Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ
 
(αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης imns)

«...καὶ ἐπιτελεῖται τὸ πάντων καινῶν καινότατον,
τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον,
δι᾿ οὗ ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζεται δύναμις.
Τί γὰρ μεῖζον τοῦ γενέσθαι τὸν Θεὸν ἄνθρωπον;»
 
 
Επειδη, λοιπόν, ἐξαιτίας τῆς προσβολῆς τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς κακίας δαίμονα, ἐξαπατήθηκε ὁ ἄνθρωπος καί δέν φύλαξε τήν ἐντολή τοῦ Δημιουργοῦ, ἀπογυμνώθηκε ἀπό τή χάρη καί τήν παρρησία πού εἶχε ἀπό τόν Θεό καί σκέπασε τή γύμνια του μέ τή σκληρότητα τῆς ἄθλιας ζωῆς του - διότι αὐτό σημαίνουν τά φύλλα τῆς συκιᾶς· περιτυλίχθηκε τή νεκρότητα,δηλαδή τή θνητότητα καί τήν ὑλοφρο­σύνη τῆς σάρκας - διότι αὐτό δείχνει ἡ ἔνδυση τῶν δερ­μάτινων χιτώνων· ἐξορίστηκε ἀπό τόν παράδεισο σύμφωνα μέ τή δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ· καταδικάστηκε σέ θάνατο καί ὑποδουλώ­θηκε στή φθορά.
Παρ' ὅλα αὐτά, ὁ εὔσπλαχνος Θεός, πού μᾶς ἔπλασε καί μᾶς ἔδωσε τή χάρη του, δέν ἔμεινε ἀδιάφορος, ἀλλά ἀφοῦ πρῶτα μέ πολλούς τρόπους μᾶς παιδαγώγησε καί μᾶς κάλεσε νά μετανοήσουμε μέ στεναγμούς καί τρόμους, μέ τόν κατακλυσμό καί τήν παρ' ὀλίγο ἐξολόθρευση ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους, μέ τή σύγ­χυση καί διαίρεση τῶν γλωσσῶν, μέ ἐμφανίσεις ἀγγέλων, μέ ἐμπρη­­σμό τῶν πόλεων, μέ εἰκονικές φανερώσεις τοῦ Θεοῦ,
μέ πολέμους, μέ νίκες, μέ ἧττες, μέ θαυμαστά σημεῖα καί πολλά θαύ­ματα, μέ τό Νόμο, μέ τούς προφῆτες, πού τό κήρυγμά τους εἶχε σκοπό τήν κα­τάργηση τῆς ἁμαρτίας, ἡ ὁποία μέ πολλές διακλαδώσεις ἁπλώ­θηκε καί ὑποδούλωσε τόν ἄνθρωπο καί συσσώρευσε στή ζωή του κάθε εἶδος κακίας· μέ τό κήρυγμα τῶν προφη­τῶν πού εἶχε σκοπό ἐπίσης τήν ἐπάνοδο τοῦ ἀνθρώπου στή θεία ζωή.
Ἐπειδή, δηλαδή, ὁ θάνατος εἰσῆλθε στόν κόσμο ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας καί κατατρώει τήν ἀνθρώπινη ζωή σάν κάποιο ἄγριο καί ἀνήμερο θηρίο, ἔπρεπε αὐτός πού ἐπρόκειτο νά τή λυτρώσει νά εἶναι ἀναμάρτητος καί ὄχι ὑπόλογος στό θάνατο ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας· ἔπρεπε ἀκόμη ἡ ἀνθρώπινη φύση νά ἐνισχυθεῖ καί νά ἀνανεωθεῖ, νά παιδαγωγηθεῖ μέ πράξεις καί νά διδαχθεῖ τό δρόμο τῆς ἀρετῆς πού δέν ὁδηγεῖ στήν καταστροφή, ἀλλά στήν αἰώ­νια ζωή.

Τέλος, ὁ Θεός φανερώνει τό μεγάλο πέλαγος τῆς ἀγά­πης του γιά τόν ἄνθρωπο. Διότι ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός καί Κύριος παίρνει πάνω του τόν ἀγώνα γιά τό ἀγαπημένο του πλάσμα καί γίνεται στήν πράξη δάσκαλος. Καί ἐπειδή ὁ ἐχθρός μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἰσο­θεΐας ξεγέλασε τόν ἄνθρωπο, τώρα ὁ ἴδιος ξεγελιέται ἀπό τό προκάλυμμα τῆς σάρκας. Ταυτόχρονα ἀποδείχνεται ἡ ἀγαθότη­τα, ἡ σοφία, ἡ δικαιοσύνη καί ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἀγαθότητά του, διότι δέν ἀδιαφόρησε γιά τήν ἀδυναμία τοῦ πλάσματός του, ἀλλά τό σπλαχνίστηκε, ὅταν ἔπεσε, καί τοῦ ἅπλωσε τό χέρι. Ἡ δικαιοσύνη του, διότι ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος νικήθηκε, δέν φέρνει ἄλλον νά νικήσει τόν δυνάστη (διάβολο) οὔτε μέ βία γλιτώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό θάνατο, ἀλλά τόν ἴδιο τόν ἄνθρω­πο, πού ὁ θάνατος λόγω τῆς ἁμαρτίας ὑπέταξε, αὐτόν ὁ ἀγαθός καί δίκαιος (Θεός) τόν ἀναδείχνει πάλι νικητή καί σώζει τό ὅμοιο μέ τό ὅμοιο, πράγμα πού ἦταν ἀδύνατο· ἡ σοφία του φαίνεται, διότι βρῆκε ἀξιοπρεπή λύση γιά κάτι ἀδύνατο.
Διότι, μέ τήν καλή θέληση τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ὁ μονογενής του Υἱός καί Θεός Λόγος, πού εἶναι στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα καί εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα,
ὁ προαιώνιος καί ἄναρχος, ὄντας ἐξαρχῆς μέ τόν Θεό Πατέρα καί Θεός ὁ ἴδιος, ἔχοντας τή θεϊκή φύση, ἔκλινε τούς οὐρανούς καί κατέβηκε κάτω στή γῆ·
ταπείνωσε, δηλαδή, τό ἀταπείνωτο ὕψος του χωρίς νά χάσει τή δόξα του καί συγκαταβαίνει μέ ἀνέκφραστη καί ἀκα­τάληπτη συγκατάβαση στούς δούλους του - διότι αὐτό δείχνει ἡ κατάβασή του·
ὄντας τέλειος Θεός γίνεται τέλειος ἄνθρωπος καί πραγματοποιεῖ τό πιό πρωτάκουστο ἀπ' ὅλα τά καινοφανή, τό μοναδικό καινούργιο κάτω ἀπό τόν ἥλιο,
μέ τό ὁποῖο φανερώνεται ἡ ἄπειρη δύναμη τοῦ Θεοῦ.
Διότι, τί μεγαλύτερο ὑπάρχει ἀπό τό νά γίνει ὁ Θεός ἄνθρωπος;

Καί ὁ Λόγος, χωρίς νά μεταβληθεῖ ἡ θεία φύση του, σαρκώθηκε ἀπό Ἅγιο Πνεῦμα καί τή Μαρία, τήν ἁγία καί ἀειπάρθενο Θεοτόκο· ὁ μόνος φιλάνθρωπος γίνεται μεσίτης μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Συλλήφθηκε μέσα στήν ἄχραντη μήτρα τῆς Παρθένου ὄχι μέ τό θέλημα, τήν ἐπιθυμία, τή σχέση μέ ἄνδρα καί τή γέννηση πού εἶναι καρπός ἡδονῆς, ἀλλά ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί μέ τόν τρόπο τῆς ἀρχικῆς δημιουργίας τοῦ Ἀδάμ. Κάνει ὑπακοή στόν Πατέρα θεραπεύοντας τή δική μας παρακοή μέ τό ἀνθρώπι­νο σῶμα πού πῆρε ἀπό μᾶς, μέ τό νά γίνει σέ μᾶς τύπος ὑπακοῆς, χωρίς τήν ὁποία δέν εἶναι δυνατόν νά ἐπιτύχουμε τή σωτηρία.

Β. Γιά τόν τρόπο της συλλήψεως του Θεού Λόγου καί τή θεία σάρκωση

Αγγελος Κυριου στάλθηκε στήν ἁγία Παρθένο, ἡ ὁποία καταγόταν ἀπό τή γενιά τοῦ Δαβίδ. Ὅπως τό εἶπε ὁ θεῖος Ἀπόστολος: «Εἶναι φανερό ὅτι ὁ Κύριός μας προῆλθε ἀπό τή φυλή τοῦ Ἰούδα, ἀπό τήν ὁποία κανείς δέν εἶχε πλησιάσει στό θυσιαστήριο»· γι' αὐτό θά μιλήσουμε στή συνέχεια μέ λεπτομέρειες. Σ' αὐτήν ὁ ἄγγελος ἔφερε τή χαρμόσυνη εἴδηση λέγοντας: «Νά χαίρεσαι ἐσύ πού εἶσαι ἡ πιό χαριτωμένη· ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου». Ἐκείνη ὅμως τρόμαξε στά λόγια του, καί τῆς εἶπε ὁ ἄγγελος: «Μή φοβᾶσαι, Μαρία· διότι ὁ Θεός σέ χαρίτωσε καί θά γεννήσεις παιδί πού θά τό ὀνομάσεις Ἰησοῦ. Διότι αὐτός θά σώσει τό λαό του ἀπό τίς ἁμαρτίες τους». Γι' αὐτό, τό ὄνομα «Ἰησοῦς» σημαίνει σωτήρας.

Καί ἐνῶ ἐκείνη ἀποροῦσε, «πῶς θά γίνει αὐτό, ἀφοῦ δέν εἶμαι παντρεμένη», τῆς εἶπε πάλι ὁ ἄγγελος: «Θά σέ ἐπισκεφθεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἡ δύναμη τοῦ ὕψιστου Θεοῦ θά σ' ἐπισκιάσει. Γι' αὐτό καί τό παιδί πού θά γεννηθεῖ ἀπό σένα θά εἶναι ἐξαγιασμένο, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ». Τότε ἐκείνη συγκατατέθηκε: «Νά, εἶμαι πρόθυμη δούλη τοῦ Κυρίου· ἄς γίνει σύμφωνα μέ τήν ἐντολή σου».
Μετά τή συγκατάθεση τῆς ἁγίας Παρθένου, τό Ἅγιο Πνεῦμα

ἦλθε σ' αὐτή, σύμφωνα μέ τήν ὑπόσχεση τοῦ Κυρίου πού μετέφερε ὁ ἄγγελος· τήν καθάρισε καί τήν ἐνίσχυσε μέ δύναμη ὥστε νά δεχθεῖ καί νά γεννήσει τόν Θεό Λόγο. Τότε ἔπεσε πάνω της σάν σκιά ἡ ἐνυπόστατη σοφία καί ἡ δύναμη τοῦ Ὕψιστου Θεοῦ, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα· ἔπεσε θεῖος σπόρος, καί δημιούργησε γιά τόν ἑαυτό του ἀπό τό ἁγνό καί καθαρό σῶμα της σάρκα μέ ψυχή λογική καί νοερή· πῆρε ὅ,τι πιό ἐκλεκτό ἀπό τή δική μας ἀνθρώπινη φύτρα, ὄχι μέ σπέρμα ἀλλά μέ δημιουργία ἀπό τήν ἐπενέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· δέν σχημάτισε τό σῶμα λίγο λίγο μέ τμηματικές προσθῆκες, ἀλλά ὁλοκλη­ρωμένο μέ τή μιά, ἐπειδή ὁ ἴδιος ὁ Θεός Λόγος ἀποτελεῖ τήν ὑπό­σταση καί τῆς σάρκας.
Ὁ Θεός Λόγος, δηλαδή, δέν ἑνώθηκε μέ μία σάρκα ἡ ὁποία ἔγινε πρῶτα ξεχωριστή ὑπόσταση, ἀλλά, ἀφοῦ ἐνοίκησε στή γαστέρα τῆς ἁγίας Παρθένου, μέ ἀπερίγραπτο τρόπο σχημάτισε μέ­σα στή δική του ὑπόσταση, ἀπό τό ἁγνό σῶμα τῆς Παρθένου, σῶ­μα μέ ψυχή λογική καί νοερή. Ἔτσι, ὁ ἴδιος ὁ Λόγος παίρνοντας ὅ,τι πιό ἐκλεκτό ἀπό τό δικό μας ἀνθρώπινο φύραμα, ἔγινε ὑπό­σταση μέ σάρκα. Ἑπομένως, εἶναι ταυτόχρονα καί ἀνθρώπινη σάρ­κα καί σάρκα τοῦ Θεοῦ Λόγου· συγχρόνως καί ἀνθρώπινη ἔμψυ­χη λογική καί νοερή σάρκα καί σάρκα ἔμψυχη λογική καί νοερή τοῦ Θεοῦ Λόγου. Γι' αὐτό καί δέν λέμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔγι­νε Θεός, ἀλλά ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος· ὄντας στή φύση του τέλειος Θεός, ἔγινε ὁ ἴδιος τέλειος ἄνθρωπος στή φύση, χωρίς ν' ἀλλάξει στή φύση του, καί χωρίς νά μείνει ὡς φαντασία τό σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας. Ἀλλά ἑνώθηκε ὑποστατικά χωρίς σύγχυση, χωρίς ἀλ­λοίωση καί χωρίς διαίρεση, μέ τή σάρκα πού πῆρε ἀπό τήν ἁγία Παρθένο καί ἡ ὁποία ἔχει λογική καί νοερή ψυχή· δέν μετέβαλε τή φύση τῆς θεότητάς του σέ φύση τῆς σάρκας του οὔτε τή φύση τῆς σάρκας του σέ θεία φύση, καί χωρίς ἡ θεία του φύση καί ἡ ἀνθρώπινη φύση, τήν ὁποία προσέλαβε, ν' ἀποτελέσουν μία σύν­θετη φύση.