15. Τί είναι οι Θείες ενέργειες;
Οι θείες ενέργειες είναι συστατικό στοιχείο της έννοιας του Θεού. Είναι αΐδιες θεοπρεπείς διακρίσεις στη θεότητα. Από την αρχή ο Θεός νοείται με τις θείες του ενέργειες, γιατί και αυτές είναι μέγεθος άκτιστο, ο πλήρης και τέλειος θεός στο ίδιο μέτρο που είναι οι υποστάσεις και η φύση του Θεού. Οι ενέργειες είναι ο εγγενής πλούτος της θεότητας. Δεν είναι κάτι εξωτερικό η πρόσθετο στην ουσία του Θεού ούτε απλές ονομασίες χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, πράγμα που ισχύει και για τις θείες υποστάσεις. Οι θείες ενέργειες δεν συνθέτουν την απόλυτη απλότητα της θείας φύσεως. Είναι διακρίσεις πραγματικές μεν, όμως θεοπρεπείς, δηλαδή συμβαίνουν κατά τρόπο αρμόζοντα στην άπειρη φύση, κάτι που ξεπερνά τη νοητική μας κατάληψη.
Οι θείες ενέργειες επιτελούν σημαντικό έργο στη θεότητα. Ενώ η θεία ουσία είναι απολύτως υπερβατική, αδιάγνωστη, αμέθεκτη και ακοινώνητη, οι θείες ενέργειες είναι μεθεκτές και κοινωνητές. Στη διάστασή τους τελείται ό,τι βρίσκεται έξω από το Θεό, η δημιουργία του κόσμου, η εξωτερική φανέρωση του Θεού και η σωτηρία των ανθρώπων. Οι ενέργειες είναι πολλές ανάλογα με το είδος της εξωτερικής δραστηριότητας του Θεού. Άλλες ονομασίες της θείας ενέργειας είναι: θεία χάρη, άκτιστο φως του Χριστού, δόξα της αγίας Τριάδος.
16. Η Ρωμαϊκή θεολογία δέχεται τη διάκριση των Θείων ενεργειών;
Όχι, δεν τη δέχεται, κυρίως από φόβο μήπως η εισαγωγή τους στη θεότητα καταλύσει την απόλυτη απλότητα της θείας φύσεως. Κακώς όμως, γιατί το ίδιο θα έπρεπε να συμβαίνει και με τη διάκριση των θείων υποστάσεων, πράγμα που αρνείται η ρωμαϊκή θεολογία. Φυσικά ομιλεί περί ενεργειών στο Θεό και περί θείας χάριτος αυτά όμως δεν τα δέχεται ως μεγέθη άκτιστα, αλλ΄ ως κτιστά, για ν’ αποφύγει το θεολογικό σκόπελο της σχέσεως ενεργειών και ουσίας στο Θεό. Γύρω από το θέμα των θείων ενεργειών (του ακτίστου φωτός του Χριστού) διεξήχθησαν, ως γνωστό, οι μεγάλες θεολογικές έριδες της ιδ' εκατονταετηρίδας μεταξύ της ορθόδοξης Βυζαντινής Εκκλησίας και της λατινικής Δύσεως.
(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 30-31)