Η Μεμετριασμένη Εξελιξιαρχία & η Δημιουργία του ανθρώπου.
Ζητείται ήδη ποια θα μπορούσε να είναι η προς δημιουργία του ανθρώπου ειδική παρέμβαση του Θεού; Και ερωτάται: Εάν η άκρα εξελιξιαρχία δεν μπορεί να εξηγήσει την επί γης εμφάνιση του ανθρώπου, άραγε η μεμετριασμένη ή πνευματοκρατική τοιαύτη (evolutionisme modere ou spiritualiste) δεν θα μπορούσε να συμβιβαστεί με την περί δημιουργίας του ανθρώπου εκδοχή που επιβάλλεται από τα πράγματα και εκζητείται από την Αγία Γραφή;
Κάποιοι από τους ρωμαιοκαθολικούς συγγραφείς υιοθέτησαν εξηγήσεις που βασίζονται πάνω στις προϋποθέσεις της μεμετριασμένης εξελιξιαρχίας και όσον αφορά στη διαμόρφωση μόνο του ανθρωπίνου σώματος που απομακρύνου περισσότερο η λιγότερο την άμεση επέμβαση του δημιουργού.
Μεταξύ των πρώτων ο Γεώργιος Mivart, ευσεβής φιλόσοφος και βιολόγος στην Αγγλία, σε κάποιο μικρό τόμο τιτλοφορούμενο «η Γένεσις του είδους» που δημοσιεύτηκε το 1870 υποστήριξε, ότι «δεν είναι καθόλου αναγκαίο να παραδεχτεί κάποιος στην παραγωγή του ανθρωπίνου σώματος κάποια ενέργεια διαφορετική στη φύση από εκείνην, η οποία συνετέλεσε την παραγωγή του σώματος των άλλων ζώων και του υλικού σύμπαντος ολοκλήρου» (στη σελίδα 282 στο Zahm, L’ evolution et le dogme τόμ. ΙΙ σελ. 228). Σύμφωνα με την από τον
Mivart υποστηριχθείσα εκδοχή σε ζώο άλογο που βρισκόταν στην ύψιστη βαθμίδα της ζωικής εξέλιξης, και που προήλθε από μακραίωνη προοδευτική εξέλιξη με την ενέργεια των εξελικτικών δυνάμεων πάνω στις κατώτερες μορφές της ζωής, ενέπνευσε ο Θεός το πνεύμα της ζωής και προήλθε από αυτό ο άνθρωπος που έγινε εις ψυχήν ζώσαν. Συνεπώς κατά την υπόθεση αυτή ο Θεός δημιούργησε άμεσα μόνο την ψυχή του ανθρώπου, το σώμα του όμως, αν και έμμεσα και αυτό από το Θεό έχει την προέλευση, άμεσα όμως οφείλει την διαμόρφωση του στους υπό του Θεού τεθέντας νόμους, τους κατευθύνοντας την εξέλιξη (Στο Zahm στο ίδιο σελ. 232) .
Κατά της θεωρίας αυτής του Mivart εκδηλώθηκε ολόκληρος σχεδόν ο καθολικός τύπος, ο οποίος και στον παλαιό και στο νέο κόσμο επέκρινε δριμύτατα αυτήν, σε πλείστες δε περιπτώσεις ο Mivart χαρακτηρίστηκε απερίφραστα ως αιρετικός. Στην Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία η θεωρία αυτή αποκηρύχτηκε σφοδρότατα, εξεφράσθη δε επανειλημμένως η ευχή, όπως το βιβλίο του Mivart καταριθμηθεί στον πίνακα των απαγορευμένων βιβλίων. Τοσούτω δε μάλλον, όσο η εν Κολωνία επαρχιακή σύνοδος, που συνήλθε το 1860 είχε αποκηρύξει την από εξέλιξη παραγωγή του σωματικού οργανισμού των πρωτοπλάστων, διακηρύξασα σαφώς και ρητώς, ότι «οι πρωτόπλαστοι δημιουργήθηκαν άμεσα από το Θεό» (Primi parentes a Deo immediate conditi sunt»)(Tit. IV C. XIV,Στο de Sinety,Transformisme D’ Ales οπου παραπάνω τόμ. 4 στήλη 1844) . Παραδόξως όμως όταν το βιβλίο απεστάλη στη Ρώμη, όχι μόνο δεν αποκηρύχτηκε, αλλά ούτε καν ζητήθηκε για αυτό κάποια εξήγηση, τελείως μάλιστα αντιθέτως ο Πάπας Πίος ο Θ΄ανεκήρυξε τον Mivart διδάκτορα της φιλοσοφίας και ο τίτλος του διδάκτορος επιδόθηκε σε αυτόν επίσημα από τον καρδινάλιο του Westminster (Zahm όπου πριν σελ. 229-230).
Την θεωρία αυτή του Mivart διατύπωσε επί το μετριότερον και ο καρδινάλιος Gonzalez (Στο εν έτει 1892 δημοσιευθέν σύγραμμά του La Biblia y la scientia). Κατά την διατύπωση αυτή αντί να υποστηρίξει κάποιος, ότι το ανθρώπινο σώμα εξελίχθηκε πλήρως από τον πίθηκο, ενδείκνυται να βεβαιώνει, ότι υπήρξε αυτό εν μέρει μόνο προϊόν εξέλιξης αυτόματης, συμπληρώθηκε όμως έπειτα η πλήρης διαμόρφωσή του με ά μ ε σ η του Θεού επέμβαση. Η εξέλιξη προήγαγε τον κτηνώδη οργανισμό μέχρι κάποιου σημείου, αλλά δεν ήταν δυνατόν να καταστήσει αυτόν κατάλληλο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορεί να εισδεχτεί την ανθρώπινη ψυχή. Αυτό έγινε με τελειοποίηση, την οποία άμεση δημιουργική επέμβαση του Θεού προσέδωσε.
Με άλλα λόγια, ενώ ο Mivart παραδεχόταν, ότι το σώμα του Αδάμ πήρε μορφή έ μ μ ε σ α από το Θεό, που ενήργησε αποκλειστικά και μόνο με αιτίες δευτερεύουσες και τελείως φυσικές, σύμφωνα με τον Gonzalez η διαμόρφωση αυτή έγινε κατ’ αρχάς μεν ενεργήσαντος του Θεού ε μ μ έ σ ω ς με τη χρησιμοποίηση δευτερευόντων αιτίων, έπειτα όμως και με ά μ ε σ η επέμβαση κατά την τελική και οριστική διαμόρφωση του ανθρώπινου οργανισμού (στο Zahm όπου πριν σελ. 237-239) .
Κατά τον ίδιο περίπου χρόνο στο καθολικό συνέδριο των Παρισίων το 1891 ο Hulst, διευθυντής του καθολικού Ινστιτούτου των Παρισίων διακήρυττε, ότι «η αυστηρή ορθοδοξία δεν επιβάλλει άλλα όρια στις υποθέσεις για την μετάμειψη παρά μόνο το δόγμα της άμεσης δημιουργίας της ανθρώπινης ψυχής από το Θεό. Πέραν τούτου, εάν υπάρχουν παραλογισμοί στις υποθέσεις αυτές, πρέπει να καταπολεμιούνται με επιστημονικά επιχειρήματα» ( Στο Guibert et Chinchole όπου παραπάνω σελ. 391…).
Λίγο όμως πιο πριν η συμπεριφορά της Ρώμης υπήρξε τελείως διαφορετική απέναντι στον δομινικανό Leroy, ο οποίος σε σύγγραμμά του, με τον τίτλο «L’ evolution restreinte aux especes organiques» που δημοσιεύτηκε το 1887, με πολλή επιφύλαξη εξέφρασε τη γνώμη, ότι μπορεί να γίνει δεκτή ως υπόθεση, ότι το ανθρώπινο σώμα προήλθε από εξέλιξη. Είναι δηλαδή πιθανόν, ότι ο Θεός δημιουργώντας τον Αδάμ δεν χρησιμοποίησε άμεσα χώμα από τη γη, αλλά με μόνη την εμφύσηση λογικής ψυχής μεταμόρφωσε σε άνθρωπο κάποιο ζώο ανθρωπόμορφο, το οποίο διαμορφώθηκε με εξέλιξη που κατευθύνθηκε από τη θεια Πρόνοια σε σημείο, ώστε να πλησιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο προς τον άνθρωπο. Παρά τις επιδοκιμασίες όμως, των οποίων παρ’ ορισμένων επιστημόνων έτυχε ο Leroy, δεν αποκηρύχτηκε μεν επισήμως το σύγγραμμά του, εκλήθη όμως αυτός να αποσύρει μεν αυτό από το εμπόριο, να αποκηρύξει δε δημόσια την σε αυτό διατυπωθείσα γνώμη του ταύτην (Guibert et Chinchole όπου πριν και…). Ομοίως και οι Zahm και Bonomelli, αποδεχθέντες την υπόθεση αυτή του Leroy, υποχρεώθηκαν να δώσουν επισήμως παρόμοιες εξηγήσεις (De Sinety στο ίδιο στηλη 1845).
Από την άλλη η Βιβλική επιτροπή του Βατικανού στην από 30 Ιουνίου 1909 απόκρισή της, που επικυρώθηκε από τον Πάπα, απαγόρευσε να απομακρύνεται κάποιος από την γραμματική ερμηνεία του κειμένου της Γένεσης, καθ’ όσον αφορά στην ειδική δημιουργία του ανθρώπου και τον από τον άνδρα σχηματισμό της πρώτης γυναίκας (Στο ίδιο και Guibert et Chinchole όπου παραπάνω σελ. 86).
Στην κατά το έτος 1950 όμως εκδοθείσα εγκύκλιο Humani corporis από τον Πίο ΙΒ΄ διακηρύττεται, ότι «το ζήτημα της αρχής του ανθρωπίνου σώματος είναι αντικείμενο ελεύθερης έρευνας για τις φυσικές επιστήμες και τη θεολογία», υπό την προϋπόθεση πάντοτε ότι «θα εξετάζονται επιμελώς οι λόγοι που προβάλλονται υπέρ και κατά της προέλευσης αυτού από ύλη ήδη ζωντανή».
Αυτά ως προς την στάση, την οποία έλαβε έναντι των σύμφωνα με την μεμετριασμένη εξελιξιαρχία διατυπωθεισών περί παραγωγής του πρώτου ανθρωπίνου οργανισμού γνωμών η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, η μόνη μεταξύ των εκκλησιών που αποφάνθηκε επίσημα εν προκειμένω.
Ρωμαιοκαθολικοί συγγραφείς μετέπειτα διατύπωσαν επί το συντηριτικότερον τις περί της καταγωγής του ανθρωπίνου σώματος εξελικτικές εκδοχές. Έτσι τονίστηκε ιδιαιτέρως, ότι η ψυχή, την οποία ο Θεός εμφύσησε στον Αδάμ μεταδίδοντας σε αυτόν συγχρόνως πνοή ζωής, δεν μπορεί κατ’ ουδένα λόγο να προέρχεται από εξέλιξη, αλλά οφείλεται σε άμεση δημιουργική ενέργεια του Θεού. Όσον δε αφορά στο σωματικό οργανισμό, η ιδέα, κατά την οποία πλάστηκε πρώτα ένα χοϊκό άγαλμα με όλα τα όργανα και αιμοφόρα αγγεία και μέρη, το οποίο έπειτα με την εμφύσηση σε αυτό ψυχής μεταβλήθηκε σε ζωντανό ανθρώπινο σώμα, δεν έχει σήμερα οπαδούς. Σύμφωνα με τον de Sinety μάλιστα ήδη αυτός ο Αυγουστίνος εξ αφορμής της παχυλής κατά γράμμα ερμηνείας του κειμένου της Γένεσης, όπου οι συμβολικές εκφράσεις πλεονάζουν, παρήγγελε στους συγχρόνους του χριστιανούς να προσέχουν, για να μην υιοθετούν εκδοχές που προκαλούν το γέλωτα των απίστων (όπου πριν στήλη 1846).
Από την άλλη το να παραδεχτούμε, ότι το χώμα αυτό, για το οποίο μιλά η Γραφή, υπήρξε κάποιος οργανισμός από ζωντανή και όχι νεκρή ύλη, καταλήγει στο ίδιο. Διότι όχι μόνο για το σώμα του ανθρώπου, αλλά και για κάθε εν γένει ζωντανό οργανισμό θα μπορούσε εξίσου να λεχθεί, ότι προέρχεται από τη γη και στη γη θα επανέλθει. Κάθε ζωντανός οργανισμός είναι ύλη ζωντανή, χώμα κατεργασμένο, και συνεπώς, και αν ακόμη πούμε, ότι ο Θεός κατά τη δημιουργία του Αδάμ χρησιμοποίησε όχι χώμα αναίσθητο και χωρίς ζωή, αλλά ύλη ζωντανή, η διαφορά δεν είναι ουσιώδης.
Στην τοιαύτη όμως από τη ζωντανή ύλη διαμόρφωση του πρώτου ανθρώπινου οργανισμού, για να είμαστε σε συμφωνία και με το γράμμα και με το πνεύμα της Γραφής, πρέπει να παραδεχτούμε άμεση την επιστασία της θείας Πρόνοιας, διότι μόνο με άμεση επέμβαση του Θεού θα μπορούσε κατά την τοιαύτη πορεία της εξέλιξης να προσλάβει τέλεια διαμόρφωση και να τελειοποιηθεί σε άνθρωπο αποκλειστικά και μόνο ένα ζευγάρι, από το οποίο προήλθαν ακολούθως όλοι οι άνθρωποι. Χωρίς την επέμβαση αυτή δεν εξηγείται, πώς με την εξέλιξη δεν προήλθαν περισσότερα ζεύγη και πώς από τα εξελιχθέντα μέχρι την ανθρώπινη βαθμίδα ανθρωποειδή κτήνη περισώθηκε μόνο ένα ζεύγος, ενώ τα υπόλοιπα πέθαναν. Είναι επίσης απαραίτητο κατά το χριστιανικό δόγμα να αποκλειστεί από την καταγωγή μας ο π ο λ υ γ ε ν ι σ μ ό ς, διότι χωρίς την από ένα πρωτόπλαστο ζεύγος κοινή όλων καταγωγή το περί προπατορικού αμαρτήματος δόγμα πλήττεται σε αυτήν τη βάση του (Δες de Sinety στο ίδιο στήλη 1845-1846).
Από την άλλη η άμεση του Θεού επέμβαση για δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου οργανισμού εκζητείται και από όσα η Βίβλος λέει για τη δημιουργία της γυναίκας. Κατά την αφήγηση της Βίβλου το σώμα της γυναίκας προήλθε από άμεση δημιουργική ενέργεια του Θεού. Θα δεχόμασταν λοιπόν για τη γυναίκα καταγωγή ευγενέστερη από την καταγωγή του άνδρα, ο οποίος σε αυτήν την πρώτη σελίδα της Γένεσης κηρύττεται κεφαλή και υπεροχότερος αυτής; Και θα υποστηρίζαμε, ότι ο μεν οργανισμός της γυναίκας προήλθε από τα χέρια του Δημιουργού, ενώ του άνδρα προήλθε από κάποιο άλογο κτήνος;
Η όλη άλλωστε αφήγηση της Γένεσης επιβάλλει να δεχτούμε, ότι ναι μεν ο πρώτος ανθρώπινος οργανισμός δεν έγινε από το μηδέν, αλλά από προϋπάρχουσα ύλη, πλην όμως τονίζεται από την αφήγηση αυτή σαφώς, ότι η προς διαμόρφωση του οργανισμού αυτού ενέργεια του Θεού δεν υπήρξε μία απλή φυσική συνδρομή της θείας Πρόνοιας που κατεύθυνε τις δευτερεύουσες αιτίες στην κανονική λειτουργία τους, αλλά έ κ τ α κ τ η θ ε ί α ε ν έ ρ γ ε ι α που υπερβαίνει τη φυσική δύναμη όλων των δευτερευουσών αιτιών (A. Farges, La vie et l’ evolution σελ. 328).
Σύμφωνα με αυτά και ο Farges τονίζει ιδιαιτέρως, ότι η εξέλιξη από την οποία θα μπορούσε να προέλθει ο ανθρώπινος οργανισμός, πρέπει να χαρακτηριστεί όχι ως φυσική εξέλιξη, αλλά ως εξέλιξη υπερφυσική, που βρίσκεται πάνω από όλες τις δυνάμεις της φύσης και αποδίδεται σε μόνο το Θεό. Αυτού του είδους η εξέλιξη θα επεφύλασσε στο Θεό όχι μόνο την εμφύσηση της ανθρώπινης ψυχής στο ήδη διαμορφωμένο σε ανθρώπινο οργανισμό ανώτερο κτήνος, αλλά και αυτήν την ίδια τη διαμόρφωση και διάπλαση του οργανισμού αυτού, δεχόμενη αυτήν ως έργο θείο.
(Π.Ν. Τρεμπέλα, Απολογητικαί Μελέται τόμος Γ σελ. 401-406, γλώσσα ελαφρώς παραλλαγμένη προς την νεοελληνική, οι υπογραμμίσεις δικές μας)

Η ηλικία του ανθρώπινου γένους. Αδάμ & Παλαιοντολογια. Η χρονολογία της Βίβλου.

«Δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε, ότι η Βίβλος είναι κυρίως κώδικας θείων αληθειών. Δεν έχει συνεπώς χαρακτήρα επιστημονικού συγγράμματος, ούτε είναι καθ’ αυτό ιστορικό βιβλίο. Οι συγγράψαντες αυτό θεόπνευστοι άνδρες δεν κινούνταν ούτε από ιστορικό ενδιαφέρον, σαν αυτό που εκίνησε τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Τάκιτο κλπ. στη συγγραφή των ιστοριών τους, αλλά ούτε και από οποιοδήποτε επιστημονικό ενδιαφέρον, ώστε να αξιώνει κάποιος από τις σελίδες της Βίβλου πληροφορίες επιστημονικές, σαν αυτές που συναντιούνται στα συγγράμματα της Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας και Προϊστορίας. Το ενδιαφέρον το κινήσαν τους συγγραφείς της Βίβλου ήταν αποκλειστικά και μόνο θρησκευτικό…

… Για αυτό και δεν αναφέρεται σαφώς στη Βίβλο ένας ορισμένος αριθμός, ο οποίος και να προβάλλεται ότι εκπροσωπεί ξεκάθαρα την ηλικία του ανθρώπινου γένους. Απλώς και μόνο στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν εγκατεσπαρμένες κάποιες χρονολογίες και γενεαλογικοί πίνακες, και με άθροιση των χρονολογιών αυτών και με υπολογισμούς επί τη βάση των γενεαλογικών πινάκων συνήγαγον οι ερμηνευτές πάντοτε κατ’ εικασίαν κάποια χρονολογία γενικότερη. Αλλά οι υπολογισμοί αυτοί, καθώς παρατηρεί ο Guibert, διαφέρουν μεταξύ τους ουσιωδώς και παρουσιάζονται ποικίλλοι, αφού είναι άλλοι σε άλλους.

Εικασίες ανθρώπινες δεν μπορούν να διεκδικήσουν υπέρ εαυτών το ανεπισφαλές και αλάθητο, το οποίο αποδίδουμε μόνο στη Βίβλο, όχι όμως και στις εξηγήσεις του κειμένου της, τις οποίες φιλοπονούν άνθρωποι υποκείμενοι σε πλάνη. Έτσι αριθμήθηκαν πάνω από διακόσιοι τέτοιοι υπολογισμοί, που δεν συμφωνούν μεταξύ τους… (Υποσημείωση: Ιδού τι ο Mangenot, στο άρθρο του  Chronologie Biblique, στο F. Vigouroux, Dictionaire de la Bible τόμ. 2Α σελ. 718-720 παρατηρεί σε σχέση και με τη θεοπνευστία της Βίβλου.  

«Βεβαίως οι ιεροί συγγραφείς έγραψαν υπό τη θεία έμπνευση χρονολογίες και έδωσαν δεδομένα χρονολογικά, τα οποία είχαν εμπνευστεί από το Θεό και συνεπώς δεδομένα ακριβή. Οι πληροφορίες όμως αυτές, οι οποίες αποτελούσαν μέρος της θείας αποκάλυψης, θα αποτελούσαν μία χρονολογία αποκεκαλυμμένη, εάν ήταν βέβαιο, ότι οι υπό την θεία έμπνευση συγγραφείς ήθελαν να καταστήσουν γνωστή την ηλικία του κόσμου και την σειρά την τακτική των χρόνων στο Ισραήλ και αν αποσκοπούσαν να δείξουν όλες τις αναγκαίες χρονολογίες.

Κάποιοι αναμφίβολα είχαν το σχέδιο να καθορίσουν χρονολογικά την εποχή των συμβάντων, τα οποία αφηγούνταν, δεν είχαν όμως όλοι την φροντίδα αυτή, και οι χρονογράφοι διαπιστώνουν στα συγγράμματά τους πολλά κενά ή απλές προσεγγίσεις χρονολογικές. Η Βίβλος λοιπόν εμπεριέχει χρονολογικά δεδομένα ατελή ή ανεπαρκή για να σχηματίσει κάποιος χρονολογία αποκεκαλυμμένη και βέβαιη. Και θα μπορούσε μεν κάποιος να τις συναρμόζει συστηματικά. Ο υπολογισμός όμως, ο οποίος θα συνάγεται από αυτόν, θα είναι προβληματικός και ίσως πλανημένος»…

«Εξάλλου οι αριθμοί της Βίβλου δεν έφθασαν σε μας στην αρχική τους ακεραιότητα και οι χρονολογίες παρουσιάζονται σε μας με τέτοιες παραλλαγές ώστε η κριτική είναι ανίσχυρη να αποκαταστήσει με βεβαιότητα το αρχικό κείμενο. Αυτή η πρόδηλη αλλοίωση των χρονολογιών αυξάνει ακόμη την αβεβαιότητα των χρονολογικών υπολογισμών. Το ιερό κείμενο δεν καθορίζει χρονολογικά την αρχή του ανθρώπου κατά τρόπο κατηγορηματικό και ακριβή. Πουθενά δεν λέει: ο Αδάμ δημιουργήθηκε σε αυτήν την χρονολογία. Η χρονολογία αυτή είναι το αποτέλεσμα του υπολογισμού όλων των χρονολογικών ενδείξεων, οι οποίες βρίσκονται στην Π.Δ.. Υπολογίζοντας λοιπόν τα ίδια δεδομένα και χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους οι διάφοροι χρονολόγοι κατέληξαν σε αριθμούς πολύ διαφορετκούς»….

Το συμπέρασμα στο οποίο οδηγούμαστε από τις παραπάνω παρατηρήσεις, είναι, ότι όχι μόνο καθίσταται αδύνατο κατά την παρατήρηση του Vigouroux  «στην παρούσα κατάσταση του κειμένου της Γένεσης να γνωρίσουμε τους αληθινούς αριθμούς που γράφτηκαν από τον Μωϋσή» (Les livres saints et la critique rationaliste,Paris 1891, τόμ 3 σελ. 470), αλλά και γενικότερα, ότι η Αγία Γραφή αφήνει τελείως αβέβαιη την χρονολογία της δημιουργίας του ανθρώπου. Στο συμπέρασμα αυτό είχαν οδηγηθεί οι ερμηνευτές της Βίβλου πολύ πριν ακόμη από τους υπολογισμούς των νεώτερων επιστημόνων τεθεί ζήτημα για την ηλικία του ανθρώπινου γένους. Ήδη αυτός ο Ιερώνυμος γράφοντας προς τον Βιτάλιο (Epist. 72 ad Vitalem, Migne L. 22,676) παρατηρεί ότι τέτοια ασυμφωνία υπάρχει μεταξύ των αριθμών της Βιβλικής χρονολογίας, ώστε αυτός που σε τέτοια ζητήματα αναμιγνύεται θα παρουσιαζόταν όχι σπουδαίος, αλλά ματαιόσχολος άνδρας.

Κατά δε τον 17ο αιώνα ο P. Peteau σημείωνε τα εξής: «Δεν υπάρχει κάποιο μέσο, για να γνωρίσουμε, σε ποια χρονολογία έλαβε χώρα η δημιουργία και θα χρειαζόταν κάποια ειδική αποκάλυψη του Θεού, για να μάθουμε αυτήν. Βρίσκονται λοιπόν στην πλάνη όσοι όχι μόνο τολμούν με ακρίβεια να ορίζουν αυτήν, αλλά και με αγερωχία φέρονται προς εκείνους, οι οποίοι νομίζουν, ότι μπορούν να προσθέσουν ή αφαιρέσουν από τους υπολογισμούς τους».

Όσον δε αφορά στις αξιώσεις και τους υπολογισμούς  των νεωτέρων, σωστά ο Vigoroux παρατηρεί σε αυτούς: «Στηρίξτε εσείς οι επιστήμονες πάνω σε στερεές αποδείξεις την αρχαιότητα του ανθρώπου και των αρχαίων λαών, και η Βίβλος τίποτα δεν θα σάς αντιλέξει. Οι γενεαλογίες της Γένεσης πιθανότατα δεν είναι πλήρεις. Δεν μπορούν λοιπόν να χρησιμεύσουν ως βάση βέβαιη στη χρονολογία. Η Γραφή δεν προτίθεται να μάς διδάξει με τρόπο άμεσο για την ακριβή χρονολογία του ουρανού και της γης, ούτε για αυτήν των πρώτων μας προγόνων»…

… Όπως διαπιστώνεται και από τη συμφωνία έγκυρων ερμηνευτών της Βίβλου, ιδιαίτερα από τους συγχρόνους, καμία χρονολογία για την ηλικία της ανθρωπότητας δεν προβάλλεται σε μας από αυτήν περιβεβλημένη το κύρος της θείας Αποκάλυψης. Η από αυτό προερχόμενη ελευθερία στις έρευνές μας είναι σπουδαιότατη. Διότι αφ’ ενός μεν η επιθυμία τού να βρεθεί η Βίβλος ότι σφάλλει δεν άφησε ανεπηρέαστο το πνεύμα εκείνων, οι οποίοι απέδιδαν στην ηλικία του ανθρώπου μία μυθώδη αρχαιότητα. Αφ’ ετέρου όμως η προκατάληψη τού να υποστηριχτεί μία παλαιά της Γραφής ερμηνεία ωθούσε αναμφίβολα τους Χριστιανούς επιστήμονες στο να δέχονται, παρά τα επιστημονικά δεδομένα, αριθμούς ηλικίας του ανθρωπίνου γένους πολύ μικρούς….

… Δεδομένου τέλος, ότι η αυθεντία και αλήθεια της Βίβλου δεν συνδέεται διόλου με το ζήτημα αυτό, δεν έχουμε κανένα λόγο να απορρίπτουμε εκ προτέρου αριθμούς, τους οποίους μία σοβαρή επιστημονική έρευνα θα μπορούσε βάσει όχι υποθέσεων και αορίστων εικασιών, αλλά πραγματικών τεκμηρίων να μας προτείνει για την αρχαιότητα του ανθρώπου. Εάν όμως η Παλαιοντολογία δεν μας προσαγάγει σοβαρές ενδείξεις, που πείθουν ότι ο άνθρωπος ανεφάνη επί της γης σε πολύ αρχαιότερους χρόνους, τίποτα πλέον δεν μάς αναγκάζει να παραδεχτούμε, ότι η ηλικία της ανθρωπότητας ανέρχεται στις μυριάδες των ετών, τις οποίες πολλοί των εξελικτικών κατ’ εικασίας ιδίας υπολογίζουν».

(Π.Ν. Τρεμπέλα Απολογητικαί Μελέται τόμος Γ σελ. 259-279 αποσπάσματα, με ελαφρή παραλλαγή στη γλώσσα, οι υπογραμμίσεις δικές μας)

Η ηλικία του ανθρώπινου γένους. Αδάμ & Παλαιοντολογία.Η χρονολογια της Βίβλου.

«Ως προς την ηλικία του ανθρωπίνου γένους, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι ο υπολογισμός αυτής επαφίεται στην ελεύθερη έρευνα της επιστήμης και της θεολογίας.

Και αυτό διότι στη Βίβλο δεν αναφέρεται ξεκάθαρα και σαφώς ένας ορισμένος αριθμός για αυτήν, αλλά εικάζεται αυτός από τους ερμηνευτές σύμφωνα με τις εγκατεσπαρμένες σε αυτήν χρονολογίες και τους γενεαλογικούς πίνακες. Δεδομένου όμως, ότι και κατά την μεταβίβαση μέσω της ζωντανής παράδοσης, αλλά και κατά την αντιγραφή των χειρογράφων επόμενο ήταν είτε κακώς να διαβαστούν είτε και να εκπέσουν κάποιες χρονολογίες ή ονόματα γεναρχών, φυσικό ήταν να προκύψουν διαφορές όχι μόνο στους υπολογισμούς των ερμηνευτών, αλλά και στους ίδιους τους αριθμούς που γράφονται στα διάφορα αντίγραφα.

Και ως προς μεν τους υπολογισμούς των ερμηνευτών, είναι αρκετό να πειστεί κάποιος για το πόσο επισφαλείς είναι αυτοί, όταν λάβει υπ’ όψιν, ότι αριθμήθηκαν περισσότεροι από διακόσιους υπολογισμούς, που δεν συμφωνούν μεταξύ τους, αλλά από τους οποίους ο μεν μετριότερος ανεβάζει το από την δημιουργία μέχρι τη γέννηση του Χριστού διάστημα σε 3483, ο δε περισσότερο εξογκωμένος σε 6984 έτη. Διαφορά δηλαδή 35 ολόκληρων αιώνων. Όσον δε αφορά στις ενδείξεις από τα ίδια τα κείμενα και αντίγραφα, πόσο ασύμφωνες είναι και αυτές, αντιλαμβάνεται κάποιος, όταν πληροφορηθεί, ότι κατά μεν το Εβραϊκό πρωτότυπο και την Βουλγάτα το από Αδάμ μέχρι του Νώε χρονικό διάστημα ανέρχεται σε 1656 έτη, ενώ κατά το Σαμαρειτικό κείμενο φτάνει στα 1307 έτη, κατά δε τους Ο΄(=Εβδομήκοντα μεταφραστές) στα 2242-2262 έτη. Ομοίως και το από τον κατακλυσμό μέχρι τον Αβραάμ χρονικό διάστημα κατά μεν το Εβραϊκό συστέλλεται σε 290 έτη, ενώ κατά το Σαμαρειτικό ανεβαίνει στα 940 έτη και κατά τους Ο΄ αυξάνεται σε έτη 1170!

Έτσι μεταξύ των δύο επισήμων μεταφράσεων που χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την Εκκλησία, δηλαδή στην Βουλγάτα και σε αυτήν των Ο΄προκύπτει διαφορά η οποία σύμφωνα με τους Guibert και Chinchole κυμαίνεται μεταξύ 1200-1500 ετών (Les origines, σελ. 451).

Από την αντίθετη όμως πλευρά πρέπει να σημειωθεί, ότι και οι ογκώδεις αριθμοί, που ανεβαίνουν μέχρι 300.000 ετών από κάποιους, στους οποίους κάποιοι από τους νεώτερους υπολογίζουν την ηλικία του ανθρωπίνου γένους, δεν είναι απαλλαγμένοι αδικαιολόγητης υπερβολής, στην οποία παρασύρθηκαν από την πρόδηλη προσπάθεια να κατασκευάσουν την ιστορία της ανθρωπότητας με μορφή, από την οποία θα έχει εκβληθεί κάθε υπερφυσικό στοιχείο για να παραχωρηθεί η θέση του σε ασύστατες και ρομαντικές επινοήσεις της φαντασίας.

Πάντως το από τη Γραφή βεβαιούμενο, ότι ο άνθρωπος είναι ο νεώτερος της γης κάτοικος που εμφανίστηκε σε αυτήν, μετά την εμφάνιση ολόκληρου του φυτικού και του ζωικού βασιλείου, αποτελεί αλήθεια, που επιβεβαιώθηκε και από τις ίδιες τις φυσικές επιστήμες, και έγινε δεκτή και από αυτούς τους οπαδούς της άκρας φυσιοκρατίας και του μονισμού».

 (Π.Ν. Τρεμπέλα Δογματική τόμος Α σελ. 466-467 με ελαφρώς παραλλαγμένη τη γλώσσα, πιο κοντά στην νεοελληνική, οι υπογραμμίσεις δικές μας)

Ακούγεται περίεργο εν πρώτοις, αλλά κάθε τόσο το νιώθω έτσι και το λέω.
Πέρσι έμαθα ότι είχα αυτήν την τρομακτική ασθένεια , εδώ και χρόνια. Οι γιατροί μπορούν (και προτείνουν) χορήγηση φαρμάκων που ίσως θα επιβραδύνουν την εξέλιξη της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (Σκλ κ Πλ) σε αναπηρία. Είναι καινούρια τα φάρμακα για την Σκλ κ Πλ , δεν υπάρχει εκτεταμένη εμπειρία από τη χρήση τους, ακόμα δεν είναι σαφές , πώς και γιατί έχουν θετική επίδραση στον έναν ασθενή και όχι στον άλλον.

Επίσης στην Ελλάδα πολλοί γιατροί παρακάμπτουν το θέμα των πιθανών παρενεργειών, των προτεινόμενων θεραπειών. Μέχρι τώρα, έχω περάσει πολλά χρόνια μαθαίνοντας για τα φάρμακα, όσο μπορώ καλύτερα και ακριβέστερα -είναι ο τομέας μου.
Όμως, πέρσι που μου συνέβησαν πολλά τρικυμιώδη ταυτόχρονα και έχασα πολλά από αυτά που νόμιζα ότι είχα κερδίσει με το σπαθί μου και τα άλλα που (άγνωστο γιατί) θεωρούσα δεδομένο ότι θα τα έχω , είδα την μικρότητα μου στα κύματα και πως αν ήθελα να είμαι τίμια ακόμα και για τα ταλέντα μου έπρεπε να ευχαριστήσω εκ βάθους το Θεο, που μου τα έδωσε…έτσι ήρθα σε επαφή με το « Δόξα τω Θεώ… τούτων πάντων ένεκεν»

Προχωρώντας η χρονιά διάβασα την εργασία μιας γυναίκας γιατρού, με επιδεινούμενη σκλήρυνση που είχε ήδη καθηλωθεί σε αναπηρικό καροτσάκι για 4 χρόνια και μελετώντας αυτά, που και εγώ μελέτησα στη μέχρι τώρα πορεία μου στο φάρμακο, αντέστρεψε την επιδείνωση της σκλήρυνσης της, προσέχοντας να παίρνει θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή της. Δόξα τω Θεώ! Καταλάβαινα αυτά που έλεγε και ήξερα ότι λέει αλήθεια.

Η ασθένεια ταπεινώνει και τις προάλλες κατάλαβα, ταπεινωμένη, ότι πριν από πέντε χρόνια είχα φερθεί σκληρά σε έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο για μένα, χωρίς να καταλάβω μέσα στα τόσα χρόνια ότι έκανα κάτι σκληρό. Αλήθεια δεν το είχα καταλάβει. Τώρα που το κατάλαβα , μετανιώνω, αλλά είναι πραγματικά τρομακτικό το ότι δεν το είχα καν αντιληφθεί. Συνδυάζεται, σκλήρυνση, σκληρότητα μυών (ένα από τα συμπτώματα)… και με αυτήν τη ματιά του μυαλού και της ψυχής… με την ευκαιρία, αντιλήφθηκα ότι πρωτύτερα είχα χάσει την αντίληψη του σωστού μέτρου, ενώ με τη σκλήρυνση, που με συμμαζεύει κατ’ ανάγκη, μπόρεσα να αποφύγω ένα αναίτιο σφάλμα που δεν αντιλήφθηκα καν. Τη θεωρώ θείο δώρο γιατί αυτό μου δόθηκε και είναι σίγουρα κομμάτι της ζωής που ζω και στα μέτρα μου, για να αντιληφθώ την πορεία μου. Γι αυτό λέω Δόξα τω Θεώ που έχω σκλήρυνση, παρότι είναι συθέμελη, σοβαρότατη ασθένεια που μπορεί να με καταστήσει κατάκοιτη και …χαζή, επειδή μου αποκαλύπτει ότι έχασα την ισορροπία σε πολλούς τομείς …

Δόξα τω Θεώ έχω έναν ακόμα τρόπο να καταλαβαίνω κάποια από τα λάθη μου, να τα εξομολογηθώ και να ελαφρύνω .
Είναι μεγάλο δώρο που καταλαβαίνω καλύτερα αυτήν την αρρώστια σε μένα και με μεγάλη χαρά, αν ήθελε κάποιος ομοιοπαθής, θα μπορούσα να τον βοηθήσω κι εγώ. Μακάρι! Δόξα τω θεώ που μπορώ να συμμετέχω σε κάτι τέτοιο!
(μία εν Χριστώ αδελφή μας…)

ΣΥΓΓΡΑΦΗ: ΕΛΕΝΗ ΚΟΝΔΥΛΗ Φιλόλογος, Κατηχήτρια

(Μπορεί να προηγηθεί πολύ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ, για τη ζωή και το μαρτύριο της αγίας Μαρίνας, ώστε να καταλάβουν όλα τα παιδιά την παράσταση που θα ακολουθήσει).

ΠΡΟΣΩΠΑ:
Η αγία Μαρίνα και πέντε φίλες της Χριστιανές, που την επισκέπτονται στο κελί της κρυφά, λίγο πριν το αποκεφαλισμό της.
-ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ
-ΠΑΥΛΑ (μεγαλύτερη από τις άλλες φίλες σε ηλικία, που μαζί με την Αγνή έχει οργανώσει την επίσκεψη στο κελί της Αγίας Μαρίνας)
-ΑΓΝΗ (από τις μεγάλες, φίλη της Παύλας)
-ΘΕΟΔΩΡΑ
-ΚΑΛΛΙΣΤΗ
-ΦΙΛΑΡΕΤΗ
( μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα δύο πρόσωπα για τις εισαγωγές και την απαγγελία στο τέλος)
+ΧΟΡΩΔΙΑ (αν υπάρχει, αλλιώς τα ίδια πρόσωπα ψάλλουν το Απολυτίκιο)

Α΄ΣΚΗΝΗ

(Κρατητήριο.
Στη σκηνή μπαίνουν σιγά σιγά οι φίλες της νεαρής Μαρίνας. (Πρώτες οι Παύλα και η Αγνή). Περνούν σα να διαβαίνουν από κάποιο κρυφό άνοιγμα και φαίνονται να περπατούν ψηλαφώντας με τα χέρια διστακτικά και ακουμπώντας με την πλάτη σε ένα αόρατο τοίχο πίσω τους. Πατούν στις μύτες, λίγο σκυφτές, φοβισμένες, κοιτώντας γύρω τους με προφύλαξη. Μετά από τις πρώτες δύο κοπέλες (Αγνή και Παύλα), οι οποίες κρατιούνται από το χέρι, έρχονται κι άλλες, μια μια. Μαζεύονται σε μία γωνία της σκηνής.(Προαιρετικά, για να δηλώσουν τα σκοτάδια της φυλακής, κάποιες κοπέλες μπορεί να κρατούν κεριά ή φανάρια.
Οι πρώτες μιλούν ψιθυριστά σε αυτές που μπαίνουν, καθώς οι άλλες τις πλησιάζουν λίγο)
ΑΓΝΗ: Ήρθες, Φιλαρέτη;
ΠΑΥΛΑ: Θεοδώρα, χαίρε!

(Mπαίνει μια τελευταία κοπέλα και απευθύνεται στις άλλες όλες)
ΚΑΛΛΙΣΤΗ: Χαίρετε, αδελφές μου!
ΑΓΝΗ: Ας μείνουμε εδώ, να περιμένουμε μέχρι να έρθει ο φρουρός.
ΦΙΛΑΡΕΤΗ: Του έχετε εμπιστοσύνη;
ΠΑΥΛΑ: Είναι προσήλυτος. Κατηχούμενος. Εύφορο έδαφος στο Λόγο του Χριστού μας. Υποσχέθηκε να μας βοηθήσει να δούμε τη Μαρίνα.
ΑΓΝΗ: Όμως ας είμαστε προσεκτικές! Ησυχία! Όλη η πόλη βουίζει για τη φίλη μας!
ΘΕΟΔΩΡΑ: Πως αρνήθηκε τις απειλές και τις προτάσεις γάμου του ειδωλολάτρη έπαρχου, του Ολύμβριου.
ΦΙΛΑΡΕΤΗ: Την κάλεσε για να την ανακρίνει, γιατί έμαθε πως ήταν Χριστιανή. Και μετά, βλέποντάς τη, θέλησε να την κάνει γυναίκα του. Και τι δεν της έταξε ο Ολύμβριος!
ΠΑΥΛΑ: Και κείνη, σε κάθε λόγο του, απαντούσε ήρεμα, χωρίς φόβο: «Είμαι Χριστιανή!» .Τίποτα άλλο…
ΑΓΝΗ: Ναι, η Αντιόχεια, η Πισιδία ολόκληρη, βουίζει για την ανδρεία της. Τη βασάνισαν τη Μαρίνα. Αλλά εκείνη δεν αρνήθηκε το Χριστό μας. Την χτύπησαν με ραβδιά, την κρέμασαν με το κεφάλι κάτω για ώρες, τη φυλάκισαν!
ΠΑΥΛΑ: Και το χειρότερο! Όταν είδαν πως δεν αλλαξοπιστούσε, πως δεν προσκυνούσε τα είδωλα, της έκαψαν το κορμί με αναμμένες λαμπάδες Πώς θα είναι άραγε; Πώς θα τη δούμε;
ΦΙΛΑΡΕΤΗ: Τρέμω και μόνο που το ακούω! Τι περιμένει τους Χριστιανούς; Κύριε, βάλε το χέρι σου! Αλλά, έχεις δίκιο, για την Μαρίνα θα έπρεπε να ανησυχούμε τώρα, κι όχι για μας τους υπόλοιπους.
ΠΑΥΛΑ: Κι όμως! Η Μαρίνα μας έχει θάρρος απεριόριστο! Ο φύλακας μάς είπε πράγματα φοβερά. Πως στο κελί της τα έβαλε, όχι με απλούς βασανιστές, αλλά με τον ίδιο το Σατανά! Πως της εμφανίστηκε σαν άγριος δράκος , σαν φίδι τεράστιο. Αλλά εκείνη στράφηκε στο Θεό και προσευχήθηκε θερμά. Και ο δράκοντας μεταμορφώθηκε σε μαύρο σκύλο. Η Μαρίνα τότε άρπαξε ένα σφυρί και τον χτύπησε στο κεφάλι και στη ράχη, τον ταπείνωσε! Ας διδαχτούμε από την πίστη της και ας μη δειλιάζουμε! Η Μαρίνα, η μικρή μας φίλη, με τη δύναμη του Θεού, νίκησε τον αρχέκακο όφι!
ΑΓΝΗ: Ελάτε! Ο φύλακας μας κάνει νόημα να προχωρήσουμε! Μπορούμε να τη δούμε στο κελί της…

Β΄ΣΚΗΝΗ
(Το κελί της αγίας Μαρίνας.
Φαίνεται στο βάθος η Μαρίνα. Είναι γονατισμένη, στραμμένη προς την αντίθετη κατεύθυνση από την οποία έρχονται τα κορίτσια. Στάση έντονης αλλά ήρεμης προσευχής. Προσεύχεται γονατιστή, με τα δυο χέρια σφιχτά δεμένα, σταυρωμένα ψηλά, με το βλέμμα καρφωμένο στον ουρανό.
Οι φίλες της μπαίνουν στο κελί.
Μια από τις φίλες φωνάζει:)
ΑΓΝΗ: Μαρίνα!
Η Μαρίνα γυρίζει αργά, τις κοιτάζει ήσυχα. Χαμογελά και το πρόσωπό της φωτίζεται (δε μοιάζει καθόλου δυστυχισμένη, τις υποδέχεται όπως αν έμπαιναν στο δωμάτιό της). Σηκώνεται, και, χωρίς να μιλά, ανοίγει σε όλες την αγκαλιά της. Είναι στη μέση της σκηνής, κοιτάζει το κοινό, και είναι σαν να ανοίγει στο κοινό την αγκαλιά της. Οι φίλες βρίσκονται από τις δυο μεριές χωρίς να έχουν πλάτη στο κοινό. Αγκαλιάζονται. Μετά οι κοπέλες απομακρύνονται λίγο κοιτάζοντάς την σαν παραξενεμένες.
ΠΑΥΛΑ: Μαρίνα! Εσύ είσαι; Θεέ μου, δεν σε βασάνισαν; Δεν σε έκαψαν; Ούτε ένα σημάδι δεν βλέπω στο σώμα ή στο πρόσωπό σου! Πώς είναι δυνατόν; Κύριε των δυνάμεων!
ΜΑΡΙΝΑ: Χαίρετε, αδελφές μου! Καλώς ορίσατε! Σίγουρα μπήκατε εδώ με κίνδυνο. Ησυχάστε, καθίστε, έχετε ειρήνη! Ξαφνιάζεστε που με βλέπετε άθικτη; Ας δοξάσουμε τον Παντοδύναμο για το θαύμα Του! Καλές μου! Δεν είμαι μόνη στα βασανιστήριά τους! Κανένας Χριστιανός δεν είναι μόνος! Θυμηθείτε τους τρεις παίδες στο αναμμένο καμίνι του Ναβουχοδονόσωρα! Είχαν κι έναν τέταρτο μαζί τους!
ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΖΙ: Το Χριστό!
ΜΑΡΙΝΑ: Το Χριστό, ναι! Ο Χριστός μας είναι μαζί μου συνέχεια! Με δυναμώνει και με στηρίζει. Εκείνος θέλησε να γιατρευτούν οι φοβερές πληγές στο σώμα μου. Κι οι βασανιστές δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν. Έχουν απελπιστεί. Όμως πολλοί ειδωλολάτρες έχουν πιστέψει από τότε. Γιατί είδαν το θαύμα του Κυρίου μας πάνω στην ταπεινή Του δούλη.
ΘΕΟΔΩΡΑ: Μαρίνα! Εσύ αντιμετώπισες τον ίδιο το Διάβολο! Δε φοβήθηκες;
ΜΑΡΙΝΑ: Φοβήθηκα πολύ! Αλλά στράφηκα στην προσευχή. Και έτσι δεν τον αντιμετώπισα μόνη μου. Ο Χριστός άκουσε την προσευχή μου και Εκείνος ήταν που τον νίκησε τον διάβολο. Ο Χριστός δεν μας είπε «Σας δίνω τη δύναμη να πατάτε επάνω όφεων και σκορπίων»; Μας έδωσε τη δύναμη να πατάμε το διάβολο στο κεφάλι!
ΘΕΟΔΩΡΑ: Είναι τρομαχτικό! Απίστευτα δύσκολο!
ΜΑΡΙΝΑ: Μην τρομάζεις, αδελφή μου. Έχε πίστη, πάντα. Δεν επιτρέπει ο Κύριος δυσκολίες πάνω από τις δυνάμεις μας. Κι έπειτα, τι νομίζετε; Ποιος Χριστιανός δεν έχει πειρασμούς; Ποιος σας είπε πως μάρτυρας είμαι μόνο εγώ; Κάθε Χριστιανός είναι, και πρέπει να είναι, μάρτυρας! Κάθε Χριστιανός αντιμετωπίζει τα μαρτύρια της ψυχής!
Μαρτύριο δεν είναι να πατάμε τον εγωισμό μας κάτω;
Μαρτύριο δεν είναι να μη θυμώνουμε αλλά να λύνουμε με ψυχραιμία και αγάπη τα προβλήματα με τους άλλους;
Μαρτύριο δεν είναι, αδελφές μου, να ζητάμε συγγνώμη όταν πέφτουμε και να γινόμαστε συνέχεια καλύτερες;
Κι ακόμα, μαρτύριο δεν είναι να σταματάμε το κακό σε μας, να μην του επιτρέπουμε να μας νικήσει; Να μένουμε μακριά από τη ζήλια, την οργή, τους κακούς λογισμούς, το ψέμα;
Μαρτύριο δεν είναι να συγχωρούμε τον αμαρτωλό, και μεις οι ίδιες να αποφεύγουμε κάθε αμαρτία;
(Μιλούν τώρα οι άλλες κοπέλες, μια μια)
ΠΑΥΛΑ: Αλήθεια πόσες αμαρτίες μας τριγυρίζουν… Θεάματα που μας αποχαυνώνουν, μας κατευθύνουν σε απαράδεκτα πρότυπα και φθείρουν την ψυχή μας…
ΑΓΝΗ: Διασκεδάσεις χωρίς νόημα, που όλοι οι άλλοι σαν πρόβατα τις ακολουθούν, νομίζοντας πως τους κάνουν και καλό…
ΠΑΥΛΑ: Φιλαρέσκεια που μας κάνει να επιδιώκουμε την επιδερμική ομορφιά και όχι την ωραιότητα της ψυχής μας.
ΘΕΟΔΩΡΑ: Απληστία, φιλαυτία που μας κάνει να ξεχνάμε τους φτωχούς και όσους έχουν ανάγκη…
ΚΑΛΛΙΣΤΗ: Κι ο κόσμος γύρω μας υλικός, άδικος, μπερδεμένος… Κόσμος χωρίς ελπίδα και αξίες…

ΜΑΡΙΝΑ: Μαρτύριο δεν είναι λοιπόν, αδελφές μου, να διατηρούμε την αγνότητά μας, τη σεμνότητα, την απλότητα, την καθαρή σκέψη, όταν οι άλλοι παρασύρονται; Να αγωνιζόμαστε να δώσουμε το καλό παράδειγμα, όταν μας ειρωνεύονται για την πίστη μας; Να βλέπουμε τους συνανθρώπους μας με ακακία, με αγάπη πάντα; Να βλέπουμε στους άλλους την εικόνα του Θεού, ακόμα και όταν μας διώκουν, μας προσβάλλουν, επιδιώκουν να μας κάνουν κακό;
ΠΑΥΛΑ: Συγκρίνονται όμως αυτά με τα μαρτύριά σου Μαρίνα;
ΜΑΡΙΝΑ: Είναι ο δρόμος του Θεού να γίνεσαι καλύτερος , να ενώνεσαι μαζί Του. Να κάνεις το θέλημά Του. Να φέρνεις την ειρήνη Του, να αγιάζεις το όνομά Του.
Τόσο στο μαρτύριο και στη φυλακή, όσο και στην καθημερινή ζωή.
Αγαπημένες μου αδελφές, Χριστιανές της Αντιόχειας! Φεύγοντας από εδώ, με τη δύναμη του Χριστού, αντισταθείτε στο κακό όπως και εγώ. Ενωθείτε όσο μπορείτε με τον Κύριο, μέσα στην Εκκλησία και στα Μυστήρια. Μελετήστε το Λόγο Του. Γίνετε άξιες σύζυγοι, μητέρες, ασκήτριες, ιεραπόστολοι! Φέρτε στον κόσμο το μήνυμα της σωτηρίας! Εμείς οι Χριστιανοί είμαστε το μικρό προζύμι που θα ζυμώσει το ψωμί της αγιότητας για την οικουμένη ολόκληρη!
(Η ατμόσφαιρα έχει αλλάξει. Οι κοπέλες χαμογελούν. Κοιτάζουν με θάρρος μπροστά ή ψηλά).
ΑΓΝΗ : Αχ, Μαρίνα, η ψυχή μας αναγάλλιασε που σε ακούσαμε!
ΠΑΥΛΑ: Ήρθαμε να σε στηρίξουμε και πήραμε εμείς δύναμη!
ΘΕΟΔΩΡΑ: Νιώθω τώρα μεγάλη χαρά μέσα μου! Έχουμε και εμείς ένα έργο, έναν αγώνα…
ΜΑΡΙΝΑ: Καθημερινό αγώνα!
ΚΑΛΛΙΣΤΗ: Και εσύ, Μαρίνα;
ΜΑΡΙΝΑ: Εμένα, φίλες μου, η καρδιά μου ξεχειλίζει από ευφροσύνη! Το κελί μου είναι ο τόπος της μεγαλύτερης χαράς που γνώρισα. Ξέρω πως σε λίγο θα με θανατώσουν. Το μαρτύριό μου, η θεραπεία μου, θα γίνει κήρυγμα Χριστιανισμού σε όλη την Πισιδία. Δεν τους συμφέρει να συνεχιστεί άλλο αυτό. Θα βρουν κάποιο μέσο. Δεν τα κατάφεραν με τη φωτιά, θα χρησιμοποιήσουν το τσεκούρι.
Και ανυπομονώ!
ΚΑΛΛΙΣΤΗ: Ανυπομονείς;
ΜΑΡΙΝΑ: Ναι, ανυπομονώ να βρεθώ κοντά στο Νυμφίο μου. Στον αγαπημένο μου Χριστό! Να βρεθώ αιώνια κοντά Του! Μην παραξενεύεστε. Ο χριστιανικός θάνατος δεν είναι θάνατος. Είναι γέννηση. Και ζωή αιώνια στη Βασιλεία. Τώρα κάνουμε τους αγώνες μας. Καθένας κατά τη δύναμή του. Στον ουρανό μας περιμένουν τα στεφάνια και τα βραβεία.
ΠΑΥΛΑ: Ο φύλακας μας κάνει νόημα να βιαστούμε! Έρχονται! Χαίρε Μαρίνα!
(όλες την αποχαιρετάνε): Χαίρε Μαρίνα!
ΜΑΡΙΝΑ: Στο καλό, Χριστιανές γυναίκες! Γη ευλογημένη που θα βλαστήσει τα δέντρα του Παραδείσου! Χαίρετε και μη φοβάστε! Χαίρετε, γιατί βρήκατε το πολύτιμο μαργαριτάρι. Ό, τι πιο πολύτιμο μπορεί ο άνθρωπος να βρει στη ζωή του: Το Χριστό μας!

(Οι κοπέλες φεύγουν τρέχοντας.
Η Αγία μένει να κοιτάει μπροστά χαμογελώντας.
Μετά φεύγει και αυτή αργά).
Ακολουθεί
1. ΜΙΚΡΟΣ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ για το τέλος της αγίας Μαρίνας και
2. Απαγγελία της απόδοσης του Απολυτίκιου της Αγίας στα Νέα Ελληνικά από κάποιο παιδί
3. Το Απολυτίκιο της αγίας Μαρίνας από Χορωδία.

Απόδοση του Απολυτίκιου της Αγίας Μαρίνας (απαγγελία):
Μνηστεύθηκες το Χριστό και Λόγο του Θεού, Μαρίνα ένδοξη,
Και γι’ αυτό εγκατέλειψες κάθε σχέση με τα επίγεια αγαθά,
Και αγωνίστηκες αγώνα λαμπρό ως άξια παρθένα.
Γιατί πάτησες στο κεφάλι με δύναμη τον αόρατο εχθρό που σου εμφανίστηκε, και βγήκες νικήτρια.
Τώρα πηγάζεις στον κόσμο ως δώρα τις θεραπείες.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ
Ψάλλει ΧΟΡΩΔΙΑ:
Μνηστευθεῖσα τῷ Λόγῳ, Μαρίνα ἔνδοξε, τῶν ἐπιγείων τὴν σχέσιν πᾶσαν κατέλιπες, καὶ ἐνήθλησας λαμπρῶς ὡς καλλιπάρθενος· τὸν γὰρ ἀόρατον ἐχθρὸν κατεπάτησας στερρῶς ὀφθέντα σοὶ, Ἀθληφόρε. Καὶ νῦν πηγάζεις τῷ κόσμῳ τῶν ἰαμάτων τὰ χαρίσματα.

Ευσπλαχνία για την κτίση, τα ζώα, τα φυτά…
«Μια αρκούδα, ιδιαίτερα, συνήθιζε να έρχεται τακτικά προς τον όσιο Σέργιο του Ραντονέζ (1314-1392) . Βλέποντας ο όσιος ότι το ζώο ερχόταν μόνο για να βρει λίγη τροφή, τοποθετούσε ένα μικρό κομμάτι ψωμί πάνω σε ένα κούτσουρο κι έτσι η αρκούδα έμαθε να έρχεται για το γεύμα που τής είχε προετοιμαστεί.
Τον πρώτο καιρό ο όσιος δεν είχε ποικιλία τροφών, παρά μόνο ψωμί και νερό από την πηγή κι αυτά σε πολύ μικρή ποσότητα. Πολύ συχνά δεν υπήρχε ούτε ψωμί και τόσο ο όσιος όσο και η αρκούδα έμεναν νηστικοί. Μερικές φορές ο όσιος, για να μην απογοητεύσει την αρκούδα, τής έδινε ακόμη και το μοναδικό του μερίδιο.
Ας μη δυσπιστήσει κανένας με τη συμφιλίωση αυτή, γιατί όταν το άγιο Πνεύμα κατοικήσει σε έναν άνθρωπο όλα τα δημιουργήματα του υποτάσσονται, όπως συνέβαινε πριν την παρακοή και στον Αδάμ…» (Η Βηβαϊδα του Βορρά, Πέτρου Μπότση σελ. 41)
«Αγαπάτε τη δημιουργία του Θεού και στην ολότητά της μα και στο κάθε της κομματάκι. Αγαπάτε το κάθε φυλλαράκι, στην κάθε αχτίδα του Θεού. Αγαπάτε τα ζώα, αγαπάτε τα φυτά, αγαπάτε το κάθε τι. Όταν θα αγαπήσεις το κάθε τι, θ’ ανακαλύψεις μέσα σ’ αυτά τα πράγματα το μυστικό του Θεού. Και μια και θα το ανακαλύψεις, θα το κατανοείς όλο και πιο πολύ με την κάθε μέρα που θα περνάει. Και στο τέλος θ’ αγαπήσεις όλο τον κόσμο με μια ακέραια, παγκόσμια αγάπη.
Ν’ αγαπάτε τα ζώα. Ο Θεός τους έδωσε λίγη νοημοσύνη και ασυννέφιαστη χαρά. Μην την καταστρέφετε λοιπόν, μην τα βασανίζετε, μην αφαιρείτε τη χαρά τους, μην πάτε ενάντια στη σκέψη του Θεού. Άνθρωπε, μην επαίρεσαι αντίκρυ στα ζώα: αυτά είναι αναμάρτητα μα εσύ μ’ όλο σου το μεγαλείο ρυπαίνεις τη γη με την εμφάνισή σου και αφήνεις πίσω τα σαπρά σου ίχνη». (Ντοστογιέβσκη, Αδελφοί Καραμαζώφ, τόμ. Β σελ. 253)
«Όταν βρισκόμασταν στην Αλεξάνδρεια, στο Ένατο σημείο, επισκεφθήκαμε το μοναστήρι του αββά Ιωάννη, του Ευνούχου, για ψυχική ωφέλεια. Βρήκαμε κάποιον άνδρα που είχε γεράσει μένοντας στο μοναστήρι περίπου ογδόντα χρόνια, και που ήταν ελεήμονας, τέτοιος που άλλο δεν είχαμε δει όχι μόνο προς τους ανθρώπους αλλά και προς τα άλογα ζώα.
Τι έκαμνε λοιπόν ο γέροντας; άλλο έργο δεν είχε παρά μόνον αυτό. Κάθε πρωί που σηκωνόταν πήγαινε και έδινε τροφή σ’ όλα τα σκυλιά που υπήρχαν μέσα στη λαύρα, παρόμοια έβαζε σεμιγδάλι στα μικρά μυρμήγκια, σιτάρι στα μεγάλα, έβρεχε και παξιμάδια και τα έριχνε στις αυλές, για να φάνε τα πετεινά.
Ζώντας έτσι δεν άφησε στο μοναστήρι του ούτε πόρτα, ούτε παράθυρο, ούτε παραθυράκι, ούτε κανδήλι, ούτε πιάτο, και για να μη μακρυγορώ αναφέροντας τα όλα, δεν άφηνε τίποτα από τα επίγεια και ούτε κράτησε πότε και έστω και μια ώρα, ούτε αντικείμενα αξίας, ούτε χρήματα, ούτε ρούχα, αλλ’ όλα τα έδινε σ’ εκείνους που τα είχαν ανάγκη, καταβάλλοντας κάθε φροντίδα μόνο για τα μελλοντικά αγαθά». (Λειμωνάριο, εκδ. ΕΠΕ σελ. 184)
«Αν ο νους του δεν είναι στον Χριστό, δεν δουλεύει η καρδιά του, γι’ αυτό δεν αγαπάει ούτε τον Χριστό ούτε τον συνάνθρωπό του, πόσο μάλλον τη φύση, τα ζώα, τα δένδρα, τα φυτά. Έτσι όπως κινείσθε που να φθάσετε να έχετε επικοινωνία με τα ζώα, με τα πουλιά! Αν πέση κανένα πουλί από την σκέπη, θα το ταϊσετε. Αν δεν πέση από την σκέπη, δεν σκέφτεσεθε να το ταϊσετε.
Εγώ βλέπω τα πουλιά, λέω «θέλουν τάισμα, τα καημένα», ρίχνω ψίχουλα κ.λ.π., βάζω νεράκι να πιούν. Βλέπω άρρωστα κλαδιά στα δένδρα, αμέσως σκέφτομαι να τα κόψω, για να μην κολλήσουν και τα άλλα. Ή χτυπάει μια πόρτα, ένα παράθυρο, πάει εκεί ο νους μου. Θα ξεχάσω τον εαυτό μου, αν μου χρειάζεται κάτι, αλλά θα κοιτάξω την πόρτα, το παράθυρο, να μη σπάση, να μη γίνει καμμιά ζημιά. Παρεμπιπτόντως σκέφτομαι για μένα.
Και αν κανείς σκέφτεται και πονάει για τα δημιουργήματα, πόσο μάλλον θα σκέφτεται τον Δημιουργό τους! Αν δεν κινήται έτσι ο άνθρωπος, πώς θα συντονισθή με τον Θεό;» (Γέροντος Παϊσίου Λόγοι Β σελ. 33)
«Αναφέρει ο Γέρων Σωφρόνιος για τον αγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη:
Ιδού, εν πράσινον φύλλον επί του δένδρου, και σύ απέσπασες αυτό άνευ ανάγκης. Αν και δεν είναι αμαρτία, όμως, πώς να ειπώ, προκαλεί τον οίκτον, η καρδία, ήτις έμαθε να αγαπά, λυπείται και το φύλλον και πάσαν την κτίσιν… Όντως ήτο καταπληκτική αφ’ ενός μεν η προς πάσαν κτίσμα ευσπαλχνία αυτού (του οσίου Σιλουανού), περί ης δυνατόν να συμπεράνωμεν εκ της διηγήσεως αυτού, πόσον πολύ έκλαυσε δια την «τραχύτητα αυτού προς την κτίσιν», ότε «άνευ ανάγκης» εφόνευσε μυϊάν τινα, ή ότε έρριψε ζεστόν ύδωρ εις νυκτερίδα κατοικήσαν εις τον εξώστην του καταστήματος αυτού, ή πως «ελυπήθη την κτίσιν και παν πάσχον δημιούργημα», ότε καθ’ οδόν είδεν άντικρυς όφιν κατακεκομμένον… Περί των ζώων και των θηρίων εσκέπτετο ότι είναι «γη», εις την οποίαν δεν πρέπει να προσκολλάται ο νους του ανθρώπου… Ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχη πάθος προς τα ζώα, αλλά μόνον καρδίαν οικτίρουσαν παν δημιούργημα». (Αγκαλιά με τον εαυτό μας, Ντέμη Σταυροπούλου σελ. 55)
«Θλιβότανε για τον πόνο των άλλων (ο γέροντας Ιάκωβος) και δε λυπότανε για τον δικό του. Είναι χαρακτηριστικό, ότι τον άκουσαν, στο βαρύ χειμώνα, που ιδιαίτερα υπέφερε πολύ, να μιλάει σε ένα πουλάκι:
-Πόσο σε λυπάμαι που κρυώνεις. Εγώ φοράω κάλτσες, έχω σκεπάσματα και θέρμανση. Αχ, να μπορούσα να σας μάζευα όλα τα πουλάκια σ’ ένα δωμάτιο, να σας έριχνα και τροφή και να σας είχα και θέρμανση… Αλλά βλέπετε με φοβόσαστε…
Κατόπιν είδε το πουλάκι που έχωνε το κεφαλάκι του στα φτερά του και συνέχισε:
-Έχει φροντίσει και για σας ο Θεός… Σας έχει δώσει τα φτερά…» (Ιάκωβος Τσαλίκης, Στυλιανού Παπαδοπούλου, σελ. 163)
Προσευχή με εύσπλαχνη καρδιά
«Από το βιβλίο: Περιπέτειες ενός προσκυνητή
Ρώσος χωρικός: «Όταν… προσευχόμουν με όλη μου την καρδιά», γράφει, «το κάθε τι γύρω μου φαινόταν τόσο όμορφο και θαυμαστό. Τα δένδρα, το γρασίδι, τα πουλιά, η γη, ο αέρας, το φως φαίνονταν να μου λένε πως υπάρχουν για χάρη του ανθρώπου, πως μαρτυρούν την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο, πως το καθετί αποδεικνύει την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο, πως όλα τα πράγματα προσεύχονται στο Θεό και Τον εξυμνούν. Κι έτσι έφτασα στο σημείο να καταλάβω αυτό που Η Φιλοκαλία αποκαλεί, «γνώση της ομιλίας κάθε κτίσματος»… Αισθάνθηκα μια πυρωμένη αγάπη για τον Ιησού Χριστό και για όλα τα κτίσματα του Θεού» (Η εντός ημων βασιλεία, Καλλίστου Ware 39).
«Ο ίδιος Γέροντας Ιερώνυμος έλεγε: «Εγώ θυσιάζω τον εαυτό μου για όποιον προσεύχομαι. δεν μπορώ να προσεύχομαι και να μη θυσιάζω από τον εαυτό μου. Θεωρώ πως η προσευχή εκείνη που γίνεται χωρίς να ματώνει η καρδιά από αγάπη και πόνο, δεν φτάνει στο Θεό. Γι’ αυτό λιώνω στην προσευχή και δεν έχω αντοχή μετά να μιλήσω σε άνθρωπο». (Διδαχές Γερόντων, πρεσβ. Διονυσίου Τάτση σελ. 32)
«Ο Άγιος Σιλουάνος προσηύχετο συχνά ως εξής: -Ω Κύριε, δώσε μου δάκρυα, για να κλαίει η ψυχή μου ημέρα και νύκτα από αγάπη για τον αδελφό!» (Αθωνικό Γεροντικό, Ιωαννικίου Κοτσώνη σελ. 298)

Ευσπλαχνία για τα πάντα
«Και τι είναι καρδία ελεήμων; Και είπε:
Καρδία ελεήμων είναι να καίγεται η καρδιά υπέρ όλης της κτίσεως, δηλαδή υπέρ των ανθρώπων και των όρνεων και των ζώων και των δαιμόνων και υπέρ παντός κτίσματος, από τη θύμηση και τη θεωρία των οποίων τρέχουν από τα μάτια δάκρυα και από την πολλή συμπάθεια και την ελεημοσύνη μικραίνει η καρδιά του ελεήμονος και δε μπορεί να υποφέρει να δει ή να ακούσει κάποια βλάβη ή κάτι λυπητερό να γίνεται στην κτίση.
Γι΄ αυτό και υπέρ των αλόγων ζώων και υπέρ των εχθρών της αληθείας και υπέρ εκείνων, που τον βλάπτουν, εύχεται την κάθε ώρα με δάκρυα, όπως τους φυλάξει ο Θεός και τους ελεήσει. Επίσης εύχεται και υπέρ των ερπετών από την πολλή του ελεημοσύνη, η οποία κινείται στην καρδιά του χωρίς μέτρο, κατά ομοίωση του Θεού» (άγιος Ισαάκ ο Σύρος).
«Οι πόνοι της αγάπης είναι γλυκύτεροι από όλες τις άλλες απολαύσεις» (Ντρυντέν)
«Η υπηρέτρια είδε τον κύριό της μία ημέρα να δίνει σε έναν ζητιάνο τη μάλλινη φανέλα του που είχε αγοράσει την παραμονή.
- Μα τέλος πάντων, κύριε, ήταν ανάγκη να δώσεις στο ζητιάνο τη φανέλα που αγόρασες μόλις χθες; Μπορούσες να είχες δώσει την παλιά.
Και ο πονετικός και φιλεύσπλαχνος κύριος τής έδωσε μια υπέροχη απάντηση:
- Ο δυστυχής αυτός είναι αρκετά πλούσιος σε κουρέλια. Ήταν περιττό να τού προσθέσουμε και ένα άλλο» (Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας)
«Η ανάγκη για στενή ανθρώπινη επαφή μπροστά στο θάνατο περιγράφεται με σπαρακτικό τρόπο σε μια πρόσφατη παρουσίαση ενός νέου έργου της Anna Deavere Smith, που λέγεται Let Me Down Easy (Άφησέ με απαλά). Στο έργο αυτό ένα από τα πρόσωπα είναι μια αξιοθαύμαστη γυναίκα η οποία φροντίζει παιδάκια της Αφρικής που έχουν προσβληθεί από το Έιτζ.
Στο καταφύγιό της δε μπορεί να προσφέρει και πολλή βοήθεια. Τα παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα. Όταν τη ρωτάνε τι κάνει για να ανακουφίσει τον τρόμο των ετοιμοθάνατων παιδιών, απαντάει με δύο φράσεις: «Δεν τα αφήνω ποτέ να πεθάνουν μόνα τους στα σκοτεινά και τους λέω, ‘Θα είσαι πάντα εδώ μαζί μου μέσα στην καρδιά μου’» (Ιρβιν Γιάλομ, Στον κήπο του Επίκουρου, σελ. 142)
«έλεγε ο αββάς Αγάθων: «Αν ήταν δυνατόν να βρω κάποιον λεπρό και να τού δώσω το σώμα μου και να πάρω το δικό του, θα μου ήταν ευχάριστο. Γιατί αυτή είναι η τελεία αγάπη» (Είπε Γέρων, σελ. 37)
Να πονάς και να πενθείς για τους κακούς & το κακό
«Αναφέρει ο π. Αυγουστίνος Καντιώτης: «ήταν φοβερή η εποχή. Συνέλαβαν από τα βουνά κάποιον αντάρτη -τον ξέρουν οι παλαιοί Κοζανίτες- και δεμένο τον έσερναν μέσα στην πόλη. Κάποιοι άνανδροι Κοζανίτες, που όταν εκείνος ήταν στα πράγματα κάθονταν κλαρίνο μπροστά του, τώρα βλέποντάς τον σαν χτυπημένο σκυλί να τον μεταφέρουν στην πόλη, τον έφτυναν. Αυτός ήταν εχθρός μου, επανειλημμένως επιχείρισε να με σκοτώσει. Τον πιάσανε , λοιπόν, και σε άθλια κατάσταση τον έριξαν στη φυλακή. Όταν το έμαθα στενοχωρήθηκα. Πήγα στις φυλακές για να τον δω. Οι υπεύθυνοι των φυλακών δεν με άφηναν να μπω.
- Σε αυτόν έρχεσαι και του φέρνεις φαγητό; Όχι φαγητό, αλλά δηλητήριο να τού δώσεις, μου είπαν.
- Όπως ερχόμουν σε εσάς και έφερνα φαγητό στη φυλακή και όχι δηλητήριο, το ίδιο θα κάνω και σε αυτόν τον φυλακισμένο, τούς απάντησα.
Με άφησαν και μπήκα. Όταν άνοιξε η πόρτα και με είδε, έκλαψε. Ήταν σε άθλια κατάσταση. Και είπε: Πάτερ Αυγουστίνε, εσύ ήλθες να με δεις! Ούτε η γυναίκα μου ούτε τα παιδιά μου δεν με επισκέφτηκαν. Τώρα πιστεύω ότι υπάρχει Χριστός!» (Ο ήχος των θεϊκών βημάτων, αρχ. Ιωάννου Κωστώφ, σελ.25-26)
«Μου έλεγε κάποια μέρα ο Γέρων Πορφύριος: έρχονται σε μένα καμιά φορά και αγόρια και κορίτσια. Τα καημένα τα παιδιά και τι δεν έχουν κάνει, όλες τις αμαρτίες τις σαρκικές τις έχουν κάνει, μα εγώ τα αγαπώ» (Ανθολόγιο Συμβουλών, Γέροντος Πορφυρίου σελ. 321)
«έχουμε ένα άλλο παράδειγμα κάποιου που επέστρεψε από το Buchenwald (στρατόπεδο συγκέντρωσης Γερμανών). Αυτός όταν τον ρώτησαν, για τα όσα τράβηξε εκεί, είπε ότι τα παθήματά του δεν μπορούσαν καθόλου να συγκριθούν με τη θλίψη που ένιωθε μέσα του για εκείνους τους αξιολύπητους νεαρούς Γερμανούς, οι οποίοι ήταν τόσο σκληροί. Και ότι αυτή η σκέψη, για την κατάντια των ψυχών τους, δεν τον άφηνε καθόλου να ησυχάσει.
Δεν ανησυχούσε για τον εαυτό του, αν και είχε μείνει εκεί τέσσερα ολόκληρα χρόνια, ούτε για τους αμέτρητους ανθρώπους οι οποίοι υπέφεραν και πέθαιναν γύρω του. Αλλά ήταν ανήσυχος για την ψυχική κατάσταση των βασανιστών. Εκείνοι που υπέφεραν ήταν κοντά στο Χριστό, οι εγκληματίες όμως ήταν μακριά του! (αρχιεπ. Antony Bloom, Ζωντανή Προσευχή, σελ. 28)
ΤΑ ΔΥΟ ΔΑΚΡΥΑ
Από τη γη δυο δάκρυα: θερμά μαργαριτάρια,
Ανέβηκαν και στάλαξαν στου Πλάστου τα ποδάρια.
Κι είπε το πρώτο τρέμοντας εμπρός στο θείο θρόνο
«-Εμένα μ’ έβγαλε η καρδιά για το δικό της πόνο»
Κι ο Πλάστης αποκρίθηκε: «-Ούτε στιγμή μη χάνης!
Σύρε να γίνης βάλσαμο, τον πόνο της να γιάνης».
Κι είπε και τ΄ άλλο τρέμοντας εμπρός στο θείο θρόνο:
«-Εμένα μ΄ έβγαλε η καρδιά για κάποιο ξένο πόνο»!
Κι ο πλάστης αποκρίθηκε: «Εσύ μαζί μου μείνε!
Της ευσπλαχνίας τα δάκρυα, δικά μου δάκρυα είναι». (Ι. Πολέμης)

Από άνθρωπος, απάνθρωπος, θηρίο, διάβολος…
«Όλα είναι υπέροχα, όταν βγαίνουν από τα χέρια του Θεού, και όλα εκφυλίζονται στα χέρια του ανθρώπου» (Ζαν Ζακ Ρουσώ)
«Ο κόσμος είναι κτηνωδία, για αυτούς που σκέφτονται, και τραγωδία, για αυτούς που αισθάνονται» (Οράτιος Γουώλπολ)
«Από το «homo homini res sacra» (ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο πράγμα ιερό) του Σενέκα στο «homo homini lupus» (ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο λύκος)».
«Ο άνθρωπος είναι κατά βάση άγριο, απαίσιο θηρίο. Εμείς τον ξέρουμε μόνο στην κατάσταση του δαμασμού και της εξημέρωσης που ονομάζεται πολιτισμός. Για τούτο μας τρομάζουν τα ξεσπάσματα της φύσης του όταν τύχει να εκδηλωθούν. Οποτε όμως και όπου οι φραγμοί και οι αλυσίδες της έννομης τάξης πέφτουν και επικρατεί αναρχία, γίνεται αμέσως φανερό τι είναι ο άνθρωπος…» (Σοπενάουερ, εκδόσεις Στιγμή σελ. 30)
«Ο Φον Σίραχ, που καταδικάστηκε στη Νυρεμβέργη σε είκοσι χρόνια κάθειρξη, είπε για το Χίτλερ, που όπως είναι γνωστό, εφάρμοσε στην πράξη το Νιτσεϊσμό:
«Ως το 1933 ήταν άνθρωπος,
από το 1933-39 ήταν υπεράνθρωπος
κι από το 1940 ήταν απάνθρωπος». (Με Θεό ή δίχως Θεό, Μιχαήλ Μιχαηλιδη σελ. 100)
«Έλα και γίνε σωστός άνθρωπος, για να μη διαψευσθεί με σένα η ονομασία της φύσεως. Άραγε καταλάβατε καλά αυτό που σας είπα; Είναι, λέγει, άνθρωπος, πολλές φορές όμως άνθρωπος στο όνομα και όχι άνθρωπος στο εσωτερικό φρόνημα.
Γιατί, όταν σε δω να ζεις παράλογα, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι βόδι; Όταν σε δω να αρπάζεις, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι λύκο; Όταν σε δω να πορνεύεις, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι γουρούνι; Όταν σε δω δόλιο, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι φίδι; Όταν σε δω να βγάζεις δηλητήριο από το στόμα σου, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι κόμπρα; Όταν σε δω ανόητο, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι όνο; Όταν σε δω να μοιχεύεις, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι άλογο παθιασμένο από επιθυμία για το θηλυκό; Όταν σε δω απείθαρχο και ασύνετο, πώς θα σε ονομάσω άνθρωπο και όχι πέτρα;
Ο Θεός σου χάρισε ευγένεια, γιατί προδίδεις την αρετή της φύσεώς σου; Η Αγ. Γραφή λέγει: «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα και με τη δυνατότητα να μας μοιάσει». Κατανόησε άνθρωπε, σύμφωνα με την εικόνα ποιού δημιουργήθηκες και μην καταντήσεις στην αθλιότητα των αλόγων ζώων». (Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιωάννου Χρυσοστόμου, Χαρώνη Β, κειμενο Νο. 844)
«Δεν ονόμασε ματαίως ο Χριστός τον βασιλέα Ηρώδη αλώπεκα (αλεπού). Γενικά ο χαρακτήρας του Ηρώδη ήταν χαρακτήρας αλεπούς. Εκείνος ήταν ύπουλος όπως η αλεπού, περίφοβος όπως η αλεπού και σκληρός επί των αδυνάτων όπως η αλεπού.
Ο χαρακτήρας πολλών κακών ανθρώπων, τους οποίους αποθανάτισε η ιστορία, εκφράζεται σαφώς δια του χαρακτήρα είτε ενός άγριου ζώου είτε δι’ ενός φοβερού φυσικού φαινομένου – της θύελλας, του χαλαζιού, του λοιμού. Ο χαρακτήρας, αντιθέτως, πολλών αγαθών ανθρώπων τους οποίους αποθανάτισε η ιστορία, εκφράζεται σαφώς δια του χαρακτήρα είτε ενός ηπίου ζώου, είτε δι’ ενός καρποφόρου φυτού, είτε δι’ ενός ευχάριστου και ευεργετικού φαινομένου. «Ιδού εγώ αποστέλλω υμάς ως πρόβατα εν μέσω λύκων, γίνεσθε ουν φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί» (Ματθ. 10, 16)
Η ιστορία σημειώνει μόνον τους επώνυμους εκπροσώπους του καλού και του κακού. Αλλά και όλοι οι άνθρωποι, οι ακολουθήσαντες αυτούς τους επώνυμους εκπροσώπους του καλού και του κακού και οι οποίοι από τους ιστορικούς ωνομάσθησαν αγέλη ή μάζα του λαού – όλοι αυτοί έχουν έκαστος τον χαρακτήρα του». (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Στοχασμοί περί του καλού και του κακού, εκδ. Μεταμορφώσεως Μήλεσι, σελ. 235)
«Ο άνθρωπος είναι μια ύπαρξη με τις πλέον μεγάλες διαστάσεις: εκτείνεται από το διάβολο μέχρι το Θεό, και δύναται να γίνει και Θεός κατά χάρη, και διάβολος κατά την ελεύθερη βούληση του. Μέσα σε κάθε αμαρτία υπάρχει και ολίγον τι του διαβόλου. Δια της φιλαμαρτίας και της εκούσιας και επιμόνου παραμονής εις την αμαρτία, ο άνθρωπος βαθμιαίως διαβολοποιείται, μεταβάλλεται βαθμιαίως εις διαβολάνθρωπο και δημιουργεί θεληματικώς την κόλαση δια τον εαυτό του. Διότι κάθε αμαρτία είναι μια μικρή κόλαση.
Αντιθέτως, μέσα εις την εκκλησία του Χριστού, γίνεται βαθμηδόν θεάνθρωπος κατά χάριν, και κατ’ αυτόν τον τρόπο αποκτά μέσα εις την ψυχή του τον παράδεισο. Διότι κάθε μια αγία ευαγγελική αρετή είναι μικρός παράδεισος δια την ψυχή». (άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, Ανθρωπος και Θεάνθρωπος σελ. 96)
Τα σπλάχνα του άσπλαχνου Ιούδα! Πράξεις Αποστόλων
Πραξ. 1,15 Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις ἀναστὰς Πέτρος ἐν μέσῳ τῶν μαθητῶν εἶπεν· ἦν τε ὄχλος ὀνομάτων ἐπὶ τὸ αὐτὸ ὡς ἑκατὸν εἴκοσιν· (=Και κατά τας ημέρας αυτάς εσηκώθηκε ο Πετρος στο μέσον των μαθητών και είπε· ήσαν δε εκεί συνηθροισμένοι εκατόν είκοσι περίπου πρόσωπα·)
Πραξ. 1,16 ἄνδρες ἀδελφοί, ἔδει πληρωθῆναι τὴν γραφὴν ταύτην ἣν προεῖπε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον διὰ στόματος Δαυΐδ περὶ Ἰούδα τοῦ γενομένου ὁδηγοῦ τοῖς συλλαβοῦσι τὸν Ἰησοῦν, (=“άνδρες αδελφοί, έπρεπε να εκπληρωθή ακριβώς η προφητεία της Γραφής, την οποίαν προείπε το Πνεύμα το Αγιον με το στόμα του Δαυίδ δια τον Ιούδαν, ο οποίος έγινε οδηγός εκείνων, που συνέλαβαν τον Ιησούν).
Πραξ. 1,17 ὅτι κατηριθμημένος ἦν σὺν ἡμῖν καὶ ἔλαχε τὸν κλῆρον τῆς διακονίας ταύτης. (Η προφητεία λέγει, ότι είχε και αυτός συμπεριληφθή στον αριθμόν μας και έλαβεν εκ μέρους του Θεού ως τιμητικήν δωρεάν, ωσάν θείον λαχνόν, μέρος εις την αποστολικήν αυτήν διακονίαν).
Πραξ. 1,18 οὗτος μὲν οὖν ἐκτήσατο χωρίον ἐκ μισθοῦ τῆς ἀδικίας, καὶ πρηνὴς γενόμενος ἐλάκησε μέσος, καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ· (Αυτός μεν, λοιπόν, απέκτησε με τα χρήματα της προδοσίας του κάποιο χωράφι. Και όταν εκρεμάσθη, έπεσε πρηνής κάτω στο χώμα, διερράγη στο μέσον του σώματός του και εχύθηκαν έξω όλα τα σπλάγχνα του»).
Καθολική Επιστολή Ιακώβου:
«Ιακ. 2,13 ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος· κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως. (Μη παρασύρεσθε από από την προσωποληψίαν και φαίνεσθε σκληροί και άσπλαγχνοι απέναντι των πτωχών και ασήμων, διότι η κρίσις του Θεού θα είναι χωρίς έλεος, δι' εκείνον, που δεν έδειξε έλεος προς τους αδελφούς του. Το έλεος και η ευσπλαγχνία κατανικά και εξουδετερώνει την καταδίκην»).
«Ρώτησαν τον φιλόσοφο Στίλπωνα, αν υπάρχει κάτι πιο ψυχρό από ένα άγαλμα.
«Ναι», είπε, «ένας αναίσθητος άνθρωπος». (Αρχαία Ελληνικά ανέκδοτα, Σωκράτη Γκίκα σελ. 30)

«Έλεγαν για τον αββά Σεραπίωνα ότι στην Αλεξάνδρεια συνάντησε έναν φτωχό που έτρεμε από το κρύο, στάθηκε την ώρα εκείνη και συλλογίσθηκε: «Πώς εγώ που έχω την ιδέα ότι είμαι ασκητής φορώ χιτώνα, και αυτός ο φτωχός –καλύτερα ο  Χριστός- πεθαίνει από το κρύο; Σίγουρα αν τον αφήσω και πεθάνει, θα κριθώ την ημέρα της κρίσεως ως φονιάς».

Και ξεντύθηκε ως καλός αθλητής και έδωσε το ρούχο που φορούσε στον φτωχό και καθόταν έχοντας στη μασχάλη του το μικρό ευαγγέλιο,που το κρατούσε πάντοτε. Περνώντας από κει αυτός που αποκαλείται ο επί της τάξεως, σαν τον είδε γυμνό, του λέει:

«Αββά Σεραπίων, ποιος σε ξέντυσε;» Βγάζει ο αββάς το μικρό ευαγγέλιο και του λέει: «Αυτός με ξέντυσε».

Σηκώνεται κατόπιν από κει και ανταμώνει κάποιον που κρατούνταν για χρέος από άλλον, γιατί δεν είχε να του το εξοφλήσει. Πουλάει λοιπόν ο αθάνατος Σεραπίων το μικρό ευαγγέλιο και δίνει το χρέος του ανθρώπου που βρισκόταν σε δύσκολη θέση. Και επέστρεψε στο κελί του γυμνός. Σαν τον είδε ο μαθητής του γυμνό, του λέει: «Αββά, που είναι το κοντό σου κολόβιο;»

Και απάντα ο Γέροντας: «Το έστειλα παιδί μου, εκεί που θα το χρειασθούμε». «Και το μικρό σου ευαγγέλιο –ρωτά ο αδελφός- που είναι;»  Κι ο γέροντας αποκρίνεται: «Να παιδί μου, αυτόν που μου έλεγε καθημερινά, πούλησε ό,τι έχεις και δώσε τα στους φτωχούς, αυτόν πούλησα και έδωσα σε φτωχούς, ώστε την ημέρα της Κρίσεως να βρούμε μεγαλύτερη παρρησία ενώπιον του». (Μέγα Γεροντικό τόμος Γ σελ. 417)

Η ευσπλαχνία του Χριστού και των αγίων…

«Καὶ ἐξελθὼν ὁ Ἰησοῦς εἶδε πολὺν ὄχλον, καὶ ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾿ αὐτοῖς καὶ ἐθεράπευσε τοὺς ἀῤῥώστους αὐτῶν.

(=Και όταν εβγήκεν ο Ιησούς από εκεί που έμενεν, είδε πολύν λαόν, επλαγχνίσθη αυτούς και εθεράπευσεν όλους όσοι ήσαν άρωστοι) (Κατά Ματθαίον 14,14)

«Ὁ δὲ Ἰησοῦς προσκαλεσάμενος τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ εἶπε· σπλαγχνίζομαι ἐπὶ τὸν ὄχλον, ὅτι ἤδη ἡμέραι τρεῖς προσμένουσί μοι καὶ οὐκ ἔχουσι τί φάγωσι· καὶ ἀπολῦσαι αὐτοὺς νήστεις οὐ θέλω, μήποτε ἐκλυθῶσιν ἐν τῇ ὁδῷ.      (=Ο δε Ιησούς επροσκάλεσε τους μαθητάς του και είπε• “σπλαγχνίζομαι τον λαόν αυτόν, ότι τρεις τώρα ημέρας μένουν κοντά μου και δεν έχουν τι να φάγουν. Δεν θέλω δε να τους αφήσω να γυρίσουν εις τα σπίτια των νηστικοί, μήπως και παραλύσουν στον δρόμον και πέσουν από την πείναν”. (Κατά Ματθαίον 15,32)

«ὡς δὲ ἤγγισε τῇ πύλῃ τῆς πόλεως, καὶ ἰδοὺ ἐξεκομίζετο τεθνηκὼς υἱὸς μονογενὴς τῇ μητρὶ αὐτοῦ, καὶ αὕτη ἦν χήρα, καὶ ὄχλος τῆς πόλεως ἱκανὸς ἦν σὺν αὐτῇ. καὶ ἰδὼν αὐτὴν ὁ Κύριος ἐσπλαγχνίσθη ἐπ᾿ αὐτῇ καὶ εἶπεν αὐτῇ· μὴ κλαῖε·      (=Μολις δε επλησίασε εις την πύλην της πόλεως και ιδού εγίνετο η εκφορά ενός νεκρού, ο οποίος ήτο μονογενής υιός εις μητέρα χήραν και αποστράτευτον και πολύς λαός με πολλήν συμπάθειαν προς αυτήν παρακολουθούσε μαζή της την κηδείαν. Και όταν την είδε ο Κυριος, την ευσπλαγχνίσθη και της είπε• “μη κλαίεις”) (Κατά Λουκάν ζ 12,13).

«καὶ ὡς ἤγγισεν, ἰδὼν τὴν πόλιν ἔκλαυσεν ἐπ᾿ αὐτῇ,… (Και καθώς επλησίασε προς την Ιερουσαλήμ και είδε την πόλιν, ανελύθη εις δάκρυα και λυγμούς δι' αυτήν) (Κατά Λουκάν 19,41)

«Προς Φιλιππησίους Επιστολη Απ. Παύλου 1,8:      μάρτυς γάρ μού ἐστιν ὁ Θεός, ὡς ἐπιποθῶ πάντας ὑμᾶς ἐν σπλάγχνοις Ἰησοῦ Χριστοῦ. ( =Διότι είναι μάρτυς μου ο Θεός, πόσον πολύ σας ποθώ και σας αγαπώ με την καρδίαν μου, η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου στον Χριστό).

Ἐνδύσασθε οὖν, ὡς ἐκλεκτοὶ τοῦ Θεοῦ ἅγιοι καὶ ἠγαπημένοι, σπλάγχνα οἰκτιρμοῦ (Προς Κολασσαείς επιστολή Παύλου. γ 12)

Ευσπλαχνία και με ένα βλέμμα

«Ελληνας δημοσιογράφος, που βρέθηκε στην Αμερική, διηγείται τα εξης: Στο υπόγειο του μετρό της Ν. Υόρκης, καθόταν μια κοπέλα σε άθλια κατάσταση, ζητώντας ελεημοσύνη. Ο δημοσιογράφος της πλησίασε. Την κοίταξε με συμπόνοια. Και έδωσε τον οβολό του. «Σ' ευχαριστώ που γύρισες να με κοιτάξεις», του είπε. Προσέξτε: Δεν είπε: «σε ευχαριστώ που μου έδωσες κάτι», αλλά «που γύρισες να με κοιτάξεις». (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, Τεστ προσωπικότητας σελ. 17)

Η ευσπλαχνία είναι φυσική αρετή

«Ω του θαύματος, αύτη η κυριωτέρα πασών των αρετών φυσική εστίν» (οσίου Πέτρου Δαμασκηνού)

«Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Παμβώ: «Γιατί με εμποδίζουν οι δαίμονες να κάνω καλό στον πλησίον μου;» Και ο Γέροντας του λέει: «Μη μιλάς έτσι, γιατί πας να βγάλεις ψεύτη τον Θεό.

Καλύτερα πες: Δεν έχω καθόλου την επιθυμία να σπλαχνίζομαι. Γιατί μας πρόλαβε ο Θεός και είπε: Σας  έχω δώσει εξουσία να πατάτε πάνω σε φίδια και σκορπιούς και να κυριαρχείτε πάνω σε όλη τη δύναμη του εχθρού». (Μέγα Γεροντικό τόμος Γ σελ. 139)

«Δεν υπάρχει αγάπη εκεί όπου δεν υπάρχει θέληση» (Γκάντι)

«Τι να πει κανείς; Είναι και μια αγωγή που είχε δοθεί παλιότερα από μερικούς πνευματικούς κύκλους. Χρόνια τώρα θυμάμαι ένα περιστατικό και δεν μπορώ να το ξεχάσω.

Σε ένα βρεφοκομείο υπηρετούσαν αφιερωμένες νοσοκόμες. Σε κάποιο άρρωστο παιδάκι έπρεπε να κάνει ο γιατρός μια εξέταση με ραδιενέργεια και ζήτησε να πάει μια νοσοκόμα να τον βοηθήσει, αλλά δεν πήγε καμία από αυτές, γιατί φοβόνταν μήπως πάθουν τίποτε από την ραδιενέργεια.

Κατ’ αρχάς , αφού ήταν αφιερωμένες, δεν υπήρχε θέμα. Αν σκέφτονταν να παντρευτούν, τότε θα πείραζε. Αλλά και να σκέφτονταν  να δημιουργήσουν οικογένεια, πάλι έπρεπε να κάνουν μια θυσία σαν πνευματικοί άνθρωποι που ήταν. Κανονικά, έπρεπε να μαλώνουν ποια να πάει. Και τελικά, έτρεξε να βοηθήσει τον γιατρό μια άλλη, που ούτε πνευματικά ζούσε, άλλα και σκεφτόταν να παντρευτεί, γιατί λυπήθηκε το παιδάκι». (Γέροντος Παϊσίου Λόγοι, τόμος Γ σελ. 108)

Είναι το πιο σπουδαίο από όλα

«Αυτό είναι εκείνο, στο οποίο μπορούμε να μοιάσουμε στο Θεό, η ελεημοσύνη και η ευσπλαχνία, όταν λοιπόν δεν έχουμε αυτή την ομοιότητα, είμαστε στερημένοι από κάθε αρετή.

Δεν είπε ο Κύριος, «αν νηστεύετε, θα είσθε όμοιοι με τον ουράνιο Πατέρα σας», δεν είπε, «αν παρθενέψετε», ούτε είπε» αν προσεύχεσθε, θα είσθε όμοιοι με τον ουράνιο Πατέρα σας», γιατί κανένα από αυτά δεν αναφέρεται στο Θεό, ούτε ο Θεός ασχολείται με κάποιο από αυτά.

Αλλά τι λέγει; «Να είσθε σπλαχνικοί προς τους ανθρώπους, όπως είναι σπλαχνικός προς όλους ο ουράνιος Πατέρας σας». Αυτό είναι το έργο του Θεού».

«Αυτή η τέχνη (της ευσπλαχνίας) είναι ανώτερη από όλες εκείνες.

Το εργαστήριό της έχει κτιστεί στους ουρανούς. Τα εργαλεία της δεν είναι κατασκευασμένα από σίδερο και χαλκό, αλλά από αγαθότητα και καλή διάθεση. Αυτής της τέχνης δάσκαλος είναι ο Χριστός και ο Πατέρας Του.

Γιατί λέγει ο Χριστός: «Γίνεσθε ευσπλαχνικοί, όπως και ο ουράνιος Πατέρας σας». Και το θαυμαστό βέβαια είναι, ότι παρόλο που είναι τόσο πολύ ανώτερη από τις άλλες τέχνες, δεν χρειάζεται ούτε κόπο, ούτε χρόνο, για να την κατορθώσει κανείς, αρκεί να θελήσει, και το παν κατορθώθηκε». (Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Ιωάννου Χρυσοστόμου, Χαρώνη Β. κείμενα Νο 3256, 3257)

Τα Μνημόσυνα και η Θ. Λειτουργία ωφελούν τους νεκρούς

«Περιοριζόμαστε σ’ ένα τέτοιο γεγονός, που αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος:Σ’ ένα μοναστήρι ήταν ένας μοναχός, ονόματι Ιούστος, που έπασχε από τη νόσο της φιλαργυρίας. Αρρώστησε και απέθανε αμετανόητος. Ο ηγούμενος   έδωσε εντολή να κάνουν για την ψυχή του, τριάντα συνεχείς Θ. Λειτουργίες. Όταν τελείωσαν οι Θ. Λειτουργίες, ο νεκρός φανερώθηκε μια νύχτα στον   κατά σάρκα αδερφό του, ονόματι Καπιόσο.
-    Πως είσαι εκεί που βρίσκεσαι; (τον ρώτησε ο Καπιόσος)
-    Μέχρι τώρα ήμουν πολύ άσχημα. Τώρα όμως είμαι καλά.
Ο Καπιόσος πήγε στο μοναστήρι. Ανήγγειλε στους μοναχούς το όραμα που είδε. Μέτρησαν μια μια τις ημέρες και βρήκαν, πως την ημέρα που εμφανίσθηκε ο νεκρός, συμπληρώθηκαν οι τριάντα Θ. Λειτουργίες».  (Ευεργετινός. Τομ. Β’, σελ. 109).

Οι ψυχές & η συγχώρεση μεταξύ μας

«Ένας μοναχός έφτιαξε αντικλείδι και με αυτό άνοιγε το κελί ενός Γέροντα και του έπαιρνε τα λίγα χρήματα που είχε. Το είδε ο γέροντας και έγραψε ένα σημείωμα, που έλεγε: «κύριε, αδελφέ μου, όποιος και αν είσαι, σε παρακαλώ, δείξε αγάπη και άφησε τα μισά χρήματα για τις ανάγκες μου». Χώρισε λοιπόν τα χρήματα σε δύο ίσα μέρη, κι έβαλε και το σημείωμα. Όμως, και πάλι ο κλέφτης πήρε όλα τα χρήματα, σκίζοντας το σημείωμα.

Μετά δύο χρόνια έρχεται στα πρόθυρα του θανάτου ο κλέφτης μοναχός, μα παιδευότανε και η ψυχή του δεν έβγαινε. Τότε κάλεσε τον Γέροντα και τού λέει:

- Συγχώρεσέ με και προσευχήσου για μένα, Γέροντα. Εγώ ήμουν που σου έκλεβα τα χρήματα. Και του λέει ο Γέροντας.

- Μα, γιατί ευλογημένε δεν το ‘λεγες νωρίτερα; Ωστόσο, προσευχήθηκε ο Γέροντας, κι έτσι ο μοναχός παρέδωσε το πνεύμα του» (Έρως Ερήμου, Μικρό Γεροντικό Δ Π.Β. Πάσχου, εκδ. Ακρίτας σελ. 64)

«Σε περιοχή της Ναυπακτίας Αιτωλ/νίας, ένα ανδρόγυνο, ο Κωνσταντίνος και η Παρασκευή, δεν ζούσε ειρηνικά. Η σύζυγος Παρασκευή απέθανε, χωρίς να συγχωρηθεί με το σύζυγο της. Οπότε φανερώνεται στο σύζυγο της και του λέει: « Δεν συγχωρηθήκαμε. Πήγαινε στον τάφο μου, και πες τρεις φορές: «Παρασκευή, σε συγχωρώ!» (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, ο.π. σελ 136)

«Η κ. Χ. διηγήθηκε κάτι που συνέβη σε συγγενικό της περιβάλλον. Μια γυναίκα-θεία κατηγορούσε συνεχώς και με πάθος τις ανιψιές τις. Έτσι, μια απ’ αυτές, πάνω στην αγανάχτηση της, ξεστόμισε εις βάρος της θείας της κατάρα. «Να μην ξεψυχήσει (είπε), αν δεν την ποτίσω η ίδια νερό με τη χούφτα μου». Η θεία της έφτασε στη δύση του επίγειου βίου τη. Επί δεκαπέντε (!) ημέρες «χαροπάλευε», αλλά δεν ξεψυχούσε. Η ανιψιά (που είπε την κατάρα) κατάλαβε τι έφταιγε. Συγχώρεσε εκ βάθους την ετοιμοθάνατη, της έδωσε νερό με τη χούφτα της, και ευθύς ξεψύχησε εν ειρήνη!»  (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, Μετά θάνατον σελ. 51)

Πρόγνωση θανάτου προειδοποιήσεις & σημάδια

«Στην Καλαμάτα ένα ανδρόγυνο είχε ένα μικρό παιδί. Μαζί τους ζούσε και ο πατέρας τους. Πέθανε ο πατέρας τους. Οι γονείς έκρυψαν το παιδί τους, για να μην δει τον παππού νεκρό. Εγινε η κηδεία. Και ετάφη ο νεκρός. Το παιδί όμως αναζήτησε τον παππού. Και οι γονείς του για να το καθησυχάσουν, τού είπαν: «Πάει ταξίδι μακριά στην Αθήνα. Θα γυρίσει μετά από ένα εξάμηνο». Ο μικρός ησύχασε προς το παρόν. Αλλά ξαναρωτά: «Πού είναι ο παππούς;» Και έλαβε πάλι την ίδια απάντηση.

Το παιδί αρρώστησε. Και μάλιστα σοβαρά. Μεταφέρθηκε επειγόντως στο νοσοκομείο. Η κατάστασή του κρίσιμη. Και θυμάται τον… παππού! Ξαναρωτά για αυτόν. Και οι γονείς του απαντάνε: «Θα του γράψουμε να έρθει επειγόντως!» Αλλά έλαβαν την απάντηση έκπληξη: «Μην του γράφετε! Θα πάω εγώ να τον βρω!» Τάχασαν οι γονείς! Σαστισμένοι, τον ρωτάνε: «Πότε θα πας;». Και απάντησε ο μικρός: «Σήμερα έχουμε Δευτέρα. Και συνεχίζει: Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σαββάτο, Κυριακή ώρα 1.10 μ.μ. θα πάω να βρω τον παππού!» Πράγματι. Κυριακή ώρα 1.10 μ.μ. ξεψύχησε!... (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, Το μεγάλο Σόκ! Σελ. 36-37))

«Στην κυρία Ο. από του Γκούτσε.

Προειδοποιήσεις για τον θάνατο κάποιου προσώπου αναμφισβήτητα υπάρχουν. Και μάλιστα είναι τόσο συχνές και πολυάριθμες που θα μπορούσαμε να τις εκλάβουμε ως κανόνα. Οπωσδήποτε θα έχετε ακούσει για το ότι ραγίζουν τα ποτήρια ή τα τζάμια του παράθυρου ή ότι η φωτογραφία κάποιου νεκρού συγγενή πέφτει σε άλλο σημείο. Και το δικό σας όνειρο για το θάνατο κάποιου πολύ σημαντικού προσώπου είναι ξεκάθαρη προειδοποίηση. Ανάψτε κερί και μοιράστε ελεημοσύνη για την ψυχή του». (αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς,Δεν φτάνει μόνο η πίστη, σελ. 304)

Οι νεκροί νοιάζονται για τις ανάγκες μας…

«Έλεγε ο αββάς Σισώης: «όταν ήμουν σε σκήτη με το Μακάριο, ανεβήκαμε να θερίσουμε μαζί εφτά ονόματα, και να μια χήρα σταχομαζώχτρα πίσω μας έκλαιε ασταμάτητα. Φώναξε , ο γέρων τον κάτοχο του χωραφιού και του είπε: Τι έχει αυτή η ηλικιωμένη γυναίκα και όλο κλαίει; Του απαντά: Στον άνδρα της είχε εμπιστευτεί κάποιος ένα ποσό, αλλά πέθανε ξαφνικά και δεν είπε πού το είχε κρύψει. Θέλει, λοιπόν, τώρα ο κύριος του ποσού να πάρει αυτήν και τα παιδιά της και να τους κάμη δούλους του».
Του λέγει ο Γέρων: «Πες της να έλθει σε εμάς, εκεί όπου αναπαυόμαστε από το λιοπύρι. Και σαν ήλθε η γυναίκα, τής είπε ο γέρων: Γιατί κλαίς έτσι ασταμάτητα! Και απαντά: Στον άνδρα μου εμπιστεύτηκε κάποιος ένα ποσό. Αλλά πέθανε και δεν πρόλαβε να μου πει πού το είχε βάλει. Και τής λέγει ο γέρων: Πάμε να μου δείξεις πού τον έθαψες. Και παίρνοντας τους αδελφούς κοντά του, βγήκε μαζί με εκείνην. Σαν ήλθαν δε στον τάφο, τής είπε ο γέρων: Πήγαινε στο σπίτι σου.
Και αφού προσευχήθηκαν φώναξε ο γέρων το νεκρό και τού λέει: Πού έβαλες το ποσό που σού εμπιστεύθηκαν; «Και εκείνος αποκρίνεται και του λέει: Στο σπίτι μου είναι κρυμμένο, κάτω από το πόδι του κρεββατιού. Και του λέει ο γέρων: Κοιμήσου πάλι έως την ημέρα της αναστάσεως»
(Είπε Γέρων, Το Γεροντικόν, σελ. 150-151)

«Έλεγαν πάλι ότι μια ανύπανδρη κόρη, ευλαβική και αυτή όπως ο πατέρας της, ονόματι Ειρήνη. Σ’ αυτήν, κάποιος γνωστός εμπιστεύτηκε ένα πολύτιμο κόσμημα. Και εκείνη, για να το ασφαλίσει καλύτερα, το έκρυψε στη γη. Ύστερα δε από λίγο, έφυγε από αυτήν εδώ τη ζωή. Ήλθε δε μετά από καιρό εκείνος που της είχε εμπιστευθεί το κόσμημα. Και μη βρίσκοντας τη κόρη, απευθύνθηκε στον πατέρα της, τον Αββά Σπυρίδωνα. Του μιλούσε δε πότε με το κακό και πότε με το καλό.
Λυπημένος λοιπόν ο γέρων για τη ζημία του ανθρώπου εκείνου, πήγε στο μνήμα της θυγατέρας του και παρακαλούσε το Θεό να του δείξει πριν της ώρας της την υποσχεμένη ανάσταση. Και πραγματικά, η ελπίδα του δε διαψεύσθηκε. Γιατί, πάλι ζωντανή η κόρη παρουσιάζεται στον πατέρα της. Και αφού φανέρωσε τον τόπο, όπου ήταν κρυμμένο το κόσμημα, πάλι χάθηκε. Και παίρνοντας ο γέρων το κόσμημα, το έδωσε στον κάτοχο του».
(Είπε Γέρων, Γεροντικό, σελ. 262)

«Η κ. Κων. Κ., κάτοικος Πατρών, τον Ιούνιο του 1997 μού διηγήθηκε: Όταν ήταν μικρή, έμεινε ορφανή από πατέρα. Μεγάλωσε, παντρεύτηκε. Δημιούργησε μια φτωχή οικογένεια. Μια Παρασκευή ημέρα τής εμφανίζεται ο νεκρός πατέρας της και τής λέει: «Την Δευτέρα γίνεται κλήρωση του λαχείου. Πάρε ένα λαχείο με τον αριθμό αυτό:…».

Ξύπνησε. Δεν έδωσε σημασία. Όνειρο ήταν, είπε. Την Δευτέρα διαπίστωσε μετ’ εκπλήξεως πως ο τυχερός αριθμός (που κέρδισε τα εκατομμύρια…) ήταν ο αριθμός που υπέδειξε ο νεκρός πατέρας της» (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, Μετά θάνατον σελ. 108-109)

«Ο Αλέξιος Χομιάκοβ, ξαφνικά έχασε τη σύζυγο του, με την οποία ζούσε σε ευτυχέστατο γάμο. Παρόλο που ήταν δυνατός στην πίστη ο Χομιάκοβ έπεσε σε απελπισία εξαιτίας τούτου του χωρισμού. Όμως κάποια νύχτα εμφανίστηκε στον ύπνο του η συγχωρεμένη και του είπε :
«Μην απελπίζεσαι!».
Αυτό ενθάρρυνε πλήρως τον Χομιάκοβ, ώστε συνέχισε και άλλο να μάχεται για την πίστη του Χριστού με την ίδια σφοδρότητα όπως και πριν. Άραγε, δεν είναι κι αυτή επιρροή εκείνου του κόσμου σ’ αυτόν εδώ, από τον Χριστό και μέσω του Χριστού; Και που βρίσκεται το τέλος στον ανεξάντλητο πλούτο τέτοιων παραδειγμάτων, από τα οποία δεν γίνεται να μην βρείτε κι εσείς τουλάχιστον ένα στην δική σας ζωή;»
(αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς,Δεν φτάνει μόνο η πίστη σελ. 53)

Γράφει ο Γρηγόριος για τον φίλο του Βασίλειο…

«…Και τώρα εκείνος (ο Μέγας Βασίλειος) είναι εις τον ουρανόν και εκεί προσφέρει τας θυσίας του δι ημάς, καθώς νομίζω, και προσεύχεται δια τον λαόν· εγκαταλείποντας μας δεν μας έχει εγκαταλείψει ολότελα. Και ο Γρηγόριος μισοπεθαμένος και εις τα μισά κομμένος, απεσπασμένος από την μεγάλη συζυγία και σέρνων βίον πονεμένον και όχι καλοτάξιδον, αυτός είναι ο φυσικός δρόμος μακράν από εκείνον, δεν γνωρίζω που θα καταλήξω, έπειτα από την παιδαγωγία εκείνου.
Και τώρα ακόμα με νουθετεί και με σωφρονίζει με εμφανίσεις του κατά την νύκτα, εάν κάποτε πέσω έξω από το πρέπον».
(Γρηγορίου Θεολόγου,Εις Μέγαν Βασίλειον, εκδ. ΕΠΕ τομ. 6 σελ. 267)

«Η Παναγία θαυματουργεί σε προσκυνητές…

Τον φετινό Δεκαπενταύγουστο επισκέφθηκα για προσκύνημα την ιερά Μονή των Ιβήρων. Εκεί ο ευλαβής προσκυνητής κ. Στέργιος Κισκίνης, κάτοικος Σταγείρων Χαλκιδικής, μας διηγήθηκε το ακόλουθο περιστατικό:

    «Πριν από εφτά ολόκληρα χρόνια βρισκόμουνα σε ολονύκτια αγρυπνία της μονής και προσευχόμενος μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, που λένε «Πορταΐτισσα» , κάθισα για λίγο στο στασίδι απέναντι από την εικόνα. Εκεί          από την κούραση μου ήρθε ένας πολύ ελαφρός ύπνος, τόσο που δεν καταλάβαινα αν κοιμόμουν ή αν ήμουν ξύπνιος. Στην κατάσταση αυτή βρισκόμενος, βλέπω μπροστά μου τη γυναίκα μου Χρυσάνθη, η οποία είχε    πεθάνει πριν από 15 και πλέον χρόνια, και μου λέει: « Στέργιο, σήκω και φύγε αμέσως, γιατί το παιδί μας ο Άγγελος χτύπησε σε δυστύχημα».

    Εγώ τότε είπα στη γυναίκα μου: «Πώς να φύγω Χρυσάνθη από δω»; Εκείνη μου είπε: «Έλα να πάμε. Έχω το άλογο μπροστά στην εκκλησία της Παναγίας». Την ακολούθησα και καβαλήσαμε στο άλογο. Κάθισε εκείνη στη σέλα, πήρε τα γκέμια και οδηγούσε, και εγώ κάθισα στα καπούλια του αλόγου. Έτσι φτάσαμε στο σπίτι της πεθεράς μου, στη Θεσσαλονίκη.

    Μέσα στη κουζίνα βρήκαμε τη μάνα της και η γυναίκα μου τη ρώτησε που έχουν τον Άγγελο. Εκείνη απάντησε πως δεν γνώριζε. Φύγαμε από εκεί και πήγαμε στο σπίτι του πατέρα μου Δημήτριου Κισκίνη. Η γυναίκα μου ρώτησε την πεθερά της: «Μητέρα ο Άγγελος είναι στο σπίτι;» Εκείνη απάντησε αρνητικά. Τότε γυρίσαμε πάλι στο μοναστήρι, όπου ξύπνησα πολύ ταραγμένος από την ολοζώντανη οπτασία αυτή.

    Αμέσως έτρεξα στον Πνευματικό παπά-Μάξιμο και, αφού του είπα όσα είδα στο όραμα μου, τον ρώτησα τι να κάνω στην προκειμένη περίπτωση. Εκείνος μου είπε να κάνω όπως με φωτίσει ο Θεός.

    Η μέρα είχε φέξει, η Θεία Λειτουργία, μόλις άρχιζε. Βγήκα αναστατωμένος έξω από το μοναστήρι, δεν με χωρούσε ο τόπος. Βλέπω κάτω στην παραλία ένα καΐκι, τρέχω στη θάλασσα. Ήταν ναυλωμένο για την Ιερισσό· εκεί βρήκα ταξί και το μεσημέρι σχεδόν είχα φτάσει στην Θεσσαλονίκη. Πήγα στο σπίτι της πεθεράς μου (Πλάτωνος 27) και τη ρώτησα που βρίσκεται ο Άγγελος και πως χτύπησε.

    Η πεθερά μου ξαφνιάστηκε, επειδή ήξερε πως ήμουν στο Άγιο Όρος και με ρώτησε: «Πως το ξέρεις εσύ; Πότε ήρθες; Ποιος σε ειδοποίησε; Ο Άγγελος τώρα το πρωί χτύπησε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα». Της απάντησα ότι ήρθε η κόρη της η Χρυσάνθη και μου το είπε και τη ρώτησα που ήταν το παιδί. Εκείνη δεν ήξερε λεπτομέρειες. Μόνο μου είπε πως είναι στο Δημοτικό Νοσοκομείο βαριά τραυματισμένος.

    Φεύγω αμέσως, πηγαίνω στο Νοσοκομείο και βρίσκω εκεί το παιδί μου να το έχουνε βάλει στο γύψο, όπου έμεινε έξι μήνες και στη συνέχεια για ένα χρόνο φορούσε σιδερένιο νάρθηκα, γιατί είχε θλάση του σπονδυλικού αυχένος.

    Ότι γλύτωσε το τρίτο αυτό παιδί μου από βέβαιο θάνατο, το θεώρησα θαύμα της Παναγίας της «Πορταΐτισσας» στην οποία προσευχόμουν κείνη την ολονυκτία. Γι’ αυτό γύρισα αμέσως στο Μοναστήρι των Ιβήρων, παρακάλεσα τους πατέρες και κάναμε σαρανταλείτουργο και ευχαρίστησα έτσι την κυρία Θεοτόκο, με την πρεσβεία και την επέμβαση της οποίας σώθηκε το παιδί μου.
(το Γεροντικό από το περιβόλι της Παναγιάς, π. Ανδρέου Θεοφιλόπουλου σελ. 347-350)