Δοκάρι
στο δικό σου μάτι
Εσύ το δικό σου δοκάρι όχι μόνο δεν το βγάζεις, αλλ’ ούτε καν το βλέπεις. Όμως το σκουπιδάκι του άλλου όχι μόνο το βλέπεις, αλλά και το κρίνεις και προσπαθείς να το βγάλης. Μοιάζεις με εκείνον, που ο ίδιος πάσχει από φοβερή υδρωπικία ή από αγιάτρευτο νόσημα και αδιαφορεί γι' αυτά, κατηγορεί όμως τον άλλον που αδιαφορεί για ένα μικρό σπυράκι. Αν δε είναι κακό πράγμα το να μη βλέπουμε τα δικά μας αμαρτήματα, είναι διπλό και τριπλό το κακό το να κρίνουμε τους άλλους, ενώ οι ίδιοι περιφέρουμε αναίσθητα τα δοκάρια στα μάτια μας. Ναι, η αμαρτία είναι βαρύτερη από δοκάρι.
Ε.Π.Ε. 10,74
Δοκιμασίες
γιατί;
Γι’ αυτό επιτρέπει ο Θεός να αυξηθούν τα δεινά, όχι για να μας καταποντίση μέσα σ’ αυτά, αλλά για να μας κάνη πιο αξιόλογους και να μας χαρίση μεγαλύτερη απόδειξι της δυνάμεώς του.
Ε.Π.Ε. 6,670
των φίλων του Θεού
Οι δοκιμασίες είναι ίδιον των φίλων του Θεού.
Ε.Π.Ε. 14,176
ακόνι της ψυχής
Οι θλίψεις και οι δυσκολίες της ζωής είναι σαν το ακόνι. Μας τροχίζουν. Γι’ αυτό οι φτωχοί, ως επί το πλειστόν, είναι πιο συνετοί από τους πλουσίους, επειδή ακριβώς δέχονται πλήγματα και κραδασμούς από τα κύματα της ζωής... Το σίδερο, όταν παραμένη ανενέργητο, φθείρεται· όταν όμως δουλεύεται, λάμπει. Έτσι και η ψυχή όταν κινήται. Και κίνησις της ψυχής είναι οι περιπέτειές της. Και η λύπη, όταν δεν είναι υπέρμετρος, είναι καλό. Το ίδιο και η μέριμνα, το ίδιο και η φτώχεια. Διότι δυνατούς μας κάνουν και τα καλά και τα αντίθετα.
Ε.Π.Ε. 16β,270-272
και έκβασις
Ο Χριστός δίνει και την υπομονή και χαρίζει σύντομα την απαλλαγή, ώστε να γίνεται υποφερτή η δοκιμασία.
Ε.Π.Ε. 18α,80
αγίων
Ο άγιος, και όταν κάνη το καλό και παρ’ όλα αυτά υποφέρη, ευχαριστεί τον Θεό. Έτσι πλήττει το διάβολο. Καθ’ όσον είναι βέβαια καλό, να ελεή και να είναι ενάρετος και όταν όλα έρχωνται κατ’ ευχήν. Αλλά περισσότερο καλό είναι να μη παραιτήται κανείς από το καλό και όταν δυστυχή. Τότε κατ’ εξοχήν είναι άνθρωπος του Θεού.
Ε.Π.Ε. 18α,732
κοινωνία Χριστού
Ας μη τα χάνουμε στις δοκιμασίες. Κοινωνός του Χριστού δεν γίνεται όποιος ζη τρυφηλή ζωή, παραμένοντας ράθυμος και χάνοντας το θάρρος του. Γίνεται εκείνος, που αντιμετωπίζει θλίψεις και δοκιμασίες· εκείνος, που στέκεται κοντά σ’ αυτόν, που βαδίζει το στενό δρόμο.
Ε.Π.Ε. 19,26
γυμναστική
Υποφέρουμε βέβαια πολλές φορές και αποτυγχάνουμε, αλλ’ όχι έτσι, ώστε να τα χάνουμε. Διότι οι δοκιμασίες παραχωρούνται από το Θεό σε μας για άσκησι και όχι προς ήττα.
Ε.Π.Ε. 19,252
δικαίων για τον Χριστό
Το να πάσχη κανείς κάτι για το Χριστό, είναι γλυκύτερο από κάθε παρηγοριά.
Ε.Π.Ε. 20,640

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 72-74)