Δάκρυα
καλλωπισμός της ψυχής
Αν θέλης να στολίζης την ψυχή, να προσθέτης τη βοήθεια της προσευχής, και την εξομολόγησι των αμαρτημάτων και να μη παραλείπης να πλένης το πρόσωπό σου με τη συνεχή ροή των δακρύων της μετανοίας... Φρόντιζε πιο πολύ την ψυχή, και κάθε μέρα να την πλένης με τα θερμά δάκρυα. Διότι με αυτό το ευλογημένο νερό απαλλάσσεται η ψυχή από τη βρωμιά και γίνεται λαμπρότερη.
Ε.Π.Ε. 2,638
ανώφελα στην άλλη ζωή
Εκεί, μετά θάνατον, είναι ανώφελα τα δάκρυα, εδώ όμως επιφέρουν κέρδος... Είναι καλό να κλαίη κανείς, μάλιστα δε κατά τη νύχτα.
Ε.Π.Ε. 5,264
χαρμολύπη
Γνωρίζουν καλά αυτό που λέω, όσοι έχουν δοκιμάσει, πόση ευφροσύνη χαρίζουν οι πηγές αυτών των δακρύων. Τα δάκρυα μπορούν να σβήσουν την άσβεστη φωτιά, τον ποταμό εκείνο, που τρέμει μπροστά στο βήμα της κρίσεως.
Ε.Π.Ε. 5,264
θαύμα μείζον
Ποιος είναι μακαριώτερος από τον προφήτη Νάθαν; Μέσα σε λίγη ώρα μετέστρεψε τον Δαβίδ. Από εχθρό, που η ψυχή του διψούσε για αίμα και σφαγή, τον έκανε να θρηνεί και να κλαίη γοερώς. Δεν θαυμάζω τόσο πολύ τον Μωυσή, που από σκληρή πέτρα έκανε να ξεπηδήσουν νερά, όσο θαυμάζω τον Δαβίδ, που από τα σκληρά του μάτια ξεπήδησαν δάκρυα (μετανοίας).
Ε.Π.Ε. 8α,256
σεμνός πόνος, όχι θρήνος
Τι, λέει, μπορεί κάποιος να μη δακρύζη αφού είναι άνθρωπος; Και εγώ δεν το εμποδίζω αυτό, αλλ’ εμποδίζω τους κοπετούς, το να θρηνείς υπερβολικά. Δεν είμαι σκληρόψυχος· δεν είμαι ασυγκίνητος. Ξέρω, ότι η φύσις επιθυμεί την καθημερινή συναναστροφή. Δεν είναι δυνατόν να μη λυπήται κανείς. Αυτό άλλωστε το έδειξε και ο Χριστός, που δάκρυσε για το Λάζαρο. Αυτό και συ να κάνης. Να δακρύσης αλλά ήρεμα. Αν έτσι δακρύσης, δεν δυσπιστείς στην ανάστασι, αλλά και δείχνεις τη λύπη σου για το χωρισμό.
Ε.Π.Ε. 14,196
(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 13-14)