1. Η ζωή στον κόσμο.
Χαίρομαι που μπόρεσες να δεις ότι η ζωή μέσα στον κόσμο μπορεί να είναι τόσο ευάρεστη στο Θεό, όσο και η ζωή μέσα σε μοναστήρι. Εκείνο που πραγματικά έχει σημασία, οπουδήποτε κι αν είμαστε, είναι η τήρηση των εντολών του Θεού, η αγάπη προς όλους και η γνήσια βίωση της ταπεινοφροσύνης.
Θυμήσου τον άγιο Αντώνιο και τον τσαγκάρη της Αλεξάνδρειας.
2. Πλούτος
Από τα παλιά χρόνια, όπως διαβάζουμε στους βίους των οσίων και στην εκκλησιαστική ιστορία, πολλοί άνθρωποι, ακολουθώντας την κλήση του Θεού, άφηναν τον κόσμο και αποσύρονταν στην έρημο. Κάνοντας χρήση - με τη βοήθεια του Θεού - του όπλου της ταπεινοφροσύνης, και ακολουθώντας - πάλι με τη βοήθεια του Θεού - κανόνα και τρόπο ζωής που απέβλεπε σ’ ένα μόνο στόχο, την αιωνιότητα, ξεπέρασαν όλες τις ανάγκες της σάρκας. Δεν ζητούσαν τίποτε από τον κόσμο. Δεν αναζητούσαν πλούτη. Αλλά η αρετή τους ασκούσε ακαταμάχητη έλξη σε πολλούς ανθρώπους. Αυτοί έτρεφαν την ελπίδα πως θα έβρισκαν το δρόμο για τη σωτηρία κάτω από την καθοδήγηση εκείνων, που είχαν απαρνηθεί κι εγκαταλείψει τον κόσμο.
Ευσεβείς πρίγκιπες και άρχοντες έστελναν συχνά θησαυρούς και χρήματα για την ανέγερση και συντήρηση μοναστηριών. Μετά από πολλή προσευχή, οι πατέρες δέχονταν καμιά φορά τις δωρεές εκείνες, με βαριά καρδιά όμως, γιατί αυτό θα συνεπαγόταν την κατάργηση της ησυχίας τους. Ποτέ, πάντως, δεν δέχονταν και το παραμικρό δώρο, αν δεν είχαν ξεκάθαρη πληροφορία ότι ο Θεός ήθελε να το δεχτούν. Κι αυτό όχι για τους ίδιους, αλλά για το πλήθος των ψυχών που θα έβρισκαν εκεί σωτηρία, είτε στο παρόν είτε στο μακρινό μέλλον...
Οι άνθρωποι προσφέρουν από το περίσσευμα της καρδιάς τους στα ιερά καθιδρύματα - στα μοναστήρια και τις εκκλησίες, όπου είναι θησαυρισμένα τα λείψανα των αγίων - διάφορα ποσά: άλλος κατοστάρικο, άλλος χιλιάρικο, άλλος πεντοχίλιαρο. Οι άγιοι, βέβαια, δεν χρειάζονται τίποτε απ’ αυτά. Φυσικά, ούτε ο Θεός, ο οποίος όμως δέχεται με χαρά την αγνή προαίρεση της ψυχής. Αυτή είναι πάντα μια ευπρόσδεκτη θυσία.
******
Δεν μπορώ να επιδοκιμάσω την πρόθεση σου να στείλεις το γιό σου στο εξωτερικό. Ούτε μπορώ να καταλάβω γιατί δίνεις τόσο μεγάλη σημασία στην ειδική εμπορική κατάρτιση που θα πάρει εκεί. Για ποιό λόγο πρέπει να μάθει πώς θ’ αποκτάει μεγαλύτερα κέρδη;
Εγώ νομίζω ότι μπορεί θαυμάσια να μάθει εδώ οτιδήποτε είναι πραγματικά σημαντικό. Δεν χρειάζεται ν’ αφήσει κανείς τον τόπο του για να γίνει καλός χριστιανός, καλλιεργημένος άνθρωπος, σεβαστικός γιός. Ούτε χρειάζεται να περιπλανιέται εδώ κι εκεί, για να διδαχθεί την προσευχή, την αγάπη, την πίστη, το σεβασμό στην αγία Εκκλησία μας και τους λειτουργούς της.
Υπάρχουν άραγε περισσότερες πιθανότητες, όταν θα είμαστε μακριά από την πατρίδα, ν’ ανάψει μέσα μας ο πόθος της σωτηρίας; Ή να μάθουμε πώς θ’ αγαπούμε το συνάνθρωπο μας; Ή πώς θα είμαστε προσεκτικοί και εγκρατείς σε όλα; Ή πώς θα ζήσουμε μια ζωή αγνή; Ή πώς δεν θα πικραίνουμε τους άλλους; Ή πώς θ’ αποκτήσουμε ταπεινό φρόνημα και θα το διατηρήσουμε ζωντανό και ενεργητικό;
Είσαι ήδη αρκετά πλούσιος. Τα κτήματα σου όχι μόνο εξασφαλίζουν ένα τίμιο εισόδημα σε σένα και την οικογένεια σου, αλλά σου δίνουν και τη δυνατότητα να επεκτείνεις τις αγαθοεργίες σου προς τους φτωχούς. Η καλλιέργεια της γης έχει προαιώνια ευλογηθεί από το Θεό. Να είσαι ικανοποιημένος με τα κέρδη που σου δίνει από τον τίμιο μόχθο σου.
Οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις, εξάλλου, που δημιούργησες μ’ αυτό το μόχθο, έγιναν αρκετά μεγάλες. Γιατί λοιπόν θέλεις τώρα να ρίξεις το βάρος σ’ αυτή τη δευτερεύουσα πτυχή της ζωής σου; Κάτι άλλο πρέπει να ζητάς πρωταρχικά: «την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού» (Ματθ. 6:33). Τότε μόνο θα ευλογήσει ο Θεός και τους κόπους σου και τα κέρδη σου. Γιατί αν δεν τα ευλογήσει ο Θεός, «ο ευλογήσας τους πέντε άρτους εν τη ερήμω και εξ’ αυτών πεντάκις χιλίους άνδρας χορτάσας», μην είσαι καθόλου βέβαιος ότι θα διατηρήσεις ή θ’ αυξήσεις τον πλούτο σου. Σαν καπνός μπορεί να σκορπιστεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Μην ξεχνάς: «Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκ- ζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού».
Είναι πιο συνετό, λοιπόν, ν’ αλλάξεις σχέδια. Θυμήσου: «Οι βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν. Ρίζα γαρ πάντων των κακών εστίν η φιλαργυρία» (Α' Τιμ. 6:9-10).
(Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ. 107-111)