ΥΠAPXOYN άνθρωποι, έλεγε ο Μέγας Αντώνιος, που εξαντλησαν όλες τους τις σωματικές
δυνάμεις σε υπερβολική άσκηση κι επειδή τους έλειψε η διάκριση, δεν κατόρθωσαν να πλησιάσουν Θεό.

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ από όλες τις αρετές ονομάζουν οι Πατέρες την διάκριση.

ΜΗΝ δοκιμάσεις να κάνεις τίποτε, συμβουλεύει ένας σοφός Γέροντας, προτού εξετάσεις την συνείδησή σου. Εκείνη θα σε πληροφορήσει αν αυτό που επιχειρείς είναι κατά Θεόν.

ΒΛΕΠΕΙΣ άνθρωπο να κρατά αξίνα στο χέρι του και ν’ αγωνίζεται νύχτα-μέρα να κόψει ένα δέντρο και να μην το κατορθώνει, κι άλλον πάλι, έμπειρο σε τέτοια, να το ρίχνει κάτω με λίγα χτυπήματα, συνήθιζε να λέει ο Αββάς Άμμωνάς. Έμπειρο εννοούσε εκείνον που έχει διάκριση.

ΤΟΝ σκόρπιο νου, λέει άλλος Πατήρ, συμμαζεύει η μελέτη, η αγρυπνία και η προσευχή. Την άλογη επιθυμία μαραίνει η νηστεία κι ο σωματικός κόπος. Τον θυμό πάλι καταπραΰνει η ψαλμωδία, η μακροθυμία και η αγαπη. Όλα αυτά όμως πρέπει να γίνονται με διάκριση και στον κατάλληλο καιρό. Η άκαιρη και άμετρη προσπάθεια είναι κατά κανόνα λιγόχρονη και περισσότερο βλαβερή παρά ωφέλιμη.

Ο ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΟΣ που χτυπά την μάζα του σιδήρου, λέει ο Μέγας Αντώνιος, έχει προηγουμένως σκεφθεί τι θέλει να φτιάξει, δρεπάνι, μαχαίρι, τσεκούρι, κι ανάλογα εργάζεται. Κι ο άνθρωπος του Θεού ας συλλογίζεται από πριν ποιά αρετή επιθυμεί ν’ αποκτήσει, για να μην κοπιάζει άσκοπα.

Οι υπερβολές είναι γεννήματα του διαβόλου, λέει άλλος Πατήρ.

Ο ΑΒΒΑΣ Ποιμήν λέει πως δεν προοδεύουμε στην αρετή γιατί μας λείπει η προμελέτη.

ΠΟΤΕ δεν έκανα βήμα προς τα εμπρός, λέει άλλος σοφός Γέροντας, χωρίς να εξετάσω καλά που πρόκειται να πατήσω το πόδι μου. Προτιμούσα να μην προχωρήσω, εως ότου με καθοδηγήσει ο Θεός.

ΤΟΣΟ για τα μικρότερα, όσο και για τα μεγαλύτερα έργα μου, έλεγε άλλοτε πάλι ο ίδιος, σκέπτομαι προηγουμένως και αποβλέπω στους καρπούς τους κι ύστερα τα επιχειρώ.

ΟΠΩΣ η φωτιά κατατρώει τα ξύλα, έτσι και τα καλά έργα του ανθρώπου πρέπει ν’ αφανίζουν τα πάθη, έλεγαν οι Γέροντες.


Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 80-81)