ΚΕΦΑΛΑΙΟ 42. Η εγκράτεια είναι κοινό επώνυμο όλων των αρετών. Πρέπει λοιπόν ο εγκρατευόμενος να εγκρατεύεται σ' όλα. Γιατί, όπως το σύνολο του ανθρώπου καταντά άμορφο όταν του αφαιρεθεί οποιοδήποτε απ’ τα λεπτότατα μέλη, ακόμη κι αν αυτό που λείπει από το σχήμα είναι πολύ μικρό, έτσι και αυτός που παραμελεί μία αρετή αφανίζει, σε σημείο αφάνταστο, όλη την ευπρέπεια της εγκράτειας. Δεν πρέπει λοιπόν να καλλιεργούμε μόνο τις σωματικές αρετές, αλλά και εκείνες που μπορούν να καθαρίζουν τον εσωτερικό μας άνθρωπο. Γιατί ποιό θα είναι το όφελος γι' αυτόν που διατήρησε το σώμα παρθένο, εάν έχει μοιχευθεί στην ψυχή από…

Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ, μέρος 2ο.  Η προσευχή είναι μια περιπέτεια η οποία δεν προκαλεί μόνο συγκινήσεις στην ψυχή, αλλά την επιφορτίζει με νέες ευθύνες. Όσο ζούμε σε πνευματική άγνοια, δεν ζητάει κανείς τίποτα από μας. Όταν όμως αρχίζουμε προοδευτικά να κατανοούμε τα πνευματικά πράγματα, είμαστε πλέον υπόλογοι για το πώς αξιοποιούμε αυτή τη γνώση. Παρόλο ότι η πνευματική γνώση είναι θείο δώρο, όμως εμείς είμαστε υπεύθυνοι ακόμα και για την παραμικρή αλήθεια που έχουμε κατανοήσει. Eφόσον αυτή έγινε κτήμα μας, δεν μπορούμε να την αφήσουμε αργή, αλλά πρέπει να την εντάξουμε στην καθημερινή ζωή μας. Αυτό το νόημα έχει…

Όταν πηγαίνουμε το καλοκαίρι στη θάλασσα καθόμαστε συνήθως για λίγο στην παραλία και μετά ακολουθεί η ερώτηση ‘ θα βουτήξεις;’ Άλλοτε τρέχουμε προς τη θάλασσα, άλλοτε λέμε αργότερα και άλλοτε επιλέγουμε να κάτσουμε στην ακρογιαλιά. Ο Χριστός είναι ένας απέραντος ωκεανός αγάπης και ελέους! Θα βουτήξουμε σε αυτόν τον ωκεανό ή θα προτιμήσουμε την ακρογιαλιά; Το Χριστό δεν τον γεύεσαι από την ακτή. Χρειάζεται να πέσεις μέσα στο νερό. Και μη φοβάσαι, ακόμα κι όταν δεν πατώνεις ή κινδυνεύεις να πνιγείς Εκείνος θα είναι εκεί να σε τραβήξει στην επιφάνεια! Κι αν δεν ξέρεις κολύμπι, θα σου μάθει Αυτός… είναι…

Για οποιαδήποτε άδικη κατηγορία εις βάρος σου να μην αγανακτείς, ούτε από μέσα σουΜια μέρα, που σκέψεις πικρίας με κατέκλυζαν για κάποιους ανθρώπους, που με κατέκριναν άδικα, ο Γέροντας έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την επιθετική μου, όπως είπε, στάση. Του αντέτεινα, ότι ούτε είπα, ούτε έκανα οτιδήποτε εναντίον των επικριτών μου, αλλά μόνο σκεπτόμουν αρνητικά, χωρίς να εξωτερικεύομαι και, γι' αυτό, χωρίς να θίγω κανέναν. Τότε ο Γέροντας μου φανέρωσε ακόμη ένα μυστικό του πνευματικού αγώνος, λέγοντάς μου: «Για οποιαδήποτε άδικη κατηγορία εις βάρος σου να μην αγανακτείς, ούτε από μέσα σου. Είναι κακό. Το κακό αρχίζει από…

Ακόμη και πνευματικοί άνθρωποι, όσους χώρους και να έχουν, βλέπεις να μη χωρούν, γιατί μέσα τους δεν έχει χωρέσει ο Χριστός ολόκληρος. Αν οι γυναίκες που ζούσαν στα Φάρασα έβλεπαν την πολυτέλεια που υπάρχει σήμερα, ακόμη και σε πολλά Μοναστήρια, θα έλεγαν: «Θα ρίξη ο Θεός φωτιά να μας κάψη! Εγκατάλειψη Θεού!». Εκείνες μάζευαν τις δουλειές τάκα-τάκα. Πρωί-πρωί έπρεπε να βγάλουν τα γίδια, μετά να συμμάσουν το σπίτι. Ύστερα πήγαιναν στα εξωκκλήσια ή μαζεύονταν στις σπηλιές, και μία που ήξερε λίγα γράμματα διάβαζε το Συναξάρι του Αγίου της ημέρας. Μετά δωσ' του μετάνοιες, έλεγαν και την ευχή. Και δούλευαν, κουράζονταν.…

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 Οι αγωνιζόμενοι πρέπει να φυλάγουν τη διάνοιά τους πάντοτε ακυμάτιστη, για να διακρίνει ο νους τους λογισμούς που τη διατρέχουν• κι έτσι τους καλούς βέβαια και θεόπεμπτους να τους αποθέτει στα ταμεία της μνήμης, ενώ τους διεστραμμένους και δαιμονικούς να τους απορρίπτει κάπου έξω από τις αποθήκες της φύσεως. Πραγματικά η θάλασσα, όταν γαληνεύει, διακρίνεται από τους ψαράδες ως το βυθό της, ώστε να μη τους ξεφεύγει τότε κανένα από τα ζώα που τριγυρίζουν στα περάσματά της• όταν όμως ταράσσεται από τους ανέμους, κρύβει με τη σκοτεινιά της ταραχής όσα επιτρέπει να φαίνονται με το χαμόγελο της γαλήνης.…

Το κακό ούτε οντολογική υπόσταση έχει, ούτε βέβαια είναι κανείς κακός από τη φύση του, γιατί τίποτε κακό δεν έκαμε ο Θεός. Όταν όμως κάποιος κατά την επιθυμία της καρδιάς του δίνει μορφή σ’ αυτό που δεν υπάρχει ουσιαστικά, τότε αρχίζει ακριβώς να είναι αυτό που θα ήθελε εκείνος που το κάνει. Πρέπει λοιπόν με την επιμέλεια της μνήμης του Θεού πάντοτε να αμελούμε την έξη του κακού, γιατί είναι δυνατώτερη η φύση του καλού από την έξη του κακού, επειδή το πρώτο βέβαια υπάρχει, ενώ το άλλο δεν υπάρχει, παρά μόνο στην πράξη. (ΕΠΕ,Φιλοκαλία,τόμος 9, έργα Διαδόχου Φωτικής,σελ. 115)

Τους βλέπεις σε σχέσεις παθιασμένες που ξεκινούν με μεγάλες προσδοκίες, μεθυσμένοι από έρωτα και πόθο, παντρεύονται γρήγορα για να μην χάσουν την αγάπη της ζωής τους και ξαφνικά μια μέρα, όχι μετά από πολύ καιρό, συναντάς τον ένα ή τον άλλο τυχαία στο δρόμο και σου λέει ότι χωρίσανε, δεν πήγαινε άλλο! Βλέπεις γονείς να φεύγουν από το μαιευτήριο γεμάτοι ευτυχία που κρατάνε επιτέλους στην αγκαλιά τους το μωράκι τους για το οποίο απελπισμένα τόσα χρόνια αγωνίζονταν. Ρίχνονται πάνω του με όλη τη στοργή και την αγάπη τους, είναι όλος τους ο κόσμος! Και μια μέρα μετά από μερικά χρόνια…

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε περίεργα πλάσματα, αλλόκοτα! Μας αρέσει να στηριζόμαστε στα πόδια μας, να είμαστε ανεξάρτητοι και αυτάρκεις, να μην έχουμε ανάγκη κανέναν, ούτε φόβο Θεού δεν έχουμε πολλές φορές! ‘Ποιος Θεός τώρα, στην εποχή μας, καλά πόσο οπισθοδρομικός είσαι;’ είναι μερικές μόνο από τις κουβέντες που ακούμε όταν τολμήσει κάποιος από εμάς να ξεστομίσει ότι πιστεύει στο Θεό. Σε ποιον Θεό όμως πιστεύουμε; Έχουμε αναρωτηθεί για την ορθότητα της πίστης μας; Και καλά όλοι αυτοί που υπερηφανεύονται για την απιστία τους, ας πούμε πως είναι δικαιολογημένοι καθώς δεν έχουν μπει στη διαδικασία να εισέλθουν στο χώρο της πνευματικότητας.…

... Γνωρίζοντάς το αυτό καλά ο άγιος εκείνος πατέρας, που βρισκόταν ήδη στις πύλες του θανάτου, όταν ο διάβολος του είπε, “μου ξέφυγες”, εκείνος απάντησε “δεν ξέρω”. Τόση ήταν η αγωνία του, ώστε ούτε την τελευταία εκείνη ώρα να έχει σίγουρη τη σωτηρία του, σύμφωνα με το μέγεθος των ευσεβών κόπων του. Εμείς όμως, μόλις συμπληρώσουμε πέντε ή δέκα χρόνια, ή μόλις μάθουμε καλά τους κανονισμούς του μοναστηριού, ή αποστηθίσουμε ελάχιστα χωρία της Γραφής, ή και μόλις κάνουμε λίγες ή πολλές γονυκλισίες, ή προσευχηθούμε ή νηστέψουμε, καταλαμβανόμαστε από οίηση και αλαζονεία, σαν να κατορθώσαμε τα πάντα. Γι’ αυτό και πέφτουμε…