Επιστολή 135.- ΣΤΟΝ ΝΕΜΕΣΙΟ Στο: «Ο άνθρωπος, ενώ είχε τιμή, δεν το κατάλαβε ...» .
Το, «Ο άνθρωπος, ενώ έχει τιμή, δεν το κατάλαβε, αλλά εξίσωσε τον εαυτό του με τα ανόητα κτήνη και έγινε όμοιος με αυτά»,
η Γραφή δεν το είπε εκφραζόμενη υποτιμητικά εναντίον των ανθρώπων και διασύροντας το λογικό γένος, αλλά το είπε με πολλή ευσπλαχνία.
Γιατί, αν το καλοεξετάσουμε, ο άνθρωπος κινδυνεύει να μοιάζει όχι μόνο με τα κτήνη, αλλά και με τα ατίθασα θηρία.
Ή καλύτερα τα ξεπερνάει και αυτά, αυτός που είναι εραστής των αισχρών παθών.
Και το αξιοθαύμαστο βέβαια και παράδοξο είναι, ότι καθένα από τα θηρία είναι υποδουλωμένο σε ένα μόνο ελάττωμα, ενώ αυτός, που νομίζει ότι είναι άνθρωπος, έχοντας συγκεντρώσει όλα τα πάθη μαζί, προχωρεί πιο πέρα από τη δική τους αλογία.
Και για να μη νομίσεις ότι αυτά που λέγονται είναι υπερβολικά, ας εξετάσουμε τα πράγματα χωρίς προσωποληψία.
Όταν δηλαδή κάποιος πηδάει σαν ταύρος,
κλωτσάει σαν γάιδαρος,
χλιμιντρίζει στη θέα των γυναικών σαν ίππος κυριευμένος από μανία για τα θηλυκά,
είναι λαίμαργος σαν την αρκούδα,
παχαίνει το σώμα του σαν το μουλάρι,
μνησικακεί σαν την καμήλα
και οργίζεται σαν το λιοντάρι,
αρπάζει σαν λύκος
και πληγώνει σαν σκόρπιός,
είναι ύπουλος σαν φίδι
και διατηρεί το δηλητήριο της κακίας σαν οχιά,
και συγκεντρώνει χρήματα, η καλύτερα αμαρτήματα, σαν το σκαθάρι τη βρωμιά γύρω του,
πως μπορεί κανείς να κατατάξει με τους ανθρώπους αυτόν που σκέφτεται σαν τα θηρία,
αφού δεν βλέπει σ’ αυτόν τα χαρακτηριστικά της ήμερης φύσης, αλλά βλέπει, σύμφωνα με τους ειδωλολατρικούς μύθους, τη βρωμιά κάποιας Σκύλλας και Χίμαιρας και Ύδρας;
’Αν όμως ρωτήσεις, τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Θα σου έλεγα, ότι πρέπει να μεταχειριζόμαστε συνεχώς τον πνευματικό καθρέφτη, εννοώ τις άγιες Γραφές, μέσα στις όποιες υπάρχει και η ιστορία των άγιων ανδρών, και οι σωτήριοι νόμοι που θεσπίσθηκαν από τον Θεό.
Γιατί αυτός ο καθρέφτης δεν δείχνει μόνο την ασχημία, αλλά, αν θέλουμε, μας μεταθέτει και στην υπερφυσική ομορφιά.

(ΕΠΕ έργα Ισιδώρου τόμος 2 σελ. 195-197)

Ως γνωστον οι Παπικοί στηρίζουν το πρωτείο του Πάπα στα λόγια του Χριστού: "Εσύ είσαι Πέτρος και σε αυτην την πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου.
Ο άγιος Ισίδωρος, μαζί με άλλους Πατέρες, λέει ότι η πέτρα της Εκκλησίας δεν είναι ο Πέτρος (και οι διάδοχοί του πάπες) αλλά η ομολογία που έκανε.
Επιστολή 235.- ΣΤΟΝ ΣΕΡΗΝΟ. Σχετικά με την ερώτηση του Κυρίου: «Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι;».
Ο Χριστός, που γνωρίζει τις καρδιές, δεν ρωτούσε τους μαθητές του, «Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι»,
επειδή τάχα δεν γνώριζε την ποικιλία των απόψεων των ανθρώπων,
αλλά επειδή ήθελε να διδάξει σε όλους την ασφαλή ομολογία,
την οποία, αφού την εμπνεύστηκε από εκείνον,
την απέθεσε ο Πέτρος ως βάση και ισχυρό θεμέλιο,
πάνω στην οποία ο Κύριος οικοδόμησε την Εκκλησία του.

(ΕΠΕ έργα Ισιδώρου τόμος 1,241)

Επιστολή 126. ΣΤΟΝ ΚΟΜΗΤΑ ΕΡΜΙΝΟ. Στο γραμμένο, «Φρόνιμοι σαν τα φίδια και αγνοί σαν τα περιστέρια».
Να είμαστε φρόνιμοι σαν το φίδι μας προτρέπει ο Κύριος, ευμαθέστατε,
να προφυλάσσουμε δηλαδή σε κάθε πειρασμό το κεφάλι μας, που είναι η πίστη μας.
Γιατί το φίδι σε όσες δύσκολες καταστάσεις συμβεί να βρεθεί,
προφυλάσσει το κεφάλι του από κάθε βλάβη.
Επίσης με έξυπνο τρόπο ξεντύνεται το παλιό δέρμα περνώντας μέσα από στενή τρύπα,
απαλλασσόμενο έτσι από τα γηρατειά.
Θέλει λοιπόν ο Κύριος να ξεντυθούμε και εμείς τον παλιό άνθρωπο,
περπατώντας τον στενό δρόμο τον γεμάτο κακοπαθήματα,
και αντ’ αυτού να ντυθούμε τον καινούργιο,
που ανανεώνεται σύμφωνα με την εικόνα εκείνου.
(ΕΠΕ, Φιλοκαλία τόμος 1,149)

Επιστολή 55.- ΣΤΟΝ ΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟ ΙΕΡΑΚΑ. Σχετικά με τη θαύματα των λειψάνων των μαρτύρων.
Αν σκανδαλίζεσαι από τη σκόνη των σωμάτων των μαρτύρων που τιμάται από εμάς εξαιτίας της αγάπης τους και της σταθερής προσήλωσής τους προς τον Θεό,
ρώτησε εκείνους που θεραπεύθηκαν από αυτούς, και μάθε σε πόσες αρρώστιες χαρίζουν τη γιατριά.
Και τότε όχι μόνον δεν θα κοροϊδέψεις αυτό που γίνεται, αλλά και θα αγαπήσεις το κατόρθωμα.
Αν όμως εσύ αποφεύγεις να αγγίζεις οστά νεκρών, όπως έγραψες, ν’ αηδιάζεις και τα λείψανα των πονηρών ανθρώπων που έγιναν γνωστοί για την κακία τους,
σαν εκείνους που ξέθαψαν στο ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο οι Έλληνες,
που τιμούν τα μεγαλύτερα αίσχη και εκθειάζουν τους τάφους και τη σκόνη πονηρών ανθρώπων που προκαλούν αρρώστιες.
(ΕΠΕ Φιλοκαλία τόμος 1,77-79)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 382.- ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΖΩΣΙΜΟ.Προτρεπτική προς μεταστροφή.
Αν βέβαια υπήρξα σε σας αιτία για αμαρτήματα, εγώ που εμποδίζω τα πολλά αμαρτήματα, ανυπάκουοι και αναίσθητοι,
καλά κάνετε και αποφεύγετε τα λεγόμενά μου προς εσάς,
έχοντας μάλλον έμφυτη την επιθυμία των καλών από την ενέργεια εκείνη του Θεού με την οποία είχε εμπνεύσει κάτι ιδιαίτερο μέσα μας.
Αν όμως αποτελούν έλεγχο των κακών σας πράξεων,
τότε μοιάζω με καθρέφτη μπροστά στον άσχημο
και με γιατρό για τον ασθενή.
Γιατί ο πρώτος αποφεύγει τον καθρέφτη επειδή τού θυμίζει την άσχημη μορφή του,
και ο άλλος δεν συμπαθεί τον γιατρό, γιατί κόβει και καίει το αρρωστημένο μέρος.
Ή λοιπόν αλλάξτε την ασχήμια
και επανακτήστε την υγεία,
ή αλλιώς θα είμαι συνεχώς για σάς καθρέφτης και γιατρός.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,353)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 88.- ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΣΚΛΗΠΙΟ
Διά ποιο λόγο ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν τη γυναίκα που δεν σταμάτησε να χύνει το πολύτιμο μύρο.
    Επειδή μου έγραψες, ότι απορείς, πώς ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν εκείνην που δεν σταμάτησε να χύνει το ακριβό μύρο, αν και νόμισαν ότι μιλούν για τους φτωχούς, σου λέγω ότι:
    Αυτός που πάντοτε και παντού μιλούσε για την ελεημοσύνη και την προτιμούσε από τη θυσία, δεν θα ήταν δυνατόν τώρα, όπως νομίζεις, να την απορρίψει. Γιατί αυτός που λέγει, «Αγάπη θέλω, και όχι θυσία», και, «Μακάριοι οι ελεήμονες, γιατί αυτοί θα ελεηθούν», και, «Εφόσον το κάνατε σε έναν από αυτούς τους ασήμαντους αδελφούς μου, το κάνατε σ’ εμένα», δεν θα ήταν δυνατό να δεχθεί το αντίθετο.
     Αλλ΄ επειδή η γυναίκα που τον πλησίασε έφτασε να χύσει το μύρο, η θεία σοφία θεώρησε πώς ήταν πάρα πολύ άτοπο να βλάψει την πίστη της. Γι΄ αυτό και υποστήριξε την πράξη της και είπε: «Έκανε καλό έργο». Πρόσεχε την απερίγραπτη σοφία. Δεν είπε, “Καλό έργο έγινε”, αλλά, «έκανε». Γιατί δεν εξετάζει αυτήν καθ’ εαυτήν την πράξη, αλλά μαζί με το πρόσωπο της γυναίκας, που είναι σα να λέγει: Επειδή το έκανε μια φορά, είναι άξια αποδοχής.
     Ας μη ζητήσουμε λοιπόν από αυτήν την ακρίβεια, αλλ΄ ας της πλέξουμε στεφάνι από αυτά που είναι δυνατόν. Γιατί, εάν δεν είχε αποδεχθεί τη γυναίκα με αυτή τη σκέψη, έπρεπε να νομοθετήσει σε όλους να την μιμηθούν. Εάν όμως δεν είπε τίποτε τέτοιο, έδειξε ότι από συγκατάβαση δέχθηκε εκείνην.
     Γιατί, αν το έκανε η γυναίκα επειδή το είπε εκείνος, ας γίνει νόμος, εάν όμως δεν απόρησε όταν το έκανε εκείνη, ας μη αναγάγουν σε νόμο την συγκατάβαση. Γιατί, αν, ενώ στην Παλαιά Διαθήκη επέτρεψε τις θυσίες, ύστερα τις απέρριψε, πώς εδώ που ούτε τις επέτρεψε τις νομοθέτησε; Όπως δηλαδή εάν είχε ερωτηθεί πριν να το χύσει, θα διέταζε να πουληθεί και να δοθεί στους φτωχούς, έτσι, αφού χύθηκε, ήταν άτοπο με την επιτίμησή του να σβήσει την πίστη της γυναίκας.
     Έτσι κάνουν και τώρα οι φημισμένοι ιερωμένοι. Γιατί, αν κάποιος πει Θέλω να προσφέρω κάτι, του συνιστούν να το δώσει στους φτωχούς, εάν όμως εκείνος προφθάσει και το κάνει, όχι μόνο δεν τον επιπλήττουν, αλλά και αποδέχονται ήρεμα την πράξη του, χωρίς να προτιμούν αυτό αντί εκείνου. Γιατί δεν ήρθε γι΄ αυτό ο Χριστός, για να γεμίσει δηλαδή τις εκκλησίες με χρυσό και ασήμι, αλλά για να μη φέρουν σε δύσκολη θέση αυτόν που το πρόσφερε.

(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,127)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 446.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την υβριολογία.
Αν νηστεύεις από τις τροφές, γιατί τρως κρέατα με τις υβριολογίες; Γιατί είναι προτιμότερο να γεμίζεις την κοιλιά σου με τις τροφές, παρά να μολύνεσαι με τις υβριολογίες.
Αν λοιπόν απέχεις από τις τροφές και μολύνεσαι με τα κακόλογα, μοιάζεις με εκείνον που προσεύχεται λίγο και βλασφημεί πολύ.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 57.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την αυτάρκεια των τροφών.
Το σώμα, φίλε μου, έχει ανάγκη τροφής, και όχι απόλαυσης, ολιγάρκειας, και όχι κορεσμού, αυτάρκειας, και όχι πολυτέλειας. Γιατί οι πρώτες ωφελούν και την ψυχή και το σώμα, γεννώντας υγεία και δύναμη και καλή κατάσταση, ενώ οι δεύτερες βλάπτουν σοβαρά και τα δύο, όχι μόνο προκαλώντας βλάβη στην υγεία, αλλά και γεννώντας νοσήματα αφόρητα.
Και απόδειξη σαφής είναι, το ότι οι ολιγαρκείς ασκητές είναι πιο συνετοί και πιο σώφρονες και πιο υγιείς από εκείνους που προτιμούν τη μαλθακή ζωή.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 474.- ΣΕ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ Για την υπερηφάνεια.
Αν ασκητεύετε σύμφωνα με τους κανόνες, να μην υπερηφανεύεστε όταν νηστεύετε.
Αν όμως καυχιέστε γι΄ αυτό, τότε αυτό είναι πολύ περισσότερο από το να τρώτε κρέας.

(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,399. 2,79  1,419.)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 127.- ΣΤΟΝ ΣΙΜΠΛΙΚΙΟ
Ότι η απόκτηση πολλών βιβλίων είναι βέβαια ωφέλιμη σ’ εκείνους που τα χρησιμοποιούν, γίνεται όμως αιτία μεγάλης τιμωρίας για εκείνους που νομίζουν ότι πλουτίζουν μόνο με την απόκτηση αυτών.
      Έχεις αποκτήσει πάρα πολλά βιβλία, όπως έμαθα, και υπερηφανεύεσαι πολύ γι’ αυτά, αλλά δεν τα διαβάζεις, κάνοντας έτσι το ίδιο με εκείνους που κατέχουν σιτάρι και τρέφουν τους σκώρους. Και πραγματικά και τα βιβλία γεννούν και τρέφουν σκώρους, όταν δένονται. Ή λοιπόν χρησιμοποίησε το απόκτημά σου, ή σταμάτησε να βλάπτεις την εκπαίδευση, αποκομίζοντας και απ’ αυτό πολλές κοροϊδίες, καθώς δεν σε ονομάζουν πλέον κάτοχο βιβλίων, αλλά τάφο βιβλίων και εκτροφέα σκώρων, αλλά και συναθροίζεις κατηγορίες απέναντι στον Θεό, γιατί έκρυψες ένα μεγάλο τάλαντο ωφέλειας, το οποίο δόθηκε σε άλλους και αξιοποιήθηκε με σοφία, εσύ όμως το έκρυψες χωρίς καμιά ντροπή.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 399.- ΣΤΟΝ ΚΑΝΔΙΔΟ
Ότι η κατοχή πολλών βιβλίων είναι ωφέλιμη για εκείνους που τα χρησιμοποιούν, ενώ για εκείνους που νομίζουν ότι γίνονται πλούσιοι με το να κατέχουν μόνο αυτά, γίνεται αιτία μεγάλης τιμωρίας.
     Κάποιος θέρισε σιτάρι και το κλείδωσε στις αποθήκες του, και επειδή δεν έδωσε στους πολίτες που είχαν ανάγκη, έχασε τη ζωή του αφού τον λιθοβόλησαν και τον έκαψαν στη φωτιά. Εάν εκείνος που έκλεισε τους καρπούς του στις αποθήκες του χάθηκε επειδή κρατούσε κοινά αγαθά, εσένα που δεν έχεις βέβαια το ίδιο λογικό με εκείνον, έχοντας αγοράσει πολλά βιβλία σοφών και μη ωφελούμενος από αυτά, αλλά και μη παρέχοντας την ωφέλεια από αυτά σε εκείνους που την επιθυμούν, τι δεν θα σε πείσει, και στην εδώ ζωή κατηγορούμενος και από τον Θεό τιμωρούμενος, ότι κατέχεις θησαυρό ανωφελή και άχρηστο;
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 481.- ΣΤΟΝ ΙΕΡΩΝΑ Για την ανάγνωση βιβλίου με ωφέλεια από αυτήν.
    Αν σε ωφέλησε σε κάτι η ανάγνωση του βιβλίου, δείξε το με τις πράξεις σου, αν όμως επιμένεις σε όσα εκείνο κατηγορεί, τότε φαίνεσαι ότι το απορρίπτεις. Εγώ πάντως γι’ αυτά ούτε θα σου πω τίποτε με επιστολή, ούτε θα σου δώσω βιβλίο, αν μου ζητήσεις, αν δεν δω καρπό από το προηγούμενο.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΌΜΟΣ 1,149. 1,365. 1,425)

Επιστολή 96.- ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ ΜΑΞΙΜΟ. Κατά των Ελλήνων.
Υπερηφανεύεσαι για τη φιλοσοφία, που είναι εχθρός της αληθινής σοφίας, και αρνείσαι και το ίδιο το όνομα της. Γιατί φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να αγαπά κανείς απόλυτα τη σοφία. Αν λοιπόν εσύ θέλεις αληθινά να είσαι φίλος της σοφίας, να αγαπάς την αληθινή σοφία, η οποία τιμά όχι μόνον τα λόγια, αλλά και τη ζωή, και μας διδάσκει την αληθινή θρησκεία. Η σοφία όμως που εσύ διδάσκεις, και στην παρούσα ζωή είναι άξια για γέλια, γιατί ονομάζει θεότητες τις πηγές της ανηθικότητας, και στη μέλλουσα προετοιμάζει ασυγχώρητη τιμωρία, εκεί όπου ο Πλάτωνας σε απειλεί με τους Κωκυτούς και τους Πυριφλεγέθοντες. (ΕΠΕ Φιλοκαλία τομος 1,121)

Επιστολή 3 στον αναγνώστη Τιμόθεο …. Ό,τι λοιπόν από την εξωχριστιανική παιδεία είναι χρήσιμο στη δική μας διδασκαλία, αφού τα πάρεις σαν τη μέλισσα (γιατί, αν θέλουμε να πούμε την αλήθεια, είπαν πολλά για την αρετή), όλα τα αλλά άφησέ τα, ιδιαίτερα όταν τους βλέπεις να κάνουν μεταξύ τους πολεμο σκληρό (πράγματι ο Αριστοτέλης επαναστάτησε εναντίον του Πλάτωνος, και οι Στωικοί διατύπωσαν γνώμες εναντίον αυτού), και παράδωσε τον εαυτό σου σε όλη σου τη ζωή στα θεία λόγια. Γιατί ωφελούμενος με τον τρόπο αυτόν και από εκείνους και από αυτά, θα είσαι ωφέλιμος και για τον εαυτό σου και για όλους….  (ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,19)

Επιστολή 90.- ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΝΤΩΝΙΟ, Για τις αιρέσεις.
    Ο διάβολος γέννησε πολλές αιρέσεις και στους Έλληνες, αν και βέβαια τους είχε στην εξουσία του και τους πήγαινε και τους έφερνε όπως ήθελε, και στους Ιουδαίους, μολονότι και αυτούς τους έκανε να φέρονται σαν μανιασμένοι προς την ειδωλολατρία και να λυσσούν για τις δολοφονίες. Εάν όμως γέννησε και στους Χριστιανούς πολύ περισσότερες, κανένας να μη απορεί.

    Γιατί πριν από την ένσαρκη παρουσία του Χριστού, βλέποντάς τους όλους να μεθούν από την κακία και κανένας όπως θα μπορούσα να πω, να μην είναι καθαρά νηφάλιος, έσπειρε λίγα σπέρματα φιλονικίας όταν όμως ήρθε από τον ουρανό ο σωτήριος Λόγος, φέρνοντας σε μας διδασκαλίες της ουράνιας πολιτείας, και προμηνύοντας στον διάβολο, με αυτά που απειλούσε εκείνους που αμάρταναν, την καταδίκη που τον περιμένει, (γιατί έλεγε, «Πηγαίνετε στην αιώνια φωτιά που έχει ετοιμασθεί για τον διάβολο και τους αγγέλους του»57), τότε λοιπόν ο κοινός εχθρός όλων, βλέποντας και το δικό μας γένος σιγά-σιγά και λίγο-λίγο να αποβάλλει την κακία και να πλησιάζει την αρετή, να εξοστρακίζει την ασέβεια, και να ασπάζεται την ευσέβεια, και μάλιστα ακούοντας και τον όρο της εναντίον του απόφασης, κυριεύθηκε από μεγαλύτερη μανία εναντίον μας και γέννησε τις αιρέσεις.

    Επειδή δηλαδή δεν μπορούσε πια να αντισταθεί στην ευσέβεια, προσπαθούσε να χειραγωγήσει πολλούς με το όνομα αυτής, και με πρόσχημα την ευλάβεια επιχειρούσε να ανατρέψει την αλήθεια, και αυτούς που με τον άριστο βίο τους πολλές φορές έλαμπαν, τους έκανε να εκτραπούν με διαφθαρμένες διδασκαλίες. Γιατί ένα είναι το έργο και η μεγάλη φροντίδα του, να καταποντίσει όλους μαζί και μαζί με τον εαυτό του, είτε με τη βία, είτε με νόθες διδασκαλίες στο πέλαγος της απώλειας.
Σκεπτόμενοι λοιπόν αυτά, ας παύσουν οι αρχηγοί των αιρέσεων να σπέρνουν σπόρους εναντίον της αλήθειας, αναλογιζόμενοι ότι αυτοί περισσότερο από όλους σαλεύονται μέσα σε πολύ μεγάλον κίνδυνο.

   Ας πάψουν επίσης και οι ακροατές τους, οι οποίοι μόνο από προκατάληψη ενεργούν και αυθαδιάζουν εναντίον της αλήθειας, για να μη αδρανοποιήσουν, όσο εξαρτάται από αυτούς, το κατόρθωμα του Σωτήρα, που υπερβαίνει κάθε λόγο και σκέψη. Ας πάψουν και αυτοί που καμαρώνουν βέβαια για τις ορθές διδασκαλίες τους, ενώ με τη νωθρότητα της ζωής τους κατηγορούνται ότι κάνουν αυτά τα οποία τους παρουσιάζουν νόθους μαθητές της ευσέβειας, και ας συνδυάζουν μαζί με την ορθή πίστη και την άριστη συμπεριφορά, ώστε όλοι να ακούσουμε τη βασιλική φωνή να μας ανακηρύττει.
(57) Ματθ. 25,41.
(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2, ΣΕΛ.129-131)