"Η ακηδία αχρηστεύει τον άνθρωπο"

Γέροντα, τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην ακηδία και την ραθυμία;
Ακηδία είναι η πνευματική τεμπελιά, ενώ η ραθυμία αναφέρεται
και στην ψυχή και στο σώμα. Καλύτερα όμως να λείψουν και τα δυο.
Η ακηδία και η ραθυμία μερικές φορές κολλούν και σε ψυχές που
έχουν πολλές προϋποθέσεις για πνευματική ζωή, που έχουν ευαισθησία, φιλότιμο.
Σε έναν αδιάφορο ο πειρασμός δεν κάνει τόσο κακό. Ένας ευαίσθητος όμως
άνθρωπος, αν στενοχωρηθεί, νιώθει μετά ακηδία. Πρέπει να βρει τι τον
στενοχώρησε και να το αντιμετωπίσει πνευματικά, για να ξαναβρεί
το κουράγιο και να πάρει μπρος η μηχανή του. Να προσέχει να μην αφήνει
αθεράπευτες πληγές, γιατί μετά κάμπτεται από τα τραύματά του.
Το ψυχικό τσάκισμα, το οποίο στην συνέχεια φέρνει και το σωματικό,
τον αχρηστεύει. Ο γιατρός δεν βρίσκει τίποτε, γιατί την βλάβη την έχει
προκαλέσει ο πειρασμός. Πόσες ψυχές που έχουν φιλότιμο, ευαισθησία,
τις βλέπω αχρηστευμένες! 
Γέροντα, αισθάνομαι εξάντληση και δεν μπορώ να κάνω καθόλου πνευματικά.
Αυτό προέρχεται από κούραση ή μήπως είναι από ραθυμία;
-«Από των πολλών μου αμαρτιών ασθενεί το σώμα, ασθενεί μου και η ψυχή»,
δεν λέει; Δεν είναι κούραση σωματική, ψυχικό τσάκισμα είναι.
Αυτό είναι χειρότερο από την σωματική κούραση. Με το ψυχικό τσάκισμα
ξεβιδώνεται κάνεις και γίνεται σαν ένα όχημα που όλα τα εξαρτήματα του
είναι καλά, αλλά η μηχανή του είναι διαλυμένη.
-Γέροντα, βλέπω ότι, ενώ πρώτα αγαπούσα τα πνευματικά, τώρα
δεν μπορώ να κάνω τίποτε.
-Γιατί δεν μπορείς να κάνεις τίποτε; Δεν έχεις δυνάμεις; Εγώ βλέπω ότι έχεις.
Δεν θυμάσαι παλιά, όταν χτιζόταν το μοναστήρι και δούλευες όλη μέρα
στο γιαπί, πόσα πνευματικά έκανες;
-Μήπως, Γέροντα, φταίει που έδωσα όλον τον εαυτό μου στις δουλειές;
-Πιο πολύ φταίει που άφησες τον εαυτό σου χαλαρό. Κοίταξε να τον σκληραγωγήσεις
να αγαπήσεις την άσκηση. Εγώ, που έχω μισό πνεύμονα, ξέρεις πόσες μετάνοιες κάνω;
Δεν μπορώ να σου πω. Μόνο για τα κομποσκοίνια, που κάνω με μικρές μετάνοιες,
σου λέω ότι, όταν κουράζεται το ένα χέρι, κάνω τον σταυρό με το άλλο.
Αυτά σου τα λέω από αγάπη. Άλλοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις που έχεις εσύ,
και ξέρεις πώς αγωνίζονται, πώς παλεύουν; Εσύ για λοκατζής κάνεις!
Πώς άφησες έτσι τον εαυτό σου;
Εγώ θα προσεύχομαι για σένα, αλλά, για να βοηθηθείς, πρέπει κι εσύ να κάνεις
μια προσπάθεια. Κατάλαβες; Στα πνευματικά πρέπει να δώσεις όλον τον εαυτό σου,
και τότε θα αποδώσεις και στην διακονία σου.
Γέροντα, μερικές φορές, όταν είμαι στο κελλί, με πιάνει ακηδία,
Στο κελλί σου δεν προσεύχεσαι, δεν μελετάς; Όσο μπορείς, να μην αφήνεις
να περνάει ο χρόνος χωρίς να κάνεις τίποτε. Δεν μπορείς να προσευχηθής;
Ας μελετήσεις κάτι που σε βοηθάει εκείνη την ώρα. Διαφορετικά ο διάβολος
μπορεί να εκμεταλλευθεί την άσχημη κατάστασή σου και να σε εξουθενώσει.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.49-51)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.18 καὶ ἤρξαντο(1) ἀπὸ μιᾶς(2) παραιτεῖσθαι(3) πάντες(4).
ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ, ᾽Αγρὸν ἠγόρασα καὶ ἔχω ἀνάγκην(5) ἐξελθειν
και ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε(6), ἔχε με παρῃτημένον.
18 Τότε άρχισαν, ο ένας μετά τον άλλο, να βρίσκουν δικαιολογίες:
Ο πρώτος του είπε: “έχω αγοράσει ένα χωράφι και πρέπει να πάω να το δω·
σε παρακαλώ, θεώρησέ με δικαιολογημένον”.
(1) «Δεν θαύμασαν την ημερότητα αυτού που κάλεσε, την συγκατάβαση αυτού
που υπηρετούσε την πρόσκληση… αλλά ατίμασαν και αυτόν που καλούσε
και τον απεσταλμένο» (Κ).
(2) «Δηλαδή με ένα σύνθημα» (Κ), με μία γνώμη, διάνοια (δ).
(3) Ζητούσαν απαλλαγή με δικαιολογίες. Το ακόλουθο «έχε με παρητημένον»=να
με νομίζεις ότι είμαι δικαιολογημένος, ότι για εύλογη αιτία δεν μπορώ να έλθω,
και συνεπώς να με έχεις συγχωρημένο (δ).
(4) Σαν με προσυμφωνημένη συνωμοσία όλοι προφασίζονται ότι προς το παρόν
ήταν πολύ απασχολημένοι και δεν μπορούσαν να έλθουν (p).
Οι προφάσεις που προβάλλονται στερούνται κάθε σοβαρότητας. Δεν αποδεικνύουν
παρά μόνο την κακή θέληση των καλεσμένων. Αφού είχαν ειδοποιηθεί από πριν
και προ πολλού, θα μπορούσαν να έχουν κανονίσει από πριν τις υποθέσεις τους,
ώστε σε άλλη ημέρα να στραφούν στις απασχολήσεις τους (g).
Γενικώς με τις προφάσεις που προβάλλονται «διδάσκει ότι οι φροντίδες του βίου,
αποσπούν και απομακρύνουν από την κλήση· είναι βεβαίως διάφορες αυτές·
ή δηλαδή, ασχολούμενοι με χρήματα και αγρούς, αυτά προτίμησαν από την κλήση,
ώστε να αρνηθούν εξαιτίας αυτών την κλήση, ή χάνουν τον καιρό τους με τις
υποθέσεις του βίου, ή έχουν μπλέξει με δεσμά γάμου και παιδιών,
ή είναι απασχολημένοι με κάποιες άλλες παρόμοιες φροντίδες» (Ε).
«Οι διάφορες λοιπόν προφάσεις, τίποτα άλλο δεν υποδηλώνουν, παρά τα διάφορα πάθη,
εξαιτίας των οποίων στερήθηκαν την απόλαυση που αναφέρθηκε· ο ένας δηλαδή,
από τη μία, κυριευμένος από το ένα, ο άλλος, από την άλλη, με το άλλο,
και άλλος με άλλο, απώθησαν το ευαγγέλιο… διότι ήταν αντίθετο με τις διαθέσεις τους» (Ζ).
Εκείνοι, οι οποίοι έχουν τις καρδιές τους γεμάτες από τις φροντίδες του κόσμου
και αρέσκονται στο ένα σπίτι τους να προσθέτουν και άλλο και στον ένα αγρό και άλλον,
έχουν τα αυτιά τους κουφά στην πρόσκληση του ευαγγελίου. Απωθούν την πρόσκληση
αυτή με αγαθά μικρής αξίας. Εάν εκτιμούσαν όπως έπρεπε την αξία της πρόσκλησης,
θα έλεγαν αναντίρρητα: Είμαι καλεσμένος να φάω άρτο στη βασιλεία του Θεού
και συνεπώς δεν μπορώ να βγω και να δω τον αγρό μου ή να δοκιμάσω τα ζευγάρια
των βοδιών μου· σε παρακαλώ να με έχεις δικαιολογημένο.
(5) Ολοφάνερη υπερβολή. Είχε ήδη αγοράσει τον αγρό, πιθανώς μάλιστα αφού είδε αυτόν.
Συνεπώς μπορούσε να αναβάλλει τη νέα επίσκεψή του (p). Συχνά συναντιούνται οι πιο
επείγουσες ευκαιρίες της χάρης και οι πιο επείγουσες κλήσεις των επίγειων εργασιών (b).
(6) «Με την έννοια του: σε παρακαλώ» (Ζ). «Το «σε παρακαλώ», βεβαίως, το λένε,
δείχνοντας σεβασμό, μόνο με λόγια, απέναντι σε αυτόν που κάλεσε» (Ω).

"Βρε τι πάθαμε..."

Κάποια άλλη φορά συζητούσαμε για το μαγνητόφωνό του,
από το οποίο άκουγε, πότε πότε, βυζαντινή μουσική και είχε χαλάσει
και γι' αυτό χρειάσθηκε να το πάω στην αντιπροσωπεία για επισκευή.
Μου έλεγε: "Καλό είναι το μαγνητόφωνο, όταν ακούμε από αυτό καλά πράγματα.
Μια μέρα μου τηλεφώνησε μια κυρία και με ρωτούσε για
προβλήματά της κι εγώ της απαντούσα. Και, χωρίς να μου πει τίποτε,
έγραψε τη συνομιλία στο τηλέφωνό της, αντιγράψανε την κασέτα
κι άλλες κυρίες στη γειτονιά της και τώρα
την ακούνε και κουτσομπολεύουν. Βρε τι πάθαμε!
"Ήταν κάτι απροσδόκητο, που στενοχώρησε πολύ το Γέροντα.
Φαίνεται πως ο Θεός δεν επέτρεψε, για λόγους που εκείνος γνωρίζει,
να το "δει" εγκαίρως ο Γέροντας και να το προλάβει.
Βέβαια, ο εμφανής λόγος της δυσαρέσκειας του Γέροντα,
ήταν η αποφυγή σκανδαλισμού. Υπήρχε όμως και ο αφανής, γενικότερος λόγος,
της ταπεινοφροσύνής του. Ο Γέροντας, σαν γνήσιος ορθόδοξος αναχωρητής,
έστω μέσα στον κόσμο, αγαπούσε πάντα το "λάθε βιώσας" και τον ενοχλούσε
πολύ η προβολή και η διαφήμισή του, με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό ή άλλο μέσο...
[Γ 318]

("Ανθολόγιο Συμβουλών", Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σ. 249)

Ένα απλό τεστ ταπεινότητας

– Πώς να ξεχωρίσεις ένα ταπεινό άτομο από κάποιον που προσπαθεί να είναι ταπεινός; Και πώς να κάνεις αυτήν την διάκριση στον ίδιο τον εαυτό σου;

Εάν θυμώνουμε ή οργιζόμαστε, τότε σίγουρα δεν έχουμε ταπεινότητα.

– Είναι πολύ απλό. Εάν θυμώνουμε ή οργιζόμαστε, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε διόλου ταπεινότητα. Θέλετε να δείτε αν είστε ταπεινοί; Δείτε αν είστε θυμωμένοι. Ή, εάν κάποιος σας προσβάλλει, αρχίζετε να «βράζετε» μέσα. Ή, εάν ο άλλος δεν εκπληρώνει το θέλημά σας, ή αν κάτι δεν είναι όπως θα το θέλατε, τότε αναστατώνεστε. Ή αν κάποιος σας αντιλέγει, διαφωνεί μαζί σας, σας λέει ότι λέτε ανοησίες, τότε θα αντιδράσετε σε αυτές τις λέξεις. Προφήτη χρειάζεστε να σας πει ότι έχετε ή δεν έχετε ταπεινότητα;

Ο Γέροντας Παΐσιος έλεγε: «Η ταπεινότητα δεν είναι ζάχαρη». Όταν λέω, «Χριστέ μου, ελέησόν με», πρέπει να είμαστε ταπεινοί, ώστε να με ελεήσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα μου δώσει δύο κιλά ταπεινότητας, αλλά ότι θα πάρει λίγη χάρη από έναν αδελφό που είτε μου μιλά αυστηρά είτε με επιπλήττει είτε με αγνοεί. Και από αυτό θα φανεί αν όντως έχω επιδείξει ταπεινότητα.

Κάποτε, όταν ο Γέροντας Παΐσιος ήταν στο μοναστήρι της Κόνιτσας, καθ΄οδόν προς την εκκλησία για τη Θεία Λειτουργία έπεσε πάνω σε μια αρκούδα. Ο Γέροντας είχε δύο πρόσφορα στα χέρια του. Και είπε: "Θα σου δώσω το ένα πρόσφορο και το δεύτερο θα το πάρω στην εκκλησία". Και έπιασε την αρκούδα από το αυτί και την πήρε μαζί του. Αλλά προτού φτάσουν στο χωριό, έδιωξε την αρκούδα και προσευχήθηκε: "Κύριε, Σε παρακαλώ, δώσε μου ταπεινότητα στην ψυχή μου!" Και στο χωριό όλοι τον αγαπούσαν. Ο ιερέας του χωριού τον θεωρούσε άγιο και του φέρονταν με μεγάλο σεβασμό. Και έτσι ο Γέροντας ήρθε στην εκκλησία και, όπως πάντα, ανέβηκε στον σολέα, για να μην είναι με τους λαϊκούς. Ο ιερέας, μόλις τον είδε, θύμωσε πολύ. Σταμάτησε την Θεία Λειτουργία και βάλθηκε να φωνάζει: «Φύγε από εδώ! Και μην ξανάρθεις στο Ιερόν! (ο Γέροντας είχε πάει ακόμη και στο Ιερό, και όχι μόνο στον σολέα). Ποιος νομίζεις ότι είσαι;". Και τον πέταξε έξω από την Εκκλησία. Και του φώναζε, ώστε όλοι να τον ακούσουν. Οι ψάλτες σταμάτησαν να ψάλλουν. Ο Γέροντας έφυγε ήσυχα. Και αναρωτιόταν: "Μα τι συνέβη;" Και τότε θυμήθηκε ότι είχε ζητήσει από τον Θεό να του δώσει ταπεινότητα. Και μετά ηρέμησε και είπε μέσα του: «Καλά έκανε ο παπάς! Έπρεπε να με διώξει από την εκκλησία! Ποιος είμαι εγώ που τόλμησα να μπώ στο Ιερό;». Και βάλθηκε να κλαίει για τις αμαρτίες του και να ευχαριστεί τον παπά στις σκέψεις του για αυτό το συμβάν. Και τότε ο παπάς ντυμένος τα άμφια τον πλησίασε και υποκλίθηκε στο έδαφος, ζητώντας συγχώρεση και λέγοντας: "Δεν ξέρω τι μου συνέβη". Και ο Γέροντας τού απάντησε: «Μην ανησυχείς. Έτσι έπρεπε να μου συμβεί".

Τέτοια συμβάντα είναι που μας διδάσκουν το τι είναι ταπεινότητα.

Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος

«Εμόν βρώμα εστίν ίνα ποιώ το θέλημα του πέμψαντός με» (Ιωάνν. 4:34)

Ιδού αγάπη! Ιδού δίδαγμα! Ιδού ταπείνωση! Ιδού παράδειγμα! Όπως μέσα στο καλό ψωμί βρίσκονται όλα όσα χρειάζονται για το σώμα μας, έτσι σε κάθε λόγο του Κυρίου Ιησού Χριστού υπάρχει ό, τι χρειάζεται για την ψυχή μας. Η θεϊκή ενότητα της φύσεως του Πατρός και του Υιού εκφράζεται στην αγάπη του Πατρός για τον Υιό και του Υιού για τον Πατέρα.
Αυτός που αγαπά, υπακούει. Αν θέλετε να μάθετε πόσο μεγάλη είναι η αγάπη σας για τον Θεό, εξετάστε την υπακοή σας στο θέλημα του Θεού και αμέσως θα μάθετε. Η έλλειψη υπακοής είναι ένα σίγουρο σημάδι ελλείψεως αγάπης. Αυτός που αγαπά, εκπληρώνει το θέλημα του αγαπημένου του. Ο Υιός του Θεού αγαπά τον Πατέρα Του τόσο πολύ, ώστε θεωρεί την εκπλήρωση του θελήματος του Πατρός ως την πιο γλυκιά τροφή. Ποιο είναι το θέλημα του Πατρός; Η σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Ο Κύριός μας, ο Υιός του Θεού, αισθανόταν ακόρεστη πείνα για να εκπληρώνει το θέλημα του Πατρός. Όποτε έσωζε κάποιον, ένιωθε σαν να τρεφόταν με τη γλυκύτερη τροφή.

Βλέπετε πόσο υψηλή είναι η πνευματικότητα του Χριστού; Οι μαθητές Του έφεραν τροφή από την πόλη και τον παρότρυναν: Δάσκαλε, φάγε! Εκείνος ήταν τόσο απασχολημένος με το κύριο έργο Του εκείνη τη στιγμή, τη σωτηρία των ψυχών των ανθρώπων! Εκεί ήταν η Σαμαρείτις γυναίκα, έτοιμη να ασπαστεί τη διδασκαλία της σωτηρίας. Εκεί ήταν ολόκληρη η πόλη του Συχαρ, που είχε ήδη έλθει προς τη Βασιλεία του Θεού. Και εκεί ήταν το μεγάλο χωράφι έτοιμο για το θερισμό της σωτηρίας. Για τον Χριστό αυτή η βρώσις ήταν γλυκύτερη από όλες τις υλικές τροφές και επίγειες απολαύσεις.

Το σώμα είναι ένα όχημα το οποίο οδηγεί ο άνθρωπος, ο βασιλιάς. Όταν ο βασιλιάς εκτελεί το βασιλικό καθήκον του – απαλλάσσοντας τους κληρονόμους του από τη δουλεία – το όχημα πρέπει να παραμεριστεί και να μην παρεμβαίνει στο έργο του βασιλιά. Ο βασιλιάς είναι τόσο επικεντρωμένος στη διάσωση των αγαπημένων του κληρονόμων, ώστε αυτή η αποστολή είναι η βρώση και η πόση, η ανταμοιβή του, η μοναδική του ικανοποίηση και η τιμή.

Ω, αδερφοί μου, αν μπορούσες να ξέρεις πόσο πολύ πεινά ο Χριστός μας ,ο Κύριος, ακόμη και τώρα, για τη σωτηρία μας! Αν το γνωρίζαμε, τότε θα Του δίναμε τη τροφή που αγαπά περισσότερο!
Ποιος είναι υψηλότερος επισκέπτης, πιο στενός συγγενής ή πιο ειλικρινής φίλος από Εκείνον; Όταν φιλοξενούμε πολύ πιο ασήμαντους επισκέπτες, πιο μακρινούς συγγενείς και λιγότερο ειλικρινείς φίλους, τους προσφέρουμε το φαγητό που γνωρίζουμε ότι τους αρέσει. Τότε, γιατί δεν φιλοξενούμε και τον Κύριό μας, με το μόνο φαγητό που Τον ευχαριστεί; Ας ενστερνιστούμε τη σωτηρία που μας προσφέρει – διότι, για Αυτόν, είναι η πιο ευχάριστη βρώση! Οποιαδήποτε άλλη τροφή την αποστρέφεται.

Ω Κύριε Ιησού, Συ ο μανιώδης Εραστής της σωτηρίας μας, ελέησέ μας και σώσε μας.

Ότι Σοι πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ημερολόγιο – Ο Πρόλογος της Αχρίδος, μήνας Σεπτέμβριος)

Ένοχος
τρέμει
Ο Ηρώδης, καίτοι φορούσε βασιλική αλουργίδα και ήταν φαντασμένος, όμως έτρεμε και φοβόταν εκείνον, που ήταν περισσότερο από όλους απογυμνωμένος από κοσμικό μεγαλείο. Τον φοβόταν τον Ιωάννη, κι όταν ακόμα είχε αποτμηθή με εντολή του, η άγια του κεφαλή.
Ε.Π.Ε. 10,140
Εντάφιο
η ευσέβεια
Ποιο είναι το όφελος από ένα επίσημο μνήμα, από μια πολυτελή ταφή και από μια περιττή δαπάνη; Ετοίμαζε από τώρα τα αληθινά εφόδια για τον τάφο. Η ευσέβεια είναι το καλό εντάφιο. Να υπακούσης στον καλό σου σύμβουλο, στον Ιησού Χριστό, που σε αγάπησε.
Ε.Π.Ε. 6,320
η ελεημοσύνη
Η στολή της ελεημοσύνης, αυτή ανασταίνεται μαζί με τον ελεήμονα. Διότι αυτή είναι η σφραγίδα του. Λόγω της ελεημοσύνης λάμπουν τα ρούχα εκείνων που τότε ακούνε: Με είδατε να πεινάω και με θρέψατε. Τα ρούχα της ελεημοσύνης κάνουν τους ανθρώπους επισήμους για το Θεό. Όλα τα άλλα τίποτε άλλο δεν είναι, παρά τροφή στα σκουλήκια.
Ε.Π.Ε. 14,690-692
Εντολές
με το Χριστό δεν είναι βαρειές
Αν φαίνωνται βαρειές οι εντολές του Κυρίου, σκέψου, ότι γι’ αυτό ήρθε ο Χριστός, και για να βάλη τα λόγια Του στη διάνοιά μας, και για να μας κάνη ωφέλιμους όμοια και στους εχθρούς και στους φίλους.
Ε.Π.Ε. 9,640

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 212-213)

Ενέχυρο
ο θάνατος του Χριστού
Μην απελπιστής, επειδή κινδυνεύεις. Έχεις στήριγμα ασφαλές. Δεν θα έδινε τον Υιό Του ενέχυρο, αν ο Θεός πατέρας δεν φλεγόταν από υπερβολική αγάπη για μας. Ώστε και αν ακόμα πεθάνης, θα ζήσης, διότι και Αυτός πέθανε. Είτε, λοιπόν, πεθάνουμε, είτε ζούμε, μαζί με Εκείνον, τον Ιησού, θα ζήσουμε. Είναι αδιάφορο αυτό· καθόλου δεν με ενδιαφέρει είτε ζω είτε πεθάνω, γιατί μαζί Του θα είμαστε.
Ε.Π.Ε. 22,538
η δύναμις του Χριστού
Έχω ενέχυρο την υπόσχεσί Του. Νομίζετε, ότι στη δική μου δύναμι στηρίζομαι; Κρατάω καλά το δικό Του γραμμάτιο. Αυτό είναι η βακτηρία μου, αυτό η ασφάλειά μου, αυτό το ακύμαντο λιμάνι. Και αν ακόμα όλη η οικουμένη ταράσσεται, εγώ κρατάω καλά την υπόσχεσί Του.
Ε.Π.Ε. 33,390
το Πνεύμα το Άγιο
Ο Χριστός πήρε την εκλεκτή προσφορά του ανθρωπίνου γένους και μας έδωσε σαν αντάλλαγμα τη χάρι του Αγίου Πνεύματος. Συνέβη ό,τι συμβαίνει μετά από μακροχρόνιο πόλεμο. Όταν παύσουν οι εχθροπραξίες και γίνη ειρήνη, οι αντίπαλοι ανταλλάσσουν εγγυήσεις και ομήρους. Αυτό συνέβη και μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων. Το ανθρώπινο γένος έστειλε στο Θεό ενέχυρο και εγγύησι την απαρχή της αναστάσεως, την αναστημένη ανθρώπινη φύσι, που ο Χριστός την ανέβασε με την ανάληψί Του. Και έστειλε ο Θεός σε μας ενέχυρο και εγγύησι το Άγιο Πνεύμα.
Ε.Π.Ε. 36,320
Ενότητα
και αγάπη
Γίναμε κοινωνοί της πνευματικής τραπέζης. Ας γίνουμε κοινωνοί και της πνευματικής αγάπης. Αν οι ληστές, σαν κάθονται στο ίδιο τραπέζι, αφήνουν την απανθρωπιά τους, τι απολογία θα δώσουμε εμείς; Μολονότι πολλούς δεν τους κάνει φίλους το τραπέζι μόνο, αλλά και το ότι είναι συμπολίτες. Κι εμείς βέβαια έχουμε πολλά κοινά: Και την ίδια πόλι (ουρανό), και το ίδιο τραπέζι (θεία Λειτουργία), και την ίδια πορεία και την ίδια θύρα και την ίδια ρίζα και την ίδια ζωή και την ίδια κεφαλή και τον ίδιο ποιμένα και τον ίδιο βασιλιά και τον ίδιο δάσκαλο και κριτή και δημιουργό και τον ίδιο Πατέρα. Λοιπόν, πώς θα συγχωρεθούμε, αν μεταξύ μας τσακωνώμαστε;
Ε.Π.Ε. 10,408-410
κοινός ο Δεσπότης
Οφείλετε να έχετε ομόνοια προς όλους τους πιστούς όλης της οικουμένης, αφού έχετε τον ίδιο Κύριο.
Ε.Π.Ε. 18,24
στον άγιο Άρτο
Όπως ακριβώς ο άρτος αποτελείται από πολλούς κόκκους σταριού, ώστε πουθενά να μη φαίνωνται οι κόκκοι, αλλά να υπάρχουν χωρίς να είναι ορατή η διαφορά στη συνάφεια, έτσι ενωνόμαστε και μεταξύ μας και με το Χριστό.
Ε.Π.Ε. 33,390
στην Εκκλησία
Πρέπει να βρισκώμαστε στην Εκκλησία σαν να είμαστε σε ένα σπίτι, σαν να είμαστε ένα σώμα, αφού και το βάπτισμα είναι ένα και η τράπεζα μία και η πηγή μία και η κτίσις μία και ο Πατήρ ένας.
Ε.Π.Ε, 19,488
σε όλα
Είναι δυνατόν, ενώ έχουν το αυτό φρόνημα, να μην ειρηνεύουν μεταξύ τους. Πότε; Όταν συμφωνούν μεν στα δόγματα, αλλά στα προσωπικά έρχωνται σε διάστασι. Ο Παύλος ζητάει και τα δύο.
Ε.Π.Ε. 20,140
χορδές λύρας
Η αγάπη κάνει τους πολλούς ένα σώμα και τις ψυχές τους τις φτιάχνει δοχεία του Αγίου Πνεύματος. Όπως οι χορδές της λύρας, ενώ είναι πολλές, καταλήγουν σε μια αρμονία και κάνουν μελωδία ευχάριστη, έτσι ακριβώς όσοι είναι συνενωμένοι σε μια γνώμη, κάνουν να ηχή όμορφα η μελωδία της αγάπης.
Ε.Π.Ε. 31,338

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 209-212)