Η τιμωρία και η λύτρωση

Στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του νέου, πλήθος από Σκύθες με δική του διαταγή ξεκίνησαν για την Ανατολή. Κάποτε έφτασαν κοντά στην Τραπεζούντα. Ανάμεσα τους ήταν και κάποιος δεμένος με αλυσίδες, γιατί είχε μέσα του ολόκληρη λεγεώνα πονηρών πνευμάτων. Οι άλλοι Σκύθες τον πρόσεχαν νύχτα- μέρα, από φόβο μήπως οι δαίμονες τον ρίξουν στη φωτιά και τον κάψουν ή τον πνίξουν στο νερό ή τον γκρεμίσουν σε κανένα βάραθρο.
Πριν δαιμονιστεί ο Σκύθης αυτός, από νέος ακόμα, έκανε τα θελήματα των δαιμόνων και ζούσε ζωή ακόλαστη. Κάποτε όμως έκανε και μια φρικτή ασέβεια: Στη Βασιλεύουσα, όπου είχε πάει μαζί με άλλους ομοφύλους του, επισκέφθηκε μια εκκλησία. Εκεί, μολονότι αβάπτιστος και ακάθαρτος, τόλμησε να πλησιάσει στο άγιο ποτήριο την ώρα της θείας μεταλήψεως και να κοινωνήσει! Την ίδια όμως στιγμή παραδόθηκε στους απάνθρωπους δαίμονες, που άρχισαν από τότε να τον βασανίζουν αλύπητα.
Σ’ αυτή λοιπόν την κατάσταση έφτανε στην Τραπεζούντα. Οι σύντροφοί του, μαθαίνοντας για τα πολλά θαύματα του αγίου Ευγενίου, τον έφεραν στο ναό του.
Στο μεταξύ η σατανική λεγεώνα τον έκανε να σπαράζει και ν’ αφρίζει.
- Πώς τόλμησες, τον φοβέριζαν τα δαιμόνια, να μεταλάβεις το Χριστό, αφού είσαι δικός μας; Θα σ’ εξαφανίσουμε με τον πιο σκληρό τρόπο! Κανένας δεν θα σε γλυτώσει απ’ τα χέρια μας!...
Ενώ όμως κόμπαζαν και απειλούσαν οι μιαροί δαίμονες, τί κάνει ο γρήγορος βοηθός των ανθρώπων, ο ένδοξος Ευγένιος; Παρακαλεί τον φιλάνθρωπο Δεσπότη να σπλαχνιστεί το πλάσμα Του και να το απαλλάξει από την τυραννία του σατανά. Και με τις παρακλήσεις του λυγίζει τον πολυέλεο Κύριο.
Καθώς στεκόταν λοιπόν ο δαιμονισμένος μπροστά στο λείψανο του αγίου, ήρθε σε έκσταση. Του φάνηκε πως είδε το Χριστό να κατεβαίνει από τον ουρανό μέσα στην εκκλησία. Εκεί, αφού του θύμισε τις βέβηλες πράξεις, που από νέος είχε κάνει, άρχισε να τον ελέγχει αυστηρά.
-Μ’ όλες τούτες τις παρανομίες σου, κατέληξε ο Κύριος, με λύπησες πάρα πολύ. Δεν είσαι άξιος ελέους. Για χάρη όμως του αγαπητού μου Ευγενίου σε λυπήθηκα και θα σ’ ελεήσω.
Και γυρίζοντας στο μάρτυρα, που στεκόταν δίπλα Του ικετευτικά, συνέχισε:
-Γιάτρεψε τον, Ευγένιε, αφού κατέφυγε στην προστασία σου.
Αμέσως ο Ιησούς εξαφανίστηκε.
Ο άγιος είπε τότε στον δαιμονισμένο:
-Αυτό το κακό το έπαθες επειδή κοινώνησες τα άχραντα Μυστήρια, ενώ ήσουν αβάπτιστος και βουτηγμένος στις αμαρτίες.
Ο Σκύθης συνήλθε από την έκσταση. Είδε τότε, αισθητά πια, να βγαίνει φωτιά από τα άγια λείψανα, να μπαίνει στο στόμα του και να κατακαίει- έτσι του φάνηκε- τα σωθικά του.
Όσοι ήταν εκεί κοντά μπόρεσαν να δουν με τα ίδια τους τα μάτια τη δύναμη του αγίου Ευγενίου, που βασάνιζε και τιμωρούσε εξουσιαστικά τους πονηρούς δαίμονες, διώχνοντας τους βίαια μέσ’ από τον ταλαίπωρο άνθρωπο.
Άφριζε και ίδρωνε και χτυπιόταν ο Σκύθης, ώσπου ελευθερώθηκε εντελώς από τ’ ακάθαρτα πνεύματα.
Ειρηνικός πια και ανενόχλητος, σιχάθηκε την παλιά του ζωή, και δεν έπαψε ποτέ να ευχαριστεί τον θαυματουργό μάρτυρα που τον ευεργέτησε.

("Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία", Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ. 126-128)

Αν δε γυρίσουμε το διακόπτη της προσευχής, δεν θα δει η ψυχή μας το φως του Χριστού
Μου έκανε εξαιρετική εντύπωση το γεγονός, ότι ο Γέροντας αφιέρωνε το χρόνο του, ή για να προσεύχεται αποκλειστικά ή για να εργάζεται προσευχόμενος. Τον έβλεπα να μου μιλά, να τηλεφωνεί, να τρώει, να πίνει νερό, να ανάβει τη σόμπα, να εκτελεί όλες τις εργασίες του, και καταλάβαινα ότι παράλληλα προσευχόταν. Αυτό που δίδασκε στους άλλους για την προσευχή του εφήρμοσε πρώτα ο ίδιος.
Μου έλεγε μιά μέρα : " Υπάρχει κάπου η ηλεκτρική γεννήτρια, υπάρχει και στο δωμάτιο αυτό η λάμπα. Αν όμως δε γυρίσουμε το διακόπτη, θα μείνουμε στο σκοτάδι. Υπάρχει ο Χριστός, υπάρχει και η ψυχή μας. Αν όμως δε γυρίσουμε το διακόπτη, δεν θα δεί η ψυχή μας το φως του Χριστού και θα μείνει στο σκοτάδι του διαβόλου ". Ήταν ολοφάνερο ότι η ψυχή του Γέροντα, καταυγαζόταν από το φως του Χριστού μέρα και νύχτα, γιατί η προσευχή του διατηρούσε σε συνεχή πνευματική επαφή τη γεννήτρια με τη λάμπα.
[Γ 66]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.378)

"Ένας νέος συγκλονίστηκε από μια ωραία και προκλητική κοπέλα"
Κάποια μέρα ο Γέροντας μου απεκάλυψε:
"Ήρθε μια φορά ένας νέος και μου είπε ότι,
καθώς ταξίδευε καλοκαίρι με το πλοίο,
είδε απέναντί του μια ωραία και προκλητική κοπέλα και συγκλονίσθηκε.
Τότε εγώ είδα την ψυχή του και του είπα: Βρέ ευλογημένε,
με την ευαισθησία που σου χάρισε ο Θεός, εσύ τώρα θα έπρεπε να έχεις αγιάσει.
Ίσως άλλος πνευματικός να έβλεπε το περιστατικό σαν ευκαιρία
να κατακεραυνώσει τον αμαρτωλό, ο Γέροντας όμως το είδε σαν ευκαιρία
να του αποκαλύψει το θείο δώρο της μεγάλης ευαισθησίας του
και την δυνατότητά του να αγιάσει μέσω αυτής,
"έρωτι έρωτα διακρουόμενος και πυρ πυρί αύλω αποσβεννύων".
[Γ 363π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.190)

Για το πως οι άνθρωποι πρέπει να γίνουν σαν παιδιά, ώστε να γίνουν υιοί του Θεού.

«αμήν λέγω υμίν· εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών» (Ματθ. 18:3)

Αυτά λέγει Κύριος και ο λόγος Του είναι άγιος και αληθινός. Τι πλεονέκτημα έχουν τα παιδιά έναντι των μεγάλων; Έχουν τρία πλεονεκτήματα: την πίστη, την υπακοή και την συγχωρητικότητα. Το παιδί ρωτάει το γονιό του για τα πάντα και, ασχέτως του τι απαντά εκείνος, πιστεύει το γονιό του. Το παιδί υπακούει στο γονιό του και εύκολα υποτάσσει το θέλημά του στο θέλημα του γονιού του. Το παιδί είναι συγχωρητικό και, μολονότι προκαλεί εύκολα, συγχωρεί γρήγορα. Ο Κύριός μας απαιτεί και τα τρία αυτά από όλους τους ανθρώπους, δηλαδή πίστη, υπακοή και συγχωρητικότητα. Επιθυμεί οι άνθρωποι να πιστεύουν σ’ Αυτόν απροϋπόθετα, χωρίς όρους, όπως ένα παιδί πιστεύει στο γονιό του· και να είναι συγχωρητικοί ο ένας με τον άλλον, αμνησίκακοι, χωρίς να απαντούν στο κακό με κακό.

Πίστη, υπακοή και συγχωρητικότητα είναι τα τρία βασικά χαρακτηριστικά της ψυχής ενός παιδιού. Η αγνότητα και η χαρά είναι επιπρόσθετα στοιχεία. Ένα παιδί δεν είναι άπληστο, ένα παιδί δεν είναι φιλήδονο, ένα παδί δεν είναι ματαιόδοξο. Τα μάτια του παιδιού είναι αμόλυντα απ’ τα ακόλαστα πάθη και η χαρά του αμόλυντη από τις μέριμνες.

Αδελφοί μου, ποιος άραγε μπορεί να μας κάνει ξανά σαν τα παιδιά; Κανένας, εκτός από τον Ένα Χριστό. Εκείνος μπορεί να μας κάνει σαν τα παιδιά και να μας βοηθήσει να γεννηθούμε ξανά, με το παράδειγμά Του, τη διδασκαλία Του και τη δύναμη του Αγίου Του Πνεύματος.

Ω, Κύριε Ιησού, τέλειο Εσύ στην υπακοή και την ταπείνωση, αιώνιο Παιδί του Ουράνιου Πατέρα, βοήθησέ μας να γίνουμε σαν αρτιγέννητα βρέφη, μέσα απ’ την πίστη σε Σένα, την υπακοή σε Σένα και την συγχωρητικότητα προς αλλήλους.

(πηγή: «Ο Πρόλογος της Αχρίδος», Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, εκδ. Άθως)

- Σκέφτομαι πολλές φορές, παιδιά, πώς άραγε να ήταν οι άγιοι;
Πώς να ζούσαν;
Και τι δεν θα 'δινα να γνωρίσω από κοντά έναν άγιο άνθρωπο.
Που να τον βρεις όμως στη σημερινή εποχή, που όλοι μας έχουμε εξαχρειωθεί;
Ρώτησε ο διάκος της συντροφιάς μας.

- Κι όμως υπάρχουν και σήμερα άγιοι, του απάντησα!
Εγώ μάλιστα έχω γνωρίσει έναν!
Τον λένε Γέροντα Ιερώνυμο και μένει στην Αίγινα!

Αυτό ήταν!

Έτρεξε αμέσως ως η διψασμένη έλαφος μέχρι την Αίγινα!

Βρήκε τον Γέροντα Ιερώνυμο και είπαν πνευματικά.
Όταν γύρισε και μας συνάντησε ήταν αλλοιωμένος την καλήν αλλοίωσιν, πλήρης ευλογίας και πνευματικής ευφροσύνης από την συνάντησή του με τον Όσιο των ημερών μας!

Πλήρης ενθέων συναισθημάτων μας διηγήθηκε:

- Όταν συνάντησα τον Γέροντα Ιερώνυμο, αισθάνθηκα τέτοια χαρά, που νόμισα ότι βρήκα τον ίδιο τον Χριστόν μας!
Τι άνθρωπος είναι αυτός, αδελφοί;
Ένοιωσα τέτοια παρηγοριά, τέτοια αγαλλίαση και τόση δύναμη μπήκε μέσα μου, που η καρδιά μου πήγε να σπάσει από χαρά.
Τα συναισθήματά μου δεν περιγράφονται!
Απέναντί του όλες οι θεολογικές μου γνώσεις εκμηδενίστηκαν, μπροστά στον δικό του απλό, μα προφητικό λόγο.
Είναι ένας πραγματικός Άγιος!

(Γέροντας Ιερώνυμος, ο Ησυχαστής της Αίγινας, υπό Πέτρου Μπότση, Αθήνα 2006, σελ. 11 επ.)

[…] Έτσι λοιπόν ενεργώντας, θα σηκωθώ τα μεσάνυχτα, θα γονατίσω και θα κλάψω με θλίψη για την αμαρτωλή ψυχή μου και με δάκρυα και στεναγμούς θα πω στον Κύριο·

Δέσποτα, Κύριε του ουρανού και της γης, γνωρίζω ότι αμάρτησα ενώπιόν σου περισσότερο από κάθε φύση ανθρώπων και αυτών των αλόγων ζώων και των ερπετών, σε σένα τον φοβερό και απρόσιτο Θεό μου, και δεν είμαι άξιος να τύχω ποτέ από σένα καθόλου έλεος. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν τολμούσα να προσέλθω και να γονατίσω μπροστά σου, φιλάνθρωπε βασιλιά, μέχρι που άκουσα την άγια φωνή σου να λέγει·

«δεν επιθυμώ με τη θέλησή μου τον θάνατο του αμαρτωλού, αλλά το να επιστρέψει και να ζήσει»· και πάλι, «χαρά γίνεται στον ουρανό όταν μετανοεί ένας αμαρτωλός».

Όμως, Δέσποτα, φέροντας στη μνήμη μου και την παραβολή που είπες για τον άσωτο Υιό, το πώς δηλαδή, ενώ αυτός ερχόταν και προτού σε πλησιάσει, εσύ ο εύσπλαχνος έτρεξες, έπεσες επάνω στον τράχηλό του και τον καταφίλησες, στηρίζοντας το θάρρος μου στο πέλαγος της αγαθότητάς σου, έτρεξα κοντά σου με οδύνη και λύπη και σκυθρωπή καρδιά, όντας πυρωμένος και φοβερά τραυματισμένος και κείμενος φοβερά εξαιτίας των αμαρτιών μου στα έγκατα του άδη.

Όμως από τώρα και στο εξής σου δίνω το λόγο μου, Κύριε, ότι όσο προστάζεις ακόμη να βρίσκομαι σ’ αυτή τη ζωή και σ’ αυτό το σώμα, δεν θα σ’ εγκαταλείψω, ούτε θα επιστρέψω πίσω, ούτε επίσης θα πλησιάσω τα μάταια και τα πονηρά.

Εσύ όμως, ο Θεός μου, γνωρίζεις καλά την αδυναμία μου, την ταλαιπωρία, την ολιγοψυχία μου και τις προλήψεις που πρόκειται να με τυραννήσουν και να με στενοχωρήσουν.

Βοήθησέ με, σε ικετεύω γονατιστός μπροστά σου, και μη μ’ εγκαταλείπεις, ούτε να μ’ αφήσεις για πολύ να περιγελώμαι και να περιπαίζομαι από τον εχθρό, εμένα που από τώρα, αγαθέ, είμαι δούλος σου.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, τ. 19Δ, σ. 416 & 418)

«Και ας μη χάνουμε το ηθικό μας καθώς κάνουμε το καλό, γιατί, αν δεν αποθαρρυνθούμε ως το τέλος, θα θερίσουμε τον καρπό στον κατάλληλο καιρό» (Γαλ.6:9).

Στο κατηχητικό σχολείο μιας φτωχής συνοικίας δίδασκε μια νεαρή πιστή κοπέλα. Κάποτε, παρατήρησε ένα μαθητή που δεν έδινε προσοχή στο μάθημα κι ύστερα από δύο-τρείς Κυριακές χάθηκε.. Η δασκάλα τον αναζήτησε και τελικά τον βρήκε, αλλά με σχισμένα και καταλερωμένα τα καινούργια ρούχα που του είχε χαρίσει ο καλός διευθυντής. Με τις προτροπές της αγάπης της γύρισε το παιδί στο σχολείο. Δεν άργησε όμως και πάλι να το σκάσει. Η δασκάλα πολύ λυπημένη είπε στο διευθυντή ότι θα δοκίμασε άλλη μια φορά. Εκείνος τη συμβούλεψε να μη χάνει τον καιρό της με το παιδί αυτό, γιατί δεν έλπιζε ότι θα έβγαινε τίποτε με τις προσπάθειές της. «Ω, μην το λέτε αυτό, ας του δώσουμε ακόμα μια ευκαιρία», παρακάλεσε η δασκάλα. Κι άρχισε πάλι το ψάξιμο. Αυτή τη φορά όμως πέτυχε… Ο άτακτος αυτός μαθητής έγινε αργότερα ο πρώτος ιεραπόστολος στην Κίνα! Ο Χριστός με υπομονή σε περιμένει. Πέθανε για σένα. Θέλει να σε ντύσει με το ένδυμα της δικαιοσύνης. Τι θα κάνεις; Τρέξε σ’ Αυτόν με μετάνοια και πίστη πες Του «ευχαριστώ».

«Άλλωστε έχουμε υποχρέωση εμείς οι δυνατοί να στηρίζουμε τους αδύνατους εκεί που παρουσιάζουν αδυναμίες, και όχι να φροντίζουμε για την προσωπική μας ευχαρίστηση» (Ρωμ. 15:1)

«Δε μπορώ να σπαταλώ το χρόνο μου μ’ αυτό το ζευγάρι, τη στιγμή που υπάρχουν άλλοι πελάτες εδώ. Ο άντρας είναι τυφλός. Η γυναίκα είναι κουφή και σχεδόν τυφλή κι αυτή!», είπε εκνευρισμένος ένας πωλητής καταστήματος επίπλων. Ένας άλλος υπάλληλος προσφέρθηκε τότε να εξυπηρετήσει το αντρόγυνο. Τους πλησίασε και χαιρέτισε τη γυναίκα μ’ ένα χαμόγελο. Εκείνη του έκανε νόημα ότι είναι κουφή. Ο υπάλληλος πήρε ένα μπλοκ στα χέρια του κι άρχισε να συνεννοείται με γραπτά σημειώματα δείχνοντας μεγάλη κατανόηση και υπομονή. Το ζευγάρι έφυγε αφήνοντας μια μεγάλη παραγγελία. Αργότερα ο υπάλληλος αυτός δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από ένα ίδρυμα υποστήριξης κωφαλάλων, που τον ευχαριστούσαν για την ευγένειά του. Πριν περάσει πολύς καιρός, μερικοί συγγενείς του ζευγαριού έκαναν μεγάλες αγορές επίπλων από τον υπομονετικό εκείνο πωλητή, που πήρε αύξηση όταν έμαθε η διεύθυνση την ευσυνειδησία του. «Ο καλός έχει του Κυρίου την εύνοια» (Παροιμίες 12:2 –ΝΜΒ).

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

363. Στον καιρό της νηστείας, μην πιστεύεις τη σάρκα όταν αρνήται να υπηρετήση την ψυχή, με το πρόσχημα ότι δεν είναι αρκετά δυναμωμένη από τροφή. Πρόκειται για ψευδαίσθηση. Μη την παραδέχεσαι. Προσευχήσου θερμά και θα δης ότι η αδυναμία της σαρκός ήταν ψευδής, φανταστική, όχι πραγματική. Θα διαπιστώσης, στα πράγματα, ότι «οὐκ ἐπ' ἄρτω μόνο ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ' ἐπί παντί ρήματι ἐκπορευομένω διά στόματος Θεοῦ» (Ματθ. δ’ 4). Μην εμπιστεύεσαι στο ψωμί.

364. Θεέ μου, πόσο χαροποιεί τις καρδιές μας η άδολος αγάπη του πλησίον! Ποιος μπορεί να περιγράψη αυτή την αγαλλίασι, που προέρχεται από τη μεταξύ μας αγάπη, ως χριστιανών; Είναι κάτι το αληθινά απερίγραπτο. Και αν εδώ στη γη η αμοιβαία αγάπη μας χαροποιή τόσο, τι θα είναι η χαρά μας στον ουρανό, όπου θα κατοικούμε μαζί με τον Κύριο, την Παναγία Μητέρα του, τις Ασώματες Δυνάμεις, τους Αγίους; Ποιος μπορεί να φαντασθή και να αποδώση με λογια αυτή την ουράνια χαρά, που όλα αξίζει να τα θυσιάση κανείς εδώ κάτω για να την απολαύση; Θεέ μου, το όνομά σου είναι Αγάπη. Δίδαξέ με την αληθινή αγάπη, τη δυνατή σαν τον θάνατο. Τη δοκίμασα, νοιώθοντας τον εαυτό μου «μέτοχον πάντων τῶν φοβουμένων σε καὶ τῶν φυλασσόντων τὰς ἐντολάς σου». Αξίωνέ με να εισέρχωμαι διαρκώς βαθύτερα σ’ αυτή την κοινωνία πίστεως και αγάπης, που είναι η Εκκλκησία σου, η επίγειος και η ουράνιος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 154-155)

361. Αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή σου στη διακονία του Θεού. Αν διαβάζης κάτι εποικοδομητικό, προσευχήσου να σε φωτίση ο Κύριος ώστε ο λόγος του να πιάση στο έδαφος της ψυχής σου και να καρποφορήση. Αν μιλάς στον πλησίον σου, μίλα λογικά, συνετά, κατά τις υπαγορεύσεις του Αγίου Πνεύματος, για το καλό της ψυχής του αδελφού σου. Απόφευγε τα άχρηστα λόγια σαν φαρμάκι φιδιού, ενθυμούμενος ότι «πᾶν ρῆμα ἀργόν ὁ ἐάν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδώσουσι περί αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρα κρίσεως» (Ματθ. ιβ’ 36). Θα κατακριθούν γι’ αυτό από τον Θείο Κριτή. Αν διδάσκης παιδιά, δικά σου ή άλλων, κάμε και αυτό το έργο σου έργο Θεού, διδάσκοντάς τα με το Πνεύμα του. Ό,τι και αν κάνης σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, νίκα με το όνομα του Κυρίου με το σημείο του Σταυρού τις αντιδράσεις του νοητού εχθρού, που επιδιώκει να σε ταράξη, να σε σκοτίση, να σε καταβάλη. «Εἴτε ἐσθίεις εἴτε πίνεις εἴτε τι ποιεῖς, πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖς» (Α’ Κορ. ι’ 31).

362. Η Εκκλησία ψάλλει κατά τα Χριστούγεννα: «Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε!». Τι σημαίνει αυτό; Ότι όποιος πιστεύει στην έλευσι του Χριστού επι της γης, στη σάρκωσι του και στην προσφορά της αγάπης του για τη σωτηρία μας, δεν πρέπει να είναι στραμμένος προς τη γη, αλλά να υψώνη συνεχώς νου και καρδιά προς τον ουρανό, να αποβλέπη στα ουράνια αγαθά, καταφρονώντας τα γήινα θέλγητρα. Αλλοίμονό μας! Έχουμε τόσο λειψή πίστι, ώστε προσπαθούμε να συμβιβάζουμε την αγάπη μας για τον κόσμο με την αγάπη μας για τον Θεό, τη γη με τον ουρανό. Αλλά συμβιβάζονται τα ασυμβίβαστα; «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν» (Ματθ. ιστ’ 24). (24 Δεκεμβρίου, 1869)

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 153-154)

Λέγε διαρκώς την ευχή

Συστηματική ενασχόληση με την νοερά προσευχή προϋποθέτει, κατά τη διδασκαλία του Γέροντος Πορφυρίου, πρώτον έμπειρο Γέροντα που θα παρακολουθεί τον ασκούμενο, και δεύτερον, ψυχή καθαρή από εγωισμό, μνησικακία, αντιπάθειες, θέλημα, κενοδοξία και τα παρόμοια. Πολύ τόνιζε την ανάγκη για την εκτέλεση των παραδεδομένων ακολουθιών, για το διάβασμα των ύμνων της Εκκλησίας μας. Ώστε η συμβουλή του "Λέγε διαρκώς την ευχή" ισχύει μεν και για όλους μας, αλλά με διάκριση, χωρίς κατάργηση των ακολουθιών και χωρίς την ιδέα ότι επειδή θα πούμε κάποιες φορές το "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", φθάσαμε δήθεν σε μέτρα. Μάλιστα μερικούς, που έβλεπε ο Γέροντας ότι από εγωισμό ήθελαν να "μάθουν" να λένε την ευχή, για να καυχώνται φανερά ή μυστικά ότι κάνουν ανώτερη προσευχή, τους συμβούλευε να μην ασχοληθούν με την νοερά προσευχή.
Και είχε διηγηθεί παραδείγματα ανθρώπων που "έπαθαν", επειδή καταπιάστηκαν με την ευχή με "πρόγραμμα", με "σκοπό", με "μέθοδο", αντί να παρακαλούν ταπεινά να τους ελεήσει ο Θεός.
Η προσευχή δεν μετριέται· ξεπηδάει. Δεν παρατηρείται από τον προσευχόμενο, ξεχύνεται όπως τα δάκρυα στη συγκίνηση, χωρίς εσκεμμένη προσπάθεια. Και όμως χρειάζεται και για την προσευχή κάποια εργασία, αλλά αυτή δεν είναι βίαιη και καταναγκαστική. Πρέπει να δημιουργήσουμε την ατμόσφαιρα. Να διαβάσουμε κάτι πνευματικό, να θυμιάσουμε, να ψάλλομε, να ανάψουμε το καντηλάκι μας, να συγκεντρωθούμε, να ευχαριστήσουμε, να δοξολογήσουμε, να παρακαλέσουμε και όλα αυτά απλά και αβίαστα, εν απλότητι καρδίας.
[Γ 68]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ. 378-379)