Ακούστε λοιπόν την κατά Θεόν πληροφορία που δόθηκε σε μένα τρεις μέρες πριν μου γράψετε την ερώτηση. Όλοι οι πατέρες που ευαρέστησαν τον Θεό, άγιοι και δίκαιοι και γνήσιοι δούλοι του Θεού, ας προσευχηθούν για μένα. Μη νομίσετε όμως ότι, αν και ήταν άγιοι, μπόρεσαν να καταλάβουν ολοκάθαρα όλα τα βάθη του Θεού. Διότι ο Απόστολος λέγει· «ένα μέρος γνωρίζομε, και ένα μέρος προφητεύομε»· και πάλι· «στον ένα δίνεται δια του πνεύματος», αυτό κι αυτό, και όχι όλα εκείνα σε κάθε άνθρωπο, αλλά άλλα έτσι, και άλλα αλλιώς· όλα όμως τα ενεργεί το ένα και το αυτό Πνεύμα. Διότι, γνωρίζοντας ο Απόστολος τα πράγματα του Θεού ότι είναι ακατάληπτα, έκραξε λέγοντας, «πω πω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού· πόσο ανεξερεύνητα είναι τα κρίματα αυτού και ανεξιχνίαστοι οι δρόμοι του· ποιος γνωρίζει τον νου του Κυρίου; ή ποιος έγινε σύμβουλός του;» και τα υπόλοιπα.
     Φροντίζοντας λοιπόν από μόνοι τους να γίνουν διδάσκαλοι ή αναγκαζόμενοι από τους ανθρώπους να διδάξουν, πρόκοψαν πολύ και μάλιστα παραπάνω από τους διδασκάλους τους, και αφού έλαβαν πληροφορία από τον Θεό συνέθεσαν καινούργια δόγματα, συγχρόνως όμως διατήρησαν τις παραδόσεις των διδασκάλων τους, μαθήματα που δεν ήταν σωστά. Μετά από αυτά, αφού πρόκοψαν και έγιναν πνευματικοί διδάσκαλοι, δεν παρακάλεσαν τον Θεό για τους διδασκάλους τους να τους φανερώσει, αν όσα είπαν λέχθηκαν αυτά δια του άγιου Πνεύματος. Αλλά, θεωρώντας τους σοφούς και γνωστικούς, δεν διέκριναν τα λόγια τους· αναμίχθηκαν λοιπόν οι διδασκαλίες των διδασκάλων τους με τις δικές τους διδασκαλίες, και μιλούσαν άλλοτε με βάση την διδασκαλία που έμαθαν από αυτούς και άλλοτε από την ευφυΐα του νου τους, και έτσι λοιπόν γράφηκαν οι λόγοι με το όνομα τους. Δηλαδή, αφού παρέλαβαν από άλλους και πρόκοψαν και βελτιώθηκαν, μίλησαν φωτιζόμενοι υπό του αγίου Πνεύματος ό,τι πληροφορήθηκαν από αυτό· συγχρόνως όμως μίλησαν και από τα μαθήματα των διδασκάλων των πριν από αυτούς, μη διακρίνοντας τους λόγους τους, και μη σκεπτόμενοι αν έπρεπε να πληροφορηθούν από τον Θεό με δέηση και αναφορά αν είναι αληθινά. Έτσι λοιπόν αναμίχθηκαν οι διδασκαλίες, και επειδή ειπώθηκαν απ’ αυτούς, γράφηκαν με το όνομα τους.
     Όταν λοιπόν ακούσεις κάποιον από αυτούς να λέγει, ότι άκουσε από το άγιο Πνεύμα αυτά που λέγει, αυτό είναι πληροφορία και οφείλομε να το πιστέψομε. Όταν όμως λέγει για τους λόγους εκείνων των διδασκάλων, δεν τον βρίσκεις να το λέγει αυτό· διότι δεν είναι από πληροφορία, αλλά από μαθήματα των πρώτων διδασκάλων του, και έχοντας εμπιστοσύνη στη γνώση και στη σοφία εκείνων, δεν ερώτησε τον Θεό γι’ αυτά, αν είναι αληθινά. …
… Τέκνο, ο Θεός δεν άφησε αυτούς τους άνδρες να πλανηθούν· διότι εκείνος που αφήνει κάποιον να πλανηθεί είναι αυτός που ερωτάται για τον δρόμο και δεν λέγει σ’ αυτόν την αλήθεια. Δεν ερώτησαν λοιπόν τον Θεό γι’ αυτό, ώστε να λάβουν από αυτόν την αλήθεια. Αν όμως λες, ‘γιατί ο Θεός δεν τους εμπόδισε με τη χάρη του για την ωφέλεια αυτών που τα διαβάζουν μετά από αυτούς’, αυτό μπορείς να το πεις και για κάθε αμαρτωλό· ότι δηλαδή, αφού ο Θεός γνωρίζει ότι, αν αμαρτήσει, γίνεται παράδειγμα στους πολλούς, γιατί δεν τον εμπόδισε με τη χάρη, για να μη βλαβούν από αυτόν οι πολλοί; Έτσι όμως η ζωή γίνεται αναγκαστική στους ανθρώπους.
    Και τι εμποδίζει λοιπόν τον Θεό να σώσει μ’ αυτό τον τρόπο κάθε άνθρωπο; Τι δηλαδή; Δεν υπάρχουν και στη Γραφή λόγια που γίνονται εμπόδιο για τους αμαθείς και για εκείνους που αγνοούν το πνευματικό νόημα της Γραφής; Πρέπει λοιπόν να πούμε, γιατί ο Θεός δεν εξήγησε φανερά το πνευματικό νόημα της Γραφής, για να μη βλαβούν οι άνθρωποι, αλλ’ άφησε στους κατά καιρόν αγίους κόπο για να ερμηνεύσουν τα ζητούμενα; Γι’ αυτό δόθηκαν διδάσκαλοι και εξηγητές, όπως λέγει ο Απόστολος. Να μη πλανηθείς λοιπόν για τους άνδρες που ερώτησες· αν παρακαλούσαν τον Θεό, θα έπαιρναν πληροφορία· διότι λέγει «ο καθένας που ζητεί παίρνει, και αυτός που ερευνά βρίσκει». Καθώς ο Θεός φανέρωσε τον δρόμο της ζωής με τους Προφήτες και τους Αποστόλους, έτσι ο καθένας μίλησε μερικώς. Και δεν ειπώθηκε από έναν μόνο, αλλ’ ό,τι άφησε ο ένας το είπε ο άλλος με το θέλημα του Θεού· το ίδιο έκανε ο Θεός και στους μετά από αυτούς αγίους· και αν λένε κάτι αμφίβολο οι πρώτοι, αλληγορούν οι τελευταίοι, για να δοξάζεται πάντοτε ο Θεός με τους αγίους του· διότι αυτός είναι ο Θεός των πρώτων και των τελευταίων.
(ΕΠΕ Φιλοκαλία 10Γ,159-163, 165-167)