόμο του Θεού· όταν όμως είστε ενωμένοι, δεν έχουν θέση ανάμεσά σας. Αποφεύγετε τα κακά ζιζάνια… Μη πλανάσθε, αδελφοί μου· όποιος ακολουθεί αυτόν που προκαλεί σχίσμα, «δεν κληρονομεί τη βασιλεία του Θεού»»» (Ιγνατίου προς Φιλαδελφείς ΕΠΕ 4,125)
    «…όχι όπως λένε μερικοί άπιστοι, ότι φαινομενικά ο Χριστός έπαθε, ενώ αυτοί είναι φαινομενικοί, και όπως πιστεύουν, θα τους συμβεί, επειδή είναι ασώματοι και δαιμονικοί… Σας προφυλάσσω όμως από τα ανθρωπόμορφα θηρία, τους οποίους όχι μόνο δεν πρέπει εσείς να τους παραδέχεστε, αλλά αν είναι δυνατόν ούτε να τους συναντάτε, πράγμα δύσκολο… Αυτός που τον αρνούνται μερικοί αγνοώντας τον, ή καλύτερα αρνήθηκαν από αυτόν, επειδή είναι συνήγοροι του θανάτου μάλλον παρά της αλήθειας… Τι με ωφελεί κάποιος εάν επαινεί εμένα και βλασφημεί τον Κύριό μου, μη ομολογώντας ότι έφερε σάρκα; Εκείνος που δεν ομολογεί αυτό, τον έχει αρνηθεί τελείως, όντας νεκροφόρος… Αυτός που κάνει κάτι κρυφά από τον επίσκοπο, λατρεύει τον διάβολο» (Ιγνατίου προς Σμυρναίους, ΕΠΕ 4 135-139)
    «Μη πλανάσθε, αδελφοί μου. Αυτοί που καταστρέφουν σπίτια, «δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού»(Α Κορ.6,10). Εφόσον λοιπόν πεθαίνουν εκείνοι που τα κάνουν αυτά σαρκικά, πόσο μάλλον όταν κανείς καταστρέφει με την κακή διδασκαλία την πίστη του Θεού, για την οποία σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός; Αυτός, αφού έγινε βρωμερός, θα οδηγηθεί στη φωτιά που δεν σβήνει, όπως το ίδιο και εκείνος που τον ακούει» (Ιγνατίου προς Εφεσίους,ΕΠΕ 4,87)
    "Σας παρακαλώ λοιπόν… να χρησιμοποιείτε μόνο τη χριστιανική τροφή, και να αποφεύγετε τα ξένα βότανα, δηλαδή τους αιρετικούς, οι οποίοι εμπλέκουν στους εαυτούς τους τον Ιησού Χριστό, πιστεύοντας ότι είναι καταξιωμένοι, σαν να δίνουν θανάσιμο δηλητήριο μαζί με μίγμα κρασιού και μελιού, το οποίο παίρνει ευχαρίστως όποιος υο αγνοεί, παίρνοντας έτσι με την κακή ηδονή τον θάνατο. Να φυλάγεστε λοιπόν από αυτούς» (Ιγνατίου προς Τραλλιανούς ΕΠΕ 4,107)

1)  Υπονοεί η ερώτηση ότι ο Θεός έκανε κάτι «κακό»! Για το αν κάτι είναι καλό ή κακό, όχι φαινομενικά, αλλά απόλυτα & αντικειμενικά, μόνο ο Θεός μπορεί να το αποφασίσει. Αν δεν υπάρχει Θεός, η ηθική είναι σχετική & υποκειμενική. Αν Υπάρχει Θεός, Εκείνος γνωρίζει το απόλυτο & αληθινό καλό & κακό οποιουδήποτε δημιουργήματός Του. Οπότε ένας άθεος δεν έχει απόλυτο σημείο αναφοράς ηθικού κώδικα, άρα δεν μπορεί να μας πει σύμφωνα με τη γνώμη ΠΟΙΟΥ κάτι είναι κακό ή καλό. Το πρόβλημα είναι για τον πιστό που έχει σημείο ηθικής αναφοράς τον Θεό και εδώ «σκανδαλίζεται» ίσως.
2)  Αν δεν υπάρχει Θεός & η Βίβλος είναι παραμύθια, τότε δεν μας νοιάζει μία τέτοια σφαγή όπως δεν μας νοιάζει μια σφαγή στα παραμύθια! Αν ο Θεός υπάρχει όμως & η Βίβλος είναι ιστορικό βιβλίο, τότε πρέπει να εξηγήσουμε γιατί άραγε ο Θεός έκανε κάτι τόσο ακραίο; Είχε λόγο & μάλιστα πολύ καλό λόγο για κάτι τόσο σοβαρό; Ο Θεός είχε ηθικό λόγο που εξόντωσε τους Χαναναίους. Ήταν διεφθαρμένοι ηθικά σε πολλά επίπεδα. Μολυσματικοί για τους γύρω τους λαούς! Η πιο φρικτή διαφθορά τους ήταν ότι θυσίαζαν τα βρέφη τους στο Θεό Μολώχ, στο πυρακτωμένο άγαλμα του οποίου τα έψηναν στην κυριολεξία! Αυτούς εξόντωσε ο Θεός!
3)  Το μεγαλύτερο επιχείρημα της αθεΐας είναι ότι αν υπάρχει Θεός γιατί δεν σταματά το κακό. Γιατί δεν επεμβαίνει; Δε σταμάτησε τη γενοκτονία των Εβραίων π.χ. και άλλα. Τώρα που επεμβαίνει ολοφάνερα & σταματά άμεσα και παραδειγματικά το κακό, την φρικτή βρεφοκτονία κ.α., διαμαρτύρονται! Τι θέλουμε τελικά; Να επεμβαίνει ή να μην επεμβαίνει; Να σταματά το κακό ή να μην το σταματά; Είναι κακός που δεν επεμβαίνει. Και είναι πάλι κακός που επεμβαίνει; Βασικά ό,τι μας βολεύει…
4)  Στο κείμενο χρησιμοποιείται ορολογία υπερβολική & της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Λέξεις & φράσεις γενικές, πολεμικής ρητορικής, που υπήρχε στην τότε γραμματεία όπως & σήμερα σε δικές μας υπερβολικές εκφράσεις πχ σε αθλητικές εφημερίδες κλπ. που εκθειάζουν μία νίκη με όρους μαζικής καταστροφής κλπ. Προφανέστατα δεν υπήρξε γενική σφαγή & γυναικόπαιδων! Άλλωστε το ίδιο το κείμενο αμέσως μετά μιλά ξεκάθαρα για επιζώντες με τους οποίους απαγορεύει γάμους κλπ.
5)  Οι Χαναναίοι προειδοποιήθηκαν να φύγουν από τη γη τους αλλά δεν συμμορφώθηκαν στην εντολή του Θεού. Αρχικό σχέδιο του Θεού δεν ήταν η εξόντωση αλλά να βγουν έξω από τη συγκεκριμένη γη. Είχαν ακούσει ξεκάθαρα για τα θαύματα του Θεού και όμως δεν υπάκουσαν.
6)  Οι λαοί αυτοί πολεμούσαν τον Ισραήλ για 400 χρόνια ποικιλοτρόπως. Η τιμωρία τους για την διαφθορά τους αναβαλλόταν για 400 χρόνια από το Θεό! Τόσο δεν ήθελε να τους τιμωρήσει. Ανέμενε τη μετάνοιά τους.
7)  Η εντολή αυτή της εκκαθάρισης ήταν μοναδική στην ιστορία! Δεν επαναλήφθηκε ποτέ. Συνέβη σε συγκεκριμένο χώρο, χρόνο, για πολύ συγκεκριμένο λόγο. Δεν έχει καθολική ούτε διαχρονική ισχύ. Αποτελεί εξαίρεση! Για την προφύλαξη και κάθαρση του λαού του Θεού, από την ειδωλολατρία & τη διαφθορά, με τον οποίο λαό (Ισραήλ) θα συνάψει τη νέα Διαθήκη με τον ερχομό του Μεσσία για τη σωτηρία του κόσμου.
8)  Ο Θεός δίνει τη ζωή & έχει δικαίωμα να την παίρνει πίσω αν & όποτε θέλει. Εμείς όχι, αυτός ναι. Και ένα δευτερόλεπτο ζωής είναι δικό του δώρο. Εμείς διαπράττουμε έγκλημα φονεύοντας. Όχι Αυτός παίρνοντας πίσω αυτό που έδωσε. Για Αυτόν είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ.
9)  Όταν εμείς το «παίζουμε θεοί» κατά την πολύ πετυχημένη φράση, & επιλέγουμε ποιος θα ζήσει & ποιος θα πεθάνει (π.χ. στις εκτρώσεις ή και σε άλλα επιστημονικά ηθικά διλήμματα κλπ.) εκεί δεν μας πειράζει! Όταν ο Θεός, που δεν το «παίζει» αλλά «είναι» ο Θεός, επιλέγει ποιος θα ζήσει ή όχι γιατί μας πειράζει; Είναι δικαίωμά μας αλλά όχι δικό Του;
10)  Και όταν θανατώνει κάποιον στην ουσία ο άνθρωπος δεν πεθαίνει αλλά αλλάζει τόπο & κατάσταση αφού στην ουσία δεν υπάρχει θάνατος αλλά αλλαγή τρόπου ύπαρξης!
11)  Ο φόνος σε μερικές εξαιρετικές περιπτώσεις όχι μόνο επιτρέπεται αλλά ακόμα & επιβάλλεται, δεν είναι κακό, αλλά καλό(!)· πχ σε έναν τρομοκράτη που πάει να τινάξει στον αέρα παιδικό σταθμό με αθώα βρέφη! Αρκεί ο φόνος να γίνεται από τα αρμόδια όργανα & με συγκεκριμένη αρμόδια εντολή! Είναι λυπηρό μεν αλλά αναγκαίο κακό ή καλό (!), ακόμη & αξιέπαινο! Τιμωρείται ο ένας για να σωθούν οι πολλοί! Και ο Θεός το ίδιο κάνει.
12)  Ακόμη & αν θανατώθηκαν παιδιά, τελικά μπορούμε να θεωρήσουμε & ως ευεργεσία το θάνατό τους αφού πρώτον ίσως να θυσιάζονταν με φρικτό θάνατο στο Μολώχ ή να μεγάλωναν μέσα στη διαφθορά & να χάνανε τη σωτηρία τους. Πόσες άραγε χιλιάδες ακόμα αθώα πλάσματα να φονεύονταν στο μέλλον αν ο Θεός δεν διέτασσε αυτήν την εξόντωση; Ενώ τώρα έχασαν την επίγεια ζωή & κέρδισαν τη σωτηρία τους, εφόσον βεβαίως πιστεύουμε στη μετά θάνατον ζωή. Εκτός & αν κατηγορήσουμε & τις ηρωικές Σουλιώτισες στο Ζάλογγο που φόνευσαν τα παιδιά τους προτιμώντας έναν σύντομο επώδυνο θάνατο από μια ατιμασμένη ζωή ή έναν χειρότερο θάνατο. Ο Θεός δεν μπορεί να κάνει το ίδιο;
13)  Ο άνθρωπος με το περιορισμένο μυαλό του & την αρρωστημένη του ηθική δεν μπορεί να κρίνει την ηθική του Θεού! Είναι αστείο αυτό! Οπότε εμπιστεύεται τις ανεξιχνίαστες βουλές του Θεού έστω & αν αρχικά μοιάζουν παράξενες. Είναι θέμα τελικά πόσο κάποιος πιστεύει ή όχι στο Θεό & πώς ερμηνεύει το κείμενο της αγίας Γραφής. Με προκατάληψη ή με σωστά ερμηνευτικά κριτήρια. (πατήρ Νικόλαος)

582-     ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.

Ο Γάλλος ακαδημαϊκός Μπρουνετιέρ, έγραφε σχετικά με τους κατηγόρους της Εκκλησίας:
«Ποιοι κατηγορούν την Εκκλησία, ότι απαιτεί τυφλή υπακοή στα δόγματά της;
Εκείνοι που πιστεύουν στις χειρότερες εφημερίδες και συχνά στις πιο γελοίες δεισιδαιμονίες.
Ποιοι κατηγορούν την Εκκλησία πως υποβιβάζει τον άνθρωπο;
Εκείνοι που διεκδικούν τον πίθηκο για πατέρα, την τύχη για δάσκαλο, την ηδονή για κανόνα της ζωής, το μηδέν για τέλος.
Ποιοι κατηγορούν την Εκκλησία πως δεν είναι επιεικής;
Όσοι δεν επιτρέπουν σε κανένα να έχη άλλη γνώμη από τη δική των.
Ποιοι κατηγορούν την Εκκλησία πως είναι ο εχθρός της προόδου;
Όσοι, παρά την ελευθερία που διακηρύττουν, έκλεισαν τα σχολεία από φόβο συναγωνισμού.
Ποιοι κατηγορούν την Εκκλησία πως είναι ο εχθρός του λαού;
Οι ανιστόρητοι και κείνοι που καταδιώκουν τα φιλανθρωπικά της έργα.
Ποιοι διέσυραν την Εκκλησία και τη διδασκαλία της με μεγαλύτερη θρασύτητα;
Όσοι δε γνωρίζουν μια λέξη από τη θρησκεία ή εκείνοι που τους ενοχλεί η διδασκαλία της».

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως)

24. «Πάσα η δόξα της θυγατρός του βασιλέως έσωθεν» (Ψ. 44, 13)

Ο στίχος αυτός αναφέρεται στην αγιότητα της Θεοτόκου. Η αγιότης αυτή, είναι μια εσωτερική κατάστασις που γίνεται γνωστή μόνο στον καρδιογνώστη Κύριο που «ετάζει καρδίας και νεφρούς» (Ψαλ. 7,9) . «Αν δόξα κάθε γυναίκας είναι ο άντρας που στέκεται στο πλάϊ της, της Παναγίας η δόξα είναι από μέσα, ο καρπός των σπλάχνων της» (Δ, 89) .

Ο στίχος όμως αυτός στάθηκε αποφασιστικός για την ορθόδοξη πνευματικότητα. Διότι εκφράζει τον εσωτερικό και μυστικό χαρακτήρα της. Η Παρθένος που ντύνει και στολίζει τον «έσω άνθρωπον» (Ρωμ. ζ’ 22) με τις αρετές του Χριστού είναι η Εκκλησία και κάθε χριστιανική ύπαρξι που ζη μέσα σ΄ αυτή.

Η Ορθοδοξία είναι η Εκκλησία της εσωτερικότητος και ενδοστρέφειας. Όλη η δόξα της Εκκλησίας μας βρίσκεται «έσωθεν». Οι προχριστιανικοί ναοί στολίζονταν «έξωθεν». Οι χριστιανικοί ναοί διακοσμούνται κυρίως εσωτερικά. Οι θρησκευτικοί άνθρωποι της εποχής του Χριστού έδειχναν εξωτερικά τη θρησκευτικότητά τους: Η περιγραφή είναι του Κυρίου: «Πλατύνουσι τα φυλακτήρια αυτών και μεγαλύνουσι τα κράσπεδα των ιματίων αυτών, φιλούσι την πρωτοκλισίαν εν τοις δείπνοις και τας πρωτοκαθεδρίας εν ταις συναγωγαίς και ταις ασπασμούς εν ταις αγοραίς και καλείσθαι υπό των ανθρώπων ραββί ραββί» (Ματθ. κγ' 5 – 7).

Οι χριστιανοί διακρίνονται για την εσωτερική και προσεκτική βίωσι του «μυστηρίου της ευσεβείας», κατά την υπόδειξι του Ιησού: «Συ δε όταν προσεύχη είσελθε εις το ταμείον σου και κλείσας την θύραν σου πρόσευξαι τω πατρί σου εν τω κρυπτώ» (Ματθ. στ' 6 βλ. και στ' 1–5, 16 –18) . Στον εσωτερικό και μυστικό αυτό χαρακτήρα οφείλει άλλωστε και την ομορφιά της η ορθόδοξη πνευματικότης. Η Ορθοδοξία βασίζεται κυρίως στα μυστικά βιώματα των Άγιων μελών της παρά στην εξωτερική –τόσο άλλωστε αδύναμη– οργάνωσι και παρουσία της.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 44 )

Χαρούμενη υπακοή και αδιάλειπτη προσευχή
Ο Γέρων Πορφύριος υπήρξε ένας σύγχρονος στάρετς της ελληνικής Ορθοδοξίας.
Ήταν μία χαρισματική μορφή • είχε δεχτεί τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος από πολύ νωρίς.
Όπως ο ίδιος μου έλεγε, τα δύο εκείνα στοιχεία, που πολύ τον βοήθησαν στη ζωή του και του έδωσαν αυτή την πνευματική χάρη, ήταν, πρώτα, για να χρησιμοποιήσω τα δικά του λόγια, " η χαρούμενη υπακοή, που έκαμνα στους Γεροντάδες μου ".
Έτσι μου έλεγε ο ίδιος, και μου εξηγούσε :
"Μου έλεγαν για παράδειγμα : " Νικήτα,- αυτό ήταν το όνομά του ως μοναχού στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους - τρέξε κάτω στον αρσανά να πάρεις αυτό το τσουβάλι με το αλεύρι ".
Και προτού να τελειώσει ο Γέροντάς μου την εντολή του, εγώ ήδη είχα αρχίσει να τρέχω για τον αρσανά, να φορτωθώ το τσουβάλι και με χαρούμενη υπακοή να επιστρέψω ".
Η χαρούμενη αυτή, λοιπόν, υπακοή του ήταν το πρώτο. Και το άλλο ήταν το αδιάλειπτο της νοεράς προσευχής : " Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με ". Ασκούσε συνεχώς και αδιαλείπτως τη νοερά προσευχή.
[ Ί 97 ]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.268)

Η εμφάνιση της Θεοτόκου
Ζούσε στη χώρα των Αλαμανών ένας ιερέας πολύ ενάρετος, ο Πελάγιος, που έτρεφε ξεχωριστή ευλάβεια στην Υπεραγία Θεοτόκο. Ο διάβολος όμως τον φθόνησε και του έσπειρε λογισμό απιστίας για τη θεία Κοινωνία. ‘Πώς είναι δυνατόν’, σκεφτόταν , ‘ να γίνονται το ψωμί Σώμα και το κρασί Αίμα Χριστού!’ Απ’τους λογισμούς αυτούς έπεφτε σε μεγάλη θλίψη, αλλά δεν τολμούσε να συμβουλευθεί κανέναν άνθρωπο. Γι’αυτό πρόστρεξε στην ίδια την Παναγία και την παρακάλεσε να τον πληροφορήσει σχετικά.
Κάποια μέρα λοιπόν, ενώ λειτουργούσε, όταν έφτασε στο « Εξαιρέτως της Παναγίας αχράντου…», εξαφανίστηκε από το δισκάριο ο άγιος Άρτος. Ερεύνησε ο Πελάγιος τριγύρω, αλλά δεν Τον βρήκε.
-Παναγία μου! Φώναξε τρομαγμένος, γνωρίζω ότι για την ολιγοπιστία και την αμφιβολία μου με σιχάθηκε ο Χριστός κι έφυγε από μπροστά μου για να μην κοινωνήσω ο ανάξιος. Εσύ όμως παρακάλεσε Τον να με συγχωρήσει!
Βλέπει τότε μπροστά στην αγία τράπεζα την υπερένδοξη Βασίλισσα με το θείο Βρέφος στην αγκαλιά της να του λέει:
-Αυτό το Βρέφος είναι ο Ποιητής της οικουμένης, ο Υιός και Λόγος του Θεού, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Αυτός πέθανε στο Σταυρό για τη σωτηρία του κόσμου και αναστήθηκε. Αυτός και τώρα καθημερινά συγκαταβαίνει με θαυμαστό τρόπο στο σχήμα του ψωμιού και του κρασιού, για την πολλή αγάπη Του στους ανθρώπους, και προσφέρεται σ’αυτούς για τον αγιασμό της ψυχής τους. Ψηλάφησε Τον λοιπόν κι ερεύνησε άφοβα, για να διαπιστώσεις ότι πρόκειται για αληθινή θεωρία, ότι είναι σώμα πραγματικό με σάρκα και αίμα, καθώς Τον γέννησα. Έτσι ακριβώς γίνονται ο άρτος και ο οίνος όταν λειτουργείς. Επειδή όμως η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί να φάει σάρκα ωμή και να πιεί αίμα, γι’αυτό με πάνσοφο τρόπο ο Παντοδύναμος προσφέρεται με τη μορφή του ψωμιού και του κρασιού, ώστε να μπορεί ο καθένας να Τον μεταλαμβάνει με λαχτάρα και πόθο. Κοινώνησε λοιπόν κι εσύ με ευλάβεια και πίστη, γιατί όποιος Τον παίρνει μέσα του άξια, γίνεται μέτοχος της θείας δόξας Του.
Μ’αυτά τα λόγια η Δέσποινα απέθεσε το Βρέφος στην αγία τράπεζα, και αφού Το προσκύνησε ταπεινά, έγινε άφαντη.
Τότε ο ιερέας πήρε με φόβο και χαρά στα χέρια του το θείο Βρέφος, Το ασπάστηκε ευλαβικά και διαπίστωσε πως ήταν πράγματι ένα ζωντανό βρέφος με αληθινή σάρκα. Ύστερα Το ακούμπησε στην αγία τράπεζα, έπεσε στη γη και προσευχήθηκε με δάκρυα:
« Πιστεύω, Κύριε, και ομολογώ πως Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, που γεννήθηκες από την αειπάρθενη Μαρία. Σε ευχαριστώ για τη χάρη που αξιώθηκα σήμερα ο ανάξιος, και παρακαλώ να μου συγχωρέσεις την παλιά μου δυσπιστία. Και τώρα αξίωσε με να Σε κοινωνήσω όχι σαν βρέφος, αλλά σαν Άρτο».
Αφού προσευχήθηκε έτσι με πίστη, σηκώνεται, και βλέπει μπροστά του τον άγιο Άρτο όπως και πριν. Μετέλαβε με ευφροσύνη, και συνέχισε σε όλη του τη ζωή να ιερουργεί τα θεία Μυστήρια με περισσή ευλάβεια.
(Θαύματα και αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία εκδ. Ι.Μ. Παρακλήτου, σελ.46-48)

Ο ηγούμενος Κοδράτος
Ο παπα- Ανδρέας, ο προηγούμενος της Ι. Μονής Αγίου Παύλου,
που γνώρισε πολύ καλά ως πνευματικό πατέρα τον περίφημο παπα- Κοδράτο (1859- 1940),
ηγούμενο της Ι.Μονής Καρακάλλου, διηγήθηκε το εξής:
« Όταν ήμουν νεώτερος αντιμετώπισα κάποτε μεγάλο πειρασμό!
Τέτοιου είδους, που με ανάγκασε να φύγω από το μοναστήρι μου!
Πήγα και έμεινα σε ένα κελλί κοντά στην Ι. Μονή Καρακάλλου.
Σε 2-3 ημέρες έτρεξα να βρω τον παπα- Κοδράτο και να εξομολογηθώ.
Του άνοιξα την καρδιά μου και τα είπα όλα. Ήμουν όμως φανερά ταραγμένος.
Εκείνος με άκουσε υπομονετικά και στο τέλος φάνηκε σαν να συμφωνούσε μαζί μου...
-Καλά έκανες! Είχες δίκιο! Αλλά, έλα πάλι σε μια εβδομάδα, παιδί μου, να τα ξαναπούμε.
» Τον ευχαρίστησα και έφυγα. Η στάσις του όμως κάτι έκρυβε και ήμουν περίεργος να μάθω,
τι με ήθελε σε μια εβδομάδα.
Πράγματι τον επισκέφθηκα και, αφού συζητήσαμε αρκετά και με πνεύμα εγκαρδιότητος,
στο τέλος μού λέει σε ιλαρό τόνο:
-Θα κάνης τώρα υπακοή σε ό,τι σου πω;
-Γέροντα, ό,τι μου πης, θα το κάνω.
-Θα το κάνης; Άκου λοιπόν! Θα βάλουμε το σαμάρι στο ζώο και το κιλίμι,
και θα πας πίσω στο μοναστήρι σου. Άντε μπράβο!
-Γέροντα! του είπα κατάπληκτος, σεις την πρώτη φορά με δικαιώσατε. Τώρα;…
-Ναι! Μα τότε ήσουν θυμωμένος. Κι αν σου έλεγα αυτό που σου λέω τώρα,
δεν θα γιατρευόταν η πληγή ούτε ο πειρασμός θα έφευγε.
» Έμεινα να θαυμάζω για μια φορά ακόμη τον αριστοτεχνικό χειρισμό που έκανε στις ψυχές,
και δόξαζα τον Θεό, γιατί είχα βρει τέτοιο πνευματικό πατέρα.
Επέστρεψα στο μοναστήρι μου χαρούμενος και μετανοημένος».
(Κοδράτος Καρακαλληνός)
(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος πρώτος, σελ.56-57)

Σε μερικούς θεόφτωχους που τον ενοχλούσαν μπορούσε να αρνηθεί βοήθεια; Προχθές λόγου χάρη σε στιγμές οικονομικής στενοχώριας παρουσιάστηκε κάποιος στο γραφείο του με ξεφτισμένο σακάκι και χιλιομπαλωμένο παντελόνι, λιπόσαρκος, χλωμός, ακούρευτος, και του είπε
- Σεβασμιότατε, στον πορτιέρη δήλωσα πως είμαι συγγενής σας· συγχωρέστε με, το έκανα από φοβερή ανάγκη,
- Δεν χρειαζόταν να μεταχειριστείς το ψεύδος· όποιος με ζήτα τον δέχομαι.
- Τι συμβαίνει;
- Χρωστάω, παππούλη μου, χρωστάω 25 φράγκα, υπόγραψα γραμμάτιο και αυτό το καταραμένο το γραμμάτιο αύριο στις 10 το πρωί αν δεν πληρωθεί θα με στείλουν φυλακή. Σου ορκίζομαι δεν έχω δεκάρα μήτε για το ψωμί.
Τον κοίταξε καλά-καλά, κούνησε το κεφάλι του πήρε και χτύπησε το κουδούνι και πρόσταξε τον κλητήρα να φωνάξει τον Σακκόπουλο.
- Διαταγάς! άκουσε σε λίγο το μέταλλο της φωνής του.
- Κωστή, δώσε σε παρακαλώ 25 δραχμές στον αδελφό μας εδώ. Εκείνος μαρμάρωσε, απόμεινε να χάσκει.
- Επιθυμείς τίποτε να μου ανακοινώσεις και παραμένεις ακίνητος;
- Δεν έχω λεφτά, σεβασμιώτατε. - Σε παρακαλώ κοίταξε καλύτερα διότι είναι μέγιστη ανάγκη.
Τον πλησίασε τότε και του ψιθύρισε σχεδόν στο αυτί
- Όλες και όλες 25 δραχμές έχουμε και είναι αρχές του μήνα καταλαβαίνετε λοιπόν…
- Δώσε τες, Κωστή, και έχει ο Θεός.
Τα μάτια του Σακκοπούλου άστραψαν, γύρισαν και κοίταξαν τον επισκέπτη με αγανάκτηση.
- Από πού ξεφύτρωσες τέτοια ώρα; ανάκραξε ταραγμένος.
- Ησύχασε Κωστή, άκουσε όλο γλυκιά τη φωνή του. Μη στεναχωριέσαι, κάθε ενίσχυση στον πλησίον μας επανέρχεται, συχνά πολλαπλάσια. Είναι όντως ανάγκη να ενισχυθεί ο άγνωστος αυτός αδελφός μας.
Ο Κωστής πήγε-ήρθε μουρμουρίζοντας, έφερε τα λεφτά και τα παρέδωσε στον άγνωστο επισκέπτη.
Το ίδιο εκείνο απόγευμα έτριβε τα μάτια του, έβλεπε ολοφάνερα την επαλήθευση πενταπλάσιας επιστροφής. Μία πρόσκληση του αρχιεπισκόπου Θεοκλήτου να τελέσουν κάποιο Αρχοντικό γάμο στη Μητρόπολη μαζί με καλλίφωνους Ριζαρείτες σπουδαστές, εκτός από χίλιες δύο περιποιήσεις, τούς έφερε στο ταμείο 120 στρογγυλές δραχμές· νόμισμα των 100 στο Δεσπότη και 20 στους σπουδαστές όπου φυσικά δεν τις κράτησαν και τις παρέδωσαν στα χέρια του.
- Καταπληκτικός ο λόγος αυτού του ανθρώπου σιγοψιθύριζε όλη τη βραδιά ο Σακκόπουλος, γεροδεμένος με πίστη και αυταπάρνηση!
(Ο άγιος του αιώνας μας, Σώτου Χονδρόπουλου,1992, σελ. 193-194)

Κατά τη διάρκεια ενός διωγμού του αυτοκράτορος Μαξιμιανού (286-310) συνελήφθη στην Αλεξάνδρεια μια όμορφη χριστιανή κόρη, που λεγόταν Ποταμίαινα. Η Ποταμίαινα ήταν δούλη κάποιου ακόλαστου ειδωλολάτρη, που προσπαθούσε με ποικίλους τρόπους να την πείση να υποχωρήση στους ανήθικους σκοπούς του. Τελικά την παρέδωσε στον έπαρχο και τον δωροδόκησε με πολλά χρήματα λέγοντας του:
-Αν υποχωρήση στα θελήματα μου, άφησε την ελεύθερη. Αν όμως επιμένη στην άρνηση της, τιμώρησε τη σκληρά.
Ο έπαρχος πάσχισε με διάφορα τιμωρητικά όργανα να τη φοβίση. Μεταξύ των άλλων, διέταξε ν’ανάψουν ένα μεγάλο καζάνι, γεμάτο πίσσα. Ενώ η φωτιά φούντωνε και η πίσσα άρχισε να κοχλάζη, ο δικαστής είπε:
-Ή πήγαινε και υποτάξου στον κύριο σου, ή διατάζω να σε πετάξουν μέσα!
Εκείνη δεν δείλιασε μπροστά στο φρικτό μαρτύριο και αποκρίθηκε με γενναιότητα:
-Αλλοίμονο, όταν ο ίδιος ο δικαστής μας προτρέπει στη διαφθορά!
Ο έπαρχος θύμωσε και διέταξε να τη ρίξουν αμέσως στο καζάνι. Τότε η νεαρή μάρτυς φώναξε δυνατά:
-Αν έτσι αποφάσισες, διάταξε να με βυθίσουν στην πίσσα σιγά-σιγά. Θα διαπιστώσης πόση δύναμη χαρίζει ο Χριστός στους δούλους Του.
Έτσι και έγινε! Η αγία Ποταμίαινα καιγόταν για πολλή ώρα, μέχρις ότου παρέδωσε την ηρωϊκή και αμόλυντη ψυχή της στον Νυμφίο της Χριστό.

(Λαυσαϊκή Ιστορία)

( Χαρίσματα και χαρισματούχοι, Ι.Μ Παρακλήτου, τόμος γ΄, σελ. 67-68)