Με πολλή θλίψη άκουσα πώς είσαι ακόμα ευέξαπτος και ευερέθιστος, όπως πάντα. Τρία φάρμακα σου χρειάζονται: ο φόβος του Θεού, η αγάπη και η ταπείνωση. Η υπερηφάνεια είναι η ρίζα του πάθους που σε βασανίζει.
Σου συνιστώ να μελετήσεις, στον πρώτο τόμο της Φιλοκαλίας, την επιστολή του οσίου Μάρκου του ασκητή προς τον μονάζοντα Νικόλαο. Και να θυμάσαι πάντα το σοφό λόγο ενός αγίου: Αν το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται — και πράγματι είναι — «ειρήνη ψυχής», ενώ η οργή «ταραχή καρδίας», τότε οπωσδήποτε τίποτε άλλο δεν το διώχνει από μέσα μας τόσο, όσο ο θυμός.
* * *
Λες ότι η υπηρέτριά σου σε παροργίζει πολύ. Και για να μην ξεσπάσεις όταν σε πνίγει ο θυμός, της λες μόνο να μη σε βάζει σε πειρασμό, και αμέσως μετά φεύγεις βιαστικά από το δωμάτιο. Αυτός μου φαίνεται πώς είναι ένας ασυνήθιστος και χλιαρός τρόπος καταπολεμήσεως του πάθους.
Θεώρησε πώς η υπηρέτριά σου χρησιμοποιείται από το Θεό, για να σου φανερώσει την πιο μεγάλη αδυναμία σου: Το πάθος της οργής, που αδρανεί μέσα σου όλες τις άλλες ώρες και κοιμάται κρυμμένο καλά, μέχρι τη στιγμή που αυτή η γυναίκα, το όργανο του Θεού, το ξυπνάει και το ξεσκεπάζει. Πολέμησέ το λοιπόν, καλλιεργώντας μέσα σου ταπεινό φρόνημα, ευσπλαχνία, επιείκεια, μακροθυμία. Θα χρειαστείς πολύ καιρό και μεγάλο αγώνα για να το νικήσεις. Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια πάλευε στην έρημο ο Αββάς Αμμωνάς εναντίον του θυμού. Αλλά μη λιποψυχείς. Προσευχήσου στο Θεό για βοήθεια και άρχισε τώρα, χωρίς αναβολή. Κόψε πρώτα κάθε εξωτερική εκδήλωση της οργής, και μετά προχώρησε στον εσωτερικό σου κόσμο. Η αρχή της αοργησίας, μας λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, είναι να σιωπούν τα χείλη, ενώ η ψυχή βρίσκεται σε ταραχή. Η μέση είναι να σιωπούν οι λογισμοί, ενώ η ψυχή βρίσκεται σε λίγη ταραχή. Και το τέλος είναι να επικρατεί στη θάλασσα της ψυχής μόνιμη γαλήνη, όσο ακάθαρτοι άνεμοι κι αν φυσούν. Τότε όχι μόνο δεν οργιζόμαστε εναντίον εκείνου που μας έθλιψε, αλλά και προσευχόμαστε αυθόρμητα και αβίαστα γι’ αυτόν, λέγοντας κατά την παραγγελία του Αββά Δωροθέου: «Θεέ μου, βοήθησε τον αδελφό μου, και με τις ευχές εκείνου βοήθησε κι εμένα!». Έτσι εκδηλώνουμε γνήσια αγάπη και γνήσια ταπείνωση. Αγάπη, γιατί προσευχόμαστε για τον αδελφό που μας πίκρανε. Και ταπείνωση, γιατί, πέρα απ αυτό, επικαλούμαστε και τις ευχές του!
(Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ. 130-131)