Τη Μεγάλη Σαρακοστή κυρίως ψάλλουμε αυτή την υπέροχη προσευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, που ξεκινάει « Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου…» και συνηθίζεται να κάνουμε και τις απαραίτητες μετάνοιες. Προς το τέλος αυτή η προσευχή λέει στον Κύριο « δώρισε μου να κοιτάω τα δικά μου σφάλματα και να μην κατακρίνω τον αδελφό μου». Φέτος όμως σαν να μας έκανε κάποιος φάρσα, στις δύσκολες στιγμές, την ουσία αυτής της προσευχής την ξεχάσαμε εντελώς! Οι περισσότεροι δικαιώσαμε τους εαυτούς μας και κατηγορήσαμε τους άλλους… και συνεχίζουμε ακάθεκτοι. Πόσο μεγάλη είναι η αρετή της αυτομεμψίας και πόσο δύσκολη, όσο και η λέξη. Προέρχεται από το ρήμα ‘μέμφομαι’ που σημαίνει κατηγορώ. Δυστυχώς όμως η συντριπτική πλειοψηφία προτιμάμε την αυτοδικαίωση! Όταν υπάρχει μια δυσκολία, ένα πρόβλημα, παίρνουμε μια θέση και χωρίς να πολυεξετάζουμε σε βάθος και πολύπλευρα αυτή τη στάση μας, δικαιώνουμε τον εαυτό μας. Από εκεί ξεκινούν όλα τα άσχημα. Αφού δεν βλέπουμε τα δικά μας λάθη, η Χάρη του Θεού απομακρύνεται με άμεση συνέπεια να κατηγορήσουμε τους άλλους. Αφού εγώ έχω δίκιο όποιος δεν συμφωνεί μαζί μου έχει άδικο. Την επιείκεια την εξαντλήσαμε όλη στον εαυτό μας.
Όταν λένε οι άθεοι για να καλύψουν τις αμαρτίες τους « ο Θεός είναι αγάπη, το λέει και το Ευαγγέλιο», έτσι κι εμείς οι χριστιανοί ψάχνουμε φράσεις από το Ευαγγέλιο και τους Πατέρες για να δικαιώσουμε τις πράξεις ή τις παραλείψεις μας. Πόσο οδυνηρό είναι αυτό… να κάνει κανείς συνένοχο του το Λόγο του Θεού, τον οποίο ερμηνεύει κατά βούληση και αποσπασματικά όπως ακριβώς κάνουν και οι αιρετικοί, τους οποίους ψέγουμε. Στους εαυτούς μας δε βρήκαμε λάθη. Στους άλλους όμως; Εκεί εξαντλούμε πολύ εύκολα και επιπόλαια όλη μας την αυστηρότητα και την ειρωνεία μας, χωρίς να μπούμε στη θέση τους, χωρίς να προσευχηθούμε γι’ αυτούς, χωρίς Αγάπη Χριστού… Αν το δηλητήριο της κατηγορίας το ρίχναμε στον εαυτό μας, το Άγιο Πνεύμα θα ερχόταν να μας παρηγορήσει και να επουλώσει τις πληγές μας και ερχόμενο θα μας απάλλασσε από το σκοτάδι της κοσμικής λογικής και θα μας ενίσχυε με το Φως της Αλήθειας. Αν βγάζουμε όμως όλη τη χολή μας στους αδερφούς, η Χάρη του Θεού μας εγκαταλείπει άμεσα και το σκοτάδι βαθαίνει…
Η πανσοφία της Εκκλησίας μάς προετοιμάζει πριν από κάθε Σαρακοστή για όλα αυτά με την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου ( Κατά Λουκά, ιη΄9-14). Ο Φαρισαίος δοξολογούσε το Θεό ή ίσως τον εαυτό του που τα έκανε όλα όπως πρέπει. Λάθη αυτός δεν είχε. Και φυσικό και επόμενο ήταν να κατηγορήσει τον Τελώνη που δεν του έμοιαζε. Αυτό όμως που δε γνώριζε ο Φαρισαίος και εμείς γνωρίζουμε αλλά ξεχνάμε, είναι πως ο Χριστός ήταν εκεί δίπλα του και τον έβλεπε και τον άκουγε. Ξεχνάμε πάνω στο πάθος της αυταρέσκειας και της φιλαρέσκειας την παρουσία του Χριστού. Και ο Χριστός φυσικά δικαίωσε τον ταπεινό Τελώνη και όχι τον υπερήφανο Φαρισαίο. Ας μην ξεχνάμε την αυτομεμψία μας λοιπόν γιατί οι εκκλησίες ξανανοίγουν αλλά για να ανοίξει η Πύλη της Βασιλείας των Ουρανών πρέπει επιτέλους να έχουμε αληθινή μετάνοια. Γιατί χωρίς μετάνοια, οι μετάνοιες είναι απλή γυμναστική!(Κ.Δ.Κ)