Γ] Ο ΘΕΟΣ ΔΙΝΕΙ ΔΙΕΞΟΔΟ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ
1110. Ο Θεός ο άγιος υπόσχεται σ’εκείνους που ελπίζουν σ’Αυτόν την διέξοδο από κάθε θλίψη…και ο προφήτης Ιωνάς, που τον κατάπιε το κήτος, αξιώθηκε να σωθεί, γιατί δεν απελπίστηκε [ για τη ζωή του που κινδύνευε], αλλά προσευχήθηκε με δυνατή φωνή προς τον Κύριο. [Επιστ.242,τοις Δυτικοίς Επισκόποις,1,ΕΠΕ2,26-ΒΕΠ55,296]
Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΑΤΑΦΥΓΗ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ
1111.Ο Θεός είναι η καταφυγή και η δύναμη μας, είναι ο πολύτιμος βοηθός μας στις μεγάλες θλίψεις που μας βρήκαν»1. Κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη από μεγάλη βοήθεια, όταν τον βρίσκουν πολλά θλιβερά και δυσβάστακτα περιστατικά, λόγω της φυσικής αδυναμίας που τον ακολουθεί. "Όπως λοιπόν, όταν θέλει να σωθεί από όλες τις δύσκολες περιστάσεις, εξαιτίας της επιθέσεως των εχθρών, καταφεύγει σε μέρος ασφαλές η σε κάποια υψηλή κορυφή, που να είναι οχυρωμένη ολόγυρα με ισχυρό τείχος, έτσι καταφεύγει (στις μεγάλες δοκιμασίες) στο Θεό, πιστεύοντας ότι η παραμονή κοντά του είναι ο μόνος τρόπος να βρει ανάπαυση. (Εις ΜΕ’ Ψαλμ, 1, ΕΠΕ5,298ΒΕΠ 52,106).1.Ψαλμ. 45,2.
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
1112. Μη λυπείσθε πολύ για τα κακά που έχουν συμβεί. Μήτε να ταραχθεί ο νους σας, αλλά να αποτινάξετε το θόλωμα (τη σύγχυση) της λύπης και να δυναμώστε τις ψυχές σας, κάνοντας πιο γενναίες σκέψεις και χρησιμοποιώντας το δυσάρεστο γεγονός ως πρόφαση για στεφάνια... Υπενθυμείστε στους εαυτούς σας την καρτερία (την υπομονή) του Ιώβ... Κανείς ας μη μεταπεισθεί από αυτά που έπαθε, ώστε να συλλογιστεί και να λέει ότι καμιά λοιπόν πρόνοια δεν κυβερνάει τα γεγονότα της ζωής μας. "Ας μην κατηγορεί την πρόνοια και την κρίση του Κυρίου, αλλά ας αποβλέπει προς τον αθλητή εκείνον (τον Ιώβ) και αυτόν ας κάνει σύμβουλο για το καλύτερο... "Όπως θέλει ρυθμίζει τα γεγονότα της ζωής μας. Είναι όμως σοφός και παραχωρεί εκείνο που συμφέρει τους δούλους του. Να μην περιεργάζεσαι την κρίση του Κυρίου. Να αγαπάς μόνον αυτά που επιτρέπει η σοφία του. Αυτό που θα σου δώσει, αυτό να το δέχεσαι με χαρά. (Περί του μη προσηλώσθαι τοις βιοτικοίς, 10, 11, 12, ΕΠΕ 7, 190, 196).
ΔΕΝ ΜΑΣ ΑΠΑΛΛΑΣΣΕΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΠ’ ΑΥΤΕΣ Ο ΘΕΟΣ, ΑΛΛΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΕΙ ΝΑ ΤΙΣ ΞΕΠΕΡΑΣΟΥΜΕ
1113. «Ύψωσαν κραυγή ικεσίας οι δίκαιοι και ο Κύριος τους άκουσε με ευμένεια και τους εγλύτωσε από όλες τις θλίψεις τους»1 Νοητή (πνευματική) είναι η κραυγή των δικαίων (των ευσεβών και ενάρετων), γιατί υψώνεται δυνατή από τα απόκρυφα της καρδιάς, γι΄αυτό μπορεί να φθάσει ακόμη και στα ίδια τα αυτιά του Θεού. Γιατί εκείνος που ζητάει μεγάλες δωρεές και προσεύχεται για τα επουράνια αγαθά, αυτός κραυγάζει και υψώνει στο Θεό τέτοια προσευχή, που γίνεται εισακουστή. «Ύψωσαν λοιπόν κραυγή ικεσίας οι δίκαιοι. Δεν εζήτησαν τίποτε το μικροπρεπές, τίποτε το γήινο, τίποτε το ευτελές και ασήμαντο. Γι’αυτό ο Κύριος έκαμε δεκτή την ικεσία τους και τους εγλύτωσε (από όλες τις θλίψεις τους». Δεν τους απάλλαξε από τα δυσάρεστα περιστατικά τόσο, όσο τους ανέδειξε ανώτερους από αυτά, ικανούς να τα ξεπερνούν.[εις ΛΓ’ Ψαλμ, 12, ΕΠΕ5, 240242 ΒΕΠ52,88-89Μ).1. Ψαλμ. 33,18.
ΝΑ ΚΑΤΑΦΕΥΓΟΥΜΕ ΠΡΩΤΑ ΣΤΟ ΘΕΟ ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ ΣΕ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΜΑΓΟΥΣ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟΚΡΙΤΕΣ
1114. «Ο Θεός είναι η καταφυγή μας και η δύναμή μας»1. Γι’ αυτόν που μπορεί να λέει «Τα πάντα κατορθώνω με τη δύναμη, που μου δίνει ο Χριστός»2, δύναμη είναι ο Θεός. Πολλοί λοιπόν μπορούν να πουν «Ο Θεός είναι η καταφυγή μας», και το «Κύριε, υπήρξες το καταφύγιό μας»3, αλλά πολύ λίγοι είναι εκείνοι που θα το πουν με την ίδια θερμή διάθεση, με την οποία το έλεγε ο προφήτης Δαβίδ. Γιατί λίγοι είναι εκείνοι που δεν έχουν θαυμάσει τα ανθρώπινα, αλλά μένουν εξαρτημένοι ολόκληροι από το Θεό, και αυτόν αναπνέουν, και σ’ αυτόν έχουν στηρίξει την ελπίδα και την πεποίθησή τους. Και μας ελέγχουν βέβαια τα πράγματα, όταν στις θλίψεις μας τρέχουμε στον καθένα και όχι στο Θεό. Ασθενεί το παιδί; Συ όμως κοιτάζεις εδώ και εκεί να βρεις το μάγο ή εκείνον που κρεμάει στο λαιμό των ανεύθυνων παιδιών τα αλλόκοτα και περιττά εκείνα φυλαχτά, ή στο τέλος έρχεσαι στο γιατρό και χρησιμοποιείς φάρμακα, αδιαφορώντας για εκείνον που έχει τη δύναμη να σε σώσει. Κι αν σε ταράξει κάποιο όνειρο, τρέχεις αμέσως σε κάποιον ονειροκρίτη. Κι αν φοβηθείς κάποιον εχθρό, επινοείς ως προστάτη ένα από τους ανθρώπους. Και γενικά σε κάθε ανάγκη σου αποδεικνύεσαι ότι με τα λόγια μεν ονομάζεις το Θεό καταφύγιό σου, στην πράξη όμως προσπαθείς να επιτύχεις βοήθεια από τα ανωφελή και μάταια. Στο δίκαιο όμως αληθινή βοήθεια είναι ο Θεός. Και όπως κάποιος στρατηγός που έχει καταρτίσει γενναίο στρατό είναι πάντοτε έτοιμος να βοηθήσει το μέρος εκείνο του στρατού, που έχει καταπονηθεί, έτσι και ο Θεός είναι βοηθός μας και σύμμαχος σε καθένα που μάχεται εναντίον των τεχνασμάτων του διαβόλου, αποστέλλοντας τους αγγέλους, για να σώσουν εκείνους που έχουν ανάγκη. [ Εις ΜΕ’ Ψαλμ 2, ΕΠΕ5, 300-302).1. Ψαλμ. 45,2. 2. Φιλιπ. 4,13. 3. Ψαλμ. 89,1.
ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΩΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΑΣ
1115. Ο Κύριος καθορίζει τα πάντα με μέτρο και ζυγίζοντας με δικαιοσύνη την κάθε περίσταση. Στέλνει πειρασμούς, που δεν υπερβαίνουν τη δύναμή μας. Δοκιμάζει τους αγωνιστές της ευσέβειας με τις αντιξοότητες, δεν τους αφήνει όμως να πειρασθούν περισσότερο από όσο μπορούν1. Και ποτίζει με δάκρυα2 με μέτρο τους πιστούς, που οφείλουν να αποδείξουν, αν μπορούν να διατηρήσουν στις θλίψεις την ευγνωμοσύνη τους προς Θεό. Αυτός έδειξε τη φιλανθρωπία του ιδιαίτερα με τη φροντίδα του για τη ρύθμιση των προβλημάτων σας.[Επιστ. 219, Τω Σαμοσάτων κλήρω, 1, ΕΠΕ 3, 30ΒΕΠ55, 260 ΜΟ 32, 812).1. Α' Κορ. 10,13. 2.Ψαλμ. 79, 6: «... ποτιείς ημάς εν δάκρυσιν εν μέτρω».
Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΕΙ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ
1116. Ο φιλάνθρωπος Θεός δίδει αφορμές παρηγοριάς ίσες προς τις θλίψεις και παρηγορεί τους ταπεινούς, για να μην κυριευθούν, χωρίς να το καταλάβουν, από την υπερβολική λύπη1.
(Επιστ. 127, Εύσεβίω έπισκόπω Σαμοσάτων, ΕΠΕ1,264ΒΕΠ55,154).
1.Βλ. Β' Κορ. 2, 7 και Π. Τρεμπελα, Υπόμνημα εις τας επιστολάς προς Ρωμαίους και Α', Β' προς Κορινθίους, ερμηνεία του στίχου 7 του κεφ. 2 της Β' Κορ
ΤΗ ΘΛΙΨΗ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ Η ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ. 
1117.Ο αγαθός Θεός συνδέει πάντοτε τις θλίψεις με την παρηγοριά.[ Επιστ.90,τοις αγιωτάτοις αδελφοίς και επισκόποις τοις εν τη Δύσει, 1,ΕΠΕ2,18-ΒΕΠ55,119]
Δ] Η ΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΤΩΝ ΘΛΙΨΕΩΝ
1118. Όλοι λοιπόν και ιδιαίτερα ο καθένας και όλοι μαζί ας εξετάσουμε τη ζωή μας. Ας θεωρήσουμε την ξηρασία ως παιδαγωγό, που υπενθυμίζει στον καθένα από μας τις αμαρτίες του. Ας επαναλάβουμε κι’ εμείς με συναίσθηση τα λόγια του γενναίου Ιώβ: «Χειρ Κυρίου εστίν η αψαμένη μου»1. (Το χέρι του Κυρίου ήταν αυτό που με άγγιξε). Και μάλιστα Ας σκεφθούμε ότι η συμφορά μας (της πείνας και της ξηρασίας) οφείλεται πρωταρχικά στις αμαρτίες μας. Εάν δε πρέπει να προσθέσουμε και κάτι άλλο, μερικές φορές οι δυσκολίες αυτές της ζωής στέλνονται στους ανθρώπους προς δοκιμασία των "ψυχών, για να αποδειχθούν επάνω στην δυσκολία οι πραγματικά δόκιμοι (δοκιμασμένοι, ενάρετοι), είτε φτωχοί είναι, είτε πλούσιοι, γιατί και οι μεν και οι δε δοκιμάζονται ακριβώς με την υπομονή. Και μάλιστα σ’ αυτές τις δύσκολες περιστάσεις αποδεικνύεται, αν ο μεν πλούσιος είναι ελεήμονας και φιλάδελφος, ο δε φτωχός, αν είναι ευγνώμονας και όχι αντίθετα βλάσφημος, αλλάζοντας πολύ γρήγορα φρονήματα, μαζί με τις συμφορές της ζωής. Εγώ γνωρίζω πολλούς (δεν το άκουσα, αλλά γνώρισα τους ανθρώπους και έχω προσωπική πείρα), οι οποία, όσον καιρό η περιουσία τους αυξάνει συνεχώς και προχωρούν, σύμφωνα με την παροιμία, με ούριο (ευνοϊκό) άνεμο, ομολογούν την ευγνωμοσύνη τους στον ευεργέτη, αν και όχι τέλεια, αλλά έστω μέτρια αν όμως κάποτε αλλάξει η κατάσταση και μεταβληθούν τα πράγματα, και ο μεν πλούσιος γίνει φτωχός, η ρωμαλαιότητα του σώματος μεταβληθεί σε ασθένεια, η δε δόξα και η περίβλεπτη θέση σε ντροπή και ατίμωση, τότε γίνονται αχάριστοι, ξεστομίζουν βλαστήμιες, βαριούνται να κάνουν προσευχή, εκφράζουν την αγανάκτησή τους εναντίον του Θεού, σαν να ήταν χρεώστης τους που καθυστερεί την οφειλή του, και δεν συμπεριφέρονται απέναντι του σαν σε Κύριο που έχει αγανακτήσει εναντίον τους.(Εν λιμώ και αυχμώ,5,ΕΠΕ 7,140142).1.Ιώβ19,21.
NA EIΜΑΣΤΕ ΕΥΘΥΜΟΙ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ ΜΑΣ
1119. «Δώσε μας, Κύριε, βοήθεια στη θλίψη μας»1. Μη ζητήσουμε από τη δύναμή μας τη βοήθεια ούτε από την ευεξία (ευρωστία) του σώματος ας μην έχουμε την αξίωση να λάβουμε βοήθεια από κανένα από εκείνα που θεωρούνται από τους ανθρώπους ένδοξα. Η εξουσία δεν διασώζεται ούτε με την αφθονία των χρημάτων ούτε με το μέγεθος της δυνάμεως ούτε με την λαμπρότητα της δόξας, αλλά με την αφορμή της υπερβολικής θλίψεως χαρίζει ο Κύριος τη βοήθεια του σ’ εκείνους που Τον αναζητούν με πόθο. Τέτοιος ήταν και ο απ. Παύλος που θεωρούσε τις θλίψεις του ως καύχημά του2. Γι’ αυτό μπορούσε να λέει: (όταν ασθενώ, τότε είμαι δυνατός, γιατί μου δίνει περισσότερη χάρη ο Θεός). «Δώσε μας», λοιπόν, «Κύριε, βοήθεια στη θλίψη μας», γιατί «η θλίψη παράγει την υπομονή, η υπομονή παράγει την δοκιμασμένη αρετή, η δοκιμασία φέρνει την ελπίδα, η δε ελπίδα στο Θεό δεν ντροπιάζει και δεν διαψεύδει ποτέ εκείνον που την έχει»4. Βλέπεις που σε οδηγεί η θλίψη; Στην ελπίδα που δεν ντροπιάζει και δεν διαψεύδει ποτέ τον άνθρωπο. Είσαι άρρωστος; Να είσαι εύθυμος, γιατί «εκείνον που αγαπά ο Κύριος, τον παιδαγωγεί με θλίψεις»5. Είσαι φτωχός; Να χαίρεσαι, γιατί τη φτώχεια σου θα τη διαδεχτούν τα αγαθά του φτωχού Λαζάρου της παραβολής. Ατιμάζεσαι για το όνομα του Χρίστου; Είσαι πανευτυχής, , γιατί η ατίμωσή σου θα μετατραπεί σε αγγελική δόξα. Ας πείσουμε, αδελφοί, τους εαυτούς μας, σε καιρό πειρασμού, να μην καταφεύγουμε σε ανθρώπινες ελπίδες, ούτε από εκεί να επιζητούμε βοήθεια για τους εαυτούς μας, αλλά με δάκρυα και στεναγμούς και προσευχή που απαιτεί κόπο και έντονη αγρυπνία να κάνουμε τις δεήσεις μας. Γιατί βοήθεια στη θλίψη του παίρνει εκείνος, που περιφρονώ ως μάταια την ανθρώπινη βοήθεια και στηρίζει την ελπίδα του πάνω σ’ Εκείνον που μπορεί να σώζει6, στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, στον Όποιον ανήκει η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».(Εις ΝΘ' Ψαλμ, 5, ΕΠΕ5, 374376ΒΕΠ52,130-131).
1.Ψαλμ. 59,5. 2.«Και καυχώμεθα εν ταις θλίψεσιν» (Ρωμ. 5,3). 3. Β' Κορ. 12,10. 4. Ρωμ. 5,34.   5.Εβρ. 12,6. 6.Εβρ.5,7.
ΝΑ ΤΙΣ ΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑ
1120. Στην αρρώστια να δείχνουμε μεγάλη υπομονή και καρτερία (μεγαλοψυχία) μαζί με χαρά1. [Όροι κατά πλάτος, ερώτ. ΛΑ', 3, ΕΠΕ8, 328ΒΕΠ53,192).
1. «Χαίρω εν τοις παθήμασί μου» (Κολ. 1, 24). «Καυχώμεθα εν ταις θλίψεσι» (Ρωμ. 5,3).
ΜΕΓΑΛΗ Η ΑΜΟΙΒΗ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΜΕΝΟΥΝ
1121. Επιθυμώ να γνωρίζεις και εκείνο, ότι δηλαδή οποίος δεν κάμπτεται από τις θλίψεις, αλλά με την ελπίδα του προς το Θεό υπομένει το βάρος της λύπης, έχει μεγάλη αμοιβή από το Θεό για την υπομονή του. [Επιστ. 302, Προς την όμόζυγον Βρίσωνος παραμυθητική, ΕΠΕ3, 358ΒΕΠ55, 360).
ΝΑ ΔΟΞΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΘΕΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ
1122. «Θα ευλογώ τον Κύριο σε κάθε περίσταση και ευκαιρία»1, όχι μόνον τις ημέρες της ευτυχίας, αλλά και στους καιρούς της δυστυχίας... Βλέπεις πόσο μεγάλη είναι η αγάπη του άνδρα εκείνου (του Δαβίδ) προς το Θεό; Δεν έχανε το θάρρος του από τα κακά που συνεχίζονταν, όταν όχι μόνο διώχτηκε από την πατρίδα του και από τους συγγενείς και από τους οικείους του (από τους ανθρώπους ταυ σπιτιού του) κι από τα κτήματά του, αλλά και όταν εξαναγκάστηκε να παραδοθεί στους εχθρούς του και λίγο έλειψε να θανατωθεί από αυτούς. Δεν είπε, μέχρι πότε θα συνεχίζονται οι ταλαιπωρίες μου; Δεν απελπίστηκε από την παράταση της θλίψης, γιατί γνώριζε ότι: «η θλίψη παράγει σιγά σιγά την υπομονή, η δε υπομονή παράγει δοκιμασμένη αρετή, η δοκιμασμένη δε αρετή παράγει την ελπίδα στο Θεό»2. Πράγματι σ' εκείνους που είναι καλά προετοιμασμένοι, οι θλίψεις είναι σαν κάποιες τροφές κατάλληλες για αθλητές και γυμναστικές ασκήσεις, που ανεβάζουν τον αγωνιστή στην πατρογονική δόξα Όταν «μας βρίζουν κι εμείς ευχόμαστε αγαθά γι’ αυτούς»3, όταν «μας βλασφημούν κι εμείς απαντούμε με λόγια γλυκά και παρακλητικά»4, όταν μας κουράζουν και μας ταλαιπωρούν, κι εμείς ευχαριστούμε το Θεό, όταν καυχόμαστε5 για τις θλίψεις που μας βασανίζουν. Γιατί είναι πολύ άσχημο να ευχαριστούμε το Θεό για τα καλά που μας χορηγεί, να σιωπούμε δε για τα δυσάρεστα και λυπηρά. Αλλά τότε περισσότερο πρέπει να ευχαριστούμε το Θεό, γιατί γνωρίζουμε ότι: Όποιον αγαπάει ο Κύριος τον θλίβει και τον παιδαγωγεί,μαστιγώνει δε και δοκιμάζει περισσότερο εκείνον που παραδέχεται σαν παιδί Του.6 (ΕίςΛΓ’ Ψαλμ., 1,ΕΠΕ5,202ΒΕ 52, 7576).
1.Ψαλμ. 33,2. 2. Ρωμ.5,34.3. Α' Κορ.4,12. 4.Α' Κορ. 4,13. 5. Ρωμ. 5,3. 6. Παροιμ. 3,12.
ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΟΥΤΕ ΣΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ
1123. Όταν βλέπω και το κακό να ευδοκιμεί και την ευλάβειά σας να είναι κουρασμένη και απογοητευμένη από τις συνεχείς δοκιμασίες, γεμίζει η “ψυχή μου από αθυμία. Όταν όμως πάλι σκεφθώ πόσο μεγάλη είναι η βοήθεια του Θεού και ότι Αυτός γνωρίζει να ανορθώνει όσους έχουν συντρίβει από τη δυστυχία και να αγαπά τους δίκαιους, να συντρίβει τους υπερήφανους και να γκρεμίζει τους ισχυρούς από τους θρόνους1, πάλιν αλλάζω γνώμη και διάθεση, ξαλαφρώνω εξαιτίας των ελπίδων και γνωρίζω ότι με τις προσευχές σας ο Κύριος θα μας χαρίσει γρήγορα τη γαλήνη.  [Επιστ. 246, ΕΠΕ2,142ΒΕΠ55, 307). 1. Ψαλμ. 145,8. Λουκ. 1,52.
ΝΑ ΜΗΝ ΚΛΟΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ
1124. Δεν πρέπει ο Χριστιανός να φοβάται και να αγωνιά στις δύσκολες περιστάσεις και να κλονίζεται η εμπιστοσύνη του στο Θεό, αλλά να έχει θάρρος, αφού ο Θεός είναι παρών και φροντίζει για τα προβλήματα του και τον ενδυναμώνει σε όλα, και το Άγιο Πνεύμα τον διδάσκει ακόμη και τι θα αποκριθεί στους εχθρούς (στους διώκτες της πίστεως).
[Ηθικά, ΞΓ, ΒΕΠ53, 93). 1. Ματθ. 10, 2831. Λουκ. 12, 1112. Μάρκ. 4, 3740. Πράξ. 5,1721. Β' Κορ. 1,810.
ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ ΣΤΉΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
1125. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλοί και διάφοροι λόγοι εξαιτίας των οποίων προκαλούνται οι σωματικές ταλαιπωρίες η εκείνες που έρχονται από εξωτερικές αιτίες, γιατί τις στέλνει ο Θεός η τις επιτρέπει για κάποιο ανώτερο σκοπό, καλύτερο από την απαλλαγή μας από αυτές. Εάν λοιπόν μπορέσει κάποιος να γνωρίσει ότι πρέπει να απαλλαγεί από τη δοκιμασία με την προσευχή και τη δέηση, εισακούεται, εάν παρακαλέσει, όπως οι δύο τυφλοί του Ευαγγελίου και οι δέκα λεπροί και πολλοί άλλοι εάν δε κάποιος δεν γνωρίσει το λόγο για τον όποιον έπεσε στο πειρασμό (γιατί πολλές φορές πρέπει με υπομονή να κατορθωθεί ο σκοπός των δοκιμασιών) και ενώ πρέπει να υπομένει μέχρι τέλους, προσπαθεί να αποφύγει τη δοκιμασία, δεν εισακούεται, γιατί δεν συμφωνεί με το σκοπό της φιλανθρωπίας του Θεού. [Όροι κατ' επιτομήν, ΣΞΑ' (261), ΕΠΕ 9, 314316 ΒΕΠ 53, 337).
ΝΑ ΜΗΝ ΜΙΚΡΟΨΥΧΟΥΜΕ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟ ΘΕΟ
1126. Να μη δείχνεις λοιπόν μικροψυχία για τα παρόντα, αλλά περίμενε την ευτυχισμένη και ατελεύτητη εκείνη ζωή. Τότε θα δεις ότι η φτώχεια και η ασημότητα και η στέρηση της απολαύσεως επιτρέπονται για το συμφέρον ταυ δικαίου. Και μην ταραχθείς τώρα γι’ αυτά που θεωρούνται καλά, ότι τάχα στη διανομή τους γίνονται αδικίες.
ΌΤΑΝ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ ΜΑΣ, ΧΑΙΡΕΤΑΙ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ
1127. Οι θλίψεις που επιτρέπει ο Θεός στους αγίους, για να δοκιμασθούν, δεν προξενούν χαρά στους αόρατους εχθρούς μας (στους δαίμονες) . Οι δαίμονες ευφραίνονται, και χειροκροτούν και χαίρονται, όταν αποκάμουμε από τις θλίψεις και στενοχωρηθούν οι λογισμοί μας, λόγω της κοπώσεως και της απογοητεύσεως που μας έφεραν οι συχνές δοκιμασίες. [ ΚΘ’’Ψαλμ,2,ΕΠΕ5,138-ΒΕΠ52].
Ε] ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΠΩΣ ΤΑ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΑ ΚΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΜΠΕΙΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
1128.Γιατί η Γραφή σε πολλά σημεία της βρίσκουμε να ονομάζει αυτήν εδώ τη ζωή ύδατα και θάλασσα, όπως στον Ψαλμό: «Ο Κύριος άπλωσε το χέρι του από τον ουρανό, με έπιασε και με έφερε κοντά του με έβγαλε από πολλούς κινδύνους, που σαν πολλά ύδατα απειλούσαν να πνίξουν τη ζωή μου»1. Δηλαδή είναι ολοφάνερο ότι «ύδατα» ονομάζει την ταραχή και τους κινδύνους της ζωής. Γιατί ούτε αυτά, που είναι ευνοικά και περιζήτητα από τους πολλούς, έχουν τη σταθερότητα και τη μονιμότητα, ούτε οι δύσκολες περιστάσεις και τα θλιβερά γεγονότα είναι μόνιμα. "Όλα είναι εκτεθειμένα σε κάποιο σάλο και ταραχή και σε απροσδόκητες μεταβολές. "Όπως λοιπόν είναι αδύνατον η θάλασσα να παραμείνει για πολύ η ίδια (γιατί αυτή που είναι τώρα ήρεμη και σταθερή, ύστερα από λίγο θα την ιδείς να αγριεύει από τα φυσήματα των ανέμων και όμως και την αγριεμένη και την ταραγμένη από τη θύελλα, γρήγορα την καλύπτει άκρα γαλήνη). Έτσι και τα πράγματα της ζωής εύκολα μεταβάλλονται και προς το καλό και προς το κακό. Γι’ αυτό χρειάζεται κυβερνήτης, για να περιμένει τις μεταβολές και, όταν στη γαλήνη της ζωής όλα τα πράγματα πορεύονται ομαλά, να μην επαναπαύεται στα παρόντα, σαν να είναι αθάνατα, και να μην απελπίζεται ακόμη και στην πιο θλιβερή περίσταση, ούτε να καταποντίζεται, ποθείς υποβρύχιος μεγάλη λύπη2. Γιατί ούτε η σωματική υγεία ούτε το άνθος της νιότης ούτε η ευπορία του σπιτιού ούτε η υπόλοιπη ευημερία της ζωής παραμένουν για πολύ. "Όσο βρίσκεσαι στην καλοκαιρία αυτής της ζωής, να περιμένεις κάποτε και το χειμώνα των πραγμάτων. Γιατί θα έλθει αρρώστια, θα έλθει φτώχεια, ο αέρας δεν φυσάει πάντοτε ούριος. Ακόμη κι’ αυτόν, που είναι σε όλους περίβλεπτος και αξιοζήλευτος, πολλές φορές τον βρίσκουν απροσδόκητες ταπεινώσεις. Και ολόκληρη την ευτυχία της ζωής τη συνταράσσουν συνήθως περιστάσεις αθέλητες, σαν αιφνίδιες καταιγίδες. Και τα κακά σου έρχονται συνέχεια σαν τα κύματα το ένα έρχεται κατόπιν από το άλλο, σου δυσκολεύουν τη ζωή και σου στήνουν ολόγυρα επικίνδυνη τη θύελλα της ζωής. Και αυτά θα τα δεις κάποτε να περνούν και η ζωή να μεταβάλλεται σε χαρά και σε λευκή πράγματι γαλήνη. Αυτός λοιπόν είναι ο συνετός κυβερνήτης. Αυτός που στοχαστικά μεταχειρίζεται όσα συμβαίνουν στη φύση και πάντοτε παραμένει ο ίδιος, χωρίς να αλαζονεύεται στις ευχάριστες περιστάσεις και χωρίς να λυγίζει στις συμφορές. Επίσης και για αλλά πράγματα μας είναι χρήσιμο το καλό της διακυβέρνησης. Γιατί γνωρίζω και άλλα κύματα και επικίνδυνη θαλασσοταραχή, που εγείρεται στην ψυχή είναι αυτή που προκαλείται από τα σαρκικά πάθη. Γιατί θυμοί και φόβοι, ηδονές και λύπες, που επιτίθενται, σαν από κάποια ορμητική ταραχή , από το σαρκικό φρόνημα, πολλές φορές συμβαίνει να καταποντίζουν την ακυβέρνητη ψυχή. Πρέπει λοιπόν ο νους, σαν κάποιος κυβερνήτης που στέκεται πάνω από τα πάθη και κυβερνάει το πλοίο της σάρκας, σαν με τιμόνι, περιστρέφοντας με δεξιοτεχνία τους λογισμούς και υπερπηδώντας τα κύματα με γενναιότητα, να κατορθώνει να μένει ψηλά και να είναι απλησίαστος από τα πάθη και να μη γεμίζει η ψυχή του από την πίκρα, που φέρνουν τα πάθη και που, σαν άλλη αλμύρα, διαποτίζει τα πάντα, αλλά να προσεύχεται συνεχώς και να λέει: «Σώσε με, Κύριε, από τους εχθρούς μου που με μισούν. Βγάλε με από τα βαθιά νερά των θλίψεων, που με έχουν περικυκλώσει. "Ας μη με καταποντίσει η νεροποντή, Ας μη με καταπιεί ο βυθός της θάλασσας.’’3
(Εις την αρχήν των Παροιμιών, 15, ΕΠΕ 7, 408412 ΒΕΠ54,130-131). Ι.Ψαλμ. 17,17. 2.Β’Κορ.2,7’’…μήπως τη περισσότερη λύπη καταποθή ο τοιούτος’’.
3.Ψαλμ.68,15-16
ΣΤ) ΟΙ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΕΣ ΘΛΙΨΕΙΣ ΜΑΣ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΟΥΝ
1129. Πραγματικά το άκουσμα των απροσδόκητων (λόγων η συμβάντων) είναι ικανό να κάμει να ηχήσουν και τα δύο αυτιά του ανθρώπου1[ να αφήσει εμβρόντητο ή να τον βυθίσει στη θλίψη] (Επιστ. 131, Όλυμπίω, 1, ΕΠΕ3,394-ΒΕΠ55,158].  1. Α' Βασ. 3,11 και Ο' Βασ. 21,12: «... ηχήσει άμφότερα τα ωτα αυτού».
Ζ') ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΜΕ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΤΉΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΜΑΣ
1130. «Έως πότε, Κύριε, θα με έχεις εντελώς λησμονημένο;»1. Με ολόκληρο τον Ψαλμό μας δίδαξε να μη λιποψυχούμε στις θλίψεις, αλλά να αναμένουμε την αγαθότητα του Θεού και να γνωρίζουμε ότι λόγω κάποιου θεικού σχεδίου μας παραδίδει στις θλίψεις και επιβάλλει τόσες και τέτοιες δοκιμασίες που να είναι ανάλογες με το βαθμό της πίστεως που υπάρχει μέσα στον καθένα μας.  ('Ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός, 1, ΕΠΕ7, 8688ΒΕΠ54, 88). 1. Ψαλμ. 12,2.
Η') ΜΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΕΙ Η ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
1131. Σ’ εκείνους που βασανίζονται φέρνει μεγάλη παρηγοριά και μόνον η δυνατότητα να θρηνούν τις συμφορές τους, ιδιαίτερα όταν συναντήσουν ανθρώπους που μπορούν, λόγω της ευγένειας και της καλοσύνης τους, να δείξουν συμπάθεια προς τις δοκιμασίες του [Επιστ.148,Τραιανώ,ΕΠΕ3,346).
Θ') ΑΝΑΚΟΥΦΙΖΟΜΑΣΤΕ, ΌΤΑΝ ΔΙΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΜΑΣ
1132. Τα γεγονότα που μας λύπησαν, όταν τα ζούσαμε, συνήθως μας φέρνουν κάποια ανακούφιση, όταν τα διηγούμαστε. [Επιστ. 127, Εύσεβίω έπισκόπω Σαμοσάτων, ΕΠΕ1, 264ΒΕΠ55,154).
1133. "Όπως γνωρίζεις, ακόμη και η απλή ανακοίνωση φέρνει κάποια ανακούφιση ο εκείνους που πονούν. [Επιστ. 212, Ίλαρίω, ΕΠΕ3, 400ΒΕΠ55,249).
Ι') Ο ΙΩΒ ΜΑΣ ΕΔΩΣΕ ΈΝΑ ΚΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ
1134. Στις μεγάλες συμφορές έχουμε ως μάθημα τον περιβόητο εκείνο λόγο του μεγάλου Ιώβ: «Ο Κύριος έδωσε (όσα είχαμε), ο Κύριος και τα αφαίρεσε όπως φάνηκε αρεστό στον Κύριο, έτσι και έγινε. "Ας είναι δοξασμένο το όνομα του Κυρίου στους αιώνες των αιώνων»1(Επιστ. 30, Πατρί σχολαστικού (φοιτητού) παραμυθητική, ΕΠΕ2, 362ΒΕΠ55,358).  1. Ίώβ 1,21.
ΙΑ) ΠΟΛΛΕΣ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΤΟΥ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
1135. "Έπειτα ανέστησες και μας τους γέροντες και ναρκωμένους ήδη από το χρόνο και από την ασθένεια του σώματος και από το πλήθος των θλίψεων, που τώρα ξεσηκώθηκαν από πολλά σημεία εναντίον μας και καταπίεσαν τη ζωή μας. [Επιστ.260,Οπτίμω επισκόπω,2,ΕΠΕ3,276ΒΕΠ55,319-].