Ιδιοκτησία
αληθινή η ευσέβεια
Ενός μόνο κτήματος είσαι ιδιοκτήτης. Λέγεται ευσέβεια. Αυτήν, και όταν έρθη ο θάνατος , δεν μπορεί να την κλέψη.
Ε.Π.Ε. 31,380
Ιδιωτικό
τίποτε στη Λειτουργία
Μετατρέπουν το Κυριακό δείπνο σε ιδιωτικό. Το Κυριακό δείπνο, δηλαδή, το Δεσποτικό, πρέπει να είναι κοινό. Καθ’ όσον για όσα προσφέρει ο Δεσπότης Κύριος δεν λέμε, αυτό είναι του τάδε, εκείνο όχι, αλλ’ όλα είναι κοινά.
Ε.Π.Ε. 18α,192
Ιδρώτας
στον πνευματικό αγώνα
Αν και δύσκολα υποχωρή η επιθυμία και η τυραννία της κοιλιάς, όμως την χαλιναγωγώ. Μη νομίσετε, ότι χωρίς αγώνα τα κατορθώνω αυτά. Και μάλιστα πρόκειται για αγώνα δρόμου και πάλης και πυγμαχίας, μαζί και η καταπίεσις της φύσεως, που συνεχώς επαναστατεί κι επιθυμεί να πράττη ασύδοτα. Δεν την αφήνω όμως, αλλά την καταστέλλω και με πολλούς κόπους και ιδρώτες την υποτάσσω.
Ε.Π.Ε. 18α,46
Ιεραποστολή
ενδιαφέρον για τον άλλον
Κανένας απ’ τους αγίους δεν επεδίωξε τα δικά του, αλλά καθένας φρόντισε για το συμφέρον του πλησίον. Γι’ αυτό και έλαμψαν περισσότερο.
Ε.Π.Ε. 18α,122
έναν να σώσης!
Καθένας από σας για χάρι μου ας μεριμνήση για έναν. Ας ψάξη να τον βρη. Ας ενδιαφερθή πολύ, ώστε στην επομένη συναξί μας εδώ να συναντηθούμε με πολλή παρρησία, προσφέροντας στο Θεό δώρα, που ασφαλώς είναι τιμιώτερα από όλα. Κι αυτά είναι οι ψυχές των πλανεμένων αδελφών μας, που τις επιστρέψαμε.
Ε.Π.Ε. 34,222
για τη σωτηρία των άλλων
Να μην αδιαφορήσετε για τη σωτηρία των άλλων. Δείξτε πολύ ενδιαφέρον και ψάξτε με κάθε τρόπο να οδηγήσετε αυτούς που έχουν ανάγκη στο Χριστό.
Ε.Π.Ε. 34,290
για το απολωλός
Θα μπορούσε ο Χριστός να καθίση σε ένα τόπο και από κει να προσελκύη όλους κοντά Του. Δεν το έκανε όμως, για να δώση και σε μας υπόδειγμα, να περιερχώμαστε και να αναζητάμε τους χαμένους. Έτσι δείχνει και με την παραβολή του καλού Ποιμένα (Λουκ. ιε' 4). Δεν έμεινε με τα ενενήντα εννέα πρόβατα, περιμένοντας να έρθη το ένα, το πλανεμένο. Πήγε ο ίδιος σε αναζήτησι, το βρήκε, το φορτώθηκε στους ώμους του και το ξανάφερε στο κοπάδι. Μια κερδισμένη ψυχή μπορεί να εξαλείψη όγκο απείρων αμαρτημάτων και να αποβή αντίλυτρο για μας κατά την ημέρα της κρίσεως... Αυτό να κάνης και συ, ανάλογα με τις δυνάμεις σου. Δείξε κάθε φροντίδα και μέριμνα για την επάνοδο των πλανεμένων.
Ε.Π.Ε. 34,410
ενδιαφέρον του Χρυσοστόμου
Γνωρίζεις και ο ίδιος, ότι η κατάστασις εκεί τώρα περισσότερο χρειάζεται πολλούς, για να βελτιωθή, αφού τόσο έχουν αυξηθή τα εμπόδια.
Ε.Π.Ε. 38,104
με δυσκολίες
Όσο περισσότερες είναι οι δυσκολίες και φοβερά τα κύματα και μεγαλύτερη η αναταραχή, τόσο πιο πολύ να επιμένετε στην προσπάθειά σας, με πνευματική διαύγεια, με επαγρύπνησι. Να δείχνετε περισσότερη προθυμία, ώστε να μη γκρεμιστή η τόσο ωραία οικοδομή σας, ούτε ν’ αποβή μάταιος ο τόσος κόπος σας, ούτε ν’ αφανιστή η καλλιέργειά σας.
Ε.Π.Ε. 38,226
Ιεράρχησις
προτεραιότητα ενδιαφερόντων
Τα παιδιά, ακόμα αμαθή, όταν τους ζητήται να βάλουν σε τάξι τα γράμματα της αλφαβήτου, αλλά αντί άλλων βάζουν και έτσι προκαλούν το γέλιο. Το ίδιο και σεις, όταν μιλάμε και σας θέτουμε όλα σε τάξι και σειρά, οπωσδήποτε παρακολουθείτε. Όταν όμως σας ρωτήσουμε, ποια είναι η αξία καθενός, ποια είναι πρώτα και ποια δεύτερα, και ποια μετά από ποια, βάζετε τα πρώτα δεύτερα και τα δεύτερα πρώτα. Και έτσι γίνεστε καταγέλαστοι. Ενώ π.χ. περιμένουμε την αιωνιότητα και τα απερίγραπτα ουράνια αγαθά, που ούτε μάτι είδε, ούτε αυτί ακούσε, ούτε η καρδιά κατάλαβε ποτέ, εμείς τσακωνόμαστε για τα επίγεια, που μένουν εδώ· αυτά θεωρούμε αξιοζήλευτα.
Ε.Π.Ε. 18α,270
στην οικογένεια
Σε θέσι βασιλιά είναι ο άντρας. Σε θέσι υποδιοικητή και στρατηγού είναι η γυναίκα. Τα παιδιά έχουν την τρίτη θέση στην οικογενειακή αρχή. Κι υστέρα, ως τετάρτη βαθμίδα εξουσίας, έρχονται οι υπηρέτες.
Ε.Π.Ε. 18α,428
μένοντα και ρέοντα
Όταν σας ρωτήσουμε, ποια είναι άξια για πρώτα, ποια για δεύτερα, ποια μετά από ποια, επειδή δεν ξέρετε ν’ απαντήσετε, γίνεστε καταγέλαστοι. Μήπως δεν είναι άξιο πολλού γέλιου, πες μου, το ότι, ενώ περιμένουμε την αθανασία και τα απερίγραπτα αγαθά, που κανένας μήτε τα είδε μήτε τα άκουσε μήτε τα νόησε, εμείς να φιλονικούμε για τα ευτελή, τα ρέοντα, και μάλιστα να τα θεωρούμε αξιοζήλευτα;
Ε.Π.Ε. 23,72

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 404-407)

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς
αγιασθήτω το όνομά σου
Μου έδωσες να αισθανθώ την αγιότητά σου και είμαι πρόθυμος να αγιασθώ δια σου.

Ελθέτω η βασιλεία σου
Μακάρι η ένδοξη ζωή σου να εισχωρήσει μέσα μου και να γίνει κτήμα μου.

Γενηθήτω το θέλημά σου
Πάνω στη γη, πάνω στη δημιουργηθείσα ύπαρξή μου, όπως γινόταν στον ουρανό, δια σου προαιωνίως.

Τον άρτον ημών τον επιούσιον
Το αληθινό ψωμί που κατεβαίνει από τους ουρανούς
και δίνει ζωή στον κόσμο (Ιωάν.6,32.33).

Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών,
Ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών
Με το Άγιο Πνεύμα σου δώρησέ μου να συγχωρώ τους άλλους,
ώστε τίποτα να μην μπορεί να με εμποδίσει από την δωρεά
της συγγνώμης σου.

Μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν
Γνωρίζεις τη διαστροφή μου, ότι είμαι πάντοτε έτοιμος να αμαρτήσω.
(Αριθμ. 22,22)

Αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού
Λύτρωσέ με από τη δύναμη του θανατηφόρου εχθρού,
που είναι εχθρός στον άνθρωπο και στο Θεό.

Αρχικά προσευχόμαστε για τον εαυτό μας. Αλλά όταν ο Θεός με το Άγιο Πνεύμα μας δώσει σύνεση, η προσευχή μας παίρνει κοσμικές διαστάσεις. Τότε, όταν λέμε «Πάτερ ημών» αναφερόμαστε σ’ ολόκληρο το ανθρώπινο γένος και συνηγορούμε για πλήρη δωρεά σ’ όλους, σαν να επρόκειτο για μας. Ας αγιασθεί το όνομά σου μεταξύ όλων των ανθρώπων. Ας έλθει η βασιλεία σου για όλους τους ανθρώπους και η θεία σου ζωή ας γίνει ζωή τους. Ας γίνει το θέλημά σου. Μόνο ως θέλημά σου ενώνει όλους στην αγάπη σου. «Ρύσαι ημάς από του πονηρού» από τον ανθρωποκτόνον (Ιωάν. 8,44) που μας δείχνει απροκάλυπτα εχθρότητα και θάνατο. (Σύμφωνα με τη χριστιανική μας ερμηνεία το κακό όπως και το καλό υπάρχει μόνο όπου υπάρχει μορφή προσωπικής υπάρξεως. Χωρίς αυτή την προσωπική μορφή δεν θα μπορούσε να υπάρχει κακό, παρά μόνο η καθορισμένη φυσική πορεία).

(Άγιος Σωφρόνιος, "Η ζωή Του ζωή μου", εκδ. Πουρναρά-Θεσσαλονίκη, σ. 90-92)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 1-13. Η παραβολή του άδικου οικονόμου και σχετική διδασκαλία.
16.12 καὶ εἰ ἐν τῷ ἀλλοτρίῳ(1) πιστοὶ οὐκ ἐγένεσθε,
τὸ ὑμέτερον(2) τίς δώσει(3) ὑμῖν;
12 Κι αν δε φανήκατε αξιόπιστοι σ’ αυτό που είναι ξένο,
ποιος θα σας δώσει αυτό που ανήκει σ’ εσάς;
(1) «Ξένο ονομάζει τον γήινο πλούτο, διότι δεν παραμένει σε αυτόν
που τον κατέχει» (Ζ)· επιπλέον όμως «λέμε ότι είναι ξένη η περιουσία
των χρημάτων… αφενός επειδή τίποτα δεν φέραμε στον κόσμο» (Κ),
«διότι δεν έχουμε γεννηθεί με πλούτο, αλλά γυμνοί μάλλον» (Σχ.)
και «έχουμε τα επίγεια αγαθά «όχι από τη φύση, αλλά είναι σε μας επίκτητα» (σχ.)·
«αφετέρου, επειδή είναι των φτωχών» (Κ) και «έχει προοριστεί ο πλούτος
αυτός για τους φτωχούς» (Θφ). Τίποτα στον παρόντα βίο δεν μπορεί να λεχθεί
ως πράγματι δικό μας. Μας έχει δανειστεί προς καιρόν, ακριβώς
για να διαπιστωθεί πώς θα το χρησιμοποιήσουμε. Πώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε
αυτό ως δικό μας, αφού ούτως ή άλλως θα χωριστεί αυτό από εμάς;
Μπορούμε να ονομάζουμε αυτά δικά μας, όπως τα μικρά παιδιά ονομάζουν
δικά τους μερικά πράγματα, που δίνονται στα χέρια τους ως παιχνίδια για ορισμένο χρόνο.
(2) «Δικό μας ονομάζει τον ουράνιο πλούτο, επειδή παραμένει σε αυτόν
που τον αξιώθηκε» (Ζ). «Διότι εκεί είναι η πολιτεία μας· οπότε τα χρήματα
και τα κτήματα είναι ξένα για τον άνθρωπο που δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα Θεού» (Θφ).
Και πάλι η αντίθεση είναι μεταξύ των επίγειων αγαθών, τα οποία ανήκουν
στο Θεό και των πνευματικών αγαθών, τα οποία του Θεού είναι και αυτά,
είναι όμως και δικά μας, διότι ανταποκρίνονται στην αληθινή φύση μας,
στην πνευματική ουσία μας και επειδή ετοιμάστηκαν σε μας από την δημιουργία
του κόσμου (Ματθ. κε 34)(g). Εάν κάνουμε το Χριστό δικό μας και τις υποσχέσεις
του δικές μας και τον ουρανό δικό μας ουρανό, τότε έχουμε στα χέρια μας εκείνο,
το οποίο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως πράγματι δικό μας, αφού κανείς
δεν μπορεί πλέον να μας το αφαιρέσει.
(3) Ο Θεός είναι όμοιος με πλούσιο πατέρα, ο οποίος πριν παραδώσει στο γιο του
την πολυτιμότερη κληρονομιά, την οποία του επιφυλάσσει, δοκιμάζει αυτόν,
εμπιστευόμενος σε αυτόν ένα τμήμα της μικρότερης αξίας. Από τη χρήση λοιπόν
και την πιστότητα, την οποία θα δείξουμε στη διαχείριση των επίγειων αγαθών,
θα κριθεί εάν αξίζει να γίνουμε κάτοχοι και του αιώνιου πλούτου.
Εκτίθεται λοιπόν εδώ θαυμάσια αντίληψη του σκοπού της επίγειας ζωής
και της ύπαρξης της ύλης (g).

Όταν οι άνθρωποι συζητάνε κάποιο θέμα, ή απλώς συνομιλούν
μεταξύ τους, πολύ σπάνια ο ένας ακούει τον άλλον. Ο καθένας
προσπαθεί να πει αυτό που σκέφτεται, να δείξει την εξυπνάδα του, τη
γλαφυρότητά του, και δεν ακούει αυτό που του λέει ο άλλος. Και δεν
ακούνε, διότι δεν ξέρουν, σύμφωνα με τον λόγο του αποστόλου
Ιακώβου, να είναι αργοί στο να μιλάνε. Λίγοι άνθρωποι είναι γρήγοροι
στο να ακούνε, λίγοι είναι αυτοί που δεν μιλάνε πολύ, που ζυγίζουν τον
λόγο τους και σκέφτονται πριν πουν κάτι.

Λίγοι άνθρωποι φροντίζουν να είναι ο λόγος τους αγαθός και
ωφέλιμος για τους άλλους και, τα λόγια που λένε, να είναι γεμάτα
σοφία και σύνεση, να είναι σεμνά και ταπεινά. Είναι υπερβολικά λίγοι
τέτοιοι άνθρωποι. Για να γίνει κανείς τέτοιος πρέπει να αποκτήσει το
νου του Χριστού και την σοφία, να είναι διαρκώς συγκεντρωμένος και
να συλλογίζεται το άγιο, αυτό που είναι υπέρ πάντων. Οι περισσότεροι
από μας όμως είναι άλλου πνεύματος. Δεν βάζουμε φρένο στο στόμα
μας, δεν μας αρέσει η σιωπή και δεν ξέρουμε τι σημαίνει αυτό το
πράγμα. Μιλάμε, μιλάμε ασταμάτητα περί ανέμων και υδάτων και
έχουμε γίνει πλέον ειδικοί στην περιττολογία.

(Άγιος Λουκάς Αρχιεπίσκοπος Κριμαίας, "Λόγοι και Ομιλίες", τόμος
Β΄, Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη», σ. 272-273)

Καθώς η πορεία μας στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας οδηγεί από δόξης εις δόξαν, για να φθάσουμε βήμα βήμα να αντικρύσουμε την υπέρτατη δόξα της Εσταυρωμένης Θείας Αγάπης, της θυσιαστικής αγάπης της Αγίας Τριάδος, τιμούμε σήμερα τη μνήμη της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. [1]

Η Οσία Μαρία η Αιγυπτία ήταν μία αμαρτωλή, μια γυναίκα της οποίας η αμαρτωλότητα ήταν γνωστή σε όλους και όχι μόνο στον Θεό· ίσως τη μικρότερη επίγνωση αυτής της αμαρτωλότητας να την είχε η ίδια, καθώς η αμαρτία ήταν η ζωή της. Και όμως, θέλησε κάποια μέρα να προσκυνήσει την εικόνα της Θεοτόκου σε μία εκκλησία. Το υπέρτατο κάλλος της Μητέρας του Θεού έφθασε στην καρδιά της και την άγγιξε. Όταν όμως έφθασε στην πύλη της εκκλησίας εκείνης, μια δύναμη την εμπόδιζε να διαβεί το κατώφλι. Ο Τελώνης δεν είχε εμποδιστεί να σταθεί εκεί, επειδή η καρδιά του ήταν συντετριμμένη· η Μαρία η Αιγυπτία δεν είχε συντετριμμένη καρδιά και η είσοδος στον Ναό ήταν απαγορευμένη γι’ αυτήν. Στεκόταν λοιπόν εκεί και ένιωθε ότι η κατάστασή της ήταν ασύμβατη με την αγιότητα της Παρουσίας του Θεού και της Θεοτόκου, που είναι ό,τι ιερότερο υπάρχει στη γη και στον ουρανό.

Η εμπειρία αυτή τη συγκλόνισε τόσο βαθιά, ώστε εγκατέλειψε όλα αυτά που ήταν ταυτισμένα με την ύπαρξή της, αποσύρθηκε στη έρημο και με μία άσκηση που τα λειτουργικά μας βιβλία χαρακτηρίζουν ως «ακραία» αγωνίστηκε να νικήσει τη σάρκα της, την ψυχή της, τις αναμνήσεις της – ό,τι ήταν αμαρτία, αλλά και καθετί που θα μπορούσε να την οδηγήσει μακριά από τον Θεό. Και ξέρουμε τώρα πόσο ένδοξη υπήρξε η ζωή της, τι άνθρωπος έγινε.

Τι μάθημα δίνει σ’ εμάς; Πόσες φορές έχει συμβεί να χτυπήσουμε και εμείς την πόρτα του Θεού με τον ίδιο τρόπο που επιχείρησε και η Μαρία να μπει στο χώρο της παρουσίας Του; Πόσες φορές προσπαθήσαμε να προσευχηθούμε, να Τον πλησιάσουμε εν σιωπή; Πόσες φορές λαχταρήσαμε τον Θεό και πόσες φορές νιώσαμε ότι ανάμεσα στην προσευχή μας και σ’ Αυτόν, ανάμεσα στην σιωπή μας και σ’ Αυτόν, ανάμεσα στη λαχτάρα μας και σ’ Αυτόν, υπήρχε ένα εμπόδιο που δεν μπορούσαμε να υπερπηδήσουμε; Φωνάξαμε, προσευχηθήκαμε σ’ έναν άδειο ουρανό, στραφήκαμε προς τις εικόνες, κι αυτές έμειναν σιωπηλές. Το μόνο που συναντούσαμε ήταν η απουσία του Θεού, μια απουσία τόσο τρομακτική, όχι μόνον επειδή δεν μπορούσαμε να Τον πλησιάσουμε, αλλά γιατί συνειδητοποιούσαμε ότι αν δεν Τον πλησιάσουμε, η ψυχή μας κείτεται άχρηστη, μέσα μας βασιλεύει το κενό, ένα κενό που αν συνεχιστεί, αν γίνει μόνιμη κατάστασή μας, θα σημάνει κάτι παραπάνω απ’ τον θάνατο – θα σημάνει τον απόλυτο χωρισμό.

Αλλά και πόσες φορές έχει χτυπήσει ο Θεός την πόρτα της καρδιάς μας! Θυμάστε τη φράση από την Αποκάλυψη: «Ἰδού, ἵσταμαι ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω…». Πόσες φορές -με τα λόγια του Ευαγγελίου, με τα γεγονότα της ψυχής μας, μ’ έναν ψίθυρο του Αγίου Πνεύματος, με όλους τους τρόπους που ο Θεός μεταχειρίζεται για να μας πλησιάσει- πόσες άραγε φορές δεν έχει χτυπήσει αυτή τη θύρα και πόσες φορές εμείς δεν εξασφαλίσαμε ότι θα παραμείνει κλειστή! Ή απλώς δεν φροντίσαμε να ανοίξει, διότι ήμασταν απασχολημένοι εκείνη τη στιγμή με πράγματα σημαντικότερα για μας από τη δική Του παρουσία που ερχόταν να μας διακόψει και να μας ενοχλήσει! Και πόσες φορές αρνηθήκαμε να ανοίξουμε αυτή την πόρτα, επειδή ο ερχομός του Κυρίου θα σήμαινε το τέλος κάποιων πραγμάτων που ήταν πολύτιμα και μετρούσαν για μας… Και Εκείνος στεκόταν χτυπώντας και η πόρτα μας ήταν κλειστή στο πρόσωπό Του: ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που όλες οι πόρτες ήταν κλειστές στο πρόσωπο της Μητέρας Του και του Ιωσήφ τη νύχτα της Γεννήσεως…

Πιθανόν να μη το βιώνουμε με την ένταση που θα έπρεπε· και όμως, για τον καθένα μας, η απόδειξη είναι απλώς και μόνο ότι βρισκόμαστε εδώ, και μαζί με εκατομμύρια άλλων ανθρώπων αντιληφθήκαμε κάποια στιγμή την παρουσία του Θεού, ακούσαμε τον χτύπο Του στη θύρα της καρδιάς μας – πιθανόν να ανοίξαμε μία χαραμάδα, να ακούσαμε τι μας έλεγε, να είχαμε μία στιγμή ενθουσιασμού, να ζήσαμε έξαφνα για μία στιγμή, και μετά να κλείσαμε και πάλι την πόρτα. Επιλέξαμε τη μοναξιά μας, επιλέξαμε να είμαστε χωρίς Αυτόν, νομίζοντας ότι έτσι θα είμαστε «ελεύθεροι» απ΄ Αυτόν: ποτέ δεν είμαστε ελεύθεροι· όχι γιατί μας σκλαβώνει, όχι γιατί μας καταδιώκει. Ποτέ δεν είμαστε ελεύθεροι, επειδή Αυτός είναι η υπέρτατη αναζήτηση όλης της ύπαρξής μας, γιατί Αυτός είναι το πλήρωμα της ζωής, η ευφροσύνη την οποία νοσταλγούμε και που ματαίως την ζητούμε δεξιά κι αριστερά.

Η Μαρία η Αιγυπτία, αντιμέτωπη με την απουσία του Θεού, με την άρνησή Του να της επιτρέψει να εισέλθει στον χώρο της Παρουσίας Του, αντιμέτωπη με μία κλειστή πόρτα μέσα της, ένιωσε ότι, αν δεν άνοιγε η πόρτα αυτή, όλα ήταν μάταια. Και αποστράφηκε καθετί που στεκόταν ανάμεσα σ’ αυτήν και στον θεό, ανάμεσα σ’ αυτήν και στη ζωή, στην πληρότητα, στην ευφροσύνη.

Μήπως δεν είναι αυτό ένα παράδειγμα, μια κλίση, μια εικόνα του τι θα μπορούσε να είναι η ζωή του καθενός μας; Μα ίσως πούμε: «Ναι, αυτό ίσχυε για εκείνην, ήταν μία μέλλουσα αγία…». Καθένας από μας έχει προσκληθεί να επικοινωνεί με τον Θεό με τέτοιο τρόπο, ώστε ο Θεός και εμείς να μπορούμε να γινόμαστε ένα, να γινόμαστε κοινωνοί θείας φύσεως, ζωντανά μέλη, αδελφοί, αδελφές, μέλη Χριστού, να γινόμαστε ναοί του Αγίου Πνεύματος, υιοί και θυγατέρες του Ζώντος Θεού! Αυτή είναι η κλήση μας· μπορεί αυτό να επιτευχθεί με μόνες τις δικές μας δυνάμεις; Όχι, δεν μπορεί. Αλλά μπορεί να το κατορθώσει ο Θεός μέσα μας μόνον αν στραφούμε σ’ Αυτόν με όλη μας τη διάνοια, όλη την καρδιά και όλη την προσδοκία μας, αποφασιστικά. Ναι, χρειάζεται αποφασιστικότητα, και λαχτάρα, παθιασμένη, απελπισμένη λαχτάρα… Και τότε… τότε όλα γίνονται δυνατά. Έχω συχνά θυμίσει ότι όταν ο απόστολος Παύλος ζήτησε από τον Θεό δύναμη για να εκπληρώσει την αποστολή του, ο Κύριος του είπε «Ἀρκεῖ σοί ἡ χάρις μου, ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται…» ( Β΄ Κορ. 12, 9). Και στο τέλος της ζωής του, έχοντας εκπληρώσει την αποστολή του, ο Παύλος,εν επιγνώσει της σημασίας των λόγων του είπε: «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»… Όλα λοιπόν είναι δυνατά, επειδή ο Θεός δεν μας καλεί για περισσότερα απ’ όσα μπορεί να επιτύχει με μας και μέσα σ’ εμάς.

Είμαστε τόσο αδύναμοι! Αλλά και πόση ελπίδα και έμπνευση μπορούμε να αντλήσουμε από κάθε Άγιο, στο πρόσωπο του οποίου ξεδιπλώθηκαν και τελειώθηκαν η δόξα, η δύναμη, η νίκη, η ίδια η ζωή!

Ας εμπνευσθούμε λοιπόν για άλλη μία φορά από αυτά που ακούμε, από αυτά που αντλούμε από το Ευαγγέλιο, τη Θεία Κοινωνία, την προσευχή, τη σιωπή και την παρουσία του Θεού. Και ας κάνουμε ένα ακόμη βήμα μπροστά προς τη θέα της αγάπης Του που θα φανερωθεί κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, στα τελευταία βήματα προς τον Γολγοθά, με την τελική νίκη της Σταυρωμένης Αγάπης και της Αναστάσεως. Αμήν.

[1] Ομιλία που εκφωνήθηκε στις 16 Απριλίου του 1989.

(Anthony Bloom, Στο φως της κρίσης του Θεού: Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση, 1η έκδοση, εκδ. Εν πλω, Αθήνα, 2009)

Ο Άγιος Σάββας (1862-1948), ο θεοφιλέστατος πατήρ Σάββας ο εν Καλύμνω, υπήρξε ένας ακόμη Άγιος του αιώνα μας, ιδιαίτερα θαυματουργός, που άφησε πίσω του μία σπουδαία παρακαταθήκη για τους ευλαβείς Χριστιανούς. Ο αοίδιμος ιερομόναχος Σάββας διετέλεσε εφημέριος της Γυναικείας Ιεράς Μονής Αγίων Πάντων Καλύμνου, και πνευματικός πατέρας επί εικοσι δύο έτη των Καλυμνίων, με πανθομολογούμενη ανεπίληπτη και θεάρεστη βιοτή. Η παρουσία του επεκτάθηκε ευρέως όχι μόνο εντός των ελληνικών γεωγραφικών συνόρων αλλά και στην έρημο του Χοζεβά όπου ασκήτεψε για πολλά έτη. Υπήρξε μέγας νηστευτής, εργάτης της αδιάλειπτης προσευχής και εξαίρετος αγιογράφος. Αγκάλιασε και πρόσφερε απλόχερα την εν Χριστώ αγάπη σε φτωχούς, χήρες, ορφανά αλλά και σε όσους επιζητούσαν είτε την εξομολόγηση είτε την οσιακή συντροφιά του.

Ο Άγιος Σάββας αποδεχομένος την κλήση του από την ηλικία των δώδεκα ετών και αρνούμενος το κοσμικό φρόνημα και την επιθυμία της οικογένειάς του να μην την εγκαταλείψει, τήρησε κατά γράμμα τα λόγια του Χριστού: «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Ματθ. 16:24). Επί δώδεκα έτη επωμίσθηκε το βάρος της μοναστικής δοκιμασίας στην Σκήτη της Αγίας Άννας ως δόκιμος μοναχός, ενώ ταυτόχρονα ασκήθηκε με ζήλο στο έργο της αγιογραφίας και της βυζαντινής μουσικής. Κατά την παραμονή του στο Άγιον Όρος ήταν υποτακτικός του Γέροντα Ιακώβου στην Καλύβη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο Άγιος Σάββας εγκαταστάθηκε επίσης στην ιστορική Μονή του Χοζεβά κοντά στον Ιορδάνη ποταμό και συγκεκριμένα στην Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Χοζεβά. Μετά το πέρας τριών χρόνων ενάρετου βίου κείρεται μοναχός το 1890 μ.Χ. και λίγο αργότερα τό 1894 μ.Χ., ο Ηγούμενος της Μονής Καλλίνικος αποφασίζει να τον στείλει στην Σκήτη της Αγίας Άννης του Αγίου Όρους. Το 1902χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Νικόδημο Διοκαισαρείας και έναν χρόνο μετά χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον ίδιο Αρχιερέα. Το 1916 λοιπόν επιστρέφει στην Ελλάδα οριστικά από την έρημο του Χοζεβά και συγκεκριμένα αποφασίζει να μείνει για δύο χρόνια στό νησί της Αποκάλυψης, τη νήσο Πάτμο.

Με την επιστροφή του στην Αθήνα συναντάται με έναν υποτακτικό του Αγίου Νεκταρίου και αποφασίζει να μεταβεί στην Αίγινα. Η εκ Θεού αυτή συγκυρία είχε ως αποτέλεσμα την παραμονή του Αγίου Σάββα στην Αίγινα δίπλα στον Σεβασμιώτατο Πενταπόλεως μέχρι την κοίμηση του τελευταίου. Η συγκαταβίωση με τον Άγιο Νεκτάριο υπήρξε ένα τεράστιο δώρο πνευματικής φύσεως για τον Άγιο Σάββα καθώς συνέβαλε στην πνευματική του πρόοδο. Η παραμονή του στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος συνέβαλε στην ωρίμανσή του καθώς διακόνησε τον Αγιο Νεκτάριο και έμαθε από εκείνον τι σημαίνει αυστηρή άσκησις, άκρα ταπείνωσις, αδιάλειπτη προσευχή, απλότητα, στοιχεία που καθαγιάζουν και στρώνουν τον δρόμο που οδηγεί στην σωτηρία. Ο Άγιος Σάββας δεν απομακρύνθηκε ούτε λεπτό από το πλευρό του Αγίου Νεκταρίου καθόλη τη διάρκεια της παραμονής τουστό Αρεταίειο Νοσοκομείο, ενώ ήταν ο πρώτος που έζησε το εξής θαύμα: μετά την κοίμηση του Αγίου Νεκταρίου την ώρα που προσπάθησε να του φορέσει το επιτραχήλιο και το ωμόφορο είδε τον Άγιο να κλίνει ελαφρώς την κεφαλήν του και μετέπειτα το ίδιο το κεφάλι να επανέρχεται στην πρωτυτέρα κατάσταση. Επίσης έγινε μάρτυρας των έκδηλων σημείων της αγιότητός του όταν είδε το μύρο να κυλάει από το μέτωπό του αλλά και τη θεία ευωδία που πλημμύρισε το νοσοκομείο.

Ο Άγιος Σάββας απέδειξε κατά τα χρόνια του οσιακού του βίου πώς τα πάντα γίνονται κατ’ ευδοκίαν Θεού και πως πρέπει να δεχόμαστε τον πόνο, την αρρώστια αλλά και το θάνατο αγόγγυστα και χωρίς θυμό. Ο Άγιος αν και ταλαιπωρημένος σωματικά από χρόνιες ασθένειες βίωνε καθημερινά την θεία Χάρη σε όλη του την ύπαρξη, στην ψυχή με την νοερά προσευχή, και στο σώμα, με τήνυπέρβαση του φόβου του θανάτου. Ποτέ δεν παραπονέθηκε γιάτόν σωματικό πόνο, καθώς δεχόταν απερίφραστα την κάθε ασθένεια ως τρόπο απαλλαγής από τις αμαρτίες μέσω της ταπείνωσης και της συγχωρητικότητας.

Η δύναμη που αντλούσε ήταν σταλμένη από τον Θεό, ως περίτρανη απόδειξη της ορθής του πίστεως. Η υπεράνθρωπη άσκησή του στην ζωή είχε ως αποτέλεσμα την πνευματική του τελείωση, όταν η επί γης πορεία του ολοκληρώθηκε την 7η Απριλίου 1948,με την παράδοση της αγίας του ψυχής στον Κύριο. Όταν ο επιθανάτιος ρόγχος κατέλαβε τον Άγιο με όση δύναμη τού είχε απομείνει ένωσε τα χέρια του, τα ύψωσε και σαν να υποδεχόταν κάποιον άρχισε να λέει: «Ο Κύριος, Ο Κύριος, Ο Κύριος!…». Οι τελευταίες αυτές ιερές φράσεις που εξέρχονταν από τα χείλη του επιβεβαίωναν την θεία μεταφυσική πορεία του. Ο ουρανός πανηγύριζε την άγια μετάστασή του. Ο οικιστής του παραδείσου, ο θαυμάσιος αυτός αγωνιστής της Ορθοδόξου πίστεως καταλάμβανε πλέον μία εξέχουσα θέση στην Ουράνια Βασιλεία. Με ήρεμο πρόσωπο και ιερό ενθουσιασμό έκλεισε τα μάτια του και παρέδωσε την αγία ψυχή του στα χέρια του Θεού.

Η ύπαρξη του ιερού αυτού λειψάνου στο ακριτικό νησί της Καλύμνου αποτελεί τον ανεκτίμητο θείο θησαυρό της Ιεράς Μονής Αγίων Πάντωνγιά την ενίσχυση της θρησκευτικής πίστης όχι μόνο των Καλυμνίων, οι οποίοι πιστεύουν ακράδαντα ότι ο Άγιος Σάββας είναι ο προστάτης τους και μεσίτης τους στον Χριστό, αλλά και για τους απανταχού Ορθοδόξους. Η ασκητική ζωή του Αγίου Σάββα του Νέου του εν Καλύμνω, δικαίως αποτελεί φωτοφόρο λυχνία του Παναγίου Πνεύματος και γι’ αυτό τον λόγο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με Συνοδική Πράξη κατέταξε εις το Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας την 7ην Φεβρουαρίου 1992. Να σημειωθεί ότι η μνήμη του εορτάζεται την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών. Επίσης η Ιερά Μονή Αγίων Πάντων τιμά την μνήμη του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου στις 5 Δεκεμβρίου, καθώς ο Άγιος Σάββας έφερε το όνομα αυτού.

Ο Άγιος μετά την μετάστασή του στους Ουρανούς, ετέλεσε και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να τελεί εκατοντάδες θαύματα εντός και εκτός της Ελλάδος. Ο Άγιος Σάββας αποτελεί ένα φωτεινό φάρο πιστότητας, αγάπης, ταπείνωσης και με το παράδειγμά του αποδεικνύει πως διαμέσου της εν Χριστώ ζωής ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κερδίσει μία θέση στην Ουράνια Βασιλεία. Σαν πυξίδα η ζωή του μας βοηθάει να μην χάνουμε την αίσθηση του προσανατολισμού μας μέσα στην σημερινή άβυσσο που ζούμε. Η χάρις του Αγίου Σάββα ας επιδράσει στις ζωές όλων μας και σαν φωτοφόρος λυχνία να μας υποδεικνύει τον δρόμο προς τον Χριστό και την Ουράνια Βασιλεία Του. Αμήν.

(Αποσπάσματα από το βιβλίο της Ζαΐρη Ν. Χρυσή, Ο Άγιος Σάββας ο Νέος, ο μέγας θησαυρός της νήσου Καλύμνου, Εκδ. Το Γράμμα, Β΄ Έκδοση, Αθήνα, 2019, πηγή: "πεμπτουσία")

Όλο το νόημα της ζωής βρίσκεται στο να ζει ο νους και η καρδιά μας με τον Θεό. Να γίνει ο Θεός η ζωή μας·γι’ αυτό και δημιουργηθήκαμε, για να ζήσουμε τη ζωή Του, και μάλιστα σε όλη την απειρότητά της… Ο λόγος αυτός μπορεί να μας τρομάζει όταν βλέπουμε την τωρινή οικτρή κατάστασή μας, αλλά έτσι είναι, και δεν πρέπει να χάσουμε την πίστη αυτή. Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι να υποβιβάσουμε και να μειώσουμε την ιδέα του Θεού για τον άνθρωπο. Το κάθε πάθημά μας, ακόμη και το άδικο, το γνωρίζει ο Θεός. Γνωρίζει και συμπάσχει μαζί μας. Είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε «προσωπικές» σχέσεις μαζί Του, σχεδόν «ανθρώπινες»… Ελπίζω ότι με αντιλαμβάνεσαι. Καταλαβαίνεις ότι με τον όρο αυτό εννοώ τον εσωτερικό ενδόμυχο σύνδεσμο με τον Θεό. Γιατί ο όλος άνθρωπος κλήθηκε για τη ζωή εν Αυτώ, δηλαδή όχι μόνο η ανώτερη ικανότητά του για θεωρία, το «πνεύμα», αλλά και τα αισθήματα, η ψυχή ακόμη και το σώμα…

(Αγίου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), "Γράμματα στη Ρωσία", εκδ. Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, σ. 78-79)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 1-13. Η παραβολή του άδικου οικονόμου και σχετική διδασκαλία.
16.11 εἰ οὖν ἐν τῷ ἀδίκῳ μαμωνᾷ(1) πιστοὶ οὐκ ἐγένεσθε(2),
τὸ ἀληθινὸν(3) τίς(4) ὑμῖν πιστεύσει;
11 Αν, λοιπόν, δε φανήκατε αξιόπιστοι ως προς τον άδικο πλούτο,
ποιος θα σας εμπιστευτεί τον αληθινό;
(1) Σημαίνει ό,τι και το μαμωνάς της αδικίας=ο πλούτος,
ο οποίος συνήθως είναι παγίδα και τείνει πάντοτε στην πρόκληση αδικίας (p).
«Άδικο μαμωνά ονόμασε τον πλούτο που υπάρχει επιπλέον σε μας.
Διότι αν δεν ήταν άδικος, δεν θα υπήρχε σε πλεόνασμα.
Τώρα όμως επειδή προστίθεται σε μας επιπλέον, είναι φανερό
ότι είναι άδικος, αφού τον κρατάμε για μας και δεν τον διαδίδουμε
στους φτωχούς» (Θφ), «και επειδή μερικές φορές μαζεύτηκε από αρπαγή και πλεονεξία» (Κ).
(2) «Αφού διαχειρίζεστε με κακό τρόπο» (Ζ).
(3) «Τον αληθινό πλούτο της βασιλείας του Θεού» (Ζ). Η λέξη σημαίνει το αγαθό,
το ουσιώδες και πραγματικό, που παραμένει αμετάβλητο και αυτό είναι ο ίδιος
ο Θεός και τα αγαθά τα ουράνια, τα οποία προετοιμάζει για την ανθρώπινη ψυχή (g).
Ας πειστούμε λοιπόν για αυτό, ότι εκείνα είναι τα πραγματικά και αληθινά μεγάλα πλούτη,
τα οποία είναι πλούτη πνευματικά από πίστη, πλούτη για το Θεό, πλούτη για το Χριστό,
πλούτη στον ουρανό.
(4) Ούτε εγώ ούτε ο Πατέρας μου θα εμπιστευτεί αυτά σε σας (b).
Τα αληθινά πλούτη που μας δίνονται με το έλεος του Χριστού ως ανταμοιβή
της πιστότητάς μας ως αγαθών οικονόμων, είναι η άδυτη εκείνη δόξα
και χαρά του ουρανού, για την οποία έχει γραφτεί, ότι ο Κύριος ενώ είναι πλούσιος
σε αυτήν εκούσια πτώχευσε για μας, έτσι ώστε με την πτωχεία του να πλουτήσουμε και εμείς.