Εξορκισμοί
στην ακολουθία του βαπτίσματος
Επειδή πρόκειται ο Βασιλιάς του ουρανού να γίνη κάτοικος της ψυχής τους, γι’ αυτό μετά την κατήχησι οι ωρισμένοι λειτουργοί καθαρίζουν τη διάνοια των προς το φώτισμα, με τα φοβερά λόγια των εξορκισμών, διώχνοντας έτσι κάθε μεθόδευσι του Διαβόλου.
Ε.Π.Ε. 30,368
Εξουσία
κίνδυνος
Είναι μεγάλος κίνδυνος η εξουσία. Γι’ αυτό και έχει ανάγκη από τη χάρι και την ειρήνη του Θεού. Αυτά να εύχεστε και για μένα, όπως και εγώ εύχομαι για σας.
Ε.Π.Ε. 24,32
πνευματική, αφέσεως αμαρτιών
Η πνευματική εξουσία είναι τόσο ανώτερη από την πολιτική, όσο ο ουρανός από τη γη. Ή, καλύτερα, πιο ανώτερη. Πρώτον, διότι σκοπός της δεν είναι να τιμωρήση τα αμαρτήματα, που έγιναν, αλλά να προλάβη να μη γίνουν. Και δεύτερον, αφού γίνουν τα αμαρτήματα, δεν έχει σκοπό να εξοντώση τον άνθρωπο που αμάρτησε, αλλά να εξαφανίση τις αμαρτίες του.
Ε.Π.Ε. 19,418
Εξόφλησις
αμαρτημάτων,οι πειρασμοί
Οι δοκιμασίες, που συνεχώς υπομένω, αυτές είναι οι υποθέσεις με τις οποίες κερδίζω, αυτός είναι ο πλούτος μου. Το να δοκιμάζομαι συνέχεια και να μου συμβαίνουν πειρασμοί που δεν τους περίμενα, είναι τρόπος προς εξόφλησι των αμαρτημάτων μου.
Ε.Π.Ε. 37,430
Εξώγαμες σχέσεις
ντροπή, άξιες τιμωρίας μεγάλης
Εδώ δεν είναι πορνείο. Είναι εκκλησία. Αν όμως ζης ενωμένος με την πόρνη, τότε να μην έρθης στην εκκλησία, για να μη προσβάλης τον ιερό χώρο. Κι αν ακόμα δεν υπήρχε γέεννα, κι αν ακόμα δεν υπήρχε κόλασις, υστέρα από τις ιερές συμφωνίες, υστέρα από τη γαμήλια τελετή, ύστερα από τη νόμιμη συζυγία και σχέσι, ύστερα από την τεκνοποιία, ύστερα από μια τέτοια ιερή κοινωνία, πώς ανέχεσαι να προσκολληθής σε άλλη γυναίκα; Δεν ντρέπεσαι; Δεν κοκκινίζεις;
Ε.Π.Ε. 14,220
νόθα γεννιώνται
Γι’ αυτό σας παρακαλώ, να φεύγετε από την πορνεία και απ’ αυτήν που την γεννάει, δηλαδή, τη μέθη. Γιατί σπέρνεις εκεί που δεν επιτρέπεται να θερίσης; Και αν θερίσης, ο καρπός θα σου φέρνη ντροπή. Διότι και αν γεννηθή το παιδί, και σένα σε ντρόπιασε, αλλά και το ίδιο αδικήθηκε, θεωρούμενο νόθο και άγνωστου γένους.
Ε.Π.Ε. 17,542
βρωμιά χοιρώδης, βόρβορος
Πραγματικά όλους τους καταστρέφει αυτό το κακό. Όπως ο χοίρος, όταν είναι γεμάτος από βούρκο, όπου κι αν πάη, όλα τα γεμίζει με τη δυσοσμία του και τις αισθήσεις τις χορταίνει με κοπριά, έτσι και η πορνεία. Δύσκολα εξαλείφεται αυτό το πάθος. Και μάλιστα, όταν μερικοί, αν και έχουν γυναίκες, πράττουν σαρκικές πράξεις με άλλες γυναίκες, τότε έχουμε παρανομία πολύ μεγάλη.
Ε.Π.Ε. 22,452

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 217-218)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.21 καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος εκείνος ἀπήγγειλεν τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα(1).
τότε ὀργισθεὶς(2) ὁ οἰκοδεσπότης εἶπεν τῷ δούλῳ αὐτοῦ, ῎Εξελθε ταχέως(3)
εἰς τὰς πλατείας καὶ ῥύμας(4) τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους
καὶ τυφλοὺς(5) καὶ χωλοὺς εἰσάγαγε(6) ὧδε.
21 Γύρισε ο δούλος εκείνος και τα είπε αυτά στον κύριό του.
Τότε ο οικοδεσπότης οργισμένος είπε στο δούλο του: “πήγαινε γρήγορα στις πλατείες
και στους δρόμους της πόλης και φέρε μέσα τους φτωχούς, τους ανάπηρους,
τους κουτσούς και τους τυφλούς”.
(1) «Το είπε αυτό όχι επειδή αγνοούσε ο πατέρας την άρνησή τους, αλλά
για την συνέπεια της παραβολής. Διότι συνηθίζεται σε αυτούς που στέλνονται
να καλέσουν κάποιους, να επιστρέφουν και να αναγγέλλουν σχετικά με αυτούς» (Ζ).
(2) Η αχαριστία εκείνων οι οποίοι κωφεύουν στο ευαγγέλιο και την κλήση του
και η περιφρόνηση την οποία αυτοί κάνουν προς το Θεό με αυτήν την κώφευσή τους,
αποτελούν μεγάλη πρόκληση για αυτόν και διεγείρουν δίκαια την οργή του.
Το δείπνο άλλωστε παρουσιάζεται έτοιμο, ώστε να μην επιδέχεται κάποια αναβολή (ο).
(3) Λέει το «βγες γρήγορα» όχι διότι η οργή τον κάνει ανυπόμονο,
αλλά διότι θέλει να αποκλείσει κάθε αναβολή σε χρόνο, κατά τον οποίο
θα ευκαιρούσαν πλέον αυτοί που αρνήθηκαν να έλθουν.
Κανονίζει τα σχετικά με την πλήρη διεξαγωγή του δείπνου αμέσως,
για να αποκλειστούν οριστικά εκείνοι (p). Αυτοί που περιφρονούν τη χάρη,
την χάνουν για πάντα, όπως και ο Ησαύ έχασε οριστικά τα πρωτοτόκια που περιφρόνησε.
Αυτοί που δεν δέχονται το Χριστό, όταν παρέχεται σε αυτούς η ευκαιρία για αυτό,
τον χάνουν για πάντα και δεν θα μπορούν να έχουν αυτόν, όταν τυχόν θελήσουν
να τον έχουν.(4) Στους πλατιούς δρόμους που καταλήγουν σε πλατείες
και στις ρύμες, δηλαδή τα στενά (g). Αυτή η χρήση της λέξης ρύμη
είναι μεταγενέστερη. Οι δύο λέξεις συνδυασμένες σημαίνουν τα δημόσια
μέρη μίας πόλης, όπου συνηθέστατα συχνάζουν αυτοί που στερούνται άνετων κατοικιών (p).
(5) «Εκείνοι μεν που αρνήθηκαν, ήταν οι αρχιερείς και οι γραμματείς
και οι πιο σεβαστοί από το πλήθος» (Ζ). Τώρα όμως «έχουν κληθεί αντί για εκείνους,
αυτοί που είναι στις πλατείες και τα στενά, οι από το ιουδαϊκό πλήθος,
που έχουν ασθενή και απλή την διάνοια,
αφώτιστη και που κουτσαίνει πνευματικά… Ότι όμως δεν πίστεψαν λίγοι από τους Ιουδαίους,
θα μπορούσε κάποιος να το μάθει αν διαβάσει τις Πράξεις των αγίων αποστόλων» (Κ).
Αυτοί «αν και φαίνονταν φτωχοί και ανάπηροι και κουτσοί και τυφλοί σε εκείνους (που αρνήθηκαν)
επειδή τάχα ήταν αμαθείς και χωρίς σύνεση, πείθονταν περισσότερο στο Χριστό όταν δίδασκε» (Ζ).
Αυτοί δεν κλήθηκαν απλώς, διότι οι άλλοι αρνήθηκαν και με σκοπό να γεμίσουν τις κενές θέσεις.
Θα καλούνταν και αυτοί οπωσδήποτε. Αλλά οι άλλοι κλήθηκαν πρώτοι.
Και αυτοί λοιπόν και εκείνοι ζούσαν στην ίδια πόλη,
δηλαδή όλοι ήταν Ιουδαίοι. Αλλά αυτοί που σπούδαζαν το Νόμο και έδειχναν σεβασμό προς αυτόν,
κλήθηκαν πρώτοι (p). Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν λέει: και τους εμπόρους,
που βγαίνουν από τα τελωνεία,
και τους τεχνίτες, που κλείνουν τα εργαστήριά τους, φέρτους μέσα εδώ. Διότι και αυτοί είναι
απορροφημένοι από τα επαγγέλματά τους και θα πουν: Δεν μπορούμε να έλθουμε.
Ίσως οι πρώτοι θα προτιμήσουν να μεταβούν στα γραφεία τους για να τακτοποιήσουν
τα λογιστικά τους βιβλία. Ίσως οι δεύτεροι θα μεταβούν σε κάποια ταβέρνα
για να αδειάσουν κάποιες φιάλες κρασιού με τους φίλους τους.
(6) Χωρίς κάποια ιδιαίτερη πρόσκληση, διότι δεν ήταν πιθανόν αυτοί να αρνηθούν (p).

Να έχεις διάθεση να αρχίσεις

Γέροντα, γιατί έχω αμέλεια;
Αμέλεια; Γιατί σου λείπει το ...μέλι! Δεν έχεις, φαίνεται,
γλυκαθεί από τα πνευματικά.
Γέροντα, μετά από μια περίοδο αμελείας, βοηθάει να ξεκινήσω σιγά σιγά;
Την μια μέρα να κάνω ένα κομποσκοίνι, την άλλη δύο κ.λπ.;
Να έχεις την διάθεση να αρχίσεις και να βιάσεις λίγο τον εαυτό σου,
για να βάλεις μια αρχή. Ακόμη και κουρασμένος αν είναι κανείς,
αν βιάσει λίγο τον εαυτό του, περνάει η κούραση και νιώθει καλά.
Αυτή η μικρή προσπάθεια που κάνει έχει μεγάλη σημασία,
γιατί ο Θεός την διάθεση θέλει για να επέμβει, και αυτό είναι
που θα μας σώσει, η θεία επέμβαση.
Γέροντα, ακόμη και όταν έχω χρόνο, δεν έχω διάθεση να κάνω πνευματικά.
Ε, συμβαίνει καμμιά φορά αυτή η ανορεξία, αλλά χρειάζεται λίγη βία.
Όταν κάνεις είναι αδιάθετος, συνήθως δεν έχει όρεξη για φαγητό,
αλλά βιάζει τον εαυτό του και τρώει. Έχει δεν έχει όρεξη,
τρώει κάτι ελαφρύ στην αρχή, γιατί δεν σηκώνει το στομάχι του,
και έρχεται σιγά σιγά η όρεξη. Αν δεν φάει, πώς θα στυλωθεί;
Έτσι κι εσύ, δεν πρέπει να αφήσεις τον εαυτό σου ρέμπελο, γιατί θα καταστραφεί.
Να του δώσεις ελαφριά πνευματική τροφή, ώστε σιγά σιγά να συνέλθει.
Να κάνεις μια προσπάθεια λίγο λίγο, για να αρχίσεις.
Πράγματι, Γέροντα, η δυσκολία μου είναι να άρχισα να κάνω πνευματικά.
Ναι, γιατί τα λάδια σου είναι παγωμένα. Να κάνεις λίγες μετάνοιες,
λίγη μελέτη, λίγο κομποσκοίνι, για να ζεσταθεί η καρδιά.
Να λες: «Θα κάνω μόνον πέντε μετάνοιες». Αν πάρει μπρός η μηχανή,
μετά δεν θα μπορείς να την σταματήσεις, φρενάρισμα θα θέλει.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.53-54)

"Στο εργαστήρι ραπτικής"

Ο Γέροντας υπέδειξε σε μια διευθύντρια εργαστηρίου ραπτικής,
που τον επισκεπτόταν τακτικά, ποιό χρώμα έπρεπε να προτιμήσει,
για τη σχετική έκθεση που επρόκειτο να κάνει. Εκείνη, αν και τον
ρώτησε για το χρώμα, όταν έλαβε την απάντησή του, δίσταζε να την
αποδεχθεί και έδειχνε να προτιμά άλλο χρώμα.
Τότε ο Γέροντας της είπε: "Μα δεν το βλέπεις, ευλογημένη, το χρώμα αυτό;
Μόνο του φωνάζει". Τελικά ακολούθησε την υπόδειξη του Γέροντα
και σημείωσε επιτυχία. Απορημένη για την
εξειδικευμένη γνώση του, πήγε, μετά την έκθεσή της, και τον ευχαρίστησε.
Ο Γέροντας χάρηκε, αλλά και πρόσθεσε: "Έχεις όμως δώσει,
με την εργασία που κάνεις και τροφή στη ματαιοδοξία των γυναικών, όχι λίγη!"
[Γ 111]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι,
σελ.251)

Αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς
ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
(Αποσπάσματα)

Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

Σήμερα, αδελφοί και αδελφές, είναι η αγία Κυριακή της Ορθοδοξίας, μία από τις πενήντα δύο Κυριακές του έτους που ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας.

Μεγάλη και αγία Κυριακή. Κυριακή, κατά την οποία εορτάζεται η νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον κάθε ψεύδους, εναντίον κάθε αναλήθειας, εναντίον κάθε αιρέσεως, εναντίον κάθε ψευδοθεού· νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον κάθε ψευδούς διδασκαλίας, εναντίον κάθε ψευδούς φιλοσοφίας, επιστήμης, πολιτισμού, εικόνος. Αγία νίκη της Ορθοδοξίας. Και αυτό σημαίνει αγία νίκη της Παναληθείας.

Ποιος όμως είναι η Παναλήθεια σε αυτόν τον κόσμο; Ποιος είναι η Αλήθεια σε αυτόν τον κόσμο; Αυτός που είπε για τον εαυτό Του: Εγώ ειμί η αλήθεια! Ο Ιησούς Χριστός.

Ο Θεός εν σαρκί. Να, αυτή είναι η Αλήθεια στον γήινο κόσμο μας, αυτή είναι, η αλήθεια για τον άνθρωπο.
«Θεός εφανερώθη εν σαρκί». Ο Κύριος Ιησούς Χριστός έλαβε σώμα, ώστε με το σώμα μας να ειπή σε εμάς τους ανθρώπους τι είναι αλήθεια, πώς ζη κανείς εν αληθεία, πώς πεθαίνει γι' αυτήν, και πώς δι’ αυτής ζη αιωνίως. Ο Χριστός συνεκέντρωσε όλες τις αλήθειες και μας έδωσε την Παναλήθεια της Ορθοδοξίας [σελ. 81-82].

Όταν ο Θεός κατέβηκε σε αυτόν τον κόσμο, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, Αυτός έγινε ορατός για μας τους ανθρώπους. Ο Θεός έγινε ορατός. Και εμείς βλέποντάς Τον, στην πραγματικότητα βλέπουμε τον Ζώντα Θεό. Αυτός είναι, η ζώσα Εικών του Θεού στον κόσμο.

Διαφυλάσσοντας την ζώσα Εικόνα του Θεού σε αυτόν τον κόσμο, η Ορθόδοξος Εκκλησία διεφύλαξε τον άνθρωπο, διεφύλαξε τον Χριστό ως άνθρωπο. Ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να βρη σ' εμάς τους ανθρώπους την θεία Εικόνα, την ζώσα θεία Εικόνα, την οποία εμείς αμαυρώσαμε με τις αμαρτίες και τα πάθη, την παραμορφώσαμε, την καταξέσαμε όλη με την αμαρτωλή ζωή μας.

Όπως λέγεται, στους θαυμάσιους εκκλησιαστικούς ύμνους, ο Κύριος κατέβηκε σε αυτόν τον κόσμο, έγινε άνθρωπος, «ίνα την εαυτού αναπλάση Εικόνα», να ανακαίνιση την Iδική Του Εικόνα στον άνθρωπο· «φθαρείσαν τοις πάθεσι», που εφθάρη δηλαδή με τα ελαττώματά μας και με τις αμαρτίες μας, και ο άνθρωπος έγινε μία παραμορφωμένη, μία δύσμορφη, εικόνα του Θεού. Και ο Θεός, κατεβαίνοντας σε αυτόν τον κόσμο σαν καθαρή, ολοκάθαρη Εικόνα του Θεού, ως Θεός, έδειξε τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι ο τέλειος άνθρωπος, πώς πρέπει να είναι ο άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο [σ. 83].

Πώς πρέπει να είναι ο άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο;

Εμείς σε αυτόν τον κόσμο πραγματικά πολεμάμε, συνέχεια πολεμάμε γι' αυτήν την θεία Εικόνα που είναι μέσα στην ψυχή μας.

Ποιος μας την κλέβει;

Όλοι οι εικονομάχοι.

Πρώτος εικονομάχος είναι η αμαρτία. Η αμαρτία δεν θέλει τον Θεό. Δεν θέλει τον Θεό ούτε μέσα στον άνθρωπο, ούτε μέσα στον κόσμο γύρω από τον άνθρωπο. Και δια της αμαρτίας κατεξοχήν εικονομάχος είναι ο Σατανάς και οι άγγελοί του, οι απαίσιοι δαίμονες. Εκείνοι είναι που κλέβουν την ψυχή μας, που σωρεύουν αμαρτίες στην ψυχή μας και κατακαλύπτουν την θεία Εικόνα που είναι μέσα μας. Με το μαύρο κατράμι της αμαρτίας αλείφουν την θεία Εικόνα που είναι μέσα στην ψυχή μας. Και ο άνθρωπος, όταν ζη αμετανόητος μέσα στην αμαρτία, όταν δεν πολεμά κατά των αμαρτιών του, όταν μένει σε αυτές, όταν δεν τις εξομολογείται, τι απομένει από την ψυχή του; Απομένει η θεία Εικόνα πασαλειμμένη με το μαύρο πύον της αμαρτίας, των παθών, του θανάτου. Φρικτό θέαμα, φοβερή ντροπή!

Τι σημαίνει λοιπόν να είσαι Εικόνα του Θεού;

Σημαίνει, αδελφοί, το εξής:

Εμείς έχουμε νου, αλλά ο νους μας είναι, εικόνα του νου του Θεού μέσα μας.

Εμείς έχουμε θέλησι, αλλά η θέλησις είναι, εικόνα της θελήσεως του Θεού μέσα μας.

Εμείς έχουμε αίσθησι, έχουμε καρδιά, αλλά αυτά είναι εικόνα θείων αισθήσεων μέσα μας.

Εμείς ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, αλλά αυτό είναι εικόνα της ζωής του Θεού.

Εμείς είμαστε ωσάν εικόνες του Θεού αθάνατες, αλλά αυτό είναι εικόνα της αθανασίας του Θεού.

Ο Θεός μας έπλασε θεοειδείς, για να ζούμε μέσα σε αυτόν τον κόσμο δι’ Αυτού, για να σκέπτεται πάντοτε ο νους μας: πρόσεχε από Ποιον είσαι, είσαι από τον Θεό, να κάνης καθαρές σκέψεις, σκέψεις θεϊκές.

Τότε το θέλημά μας είναι τέλειο και υγιές, όταν ευθυγραμμίζεται προς το θέλημα του Θεού, προς το πρωτότυπό του. Η αίσθησίς μας τότε είναι καθαρή, υγιής, θεϊκή, όταν ευθυγραμμίζεται προς την αίσθησι του Θεού [σ. 87].

Ας μας καθαρίση Αυτός από κάθε αμαρτία, από κάθε πάθος, από κάθε θάνατο. Ας μας ελευθερώση από κάθε διάβολο, για να μπορούμε να είμαστε πραγματικά ζώσες εικόνες του Θεού, για να μπορή ο άνθρωπος να είναι επί της γης ένα θείο μεγαλείο.

Άνθρωπε! Αδελφέ! Ποτέ μην ξεχνάς ότι είσαι μικρός Θεός μέσα στην λάσπη! Μέσα στην λάσπη του σώματός σου εσύ έχεις την ζώσα Εικόνα του Θεού. Πρόσεχε πώς ζης. Πρόσεχε τι κάνεις με την Εικόνα του Θεού που είναι μέσα σου. Πρόσεχε, -άνθρωπε! άνθρωπε! άνθρωπε! Διότι η ζωή μας ξεκινά από την γη και καταλήγει στο πάμφωτο πρόσωπο του Θεού, για να δώσουμε εκεί απολογία τι κάναμε με την Εικόνα του Θεού όσο ήμασταν σε αυτόν τον κόσμο.

Εύχομαι ο Αγαθός Κύριος να χαρίση στην καρδιά του καθενός μας όλα τα ουράνια δώρα, όλες τις ευαγγελικές αρετές: την πίστι και την αγάπη και την ελπίδα και την προσευχή και την νηστεία και την υπομονή και την πραότητα και την ταπείνωσή ώστε να μπορέσουμε να αντέξουμε όλο αυτόν το φοβερό επίγειο αγώνα, να διαφυλάξουμε στην ψυχή μας την θεία μορφή και να μετατεθούμε από τον κόσμο αυτό προς τον Αναστάντα Κύριο σε εκείνο τον κόσμο.

Αλλά μέχρι τότε η αγία νηστεία ας μας οδηγή προς το Άγιον Πάσχα, την Αγία Ανάστασί του Χριστού, για να προσκυνήσουμε, όσο είμαστε ακόμη με το σώμα μας, Αυτόν, τον Αναστάντα Κύριο, τον Νικητή της αμαρτίας, του θανάτου και του διαβόλου, Αυτόν που εξασφάλισε την Αιώνιο Ζωή για το σώμα μας και για την ψυχή μας.

Σε Αυτόν, μόνο σε Αυτόν, αποκλειστικά σε Αυτόν, ανήκει αιώνιος δόξα και τιμή, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Η σημασία των λόγων του Χριστού «ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην αλλά μάχαιραν» (Μθ 10,34)
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Επιστολή στο σιδερά Κώστα

Μα ένας τόσο αληθινός και ελεήμων άνθρωπος να μην ξέρει τη βαθιά σημασία αυτών των λόγων; Νομίζω, ότι ξέρεις αλλά μόνο ζητάς επιβεβαίωση. Στους αληθινούς και ελεήμονες ο ίδιος ο Θεός αποκαλύπτει τα μυστικά. Με το Πνεύμα Του. Εάν ήσουν εσύ ο μόνος σιδεράς στα Ιεροσόλυμα όταν οι Εβραίοι σταύρωναν τον Κύριο, δεν θα υπήρχε κανείς να τους σφυρηλατήσει τα καρφιά.

«Μη νομίσητε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γην΄ ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν» (Ματθ. 10, 34). Έτσι είπε ο Κύριος. Διάβαζε σαν να είναι ειπωμένο: δεν ήρθα να συμφιλιώσω την αλήθεια και το ψέμα, την σοφία και την βλακεία, το καλό και το κακό, το δίκαιο και την βία, την κτηνωδία και την ανθρωπιά, την αγνότητα και την ασωτία, τον Θεό και τον μαμωνά αλλά έφερα το ξίφος για να κόψω το ένα από το άλλο, για να μην ανακατεύονται.

Με τι να κόψεις, Κύριε; Με το ξίφος της αληθείας. Ή με το ξίφος του λόγου του Θεού, που είναι ίδιο. Αφού η αλήθεια είναι ο λόγος του Θεού, και ο λόγος του Θεού είναι η αλήθεια. Ο απόστολος Παύλος συμβουλεύει: πάρετε «την μάχαιραν του Πνεύματος, ό εστι ρήμα Θεού» (Εφ. 6 ,17). Ενώ ο άγιος Ιωάννης στο όραμα για τον Υιό του Ανθρώπου Τον έβλεπε «εν τω μέσω των επτά λυχνιών όμοιον υιώ ανθρώπου… και εκ του στόματος αυτού ρομφαία δίστομος οξεία εκπορευομένη» (Αποκ. 1, 13-16). Το ξίφος που βγαίνει από το στόμα τι άλλο μπορεί να είναι παρά ο λόγος του Θεού, ο λόγος της αλήθειας; Τούτο το ξίφος έφερε ο Ιησούς Χριστός στη γη.

Τούτο το ξίφος είναι σωτήριο για τον κόσμο, και όχι η ειρήνη του καλού με το κακό. Και τότε και τώρα και πάντα και για πάντα.

Το ότι αυτή η αντίληψη είναι σωστή φαίνεται από τα παρακάτω λόγια του Χριστού: «ήλθον γαρ διχάσαι άνθρωπον κατά του πατρός αυτού και θυγατέρα κατά της μητρός αυτής και νύμφην κατά της πενθεράς αυτής» (Ματθ. 10, 35). Πράγματι, εάν ακολουθήσει ο γιός τον Χριστό και ο πατέρας παραμείνει στο σκοτάδι του ψεύδους, το ξίφος της αλήθειας του Χριστού θα τους χωρίσει. Η αλήθεια είναι πιο αγαπητή από τον πατέρα. Και εάν η κόρη ακολουθήσει τον Χριστό ενώ η μητέρα παραμείνει επίμονα στην απάρνηση του Χριστού, τι κοινωνία μπορεί να υπάρξει εκεί; Δεν είναι ο Χριστός πιο γλυκός από τη μητέρα; Κατά τον ίδιο τρόπο και με τη νύφη και την πεθερά της.

Όμως μην καταλάβεις λανθασμένα, ότι πρέπει εκείνος που γνώρισε και αγάπησε τον Χριστό αμέσως να αποχωριστεί σωματικά από τους συγγενείς του. Τούτο δεν το γράφει. Αρκεί με την ψυχή να είναι χωριστά, και στην ψυχή του να μην δέχεται τίποτα από τις άπιστες σκέψεις και πράξεις. Εφόσον εάν οι πιστοί αμέσως και σωματικά χώριζαν από τους απίστους, θα είχαν δημιουργηθεί στον κόσμο δυο αντίπαλα στρατόπεδα. Ποιος τότε θα μάθαινε τους απίστους και θα τους διόρθωνε; Και ο ίδιος ο Κύριος υπέμενε τον άπιστο Ιούδα δίπλα Του τρία ολόκληρα χρόνια. Ο σοφός Παύλος γράφει: «Ηγίασται γαρ ο ανήρ ο άπιστος εν τη γυναικί, και ηγίασται η γυνή η άπιστος εν τω ανδρί» (Α’ Κορ. 7, 14).

Τελειώνοντας μπορώ να σου αναφέρω πώς αυτά τα λόγια του Χριστού τα ερμηνεύει πνευματικά ο δοξασμένος Θεοφύλακτος της Αχρίδας ως εξής: «για τον πατέρα και τη μητέρα και την πεθερά εννόησε όλα τα παλιά, ενώ για τον υιό και την κόρη όλα τα νέα. Ο Κύριος λοιπόν θέλει οι νέες Του θεϊκές εντολές και διδαχές να νικήσουν όλες τις παλιές μας αμαρτωλές συνήθειες και έθιμα».

Έτσι τα λόγια για το ξίφος που φέρνει στη γη, εξολοκλήρου αντιστοιχούν στον Χριστό τον ειρηνοποιό και ειρηνοδότη. Ο Χριστός φέρνει την ουράνια ειρήνη του, σαν κάποιο ουράνιο βάλσαμο, σ’ εκείνους που ειλικρινά πιστεύουν σ’ Αυτόν. Αλλά δεν ήρθε να δημιουργήσει ειρήνη μεταξύ των υιών του φωτός και των υιών του σκότους.

Χαιρετισμούς σ’ εσένα και στα παιδιά.
Ειρήνη Θεού και ευλογία.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, “Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται…”, Ιεραποστολικές Επιστολές Α’, Εκδ. “Εν Πλω”, σ.36)

Εξομολόγησις
καλλωπισμός της ψυχής
Αν θέλης να είσαι ωραίος, να προσθέτης την εξομολόγησι των αμαρτημάτων σου και να μη παραλείπης να πλένης το πρόσωπό σου με τη συνεχή ροή των δακρύων της μετανοίας... Φρόντιζε πιο πολύ την ψυχή, και κάθε μέρα να την πλένης με τα θερμά δάκρυα. Διότι μ’ αυτό το ευλογημένο νερό απαλλάσσεται η ψυχή από τη βρωμιά και γίνεται λαμπρότερη.
Ε.Π.Ε. 2,638
ομολογία και δοξολογία
Είναι διπλή η έννοια της εξομολογήσεως. Ή, δηλαδή, δηλώνει αναγνώρισι και καταδίκη των αμαρτημάτων, ή ευχαριστία στο Θεό.
Ε.Π.Ε. 5,440
όχι γενικά, αλλά κατ' είδος!
Να εξομολογηθής όλα τα αμαρτήματά σου, ένα προς ένα, και έτσι θα μάθης να παίρνης την άφεσι, και έτσι θα είσαι ευγνώμων προς τον Ευεργέτη Χριστό.
Ε.Π.Ε. 9,454
ανακαίνισις
Τα σπίτια, όταν παλιώσουν, πάντοτε τα διορθώνουμε. Αυτό να κάνης και με τον εαυτό σου. Αμάρτησες σήμερα; Πάλιωσες την ψυχή σου; Να μην απογοητευτής, να μη ξαναπέσης, αλλά ξανακάνε καινούργιο το πνευματικό σου σπίτι με τη μετάνοια, με δάκρυα, με εξομολόγησι και με την επιτέλεσι καλών έργων. Και αυτό να μη παύσης ποτέ να το κάνης.
Ε.Π.Ε. 17,442
υπέρ των προτέρων
Ας απομακρυνθούμε από τον έρωτα των χρημάτων και της κενοδοξίας, παρακαλώντας τον Θεό ν’ απλώση το παντοδύναμο χέρι Του και να ανορθώση τα πεσμένα μέλη μας. Ας Τον παρακαλέσουμε, ας εξομολογηθούμε. Ας Τον δοξολογήσουμε για όσα μέχρι τώρα μας έκανε. Και ας Τον ικετεύσουμε θερμά και για το μέλλον, ώστε να αξιωθούμε να σωθούμε από το φοβερό θηρίο της φιλαργυρίας και να αναπέμψουμε ευχαριστία στο φιλάνθρωπο Θεό και Πατέρα, στον οποίον μαζί με τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα ανήκει δόξα και τιμή τώρα και πάντοτε και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Ε.Π.Ε. 20,684
προϋποθέσεις της
Ποιο είναι το φάρμακο της μετανοίας και πώς παρασκευάζεται; Πρώτα, με την καταδίκη των αμαρτημάτων μας και με την εξομολόγησί τους... Δεύτερον, με πολλή ταπείνωσι. Αν, δηλαδή, ομολογήσης την αμαρτία όπως πρέπει να την ομολογήσης, η ψυχή σου ταπεινώνεται. Όταν η συνείδησις συστρέφεται συνεχώς γύρω απ’ την αμαρτία, κάνει την ψυχή να ταπεινωθή.
Ε.Π.Ε. 24,440
με γέλια!
Μπήκες στην εκκλησία για να μετανοήσης και να εξομολογηθής τα αμαρτήματά σου, να προσπέσης στο Θεό, να παρακαλέσης και να ικετεύσης για όλα τα πλημμελήματά σου, και συ όλα αυτά τα κάνεις γελώντας; Πώς λοιπόν θα μπορέσης να εξιλεωθής; Και τι, κακό, λένε, είναι το γέλιο; Δεν είναι κακό το γέλιο. Κακό είναι όταν ξεπερνά το μέτρο και εκδηλώνεται άκαιρα.
Ε.Π.Ε. 24,580
όχι γενικά, αλλά κατ’ είδος!
Ας πείθουμε τους εαυτούς μας, ότι αμαρτήσαμε. Κι ας μη το λέμε μόνο με τη γλώσσα, αλλά και με τη διάνοια. Ας μην αποκαλούμε απλώς τους εαυτούς μας αμαρτωλούς, αλλά κι ας αναλογιζώμαστε και τ’ αμαρτήματά μας, εξετάζοντάς τα ένα προς ένα.
Ε.Π.Ε. 25,318
δικαιώνει
Είδες πως δικαιώθηκες με την εξομολόγησι; Ο Θεός είναι φιλάνθρωπος. Δεν λυπήθηκε τον Υιό Του, για να λυπηθή το δούλο, τον άνθρωπο. Παρέδωσε το μονογενή Του Υιό, για ν’ αγοράση τους αχάριστους δούλους, εμάς τους ανθρώπους.
Ε.Π.Ε. 30.294
εξαλείφει τα πάντα
Η εξομολόγησις αφαιρεί το αμάρτημα και το κάνει, σαν να μην έχη γίνει ποτέ.
Ε.Π.Ε. 30,294-296
γνήσια
Δεν απομακρύνει την αμαρτία ο χρόνος. Ο τρόπος εκείνου, που μετανοεί, σβήνει την αμαρτία. Είναι δυνατόν να περάση πολύς χρόνος και να μη πετύχη κανείς τη σωτηρία. Και άλλος πάλι, μέσα σε λίγο χρόνο, αφού εξομολογηθή ειλικρινά, ν’ απαλλαγή απ’ την αμαρτία.
Ε.Π.Ε. 30,254
πρώτος συ να τα πης!
Το ζητούμενο αυτό είναι: Όχι απλώς να πης, αλλά πρώτος συ να πης τα αμαρτήματά σου. Να μη περιμένης να σε ελέγξουν ή να σε κατηγορήσουν. Εσύ να συναισθανθής όσα έχεις διαπράξει έτσι, σαν κάποιος να σε ελέγχη γι’ αυτά.
Ε.Π.Ε. 34,376

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 214-216)

Εξομολόγησις
καλλωπισμός της ψυχής
Αν θέλης να είσαι ωραίος, να προσθέτης την εξομολόγησι των αμαρτημάτων σου και να μη παραλείπης να πλένης το πρόσωπό σου με τη συνεχή ροή των δακρύων της μετανοίας... Φρόντιζε πιο πολύ την ψυχή, και κάθε μέρα να την πλένης με τα θερμά δάκρυα. Διότι μ’ αυτό το ευλογημένο νερό απαλλάσσεται η ψυχή από τη βρωμιά και γίνεται λαμπρότερη.
Ε.Π.Ε. 2,638
ομολογία και δοξολογία
Είναι διπλή η έννοια της εξομολογήσεως. Ή, δηλαδή, δηλώνει αναγνώρισι και καταδίκη των αμαρτημάτων, ή ευχαριστία στο Θεό.
Ε.Π.Ε. 5,440
όχι γενικά, αλλά κατ' είδος!
Να εξομολογηθής όλα τα αμαρτήματά σου, ένα προς ένα, και έτσι θα μάθης να παίρνης την άφεσι, και έτσι θα είσαι ευγνώμων προς τον Ευεργέτη Χριστό.
Ε.Π.Ε. 9,454
ανακαίνισις
Τα σπίτια, όταν παλιώσουν, πάντοτε τα διορθώνουμε. Αυτό να κάνης και με τον εαυτό σου. Αμάρτησες σήμερα; Πάλιωσες την ψυχή σου; Να μην απογοητευτής, να μη ξαναπέσης, αλλά ξανακάνε καινούργιο το πνευματικό σου σπίτι με τη μετάνοια, με δάκρυα, με εξομολόγησι και με την επιτέλεσι καλών έργων. Και αυτό να μη παύσης ποτέ να το κάνης.
Ε.Π.Ε. 17,442
υπέρ των προτέρων
Ας απομακρυνθούμε από τον έρωτα των χρημάτων και της κενοδοξίας, παρακαλώντας τον Θεό ν’ απλώση το παντοδύναμο χέρι Του και να ανορθώση τα πεσμένα μέλη μας. Ας Τον παρακαλέσουμε, ας εξομολογηθούμε. Ας Τον δοξολογήσουμε για όσα μέχρι τώρα μας έκανε. Και ας Τον ικετεύσουμε θερμά και για το μέλλον, ώστε να αξιωθούμε να σωθούμε από το φοβερό θηρίο της φιλαργυρίας και να αναπέμψουμε ευχαριστία στο φιλάνθρωπο Θεό και Πατέρα, στον οποίον μαζί με τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα ανήκει δόξα και τιμή τώρα και πάντοτε και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Ε.Π.Ε. 20,684
προϋποθέσεις της
Ποιο είναι το φάρμακο της μετανοίας και πώς παρασκευάζεται; Πρώτα, με την καταδίκη των αμαρτημάτων μας και με την εξομολόγησί τους... Δεύτερον, με πολλή ταπείνωσι. Αν, δηλαδή, ομολογήσης την αμαρτία όπως πρέπει να την ομολογήσης, η ψυχή σου ταπεινώνεται. Όταν η συνείδησις συστρέφεται συνεχώς γύρω απ’ την αμαρτία, κάνει την ψυχή να ταπεινωθή.
Ε.Π.Ε. 24,440
με γέλια!
Μπήκες στην εκκλησία για να μετανοήσης και να εξομολογηθής τα αμαρτήματά σου, να προσπέσης στο Θεό, να παρακαλέσης και να ικετεύσης για όλα τα πλημμελήματά σου, και συ όλα αυτά τα κάνεις γελώντας; Πώς λοιπόν θα μπορέσης να εξιλεωθής; Και τι, κακό, λένε, είναι το γέλιο; Δεν είναι κακό το γέλιο. Κακό είναι όταν ξεπερνά το μέτρο και εκδηλώνεται άκαιρα.
Ε.Π.Ε. 24,580
όχι γενικά, αλλά κατ’ είδος!
Ας πείθουμε τους εαυτούς μας, ότι αμαρτήσαμε. Κι ας μη το λέμε μόνο με τη γλώσσα, αλλά και με τη διάνοια. Ας μην αποκαλούμε απλώς τους εαυτούς μας αμαρτωλούς, αλλά κι ας αναλογιζώμαστε και τ’ αμαρτήματά μας, εξετάζοντάς τα ένα προς ένα.
Ε.Π.Ε. 25,318
δικαιώνει
Είδες πως δικαιώθηκες με την εξομολόγησι; Ο Θεός είναι φιλάνθρωπος. Δεν λυπήθηκε τον Υιό Του, για να λυπηθή το δούλο, τον άνθρωπο. Παρέδωσε το μονογενή Του Υιό, για ν’ αγοράση τους αχάριστους δούλους, εμάς τους ανθρώπους.
Ε.Π.Ε. 30.294
εξαλείφει τα πάντα
Η εξομολόγησις αφαιρεί το αμάρτημα και το κάνει, σαν να μην έχη γίνει ποτέ.
Ε.Π.Ε. 30,294-296
γνήσια
Δεν απομακρύνει την αμαρτία ο χρόνος. Ο τρόπος εκείνου, που μετανοεί, σβήνει την αμαρτία. Είναι δυνατόν να περάση πολύς χρόνος και να μη πετύχη κανείς τη σωτηρία. Και άλλος πάλι, μέσα σε λίγο χρόνο, αφού εξομολογηθή ειλικρινά, ν’ απαλλαγή απ’ την αμαρτία.
Ε.Π.Ε. 30,254
πρώτος συ να τα πης!
Το ζητούμενο αυτό είναι: Όχι απλώς να πης, αλλά πρώτος συ να πης τα αμαρτήματά σου. Να μη περιμένης να σε ελέγξουν ή να σε κατηγορήσουν. Εσύ να συναισθανθής όσα έχεις διαπράξει έτσι, σαν κάποιος να σε ελέγχη γι’ αυτά.
Ε.Π.Ε. 34,376

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 214-216)

Εξαγορά
δούλων
Ο Θεός λέει, να μη λυπηθής τα χρήματα, αλλά όσα και αν χρειάζωνται για την εξαγορά δούλων, να τα δώσης. Εμείς όμως, αν και βλέπουμε ανθρώπους να πνίγωνται, να κλαίνε, να υποφέρουν χειρότερα από μύριους θανάτους, και μάλιστα πολλές φορές άδικα, τσιγκουνευόμαστε τα χρήματα. Δεν λυπούμεθα τους αδελφούς. Φροντίζουμε για τα άψυχα και αδιαφορούμε για την ψυχή.
E.Π.E. 24,466
Εξάρτησις
από τον Θεό
Διπλή είναι η εξάρτησίς μας απ’ Αυτόν, και στο ότι γεννηθήκαμε απ’ την ανυπαρξία, και στο ότι γίναμε πιστοί, που και αυτό είναι κτίσις.
Ε.Π.Ε. 18,562
θρησκευτική
Σεις, Γαλάτες, που ανεβήκατε στην κορυφή των ουρανών, τώρα απότομα φτάσατε στο εξευτελιστικό σημείο να σύρεστε στην περιτομή και στα Σάββατα και να εξαρτάστε από τους ιουδαΐζοντες;
Ε.Π.Ε. 20,334
Εξέλθωμεν και ίδωμεν...
ισότητα
Ας επισκεφτούμε τους τάφους και ας δούμε, που καταλήγει ο άνθρωπος. Θα συναντήσουμε κόκκαλα που βρωμάνε, σώματα σάπια. Πες μου: Έκει ποιος είναι ο βασιλιάς και ποιος ο απλός άνθρωπος; Ποιος ο ευγενικής καταγωγής και ποιος ο δούλος; Ποιος ο σοφός και ποιος ο άσοφος; Εκεί πού είναι η ομορφιά της νιότης; Πού είναι η ωραία όψις; Πού είναι τα όμορφα μάτια; Πού η ευθεία μύτη; Πού τα πυρφόρα χείλη; Πού είναι οι ωραίες παρειές; Πού το απαστράπτον πρόσωπο; Όλα αυτά δεν είναι πλέον σκόνη; Δεν είναι πλέον τέφρα; Δεν είναι πλέον στάχτη; Όλα αυτά δεν είναι πλέον σκωλήκων βρώμα και δυσωδία; Όλα βρωμιά δεν είναι;
Ε.Π.Ε. 30,318

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 213-214)

524. Έχουμε μέσα μας πνευματικά μάτια, που βλέπουν απείρως πιο καλά από ό,τι τα σωματικά μάτια. Ποια είναι τα αντικείμενα της πνευματικής μας οράσεως; Τα φαινόμενα του πνευματικού κόσμου. Πλάϊ στον ορατό κόσμο, υπάρχει ο Θεός, άπειρο Πνεύμα, άπειρος Νους, που δημιούργησε και δημιουργεί τα πάντα στον υλικό κόσμο. Υπάρχει και ο πνευματικός κόσμος, ο αγγελικός, με αναρίθμητες υπάρξεις, βυθισμένες στη θεωρία του Υψίστου και όλων των έργων της παντοδυναμίας του και της σοφίας του. Τα πνευματικά μας μάτια είναι στραμμένα προ παντός στον Κύριο, με τη μυστική θεωρία. Η μυστική θεωρία μπορεί να εκτείνεται επ’ άπειρον, γιατί και ίδιος ο Θεός είναι άπειρος. Με τη μυστική θεωρία, η ψυχή καθαρίζεται από την αμαρτία, τελειοποιείται και φέρεται ολοένα πιο κοντά στον Θεό, την πηγή του φωτός μας, των λογισμών μας, της ζωής μας.
Η μυστική θεωρία έχει επίσης αντικείμενο της τις τάξεις των Αγγέλων, κατά το μέτρο που μας δίνεται η θεία αποκάλυψις, την πνευματική και φωτεινή φύσι τους, την πνευματική τους αγαθότητα, την αγάπη τους για τον Θεό και του ενός για τον άλλο, καθώς και για το ανθρώπινο γένος, το προστατευτικό τους έργο στη γη, στα στοιχεία της ορατής κτίσεως, στις ανθρώπινες κοινότητες, στους ιερούς και άλλους τόπους και, ιδιαίτερα, στον κάθε χριστιανό.
Τέλος, τα πνευματικά μάτια είναι στραμμένα και στον ίδιο τον εαυτό μας και έτσι η λειτουργία τους λέγεται αυτοεξέτασις, αυτογνωσία, πνευματική προσοχή πάνω στους λογισμούς και τις επιθυμίες μας.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 218-219)