Πνευματική ζωή
Λες πώς η ανικανότητά σου ν’ αντισταθείς στους πειρασμούς, η καθυστέρηση στην περιστολή των παθών σου και η γενική ψυχική ατονία σου σε καταπιέζουν και σ’ αποθαρρύνουν τρομερά. Όλ’ αυτά όμως αποδεικνύουν ότι λογαριάζεις να σωθείς αποκλειστικά με τις δικές σου δυνάμεις!
Εγώ θέλω να σου πω ένα πράγμα μονάχα, και κράτησέ το: Στην κατάσταση που βρίσκεσαι σήμερα, ίσως θα μπορούσες να περιστείλεις τα πάθη που σε πιέζουν. Αλλά μόνο στο μέτρο που θα πολεμήσεις και θα περικόψεις ένα απ’ αυτά. Ένα μόνο, που αποτελεί όμως τη ρίζα όλων των άλλων. Και φαίνεται πώς αυτό το ένα δεν σ΄έχει απασχολήσει μέχρι τώρα, γιατί ποτέ δεν υποψιάστηκες ότι κρύβεται μέσα σου. Ξέρεις ποιό είναι; Η υπερηφάνεια.
Κοίταξε λοιπόν: Αν έχουμε ταπεινό φρόνημα, ο Θεός μας βοηθάει να πολεμήσουμε την αμαρτία και τα πάθη. Αν είμαστε υπερήφανοι, δεν μας βοηθάει. Και πώς αλλιώς μπορούμε ν’ αποκτήσουμε ταπεινό φρόνημα, αν όχι με την αδιάκοπη αυτομεμψία, με τη συνείδηση ότι είμαστε οι χειρότεροι απ’ όλους τους αμαρτωλούς — όπως πράγματι είμαστε — και με τη συνεχή βίωση της μετάνοιας;
Αν ο καθημερινός μας αγώνας — ο συνεχής πόλεμος εναντίον των παθών και της ραθυμίας — δεν μας κρατούσε σε μόνιμη πνευματική επαγρύπνηση, θα φτάναμε στο σημείο να ζούμε με την πλάνη ότι είμαστε αναμάρτητοι, τροφοδοτώντας έτσι μ’ ευχαρίστηση τη ματαιοδοξία μας. Και μετά από λίγο θα κυλιόμασταν μέσα στο βούρκο της πιο σιχαμερής αμαρτίας, της πιο φρικτής πλάνης: της ψευδαισθήσεως πώς είμαστε άγιοι.
Να είσαι σίγουρη πώς, όταν θα πάς στο μοναστήρι, και ιδιαίτερα μετά την κουρά σου, αυτός ο πόλεμος θα ενταθεί. Είναι παραχώρηση του Θεού, για ν’ αντιληφθείς την απόλυτη μηδαμινότητά σου, και να εργαστείς για το ξερίζωμα της υπερηφάνειάς σου...
Λές πώς ο πατέρας σου έδωσε τελικά τη συγκατάθεσή του να γίνεις μοναχή. Δόξα τω Θεώ! Έχεις και τη δική μου ευλογία. Αλλά κοίταξε: Τώρα πρέπει να προχωρήσεις με πολύ μεγάλη προσοχή. Μην κόψεις απότομα τους δεσμούς που σε συνδέουν με την οικογένεια και τα φιλικά σου πρόσωπα. Πριν τους κόψεις, χαλάρωσέ τους μαλακά και διακριτικά.
Από δώ και πέρα το πιο σπουδαίο πράγμα για σένα είναι η προσευχή. Να προσεύχεσαι για να γίνει το θέλημα του Θεού. Άφησε ολοκληρωτικά τον εαυτό σου στα χέρια Του.
* * *
Παρόλο που σκέφτηκα την άποψή σου — ότι δηλαδή οι μεγάλες στενοχώριες και συμφορές, που έπεσαν πάνω στις αδελφές σου, είναι συνέπεια της αθετήσεως των πνευματικών τους υποχρεώσεων —, δεν μπορώ ν’ αποφανθώ αν πράγματι έτσι έχει το πράγμα. Εμείς πάντως πρέπει παντα να σκεφτόμαστε πόσο σπλαχνικός είναι ο Κύριός μας. Και πρέπει να γνωρίζουμε ότι η πνευματική ζωή δεν είναι ένα πλέγμα υποχρεώσεων, που επιβάλλονται με οποιοδήποτε ηθικό ή ψυχικό καταναγκασμό. Η πνευματική ζωή είναι η φυσική ζωή της ψυχής, η αναπνοή της ψυχής του «κατ’ εικόνα Θεού» πλασμένου ανθρώπου. Γι’ αυτό πρέπει να βιώνεται σαν ανάγκη, όχι σαν υποχρέωση.
Τέλος πάντων, αν είναι αλήθεια ότι έδειξαν ασυνέπεια στην πνευματική τους ζωή εξαιτίας περιστάσεων που δεν μπορούσαν να ελέγξουν, ή εξαιτίας σκληρής δουλειάς για την κάλυψη βιοτικών αναγκών, ας δείξουν τώρα μετάνοια, κι ας ενημερώσουν για το όλο θέμα τον πνευματικό τους με κάθε λεπτομέρεια. Μην αμφιβάλλεις ότι ο Κύριος θα τις συγχωρήσει.
Θα είναι όμως καλύτερο γι’ αυτές να ζητήσουν από τον πνευματικό την τροποποίηση του καθημερινού τους κανόνα πνευματικής ζωής, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να τον εκτελέσουν. Εύκολα, νομίζω, θα μπορέσει να τον αντικαταστήσει μ΄ έναν άλλο, ελαφρότερο, που θα τον εκτελούν χωρίς να πέφτουν σε παρακοή. Αυτή, τελικά, ίσως είναι η καλύτερη λύση.
(Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ.117-120)