Αγωνοθέτης
Ο Χριστός
Δεν μιλάμε καθόλου για τα ανθρώπινα ούτε για τη δόξα του κόσμου, αλλ’ αποβλέπουμε μονάχα στο Θεό.
Αυτό είναι ανάγκη παντού και πάντοτε να κάνουμε. Καθ’ όσον δεν βλέπουν τον αγώνα μας μονάχα οι άγγελοι,
αλλά και πρώτα απ’ αυτούς ο Αγωνοθέτης.
Ε.Π.Ε. 18,328

και κριτής
Κάθε νύχτα ας είναι μια παννυχίδα. Όταν τελειώνουμε τη μέρα, ας φροντίζουμε να μη γινώμαστε γελοίοι.
Και μακάρι γελοίοι μόνο να γινόμασταν.
Τώρα ο Αγωνοθέτης κάθεται στα δεξιά του Πατέρα, ακούγοντας μήπως λέμε κάτι ανάρμοστο, κάτι παράφωνο.
Διότι ο Χριστός δεν είναι μόνο αγωνοθέτης. Είναι και κριτής.
Ε.Π.Ε. 24,560

Αδάμ
πλάστηκε να ‘ναι αθάνατος 
Απ’ την αρχή ήθελε να σε κάνη αθάνατο, αλλά δεν θέλησες εσύ.
Ενδείξεις της αθανασίας: Η συναναστροφή με τον Θεό, η απουσία ταλαιπωρίας στη ζωή,
η έλλειψις λύπης και φροντίδας και κόπων και όλων των άλλων θνητών στοιχείων.
Διότι ο Αδάμ δεν είχε ανάγκη ούτε από ρούχα ούτε από στέγη ούτε από τίποτε άλλο είδος.
Έμοιαζε περισσότερο με τους αγγέλους και ήξερε πολλά απ’ τα μέλλοντα. Και ήταν γεμάτος σοφία.
Ε.Π.Ε. 18,486

και Ιώβ
Τον Αδάμ τον δοκίμασε ο Θεός με απλά λόγια, ενώ τον Ιώβ με έργα δοκιμασίας.
Τον μεν Ιώβ τον δοκίμασε αφού τον απογύμνωσε από κάθε πλούτο, ενώ απ’ τον Αδάμ δεν αφήρεσε τίποτε από όσα είχε.
Ε.Π.Ε. 31,114

χωρίς πόνο, και όμως έπεσε
Στον Ιώβ επετέθη ο πειρασμός μετά την απώλεια της περιουσίας του και των παιδιών του,
μετά την απογύμνωση του από όλα τα υπάρχοντά του. Ενώ στην Εδέμ δεν συνέβηκε κάτι τέτοιο.
Δεν έχασε παιδιά ο Αδάμ ούτε χρήματα. Δεν κάθησε πάνω σε κοπριά. Κατοικούσε στον παράδεισο της χαράς.
Απολάμβανε τους καρπούς τόσων δέντρων και τις πηγές και τα ποτάμια κι όλα τα αγαθά. Πουθενά σ’ αυτόν δεν υπήρχε μόχθος ή πόνος ή άθυμία ή φροντίδες ή ονειδισμοί ή βρισιές. Τίποτε απ’ τα αναρίθμητα κακά, που είχαν βρή τον Ιώβ. Και όμως ο Αδάμ κατέπεσε και καταντροπιάστηκε. Ε.Π.Ε. 31,120

αδικήθηκε απ’ την απερισκεψία του
Λένε μερικοί: Δεν αδίκησε ο Θεός τον Αδάμ, που τον γκρέμισε και τον έδιωξε απ’ τον παράδεισο; Όχι ο Θεός.
Η απερισκεψία του αδικηθέντος Αδάμ τον έβγαλε απ’ τον παράδεισο και το ότι δεν πρόσεχε και δεν ήταν σε εγρήγορσι.
Ο Διάβολος, που μεταχειρίστηκε τόσους και τέτοιου είδους δόλους κι όμως δεν κατάφερε να καταβάλη τον Ιώβ,
πώς θα μπορούσε με πολύ λιγώτερα μέσα να καταβάλη τον Αδάμ αν αυτός δεν πρόδιδε τον εαυτό του;
Ε.Π.Ε. 31,508

νέος, ο Χριστός
Έπρεπε, ο πρύτανις της αγιότητας να προέλθη από καθαρό και άγιο τόκο.
Άλλωστε Αυτός είναι που από παρθένο γη έπλασε τον Αδάμ, και από τον Αδάμ, χωρίς γυναίκα, έπλασε τη γυναίκα.
Ε.Π.Ε. 35,474

και Εύα
Όταν αμάρτησε ο Αδάμ εκείνη την οδυνηρή αμαρτία και καταδίκασε το κοινό γένος των ανθρώπων,
καταδικάστηκε να ζή έκτοτε με λύπη. Εκείνη όμως (ή Εύα), που αμάρτησε περισσότερο, ώστε η αμαρτία του Αδάμ,
συγκρινόμενη με τη δική της, να μη θεωρήται καν αμαρτία (!), καταδικάστηκε σε μεγαλύτερη λύπη,
διότι η λύπη μπορεί να ταλαιπωρήση περισσότερο απ’ το μόχθο.
Ε.Π.Ε. 37,454

Αδάμας
η αρετή
Το σκουλήκι δεν μπορεί να επηρεάση το διαμάντι. Κι αν το ακουμπήση, τίποτε δεν το βλάπτει. Ε.Π.Ε. 21,342

ο Παύλος συνεκινείτο
Ο Παύλος, που καταφρονούσε τα πάντα, που περιφρονούσε τη φωτιά, ο αδαμάντινος, ο σταθερός, ο ακλόνητος,
ο απόλυτα συγκροτημένος, ο καθηλωμένος στο φόβο του Θεού, ο άκαμπτος, αυτός ο Παύλος λύγισε.
Σαν είδε τα δάκρυα αγαπητών του προσώπων, συνθλίφτηκε και συντρίφτηκε, αυτός που ήταν σαν διαμάντι.
Ε.Π.Ε. 22,442

ο χαρακτήρας του αγίου
Οι μεν αράχνες αυτόματα διασπώνται, έστω κι αν κανένας δεν τις πειράζη.
Το διαμάντι όμως, κι όταν το χτυπάς, παραμένει άθικτο.
Ε.Π.Ε. 31,542

Αδαπάνητος
η χάρις
Δεν ξοδεύεται η χάρις, δεν τελειώνει η δωρεά, δεν μολύνονται τα νερά του βαπτίσματος.
Καινούργιος είναι ο τρόπος της καθάρσεως, αφού δεν πρόκειται για σωματικό καθαρισμό.
Στην περίπτωσι μεν των σωμάτων, όταν καθαρίσουν περισσοτέρους ανθρώπους τα νερά, μολύνονται περισσότερο,
ενώ εδώ όσο περισσοτέρους καθαρίζουν, τόσο καθαρότερα γίνονται.
Ε.Π.Ε. 36,164

Αδάπανο
το ευαγγέλιο
Πες μου, τί λες; Δεν θεωρείς καύχημα για σένα το να κηρύττης το ευαγγέλιο, αλλά το να κάνης αδάπανη την κήρυξι του ευαγγελίου;
Λοιπόν αυτό είναι μεγαλύτερο εκείνου; Καθόλου.
Από άλλη πλευρά έχει κάτι περισσότερο* ότι το μεν κήρυγμα είναι προσταγή, το δέ αδάπανο είναι κατόρθωμα της δικής μου προαιρέσεως.
Γιατί όσα γίνονται πέρα απ’ την εντολή, έχουν πολύ μισθό. Όσα γίνονται σύμφωνα με την εντολή, όχι τόσο.
Ε.Π.Ε. 18α,14

Άδεια
για το... κακό!
Όποιος ξέρει αυτόν που κάνει το κακό και τον ανέχεται και τον αποκρύπτει,
είναι σαν να του δίνη την άδεια να διαπράττη με μεγαλύτερη θρασύτητα το κακό.
Ε.Π.Ε. 34,118

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 92-95)