Ο ΙΗΣΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΖΕΤΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ
ΔΥΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Α) Οι ισχυρισμοί Του ήταν ΛΑΘΟΣ
(Δύο Εναλλακτικές Λύσεις)
α) ΓΝΩΡΙΖΕ ότι οι ισχυρισμοί Του ήταν ΛΑΘΟΣ,
Άρα
Έκανε μία ΣΚΟΠΙΜΗ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ
Άρα
Ήταν ΨΕΥΤΗΣ
άρα
Ήταν ΥΠΟΚΡΙΤΗΣ
άρα
Ήταν ένας ΔΑΙΜΟΝΑΣ
άρα
Ήταν ένας ΑΝΟΗΤΟΣ γιατί πέθανε για αυτό

β) ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕ ότι οι ισχυρισμοί Του ήταν ΛΑΘΟΣ
Άρα
Ήταν ΕΙΛΙΚΡΙΝΑ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΜΕΝΟΣ
ή
Ήταν ΠΑΡΑΝΟΪΚΟΣ

Γ) Οι ισχυρισμοί Του ήταν ΑΛΗΘΕΙΑ
Άρα
Είναι ο ΚΥΡΙΟΣ
(δύο εναλλακτικές Λύσεις)
Τον ΔΕΧΕΣΑΙ
ή
Τον ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙΣ

(«Ζητώ Αποδείξεις» Josh McDowell σελ. 234, εκδ. ο Λόγος)

«Εδώ προσπαθώ να αποτρέψω κάποιον από το να πει κάτι ανόητο που πολλοί λένε για τον Ιησού: «Είμαι έτοιμος να αποδεχτώ τον Ιησού ως μεγάλο δάσκαλο, αλλά δεν αποδέχομαι τον ισχυρισμό του ότι είναι Θεός».

Αυτό ακριβώς δεν πρέπει να πούμε. Κάποιος που ήταν απλώς ένας άνθρωπος, και είπε τα λόγια που είπε ο Ιησούς δεν θα ήταν ένας μεγάλος ηθικός διδάσκαλος.

Θα ήταν είτε παρανοϊκός, όπως ακριβώς αν κάποιος έλεγε ότι μοιάζει με βραστό αυγό, είτε θα ήταν ο Διάβολος της κολάσεως.
Θα πρέπει λοιπόν να επιλέξεις.
Είτε αυτός ο άνθρωπος ήταν και ο Υιός του Θεού, είτε ήταν ένας παρανοϊκός ή κάτι ακόμη χειρότερο.

Μπορείς να τον φιμώσεις ως παρανοϊκό, μπορείς να τον εξορκίσεις ή και να τον σκοτώσεις ως δαίμονα, ή μπορείς να πέσεις στα πόδια Του και να Τον ονομάσεις «Κύριο και Θεό».

Ας μη μένουμε όμως με την ανόητη εντύπωση ότι ήταν ένας μεγάλος δάσκαλος. Αυτή τη δυνατότητα δε την άφησε ο Ίδιος ανοικτή. Δεν είχε ποτέ τέτοια πρόθεση»

(C.S. Lewis,Mere Chistianity,87 στο «Ζητώ Αποδείξεις» Josh McDowell σελ. 233, εκδ. ο Λόγος)

Μια μέρα ο μαθητής αποφάσισε να προκαλέσει τον δάσκαλό του. Έτσι σκέφτηκε να του στήσει μια παγίδα. Έπιασε μια πεταλούδα και την κράτησε στη χούφτα του...

Όταν θα πήγαινε στο δάσκαλο θα τον ρώταγε τι είχε στο χέρι του. Κι αν ο δάσκαλος το έβρισκε, τότε θα τον ρωτούσε εάν η πεταλούδα ήταν ζωντανή ή νεκρή. Στην περίπτωση που απαντούσε ότι η πεταλούδα ήταν ζωντανή, τότε θα έσφιγγε το χέρι του και θα τη σκότωνε και το αντίστροφο.

Όταν είχαν μάθημα λοιπόν, πλησίασε τον δάσκαλο, μπροστά σε όλους τους υπόλοιπους μαθητές, έτεινε το χέρι προς το μέρος του και τον ρώτησε:

"Δάσκαλε, τι έχω στο χέρι μου;"

"Την ψυχή σου έχεις παιδί μου", απάντησε ατάραχος ο δάσκαλος.

Ο μαθητής προβληματίστηκε για λίγο σκεπτόμενος την απάντηση. Κατέληξε ότι ο δάσκαλος είχε δίκιο. Η πεταλούδα ήταν μια ψυχή που θα μπορούσε να είναι και δική του. Ωστόσο, συνέχισε:

"Και είναι ζωντανή η ψυχή μου δάσκαλε ή όχι;".

Ο δάσκαλος τον κοίταξε με καλοσύνη στα μάτια και του είπε χαμογελαστά "από το χέρι σου εξαρτάται".

Πολλά μπορεί να συμβαίνουν έξω, στον κόσμο μας και στην ζωή μας.. Τίποτα απ’ όλα αυτά όμως δεν μπορεί να επηρεάσει την ψυχή μας παρά μόνο εάν το επιτρέψουμε οι ίδιοι!!

Για όλες τις ανθρώπινες αμαρτίες
μετανοώ ενώπιόν Σου, Παντελεήμων.
Να το σπέρμα όλων των αμαρτιών βρίσκεται στο αίμα μου.
Με την προσπάθειά μου και το Έλεός Σου συμπνίγω
τον κακό αυτό σπόρο μέρα και νύχτα.
Για να μη βλαστάνουν τα ζιζάνια, αλλά το καθαρό στάρι
στον αγρόν του Κυρίου.

Μετανοώ για όλους τους μεριμνώντας, που σκοντάφτουν
κάτω από το βάρος των μεριμνών και δεν ξέρουν να αποθέσουν
τις μέριμνές τους επάνω σε Σένα. Για τον αδύνατο άνθρωπο
αβάσταχτη είναι και η πιο μικρή μέριμνα, ενώ για Σένα
και ένα βουνό μεριμνών είναι σαν μια μπάλα χιονιού
πεταμένη στην κάμινο του πυρός.

Μετανοώ για όλους τους αρρώστους, γιατί η αρρώστια
είναι καρπός της αμαρτίας. Όταν με την μετάνοια καθαριστεί
η ψυχή, τότε η αρρώστια εξαφανίζεται μαζί με την αμαρτία,
και εισέρχεσαι στην ψυχή Εσύ, Αιώνια Υγεία μου.

Μετανοώ για τους απίστους, που με την απιστία τους
σωρεύουν τις ανήσυχες φροντίδες τους και τις αρρώστιες
επάνω τους και επάνω στους φίλους τους.

Μετανοώ για όλους τους θεοβλασφήμους, που βλασφημούν Εσένα,
μη ξέροντας ότι βλασφημούν τον Οικοδεσπότη,
που τους ντύνει και τους τρέφει.

Μετανοώ για όλους τους ανθρωποκτόνους που σκοτώνουν
τη ζωή του άλλου για να φυλάξουν τη δική τους.
Συγχώρεσέ τους Παντελεήμων, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν.
Γιατί δεν ξέρουν ότι δεν υπάρχουν στο Σύμπαν δύο ζωές, αλλά μία,
και ότι δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι, αλλά ένας.
Και κόβουν το μισό της καρδιάς για να φυλάξουν το άλλο μισό.
Αχ, πόσο είναι νεκροί εκείνοι που έχουν αποκόψει
το μισό της καρδιάς!

Μετανοώ για τους ψευδόρκους, διότι αλήθεια,
και αυτοί είναι ανθρωποκτόνοι, αυτόχειρες.

Για όλους εκείνους που εκμεταλλεύονται τους αδελφούς τους
και συσσωρεύουν άχρηστο πλούτο, κλαίω και αναστενάζω,
γιατί έθαψαν την ψυχή τους και δεν έχουν
με τι να παρουσιαστούν ενώπιόν Σου.

Για όλους τους υπερηφάνους και αλαζόνας κλαίω και αναστενάζω,
γιατί είναι ενώπιόν Σου σαν ζητιάνοι με άδειο σακκούλι.

Για όλους τους μέθυσους και λαίμαργους κλαίω και αναστενάζω,
διότι κατήντησαν δούλοι των δούλων τους.

Για όλους εκείνους που χαλάνε τους γάμους, μετανοώ,
γιατί πρόδωσαν την εμπιστοσύνη του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο
τους εξέλεξε για να κτίζει δια μέσου αυτών την νέα ζωή,
ενώ αυτοί, την διακονία της ζωής,
μετέβαλαν σε καταστροφή της ζωής.

Για όλα τα ψεύτικα χείλη, για όλα τα θολά μάτια,
για όλες τις σκληρές καρδιές, για όλες τις αχόρταγες κοιλιές,
για όλα τα σκοτεινά μυαλά, για όλες τις κακές θελήσεις,
για όλους τους άσχημους λογισμούς, για όλες
τις ψυχοφθόρες ενθυμήσεις, μετανοώ και αναστενάζω.

Μετανοώ, Κύριε, για τους πολυλογούντας,
γιατί το πολύτιμο δώρο Σου,
το δώρο του λόγου, μετέβαλαν σε φθηνή άμμο.

Μετανοώ, για όλους εκείνους που καταστρέφουν
την εστία του γείτονα και την ειρήνη του,
γιατί έτσι μάζεψαν στον εαυτό τους και στο λαό την κατάρα.

Μετανοώ, για όλη την ιστορία των ανθρώπων, από τον Αδάμ
ως εμένα τον αμαρτωλό, γιατί όλη η ιστορία είναι στο αίμα μου.
Γιατί εγώ είμαι μέσα στον Αδάμ, και ο Αδάμ μέσα μου.

Για όλους τους μεγάλους και μικρούς, που δεν τρέμουν
μπροστά στην φοβερά παρουσία Σου, κλαίω και κραυγάζω·

Δέσποτα Πολυέλεε, ελέησον και σώσον με.

                                                 Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς

Έτσι γινόταν πάντα, έτσι και σήμερα.

Αδελφός,  και σε φτύνει και ψεύδεται. Τη ζωή σου πουλάει αργύρια τριάκοντα, και δε σε γνωρίζει. 

Κι η αγάπη που ζητούσα; Που ζητούσαμε;

Σταυρός οι προδομένες μας αγάπες, κι Εσύ τον κουβάλησες. Σταυρός που πάνω του, Ακριβέ, σε καρφώσανε.

Έρημος τόπος, τόπος κρανίου η γη μας. Κι είναι τώρα σκοτάδι αποκαθήλωσης, κι είναι πόνος που μυστικά σφαδάζει μέσα και γύρω μας.

Είμαι εδώ κι εγώ: η πόρνη κι η άσωτη ψυχή, που με Αγάπη αληθινή Εσύ  με αγάπησες. Ψυχή που μετανιώνει, τυραννισμένη ψυχή, που με ελπίδα στηρίζεται στο Ξύλο το Τίμιο. 

Είμαστε εδώ: όσοι γύρισαν. Στη σειρά των αμαρτωλών που Σε διψούν. Χέρι-χέρι κρατιόμαστε, με αναμμένες λαμπάδες.

Αληθινή και Σταυρωμένη Αγάπη! Το ποτήρι περιμένουμε του γάμου Σου.

Τώρα και πάντα την Ανάστασή Σου, Χριστέ, περιμένουμε.

Ελένη Κ. 

Κυριακή της Οσίας Μαρίας 2016

(Υπόμνημα Π.Ν. Τρεμπέλα)

Ιω. 19,34 ἀλλ᾿ εἷς τῶν στρατιωτῶν(1) λόγχῃ(2) αὐτοῦ τὴν πλευρὰν(3) ἔνυξε(4), καὶ εὐθέως ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ(5).(=αλλά ένας στρατιώτης, δια κάθε ενδεχόμενον, του ετρύπησε την πλευράν με την λόγχην• και αμέσως έτρεξε από εκεί αίμα και νερό).
(1) «Επειδή λοιπόν για λίγο έδειξαν δυσπιστία για το αν είχε ήδη πεθάνει, τον χτυπούν με λόγχη στην πλευρά» (Κύριλλος Αλεξανδρείας). Η γλώσσα του κειμένου υπονοεί ότι ο στρατιώτης επιζητούσε να διαπιστώσει με βεβαιότητα ότι ο Ιησούς ήταν νεκρός (β). Αν και τα πεπειραμένα τους μάτια είδαν, ότι ήταν ήδη νεκρός, δεν προσπέρασαν, αλλά κατέστησαν το γεγονός του θανάτου του απολύτως βέβαιο με τον αναφερόμενο τρόπο (ο).
Ο Ωριγένης στο Ματθ. κζ 54 φαίνεται να λέει, ότι το τρύπημα με τη λόγχη δινόταν μερικές φορές αντί για τη δική μας χαριστική βολή, για να επισπεύσει το θάνατο των εσταυρωμένων.
(2) Λέγεται μία φορά. Δόρυ με σίδερο οπλισμένο (G). Μακρύ ελαφρύ ακόντιο όχι τόσο βαρύ όσο ο ύσσος (pilum), ο οποίος ήταν το συνηθισμένο όπλο των Ρωμαίων στρατιωτών (β). Τρύπησε με την αιχμή του όπλου δηλαδή με το τριγωνικό σιδερένιο κεφάλι της λόγχης (ο), η οποία δεν θα έθιγε τα οστά του Ιησού (b).
(3) Πιθανώς είχε σκοπό να πλήξει την καρδιά, διότι δεν μπορούμε να υποθέσουμε, ότι η θέση του τραύματος προήλθε από τυχαίο πλήγμα ή ότι τρύπησε την αριστερή πλευρά του Ιησού, διότι πλησίασε το σώμα από εκείνο το μέρος (ο). Η Αιθιοπική όμως μετάφραση (ΣΤ΄ αιώνας) λέει ότι τρυπήθηκε η δεξιά πλευρά, και αυτό ήταν ευρύτατα δεκτό κατά τους αρχαίους χρόνους (δες και Acta Pilati B XI).
Και στη λειτουργία του Χρυσοστόμου (στην Προσκομιδή) συναντιέται η διάταξη: νύττει αυτόν στο «δεξιό» μέρος με λόγχη (β). Μολονότι το δεξί του λειτουργού που νύττει αντιστοιχεί προς το αριστερό του νυττομένου αμνού. Τίποτα παρόλ’ αυτά δεν είναι βέβαιο ως προς το ποια πλευρά τρυπήθηκε.
(4) Λέγεται μία φορά. Συχνά λέγεται στον Όμηρο για βαρύτερα καθώς και για θανάσιμα τραύματα, τα οποία επιφέρονται εναντίον κάποιου (G). Γενικώς όμως χρησιμοποιείται για ελαφρά αγγίγματα. Δες Σοφία Σειράχ κβ 19 και Γ΄ Μακαβ. ε 14. Από το Ιω. κ 25 φαίνεται ότι το τραύμα υπήρξε ευρύ (β). Λιγότερο μαρτυρημένη γραφή, που συναντιέται και στη Βουλγάτα aperuit (=άνοιξε)=
«με την έννοια ότι η οδός της ζωής άνοιξε, από την οποία απέρρευσαν τα μυστήρια της εκκλησίας, χωρίς τα οποία δεν υπάρχει κάποια είσοδος στη ζωή, η οποία είναι η αληθινή ζωή» (Αυγουστίνος).
Η γραφή προήλθε από παραφθορά (ήνυξε, ένοιξε) της αυθεντικής.
(5) «Είναι υπερφυσικό το πράγμα, και ξεκάθαρα διδάσκει, ότι αυτός που τρυπήθηκε είναι κάτι ανώτερο από άνθρωπος. Διότι από νεκρό άνθρωπο, και αν ακόμη μύριες φορές τρυπήσει κάποιος δεν θα βγει αίμα» (Ζιγαβηνός).

«Μυστήριο απόρρητο τελούνταν· διότι βγήκε νερό και αίμα» (Χρυσόστομος). «Των μεν άλλων λοιπόν νεκρών το αίμα πήζει και δεν τρέχει νερό καθαρό. Το παράδοξο όμως με το νεκρό σώμα του Ιησού ήταν ότι χύθηκε από τις πλευρές αίμα και νερό» (Ωριγένης).

Το αίμα εκείνο που έρευσε ήταν παράδοξο· αλλά και το νερό που βγήκε ακόμη περισσότερο παράδοξο. Ότι όμως και τα δύο βγήκαν κατά τον ίδιο χρόνο και όμως χωρισμένα μεταξύ τους υπήρξε το πιο καταπληκτικό από όλα. Από ποιό μέρος του σώματος το αίμα και το νερό βγήκε, από το στήθος ή από την καρδιά ή από κάποιο άλλο; Ποιός μπορεί να καθορίσει; Το νερό υπήρξε διαυγές και πραγματικό· όπως και το αίμα υπήρξε καθαρό και πραγματικό… Η διαβεβαίωση του ευαγγελιστή, ο οποίος υπήρξε συγχρόνως θεατής και μάρτυρας, δείχνει τόσο την αλήθεια, όσο και το μεγαλείο του θαύματος και του μυστηρίου (b).

Ότι το να εκρεύσει αίμα από νεκρό σώμα είναι αφύσικο αναγνωρίστηκε γενικά. Για αυτό το φαινόμενο προτάθηκαν διάφορες φυσικές εξηγήσεις από κάποιους από τους νεώτερους ερμηνευτές. Έτσι η λόγχη ίσως έπληξε διάφορα αιμοφόρα αγγεία, και ενδέχεται να ήλθε σε επαφή με σημεία, στα οποία από εσωτερική αιμορραγία είχε συσσωρευτεί αίμα, και όπου ο ορρός και ο πλακούντας ήταν σε κατάσταση χωρισμού· και κατ’ αρχάς μεν έρρευσε ο ορός μόνος, όταν όμως η λόγχη μπήκε βαθύτερα ίσως έθιξε και σημεία, όπου το αίμα ήταν ρευστό (Ebrard).
Αλλά όταν πληγεί ένα μεγάλο αιμοφόρο αγγείο κάποιου νεκρού, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να εκρεύσει από το τραύμα αίμα μελανωπό καλυμμένο από στρώμα ορρού. Είναι όμως ελάχιστα πιθανό ότι κάτι τέτοιο θα χαρακτηριζόταν από τον Ιωάννη ως αίμα και νερό (g).

Ο W. Stroud εισηγήθηκε ότι ο θάνατος του Ιησού προήλθε από διάρρηξη της καρδιάς, το οποίο εξηγεί γιατί επήλθε ο θάνατος τόσο σύντομα, και ότι το αίμα και νερό ήταν τα χωρισμένα μεταξύ τους θρόμβος και ορρός της ποσότητας του αίματος που διέφυγε στον περικάρδιο σάκκο, τον οποίο η λόγχη τρύπησε. Αλλά αυτό προϋποθέτει, ότι το τραύμα δόθηκε στην αριστερή πλευρά, για το οποίο όμως δεν έχουμε καμία βέβαιη ένδειξη, αλλά τελείως αντίθετα η παράδοση μιλά για τη δεξιά πλευρά.

Επιπλέον ο C. Creighton παρατήρησε, ότι το αίμα που διέφυγε σε κάποια κοιλότητα εσωτερική από ρήγμα ενός μεγάλου οργάνου δεν εκδηλώνει τάση χωρισμού σε θρόμβο και ορρό αλλά μένει παχύ σκοτεινό κόκκινο αίμα (β). Οι εξηγήσεις αυτές παραμένουν αρκετά απίθανες.

Η φράση αίμα και νερό δηλώνει με τρόπο φυσικό δύο ουσίες που έρρευσαν συγχρόνως, αλλά χωριστές, για τα μάτια του θεατή. Δεν απομένει μπροστά μας παρά μία εξήγηση· να δεχτούμε, ότι το γεγονός αυτό το μυστηριώδες συνέβη παρά τους νόμους της κοινής φυσιολογίας και ότι σχετίζεται με την εξαιρετική φύση σώματος, το οποίο η αμαρτία δεν αλλοίωσε ποτέ, και το οποίο βάδιζε προς την ανάσταση, χωρίς να πρόκειται να διέλθει πρώτα από την αποσύνθεση.
Από τη στιγμή του θανάτου αρχίζει γενικώς η πρόοδος της αποσύνθεσης. Το σώμα του Ιησού έπρεπε από τη στιγμή αυτή να πάρει διαφορετικό δρόμο. Μπήκε στην οδό της δόξας. Εκείνος ο οποίος υπήρξε ο άγιος του Θεού, με την απόλυτη έννοια της λέξης, εξαιρέθηκε επίσης από την διαφθορά (Ψαλμ. ιε 10). Αυτή είναι η έννοια την οποία ο ευαγγελιστής θέλησε να προσδώσει στο μοναδικό αυτό και χωρίς κάποιο προηγούμενο φαινόμενο (g).
Έτσι νέα διαθήκη επικυρώθηκε. Η προς Εβραίους επιστολή υπενθυμίζει στους αναγνώστες της, ότι η πρώτη διαθήκη βεβαιώθηκε με αίμα και νερό και ύσσωπο (Εβρ. θ 19) (χ).

Ο θάνατος του Κυρίου υπήρξε τελείως διαφορετικός από το θάνατο όλων των υπόλοιπων ανθρώπων και φανέρωσε την καλυπτόμενη από την ανθρώπινη φύση θεία προσωπικότητά του με το γεγονός, ότι η διαφθορά και η σήψη, η οποία για μας αρχίζει αμέσως από την πρώτη στιγμή του θανάτου μας, υπήρξε ξένη με το άχραντο σώμα του. Υπήρχε θεία ζωή στο ανθρώπινο σώμα του Ιησού Χριστού, πάνω στην οποία ο θάνατος δεν είχε κάποια εξουσία ή δύναμη. Η νίκη του θανάτου πάνω του υπήρξε προσωρινή και σύντομη, όμοια με τις καλοκαιρινές νύχτες των βορείων περιοχών της γης, στις οποίες το λυκόφως δεν παύει να φωτίζει μέχρι τη στιγμή κατά την οποία το λυκαυγές διαδέχεται αυτό.

Εκτός από την εξήγηση αυτή υπάρχουν στους Πατέρες και συμβολικές εξηγήσεις του μυστηριώδους φαινομένου. Η επικρατούσα, την οποία κάποιοι από τους νεώτερους (χ,τ) θεωρούν ότι επιβεβαιώνεται και από τον ίδιο τον ευαγγελιστή (Α΄ Ιωάννου ε 16) είναι: «Αυτές οι πηγές δεν βγήκαν από το σώμα του απλώς και ως έτυχε, αλλά επειδή από αυτά τα δύο συστάθηκε η Εκκλησία. Και το γνωρίζουν αυτοί που μυούνται στα μυστήρια, που αναγεννιούνται μεν με νερό, τρέφονται δε με αίμα και σάρκα. Από εδώ λαμβάνουν αρχή τα μυστήρια, ώστε, όταν προσέρχεσαι στο φρικτό ποτήριο, να προσέρχεσαι έτσι, σαν να πίνεις από αυτήν την πλευρά» (Χρυσόστομος).

«Διότι το άγιο βάπτισμα είναι όντως του Χριστού και από το Χριστό και η δύναμη της μυστικής ευλογίας (=της Θείας Ευχαριστίας) γεννήθηκε ξανά σε εμάς από την αγία του σάρκα» (Κύριλλος).

«Εκείνο το αίμα χύθηκε για την άφεση των αμαρτιών· το νερό εκείνο… χορηγεί μία και μόνη φορά το λουτρό του βαπτίσματος» (Αυγουστίνος).
Άλλη αλληγορία λιγότερο διαδεδομένη: «Αναβλύζει αίμα και νερό εγκαινιάζοντας δύο βαπτίσματα, αυτό του αίματος, του μαρτυρίου, και αυτό του νερού, της αναγέννησης» (Ζιγαβηνός).

Ερμηνεύεται αλληγορικά επίσης και το τρύπημα της πλευράς: «Τρυπιέται με τη λόγχη στην πλευρά ο Σωτήρας λόγω της τρυπημένης από την αμαρτία πλευρά του Αδάμ, δηλαδή την Εύα, θεραπεύοντας με την πληγή της πλευράς την πληγή της πλευράς» (Ζιγαβηνός). 

«Ο δεύτερος αυτός Αδάμ έγυρε το κεφάλι και κοιμήθηκε πάνω στο σταυρό, έτσι ώστε μία σύζυγος [η εκκλησία] να φτιαχτεί για Αυτόν από εκείνο, το οποίο έρρευσε από την πλευρά αυτού που κοιμόταν. Ω θάνατε, μέσω του οποίου οι νεκροί αναστήθηκαν ξανά στη ζωή! Τι μπορεί να είναι καθαρότερο από το αίμα αυτό; Τι ιαματικότερο από το τραύμα αυτό;» (Αυγουστίνος).

(Υπόμνημα Π.Ν Τρεμπέλα στο κατά Ιωάννην, μετάφραση στα νέα ελληνικά π. Νικόλαος Πουλάδας)

Ματθαίος 27,44 τὸ δ᾿ αὐτὸ(1) καὶ οἱ λῃσταὶ(2) οἱ συσταυρωθέντες αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν.(Κατά τον ίδιον τρόπον και οι λησταί, που είχαν σταυρωθή μαζί του, τον ύβριζαν).
(1) «Αντί να πει παρομοίως. Διότι ο διάβολος όχι μόνο τους Ιουδαίους άναψε (=διέγειρε το θυμό τους), αλλά και τους Ρωμαίους στρατιώτες τους έκανε να συμπεριφέρονται σαν μανιακοί, και τους ίδιους του ληστές, παρόλο που ήταν συσταυρωμένοι, τους εξαγρίωσε εναντίον του» (Ζ).
(2) «Πώς λοιπόν ο Λουκάς λέει, ότι ο ένας μάλωνε; Και τα δύο έγιναν. Διότι στην αρχή και οι δύο χλεύαζαν, ύστερα όμως όχι πια» (Χ). «Ίσως όμως το έκαναν αυτό και για χάρη των Ιουδαίων, ώστε εξ’ αιτίας αυτού να τους κατεβάσουν από το σταυρό· ύστερα όμως μετανόησε ο ένας» (Ζ).
Η μετάνοιά του αυτή και η ομολογία του παρουσιάζονται πράγματι αξιοθαύμαστες. «Διότι αν και τον έβλεπε να σταυρώνεται, τον αποκαλούσε βασιλιά· και προσδοκώντας ότι αυτός που ατιμαζόταν και έπασχε θα έρθει με δόξα που ταιριάζει σε Θεό, άρπαξε την πίστη, αν και δεν είχε ζήσει με ενάρετη διαγωγή» (Κ). Μπορεί όμως κάποιος να πει, ότι οι Ματθαίος και Μάρκος συντομεύοντας την αφήγηση γενικεύουν και στους δύο ληστές τους ονειδισμούς (F).

Μάρκος 15,32 ὁ Χριστὸς ὁ βασιλεὺς(1) τοῦ Ἰσραὴλ καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ(2), ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμεν αὐτῷ(3). καὶ οἱ συνεσταυρωμένοι αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν(4).(Ο Χριστός, ο βασιλεύς του Ισραήλ, ας κατεβή τώρα από τον σταυρόν, δια να ίδωμεν και ημείς το θαύμα και να πιστεύσωμεν εις αυτόν. Και οι δύο κακούργοι, που ήσαν σταυρωμένοι μαζί με αυτόν, τον ύβριζαν).
(4) Ως προς το ληστή που μετανόησε: «Ένας όμως από τους ευαγγελιστές λέει, ότι και οι δύο ληστές λοιδορούσαν τον Ιησού. Και αυτό λοιπόν είναι αληθές, το οποίο και κατεξοχήν αυξάνει την ευγνωμοσύνη αυτού του ληστή. Διότι ήταν λογικό μεν να λοιδορήσει αυτός στην αρχή, με τη μία όμως έδειξε τόσο μεγάλη τη μεταβολή» (Χ).

Λουκάς 23,39 Εἷς δὲ τῶν κρεμασθέντων κακούργων(1) ἐβλασφήμει(2) αὐτὸν λέγων· εἰ σὺ εἶ ὁ Χριστός(3), σῶσον σεαυτὸν καὶ ἡμᾶς. ( Ένας δε από τους σταυρωθέντας κακούργους τον εβλασφημούσε λέγων· «εάν συ είσαι πράγματι ο Χριστός, σώσε τον εαυτόν σου και ημάς»).
(1) «Πώς λοιπόν οι άλλοι ευαγγελιστές λένε ότι και οι δύο ληστές τον κατηγορούσαν; Στην αρχή μεν ήταν λογικό και οι δύο να τον κατηγορούν, έπειτα ο ένας από τους δύο, επειδή είχε ετοιμότητα πνεύματος και αντίληψης, κατάλαβε την αγαθότητα και τη θεότητα του Ιησού… και αναγνωρίζει τον Ιησού αληθινό βασιλιά, και αποστομώνει και τον άλλο ληστή» (Θφ). Αυτή είναι και η γνώμη του Ωριγένη, Χρυσοστόμου, Ιερωνύμου και Ζιγαβηνού.
Αλλά οι Κύριλλος Ιεροσολύμων, Αμβρόσιος και Αυγουστίνος περιορίζουν τη βλασφημία στον ένα ληστή, για τον οποίο στους άλλους συνοπτικούς γίνεται λόγος σε πληθυντικό κατά συνεκδοχή (= σχήμα λόγου κατά το οποίο το μέρος εκλαμβάνεται αντί του όλου και το αντίθετο, το ένα αντί για τα πολλά και το αντίθετο) (p).
Κατά τη γνώμη του Αυγουστίνου (de cons. ev. III, 16,53), η οποία φαίνεται και η ορθότερη, οι ληστές αποτελούσαν ξεχωριστή κατηγορία. Όπως λοιπόν ο Λουκάς στο στίχο 36 αποδίδει στους στρατιώτες την προσφορά του ξυδιού παρόλο που ένας από αυτούς έπραξε αυτό, έτσι γίνεται λόγος γενικά για τους ληστές ότι βλασφημούσαν αυτόν, παρόλο που ένας μόνος έπραξε αυτό (L).
Ο Χριστός σταυρώθηκε μεταξύ δύο ληστών και μέσω αυτών αντιπροσωπεύονταν οι διαφορετικές διαθέσεις των ανθρώπων και τα διαφορετικά αποτελέσματα, τα οποία ο σταυρός θα επέφερε στους υιούς των ανθρώπων, προς τους οποίους θα καταγγελλόταν το ευαγγέλιο. Είναι όλοι κακοποιοί, όλοι ένοχοι ενώπιον του Θεού. Από την αρχή και μέχρι σήμερα ο σταυρός είναι σε μερικούς μεν οσμή ζωής για ζωή, ενώ σε άλλους οσμή θανάτου για θάνατο. Για αυτούς που χάνονται είναι ανοησία, για αυτούς που σώζονται όμως είναι Θεού σοφία και δύναμη.
(2) Οι άλλοι δύο συνοπτικοί αντί για το πολύ εντονότερο «εβλασφήμει» γράφουν ωνείδιζον. Από εδώ προήλθε η ελάχιστα πιθανή εκδοχή, ότι και οι δύο μεν ληστές ωνείδισαν τον Ιησού, ίσως διότι δεν τους βοήθησε κατά την επανάστασή τους εναντίον της επικρατούσας κοινωνικής κατάστασης, αλλά μόνο ο ένας βλασφήμησε αυτόν………

(Υπομνήματα Π.Ν. Τρεμπέλα στα Ευαγγέλια, μετάφραση πατήρ Νικόλαος Πουλάδας)

Μάρκος 15,25 ἦν δὲ ὥρα τρίτη(1) καὶ ἐσταύρωσαν αὐτόν.(Ήτο δε η ώρα τρεις από την ανατολήν του ηλίου, δηλαδή εννέα το πρωΐ τότε, που τον εσταύρωσαν).
(1) Μόνος ο Μάρκος καθορίζει την ώρα της σταύρωσης, ως τρίτη δηλαδή 9 π.μ. Πολλές εξηγήσεις προτάθηκαν για συμβιβασμό της ώρας αυτής του Μάρκου με αυτήν που καθορίζει ο Ιωάννης.
«Τι μπορούμε λοιπόν να πούμε; Ότι το «ήταν ώρα τρίτη» δεν πηγαίνει στο «και τον σταύρωσαν», αλλά ανεβαίνει στην αρχή των παθών του Σωτήρα. Ήταν λοιπόν, λέει, ώρα τρίτη, όταν δηλαδή άρχισε να πάσχει από τους στρατιώτες του Πιλάτου… Επομένως η μεν αναφορά της τρίτης ώρας στον Μάρκο φανερώνει την αρχή των δεσποτικών παθημάτων· ενώ η αναφορά της έκτης στον Ιωάννη δείχνει το τέλος τους, το οποίο είναι η σταύρωση» (Ζ).
Αρκετά σοβαρή εκδοχή, όταν μάλιστα συνδυαστεί με το γεγονός, σύμφωνα με το οποίο η τότε μέτρηση των ωρών, πιθανώς με ηλιακά ρολόγια και κλεψύδρες, δεν ήταν ακριβής, και μπορούσαν στην παράδοση και διάφορες ώρες της σταύρωσης να καταγραφούν (δ). Άλλη εκδοχή προβλήθηκε, ότι οι δύο συγγραφείς εδώ ακολουθούν διαφορετικούς τρόπους υπολογισμού και αρίθμησης του χρόνου. Έτσι ο Ιωάννης είχε υπ’ όψη αρίθμηση των ωρών παρόμοια με τη δική μας και συνεπώς λέγοντας, ότι ο Πιλάτος έβγαλε έξω τον Ιησού γύρω στην έκτη ώρα (Ιω. ιθ 14) εννοούσε την και σε εμάς έκτη πρωινή.
Η εκδοχή αυτή κλονίστηκε κάπως από πρόσφατες έρευνες και ιδιαίτερα από τον Ramsay. Και άλλοι δέχτηκαν σύμφωνα με τον Ιερώνυμο, ότι η ώρα σημειωνόταν στα χειρόγραφα με γράμμα του αλφαβήτου, το οποίο κατά την αντιγραφή αλλοιώθηκε (ο).

Ιωάννης 19,14 ἦν δὲ(1) παρασκευὴ τοῦ πάσχα(2), ὥρα δὲ ὡσεὶ ἕκτη(3)· καὶ λέγει τοῖς Ἰουδαίοις· ἴδε ὁ βασιλεὺς ὑμῶν(4) (Η ημέρα δε εκείνη ήτο παραμονή δια την προπαρασκευήν και προετοιμασίαν του πάσχα. Η ώρα ήτο εξ περίπου από την ανατολήν του ηλίου, δηλαδή μεσημέρι. Και λέγει ο Πιλάτος στους Ιουδαίους· «ιδού, πως κατήντησεν ο βασιλεύς σας»).
(3) Υπάρχουν και οι γραφές: Ώρα δε ην ωσεί έκτη· ώρα ην ωσεί έκτη· ώρα δε ως έκτη. Επιπλέον για συμβιβασμό με το Μάρκου ιε 25, όπου ως ώρα της σταύρωσης καθορίζεται η τρίτη «ο Ευσέβιος Καισαρείας… λέει ότι αυτό είναι αντιγραφικό σφάλμα… αφού το μεν γράμμα γάμμα (το κεφαλαίο Γ) σημαίνει την τρίτη ώρα» (Σβ). «Ο καλλιγράφος αντί για το γράμμα Γάμμα… έγραψε το επίσημο, αυτό που ονομάζουν οι Αλεξανδρινοί Γαβέξ, το οποίο δηλώνει την έκτη ώρα» (αμ), και έτσι το «γράμμα που δηλώνει την τρίτη ώρα, επειδή κυρτώθηκε η απλωμένη σε μήκος ευθεία, μεταβλήθηκε στη σημασία του επισήμου, το οποίο δηλώνει την έκτη ώρα» (Σβ).
Με άλλα λόγια ο αντιγραφέας εξέλαβε το Γ΄(=τρίτη ώρα) που υπήρχε αρχικά αντί για ς΄ (= έκτη ώρα). Αλλά η γραφή έκτη μαρτυρείται αυθεντικότατα.
Κάποιοι από τους νεώτερους (ανάμεσα στους οποίους και οι Tholuck, Wieseler, Keil, Westcott) υπέθεσαν ότι ο ευαγγελιστής αριθμεί εδώ από τα μεσάνυχτα και συνεπώς πρόκειται για τη δική μας έκτη πρωινή. Είναι απίθανο όμως η διαδικασία ενώπιον του Πιλάτου, η παραπομπή του Ιησού στον Ηρώδη η φραγγέλωση και η έκδοση της απόφασης να σημειώθηκαν σε όρθρο βαθύ και σε τόσο σύντομο χρόνο ώστε πριν την ανατολή του ηλίου να έχουν συντελεστεί τα πάντα.
Πιο σωστό είναι ότι διαιρούσαν χονδρικά την ημέρα και τη νύχτα, σε 4 τμήματα, από τρεις ώρες το καθένα, το οποίο εξηγεί, γιατί σχεδόν πάντοτε στην Κ.Δ. γίνεται αναφορά των ωρών τρίτης, έκτης και ενάτης, (Δες Ματθ. κ 1-5) και γιατί οι λέξεις «ωσεί (=περίπου)», «περί» συναντιούνται συχνά στον καθορισμό των ωρών (Ματθ. κζ 46,Λουκ. κγ 44,Ιω. δ 6,Πράξ. ι 3,9). Και εδώ ο Ιωάννης προσθέτει το «ωσεί».
Ενδείκνυται λοιπόν να πάρουμε κάποιο μέσο όρο τόσο για την αφήγηση του Μάρκου, όσο και για αυτήν του Ιωάννου, και τόσο περισσότερο όσο οι απόστολοι δεν είχαν το ρολόι στα χέρια. Και όπως η τρίτη ώρα του Μάρκου, η δική μας ενάτη πρωινή, μπορεί να συμπεριλάβει όλο το χρόνο από την ογδόη μέχρι τη δεκάτη πρωινή, έτσι και η έκτη του Ιωάννη μπορεί να συμπεριλάβει τον χρόνο από την ενδεκάτη μέχρι τη δωδεκάτη μεσημβρινή. Επιπλέον πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη και μια σπουδαία λεπτομέρεια, δηλαδή ότι ο Μάρκος, και κατά δεύτερο λόγο και ο Ματθαίος, προσέδωσαν στη φραγγέλωση την έννοια, την οποία σε παρόμοια περίπτωση είχε, θεωρώντας αυτήν ως την έναρξη της τιμωρίας (g).
Σχετική και η:
«Ο μεν Μάρκος εκθέτει σαφώς και αναμφίβολα την ώρα της απόφασης τού να σταυρωθεί ο Κύριος… Ενώ ο Ιωάννης μιας και είπε ο Μάρκος τον καιρό της απόφασης, αυτός λέει την ώρα, στην οποία σταύρωσε τον Κύριο· διότι πρόσεξε, πόσα έγιναν στο μεταξύ μέχρι αυτήν την ώρα, κατά την οποία ανέβηκε ο Κύριος στο σταυρό. Αφού ελευθέρωσε τον Βαραββά φραγγέλωσε τον Ιησού και τον παρέδωσε οπωσδήποτε στο να σταυρωθεί… όλα αυτά ήταν ικανά να καταναλώσουν το χρόνο από την τρίτη ώρα μέχρι την έκτη… Μαζί όμως με όλα αυτά, πρόσεξε και τον Ιωάννη πώς είπε Ήταν ώρα περίπου έκτη… σαν να διστάζει και να αμφιταλαντεύεται» (Θφ).

(Υπομνήματα Π.Ν. Τρεμπέλα στα Ευαγγέλια, μετάφραση πατήρ Νικόλαος Πουλάδας)

Α. Η διήγηση του Ματθαίου (Υπόμνημα Π.Ν Τρεμπέλα)
Ματθ. 27,5 καὶ ῥίψας τὰ ἀργύρια(1) ἐν τῷ ναῷ(2) ἀνεχώρησε, καὶ ἀπελθὼν ἀπήγξατο(3) (Και αφού έριψεν τα αργύρια στον ναόν, έφυγε και επήγε και εκρεμάσθη).
(1) «Κατανοήστε (οι φιλάργυροι) τι έπαθε εκείνος· πώς και τα χρήματα έχασε και την αμαρτία διέπραξε· πώς και τη φιλαργυρία δεν απόλαυσε και την ψυχή του έχασε. Διότι τέτοια είναι η τυραννία της φιλαργυρίας. Ούτε το αργύριο χάρηκε, ούτε την παρούσα ζωή, ούτε τη μέλλουσα· αλλά τα έχασε όλα μαζί, και αφού πήρε πονηρή δόξα από αυτούς τους ίδιους, έτσι απαγχονίστηκε» (Χ).
(2) Ναός κυριολεκτικά σημαίνει θυσιαστήριο. Μπορεί όμως να σημαίνει και τα κτίσματα γύρω από το θυσιαστήριο (L). Ήταν λοιπόν ο Ιούδας τότε στο ιερό, μαζί με τους αρχιερείς και τους πρεσβυτέρους (b).
(3) «Διότι δεν άντεξε τη συνείδησή του να τον μαστιγώνει» (Χ). Η ίδια φράση χρησιμοποιείται στο Β΄ Βασ. ιζ 23 από τους Ο΄ και για τον Αχιτόφελ (b), τον φίλο προδότη του Δαβίδ. «Το ότι μεν ομολόγησε δημόσια την αμαρτία ενώπιον όλων και το ότι έριξε τα αργύρια είναι δείγματα μεταμέλειας· το ότι όμως απαγχονίστηκε είναι δείγμα απόγνωσης. Διότι αναγνώρισε μεν το κακό και μεταμελήθηκε και το ομολόγησε δημόσια· δεν ζήτησε όμως συγγνώμη από αυτόν που μπορούσε να δώσει αυτήν… Έπρεπε λοιπόν να καταφύγει στον ανεξίκακο· αυτός όμως κατέφυγε μάλλον στο θάνατο για να απαλλαχτεί γρηγορότερα από την αξιοκατάκριτη και επώδυνη ζωή» (Ζ).
«Επειδή δεν άντεχε τους ελέγχους που θα αντιμετώπιζε ύστερα, βγάζει τον εαυτό του από τη ζωή» (Θφ).
«Εσύ όμως πρόσεξε, σε παρακαλώ, ότι η αλήθεια λάμπει από παντού, και με αυτά που οι εχθροί του Χριστού κάνουν και παθαίνουν. Διότι και αυτό το ίδιο το τέλος του προδότη ράβει τα στόματα εκείνων που καταδίκασαν το Χριστό και δεν τους επιτρέπει να έχουν ούτε το παραμικρό ίχνος δικαιολογίας» (Χ).
Ως προς την συμφωνία της αφήγησης του Ματθαίου με τις πληροφορίες στο Πράξεις α 18, σημειώνουμε, ότι ο μεν Ματθαίος αναφέρει το είδος του θανάτου του Ιούδα, ενώ οι Πράξεις τον τρόπο με τον οποίο πέθανε αυτός (ο).

Ματθ. 27,6 οἱ δὲ ἀρχιερεῖς λαβόντες τὰ ἀργύρια εἶπον· οὐκ ἔξεστι(1) βαλεῖν αὐτὰ εἰς τὸν κορβανᾶν(2), ἐπεὶ τιμὴ αἵματός(3) ἐστι(4). (Οι δε αρχιερείς επήραν τα αργύρια και είπαν• “δεν επιτρέπεται να τα βάλωμε στο ταμείον του ναού, διότι είναι τιμή αίματος, το οποίον μετ' ολίγον θα χυθή”).
(1) Ο κορβανάς θα βεβηλωνόταν εάν ριχνόταν σε αυτόν δώρο από ακάθαρτη προέλευση σύμφωνα με το Δευτερον. κγ 19 (L). Σωστά κρίνουν. Όφειλαν όμως να προχωρήσουν και παραπέρα και να εξετάσουν εάν η διαγωγή τους στην υπόθεση αυτή δεν ήταν περισσότερο αξιόμεμπτη ενώπιον του δίκαιου και άγιου Θεού. Και εδώ παρουσιάζονταν να διυλίζουν τον κώνωπα και να καταπίνουν την κάμηλο (ο).
(2) Ή «Κορβανάς ήταν το θησαυροφυλάκιο του ναού, το δωροδοχείο. Νομίζω ότι είναι αυτό που λεγόταν γαζοφυλάκιο» (Ζ). Ή είναι Αραμαϊκός τρόπος έκφρασης. Χρησιμοποιείται στο Ιωσήπου Ιουδ. Πόλ. 2,9,4 «τον ιερό θησαυρό, που ονομάζεται κορβανάς»= κατ’ εξοχήν αυτά που προσφέρονταν (a). Μάλλον η πρώτη εκδοχή πιο επιτυχής.
(3) «Πληρωμή φόνου» (Ζ). Αμοιβή για φόνο που έγινε (g).
(4) «Είδες και πάλι εδώ, ότι κατακρίνονται από τη συνείδησή τους; Διότι επειδή γνώριζαν, ότι είχαν αγοράσει τον φόνο, δεν έβαλαν στον κορβανά, αλλά αγόρασαν τον αγρό του κεραμέως για να θάβουν τους ξένους» (Χ).

Ματθ. 27,7 συμβούλιον δὲ λαβόντες(1) ἠγόρασαν ἐξ αὐτῶν τὸν ἀγρὸν(2) τοῦ κεραμέως(3) εἰς ταφὴν τοῖς ξένοις(4)· (Αφού δε έκαμαν συμβούλιον ηγόρασαν με αυτά τον αγρόν του κεραμιδά, ως τόπον ταφής των ξένων).
(1) «Ούτε κάνουν αυτό έτσι απλά, αλλά αφού έκαναν συμβούλιο, και παντού ενεργούν έτσι, ώστε κανείς να μην είναι αθώος του τολμήματος, αλλά να είναι όλοι υπεύθυνοι» (Χ).
(2) Το άρθρο δηλώνει, ότι ο αγρός ήταν πασίγνωστος ως τέτοιος (b).
(3) Ίσως κάποιος κεραμιδάς χρησιμοποίησε αυτόν για εξαγωγή αργίλλου κατάλληλου για την εργασία του (b). Ή, ιδιοκτήτης του ήταν κάποιος κεραμιδάς (δ).
(4) Των εθνικών; Δεν βλέπει κάποιος όμως γιατί το συνέδριο θα απασχολούνταν με την ταφή των μη Ιουδαίων η οποία αφορούσε μάλλον την ρωμαϊκή εξουσία. Μάλλον πρόκειται για τους μη ντόπιους Ιουδαίους, οι οποίοι πέθαιναν ως ταξιδιώτες διαβαίνοντας από τα Ιεροσόλυμα (L), για τους παρεπιδημούντες στα Ιεροσόλυμα Ιουδαίους και τους προσήλυτους, για τους οποίους απέμενε το συνέδριο να φροντίσει (δ).

Β. Η διήγηση του Λουκά, (Υπόμνημα Π.Ν Τρεμπέλα)

Πράξεις 1,18 οὗτος μὲν οὖν(1) ἐκτήσατο(2) χωρίον(3) ἐκ μισθοῦ τῆς ἀδικίας(4), καὶ πρηνὴς γενόμενος(5) ἐλάκησε(6) μέσος, καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα(7) αὐτοῦ· (Αυτός μεν, λοιπόν, απέκτησε με τα χρήματα της προδοσίας του κάποιο χωράφι. Και όταν εκρεμάσθη, έπεσε πρηνής κάτω στο χώμα, διερράγη στο μέσον του σώματός του και εχύθηκαν έξω όλα τα σπλάγχνα του).
(1) Το μὲν οὖν με ανακολουθία όπως πολύ συχνά (β)
(2) «Το απέκτησε δεν το είπε αναφέροντάς το στον Ιούδα· διότι δεν αγόρασε αυτός το χωράφι, αλλά οι ιερείς, από τα αργύρια που έριξε αυτός στο ναό· επειδή όμως αυτά ήταν μισθός της προδοσίας του Ιούδα, σε εκείνον λογαριάζεται και η κτήση» (Ο). «Διότι αυτός που πλήρωσε το τίμημα, έστω και αν είναι άλλοι αυτοί που αγόρασαν, αυτός λογαριάζεται ως κύριος» (Θφ). Δεν είναι αναγκαίο ο Ιούδας να υπήρξε ο αγοραστής, αρκεί ότι ο αγρός αγοράστηκε με τα χρήματά του (j). Ο αγρός αγοράστηκε ως συνέπεια της προδοσίας και με το χρήμα που κερδήθηκε με την προδοσία αυτή (h). Εκφράζονται όμως τα σχετικά με την αγοραπωλησία αυτή πολύ πετυχημένα για εξευτελισμό και γελοιοποίηση της πρόθεσης του Ιούδα, να πλουτίσει με την προδοσία του που αμείφθηκε. Φαντάστηκε ότι θα εξασφάλιζε στον εαυτό του αγρό, όπως άλλοτε και ο Γιεζεί με το ψεύδος του προς τον Νεεμάν τον Σύρο φαντάστηκε, ότι θα αποκτούσε πολύτιμα δώρα εν αγνοία του κυρίου του (Δ΄Βασ. ε 26). Αλλά όπως ο Γιεζεί κληρονόμησε τότε την λέπρα, έτσι και ο Ιούδας τώρα με τα χρήματα της προδοσίας απέκτησε αγρό, ο οποίος χρησίμευσε ως νεκροταφείο για τους ξένους και όχι για τους εγκατεστημένους στην Ιερουσαλήμ.
(3) Όπως και στα Ματθ. κστ 36, Μάρκ. ιδ 32,Ιω. δ 5,Πράξ. δ 34,ε 3 σημαίνει αγρός, γήπεδο (G).
(4) Ή, λιγότερο πιθανή ερμηνεία, αντί να πει: από τον άδικο μισθό· Εβραϊκός τρόπος σύνταξης (β). Ή, πιο σωστά, από τον μισθό για την αδικία του, από τον μισθό, τον οποίο έλαβε για την άδικη πράξη της προδοσίας. «Είναι πολλές οι αδικίες, αλλά από αυτήν τίποτα πιο άδικο δεν έγινε ποτέ. Επομένως ήταν αδικία το πράγμα» (Χ).
(5) Έπεσε με το στήθος με το πρόσωπο στραμμένο προς το έδαφος. «Λέγοντας τα ιερά ευαγγέλια ότι χρησιμοποίησε κρεμάλα (Ματθ. κζ 5), δεν έχουν καμία διαφωνία· διότι έγιναν και τα δύο, αφού έσπασε το σχοινί, από το οποίο φτιάχτηκε η κρεμάλα, και έτσι έπεσε με το πρόσωπο στη γη και έπαθε διάρρηξη στο μέσο» (Ο). Η αφήγηση του Ματθαίου και των Πράξεων δεν αντιφάσκουν. Παρουσιάζουν απλώς διαδοχικές καταστάσεις ενός και του ίδιου γεγονότος (j). «Δεν πέθανε στην κρεμάλα ο Ιούδας, αλλά επέζησε πέφτοντας κάτω πριν ακόμη πνιγεί… και αυτό σαφέστερα το εξιστορεί ο Παπίας ο μαθητής του Ιωάννη στο τέταρτο βιβλίο της εξηγήσεως των λόγων του Κυρίου» (Απ). Ο Ματθαίος δεν λέει ότι ο Ιούδας, αφού κρεμάστηκε, δεν έπεσε στο έδαφος και δεν άνοιξε στη μέση· ούτε και ο Λουκάς λέει ότι ο Ιούδας δεν κρέμασε τον εαυτό του πριν πέσει στο έδαφος. Αντιθέτως πρέπει να σημειωθεί, ότι η εξιστόρηση του Λουκά είναι τελείως απότομη και προϋποθέτει κάποια προηγούμενη ιστορία. Από την άποψη αυτή η αφήγηση αυτή αντί να δημιουργεί αντίφαση επιβεβαιώνει την άλλη αφήγηση (h). Σωστά λοιπόν ήδη ο Ευσέβιος (στα σχόλια στον Ματθαίο) συμβίβασε την αφήγηση του Ματθαίου με αυτήν του Λουκά· αφού κόπηκε το σχοινί ο Ιούδας έπεσε στο έδαφος (β).
(6) Από το ρήμα λάσκω=με θόρυβο παθαίνω διάρρηξη (G). Ο Ησύχιος ερμηνεύει το έλακε με το ψόφησε (b). Από τις λέξεις που λέγονται μοναδική φορά. Συναντιέται και στους κλασικούς με την έννοια του τρίζω. Θα μπορούσε να προέρχεται και από τον δωρικό ενεστώτα λακέω (j). Εάν ο σατανάς κυριεύοντας τον οργανισμό ανένοχου παιδιού σπάραξε αυτό και του δημιούργησε τέτοια κατάσταση, ώστε «έγινε σαν νεκρός, ώστε πολλοί να λένε ότι πέθανε» (Μάρκ. θ 26), καθόλου παράδοξο, όταν απέκτησε πλήρη κατοχή του Ιούδα, εάν οδήγησε αυτόν στην αγχόνη και έπειτα ενώ αυτός σπάραζε έριξε αυτόν στο έδαφος και έσχισε την κοιλιά του, για να χυθούν έξω από εκεί τα σπλάγχνα του. Τέτοιο είναι το κατάντημα αυτών που έρχονται σε γνωριμία και σχέση με το Χριστό και τελικά στρέφουν προς αυτόν τα νώτα και προδίδουν αυτόν.
(7) Προηγουμένως αυτός ο ίδιος είχε αποβάλει τα σπλάγχνα της συμπάθειας. Και σύμφωνα με το Ψαλμ. ρη 18 ντύθηκε την κατάρα σαν ρούχο και εισχώρησε στο εσωτερικό του, όπως το νερό που πίνει εισδύει στα έγκατα και εντόσθιά του (b).


(Υπομνήματα Π.Ν. Τρεμπέλα στο κατά Ματθαίουν και στις Πράξεις Αποστόλων, μετάφραση πατήρ Νικόλαος Πουλάδας)