Αγωγή

ελεημοσύνης
Και τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας και τους φίλους μας ας τους οδηγήσουμε στο διδασκαλείο της ελεημοσύνης.
Πρίν από κάθε άλλο ας μαθαίνη κάθε άνθρωπος αυτό το μάθημα, επειδή αυτό ακριβώς είναι ο άνθρωπος:
«Είναι σπουδαίο πράγμα ο άνθρωπος και είναι τίμιος ο άνθρωπος της ελεημοσύνης».
Όποιος δεν έχει αυτό το προσόν, ξέπεσε απ’ το αξίωμα τού ανθρώπου.
Ε.Π.Ε. 11,132

πρώτο μέλημα
Μέχρι πότε θα είμαστε σαρκικοί άνθρωποι; Μέχρι πότε θα συρώμαστε στη γη;
Όλα ας τα θεωρούμε δευτερεύοντα μπροστά στο ένα και πρωτεύον, που είναι η φροντίδα για τα παιδιά,
η ανατροφή τους «έν παιδεία και νουθεσία Κυρίου».
Αν το παιδί μάθη να σκέπτεται σωστά απ’ την αρχή, απέκτησε πλούτο μεγαλύτερο από κάθε άλλο πλούτο και δόξα δυνατώτερη.
Ε.Π.Ε. 21,254

στην ψυχή
Μην εξασκής τη γλώσσα σου, αλλά καθάριζε την ψυχή σου.
Δεν τα λέω αυτά, για να σ’ εμποδίσω να μορφώσης το παιδί σου,
αλλά για να σ’ έμποδίσω να ρίχνης το βάρος μόνο στη διατροφή και την κοσμική μόρφωσι.
Ε.Π.Ε. 21,256

μετά δακρύων
Ας θυμώμαστε εκείνα τα δάκρυα.
Έτσι ας ανατρέφουμε τα κορίτσια, έτσι και τ’ αγόρια, χύνοντας δάκρυα μετάνοιας και προσευχής,
όταν τα δούμε να βρίσκωνται κυκλωμένα απ’ το κακό.
Ε.Π.Ε. 22,336

από μικρή ηλικία
Βάλτε στα παιδιά σας το φόβο του Θεού απ’ την πρώτη ηλικία.
Αυτός ο φόβος θα τα διατηρήση καλύτερα απ’ τον οποιονδήποτε πατέρα.
Αυτός θα είναι τείχος στερεό. Όταν υπάρχη αυτός ο εσωτερικός φύλακας, δεν χρειάζεται καμμιά δική μας αγωνία και ενέργεια.
Όταν όμως δεν υπάρχη αυτός ο φόβος, όλα όσα κάνουμε πάνε χαμένα.
Ο φόβος του Θεού θα είναι για τα παιδιά και πλούτος και δόξα και έπαινος.
Αυτός θα καταστήση τα παιδιά λαμπρά όχι μόνο στη γη, αλλά και στους ουρανούς.
Ε.Π.Ε. 22,480

απ’ τη βρεφική ηλικία
Παρακαλώ, από της εποχής του θηλασμού τα παιδιά να μη τα συνηθίζουμε σε παραμύθια, που λένε οι γριές,
αλλά να τα μαθαίνουμε ότι υπάρχει μέλλουσα κρίσις.
Να ριζώσουμε μέσα τους την πεποίθησι, ότι υπάρχει κόλασις. Αν ριζωθή ο φόβος της κολάσεως μέσα τους, μεγάλη η ωφέλεια.
Η ψυχή, που έμαθε από την πρώτη ηλικία να συνταράσσεται με την προσδοκία της κρίσεως, δεν θ’ αποβάλη εύκολα αυτό το φόβο.
Και σαν κάποιο άλογο, πειθαρχικό στα χαλινάρια, θα βαδίζη σωστά και θα λέη τα χρήσιμα.
Ε.Π.Ε. 23,40

οικογενειακή
Ας μή λυπάται η γυναίκα. Της χάρισε ο Θεός όχι μικρή παρηγοριά, το να γεννά παιδιά.
Αλλά, λένε, αυτό είναι φυσικό. Δεν έχει όμως η γυναίκα μόνο το φυσικό αυτό.
Της χάρισε ο Θεός και το έργο της ανατροφής των παιδιών.
Δεν θα ναι μικρός ο μισθός της, θα ναι μεγάλος, διότι μεγάλωσε αθλητές του Χριστού.
Ακούστε καλά, γονείς, πατέρες και μητέρες! Θα χετε μισθό για την καλή ανατροφή των παιδιών.
Ε.Π.Ε. 23,264

καλά θεμέλια
Αν απ’ τή μικρή ηλικία θέσουμε στους νέους καλούς νόμους, δεν θα κουραστούμε πολύ μετά από αυτά.
Στο εξής η ιερή συνήθεια θα ναι νόμος γι’ αυτούς.
Ας μην επιτρέπουμε να κάνουν κάτι ηδονιστικό, που όμως είναι βλαβερό, ούτε να τους κάνουμε όλα τα χατίρια, επειδή τάχα είναι παιδιά.
Πρό παντός ας τα κρατάμε σε σωφροσύνη. Γιατί η ακράτεια είναι που καταστρέφει πάνω από όλα τη νεότητα.
Ε.Π.Ε. 23,266

να μάθουν την εγκράτεια
Ας μάθουν τα παιδιά να εξουσιάζουν την κοιλιά τους. Ν’ απέχουν από την πολυτέλεια.
Να είναι οικονόμοι και φιλόστοργοι. Να μάθουν να άρχωνται.
Ε.Π.Ε. 23,270

των παιδιών
Παιδοτροφία δεν είναι απλώς το να τρέφης τα παιδιά, αλλά να τα τρέφης όπως πρέπει.
Ε.Π.Ε. 23,356

ανατροφή τους
Όποιος δεν μπόρεσε να γίνη δάσκαλος των παιδιών του, πώς θα γίνη δάσκαλος άλλων;
Αν τα παιδιά, που πάντοτε είχε μαζί του κι έχει κι άπ’ τή φύσι κι απ’ τους νόμους πάνω τους εξουσία,
δεν κατάφερε να διαπαιδαγώγηση σωστά, πώς θα μπορέση να ωφελήσει τους άλλους;
Ε.Π.Ε. 24,38

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 83-85)