«Αποδεικτικό υγείας! Η σωματική ευεξία ζωγραφίζεται στη γλώσσα και για αυτό οι γιατροί τη γλώσσα πρώτα εξετάζουν για να διαπιστώσουν την κατάσταση του αρρώστου. Παρομοίως και η ψυχική ευεξία γνωρίζεται από τη χαλιναγώγηση ή μη της γλώσσας!» (Θησαυρός γνώσεων και ευσεβείας, σελ. 196)

«Την ημέρα που θα ανοίξεις το στόμα σου και θα ειπείς κάτι εναντίον κάποιου, να υπολογίζεις τον εαυτό σου νεκρό για τον Θεό και μάταια όλα τα έργα σου, έστω και αν νομίζεις ότι ο λογισμός σου σε παρακίνησε να ομιλήσεις με ειλικρίνεια και για χάρη οικοδομής. Ποιός λόγος υπάρχει να κρημνίσει κάποιος την ιδική του οικοδομή, για να διορθώσει την οικοδομή του πλησίον του»;…… «Αδελφέ μου, αν φυλάξεις την γλώσσα σου, θα σου δοθεί από τον Θεό η χάρις της κατανύξεως της καρδιάς, ώστε να βλέπεις στην ίδια την ψυχή σου, κι’ έτσι εισέρχεσαι στην χαρά του Πνεύματος. Αν όμως η γλώσσα σου σε νικήσει, πίστευσε σε ότι σου λέγω, ότι ποτέ δεν θα μπορέσεις να βγεις από το σκοτάδι. Αν δεν έχεις καρδιά καθαρή, έχε τουλάχιστον στόμα καθαρό». (Ισαάκ ο Σύρος,εκδ. ΕΠΕ σελ. 379 &129)

«Είπε πάλι ο αββάς Υπερέχιος: Όποιος δεν κυριαρχεί στη γλώσσα του σε καιρό οργής, ούτε και στα πάθη δεν θα κυριαρχήσει» (Γεροντικόν, αββά Υπερεχίου γ΄)

«Μας διηγήθηκε ο αββάς Μηνάς το εξής: «Όταν μόναζα στο κελί μου, ήλθε κάποτε ένας αδελφός από άλλη χώρα και μου είπε παρακαλώντας: Πήγαινέ με στον αββά Μακάριο. Σηκώθηκα και πήγα μαζί του στον γέροντα και αφού μας ευλόγησε, καθίσαμε. Λέγει λοιπόν ο αδελφός στον Γέροντα: - Πάτερ, έχω τριάντα χρόνια που δεν έφαγα κρέας και ακόμη έχω αγώνα για το θέμα αυτό. Και ο Γέροντας αποκρίθηκε: - Καλύτερα, παιδί μου, πληροφόρησε με για το εξής και πες μου την αλήθεια. Πόσες μέρες έχεις που δεν είπες λόγια εναντίον αδελφού, πού δεν κατέκρινες και ούτε βγήκε λόγος αργός από το στόμα σου.  Έβαλε μετάνοια ο αδελφός και είπε: - Ευχήσου, πάτερ, να βάλω αρχή». (Μέγα Γεροντικόν, τομ. Β σελ. 45)

«Γλώσσα όλισθος ανθρώποις μη λόγω κυβερνωμένη (= Η γλώσσα όταν δεν κατευθύνεται από τη λογική είναι εκείνη που προκαλεί τα περισσότερα ολισθήματα στους ανθρώπους) (Γρηγοριανό Ταμείο, Βενεδίκτου ιερομονάχου, σελ. 228)

«Καλύτερα να γλιστρήσει το πόδι σου παρά η γλώσσα σου» (Κλείταρχος)

«Πρόσεχε τη γλώσσα σου. Βρίσκεται σε υγρό μέρος και μπορεί να γλιστρήσει εύκολα»

«Περί τριών πραγμάτων μη βιάζεσαι να ομιλείς: περί Θεού – εφ’ όσον δεν εθεμελίωσες την πίστιν εις Αυτόν, περί αμαρτίας του άλλου – εφ’ όσον δεν ενεθυμήθεις την ιδικήν σου, και περί της αυριανής ημέρας – εφ’ όσον δεν ανέτειλε». (Αγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς Στοχασμοί περί του καλού και του κακού, σελ. 37)

«Ακούσατε τι είναι η πρώτη ταραχή και τι θυμός και τι οργή και τι μνησικακία. Βλέπετε πώς από ένα λόγο έφθασε σε τέτοιο κακό; Διότι, αν έβαλε από την αρχή πάνω του την κατηγορία και εβάσταζε τον λόγο του αδελφού του και δεν ήθελε να εκδικηθεί τον εαυτό του και αντί ενός λόγου να ειπεί δυο η και πέντε λόγους, και να αποδώσει κακό αντί κακού, θα μπορούσε να ξεφύγει από όλα αυτά τα κακά. Γι’ αυτό σας λέγω πάντοτε˙ όσο είναι νέα τα πάθη, κόψατέ τα πριν στερεωθούν μέσα μας και ταλαιπωρηθείτε. Διότι άλλο είναι να ανασπάσετε μικρό βότανο και άλλο να ξεριζώσετε μεγάλο δένδρο». (αββάς Δωρόθεος, ΕΠΕ σελ. 425)

«Πάνω στην γλώσσα υπάρχουν πολλά κακά και ολέθρια δηλητήρια.
Η γλώσσα για τους ανθρώπους είναι η μισή κακία.
Ξερνά θυμό, γυμνό κακό, πού πάρα πολύ
βράζοντας όλος ορμή, βγάζει τον άνθρωπο από τον νου του,
η αν κρύβει μέσα στα στήθη ένα δολερό νόημα,
λέει ωραία λόγια από απαλό στόμα».
(Γρηγόριος  Θεολόγος στο  ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟΝ ΤΑΜΕΙΟΝ)

«Ο ιταλός ποιητής Αντόνιο Γκισλαντσόνι (1824 – 1893) υπέστη κάποτε ένα δυνατό νευρικό κλονισμό, πού ως συνέπειά του είχε τη βραδυγλωσσία. Ο ποιητής, χαριτολογώντας για το ατύχημά του αυτό, έλεγε στους φίλους του:

 ̶  Τι τα θέλετε, αγαπητοί μου, ευχαριστώ τον Θεό γι’ αυτό το χτύπημα, που μου έδωσε. Δεν μπορείτε να φαντασθείτε πόσο ωφέλιμο μου είναι να μη μπορώ να μιλάω γρήγορα. Έτσι έχω όλο τον χρόνο για να μην πω μια κουβέντα πειραχτική ή ανόητη, πού μου έρχεται στο νου. Αντί να με λυπάστε εσείς, λυπάμαι εγώ, πού δεν είστε βραδύγλωσσοι».
(Κων/νου Κούρκουλα, Ψιχία από της τραπέζης σελ. 73)

«Είπε η γλώσσα της κεφαλής: Καλημέρα! Και η κεφαλή απάντησε. Αν φέρεσαι εσύ καλά τότε θα έχω καλημέρα!»

«Δεν θα μείνει ο μοναχός πολύν καιρό σ’ έναν τόπο και δε θα βρει ανάπαυση σ’ αυτό τον τόπο, αν πιο πριν δεν αγαπήσει τη σιωπή και τη εγκράτεια. Διότι η σιωπή διδάσκει τέλεια στον μοναχό την ησυχία και την αδιάλειπτη προσευχή˙ η εγκράτεια πάλι κάνει το λογισμό απερίσπαστο˙ και τέλος ειρηνική κατάσταση ακολουθεί σ’ αυτόν πού έχει αποκτήσει αυτά τα παραπάνω». (Οσίου Εφραίμ  Σύρου, Άπαντα, τομ. Β σελ. 325, εκδ. Περιβόλι Παναγιάς)

«Λέγεται πώς ένας Αιγύπτιος βασιλιάς έστειλε ένα θύμα στον ονομαστό Μυτιληναίο σοφό Πιττακό, με την παράκληση να του επιστρέψει το άριστο και το χείριστο μέλος του.
Ο σοφός απέκοψε τη γλώσσα και του τη έστειλε.
Να -του παρήγγειλε- το άριστο που μεταβάλλεται με τη συκοφαντία σε χείριστο μέλος του ανθρωπίνου σώματος. Είναι η γλώσσα, πού σε άλλους μεν ομοιάζει με λύρα εφτάχορδη, απ’ την οποία εκχύνεται η θεσπέσια μουσική της αγάπης, σε άλλους όμως μεταβάλλεται σε σειρήνα, απ’ την οποία εκπέμπονται οι αποκρουστικοί βρυχηθμοί ενός εμπαθούς παραληρήματος. (Από το βιβλίο  Κογχύλια  από  την  Τιβεριάδα)

«Όταν ο Αίσωπος ήταν δούλος, ο κύριός του τον έστειλε μια μέρα στην αγορά να του αγοράσει για το γεύμα του το «καλύτερο φαΐ» που θα έβρισκε. Ο Αίσωπος του έφερε γλώσσες. Και στην απορία του κυρίου του αποκρίθηκε:
Μα τι υπάρχει καλύτερο από τη γλώσσα; Αυτή είναι το όργανο της προσευχής, της αλήθειας και της κοινωνικής συνεννοήσεως.
Ε, λοιπόν, του είπε τότε ο κύριος του, αύριο να μου ψωνίσεις το χειρότερο που θα βρεις στην αγορά.
Ο Αίσωπος του έφερε και την άλλη μέρα… γλώσσες. Κι’ όταν ο κύριός του τον ρώτησε τι εσήμαινε αυτή η ιστορία, ο ποιητής του είπε:
Μα η γλώσσα δεν είναι το χειρότερο από όλα; Αυτή είναι το όργανο της βλασφημίας, της έριδος και του ψεύδους.
(Ψιχία από της τραπέζης, σελ. 90)

«Έλεγαν για τον αββά Αγάθωνα, ότι πέρασε τρία χρόνια έχοντας ένα βότσαλο μέσα στο στόμα του ώσπου κατόρθωσε να σιωπά» (Γεροντικόν, αββάς Αγάθων ιε΄)

Η επίδραση του καλού και του κακού λόγου

«Οι καλές κουβέντες μπορεί να είναι σύντομες και εύκολες να ειπωθούν, αλλά ο αντίλαλός τους δεν παύει ποτέ να ηχεί» (μητέρα Τερέζα)

«Τα χρώματα ξεθωριάζουν, οι ναοί γκρεμίζονται, οι αυτοκρατορίες πέφτουν, ένας καλός λόγος όμως μένει»

«Λέγε σε κάθε ευκαιρία τον καλό λόγο. Σπέρνε τον απλόχερα.

Ο καλός λόγος είναι σαν τον καλό σπόρο. Έπιασε; Έθρεψε πολλούς.

Δεν έπιασε; Δεν ζημίωσε κανέναν» (Κούρκουλα Κων/νου, Στάχυα τόμ Β σελ. 24)

«Δεν υπάρχει άλλο φάρμακο για την οργή, παρά λόγος σπουδαίος που λέγεται από φίλο» (Μένανδρος)

«Στον καιρό του πολέμου έστειλαν κάποιον φοβιτσιάρη στρατιώτη για ανίχνευση.
Όλοι τον ήξεραν σαν φοβητσιάρη. Και όλοι γέλασαν όταν άκουσαν που τον στέλνει ο διοικητής.
Μόνο ένας στρατιώτης δεν γέλασε. Εκείνος πλησίασε τον σύντροφό του για να τον ενθαρρύνει. Αλλά ο φοβητσιάρης στρατιώτης του είπε: «Θα σκοτωθώ σίγουρα, ο εχθρός είναι πολύ κοντά»!
«Μη φοβάσαι, αδελφέ, ο Θεός είναι πιο κοντά!», του απάντησε εκείνος ο καλός φίλος.
Αυτά τα λόγια ήχησαν σαν μεγάλη καμπάνα στην ψυχή αυτού του φοβητσιάρη. Και ηχούσαν μέχρι το τέλος του πολέμου. Και τούτος ο κάποτε φοβητσιάρης γύρισε από τον πόλεμο στολισμένος με τα παράσημα για το θάρρος του. Έτσι τον μεταμόρφωσε και τον ενδυνάμωσε εκείνος ο καλός λόγος:
«Μη φοβάσαι, ο Θεός είναι πιο κοντά»!
Ειρήνη σε σένα και υγεία από τον Κύριο»
(αγ.  Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται, σελ. 177-8)

« Όπως είναι το μέλι με την κερήθρα στο στόμα μας, έτσι είναι η απάντηση του μοναχού στον πλησίον του, όταν συνοδεύεται από αγάπη και ταπεινοφροσύνη. Όπως είναι το νερό για κείνον που διψά, στην υπερβολική κάψα, έτσι είναι ο λόγος της παρηγορίας του αδελφού στη θλίψη του. Όπως όταν δώσει κανείς το χέρι του σ’ αυτόν που έχει πέσει, τον σηκώνει, έτσι σηκώνει ο λόγος της ζωής και της παρηγορίας τη ράθυμη και αμελή ψυχή».   (Οσίου Εφραίμ του Σύρου Άπαντα, σελ. 372)

«Ο ίδιος ο Όσιος ομολογεί τη δωρεά που έλαβε, και αποκαλύπτει διηγούμενος την οπτασία που είδε ενώ ακόμα ήταν μικρός˙  «Είδα μια κληματαριά που είχε άφθονα σταφύλια και φύτρωσε στη γλώσσα μου˙ και αφού βγήκε έξω από το στόμα μου, απλώθηκαν τόσο πολύ οι κληματόβεργές της, ώστε σκέπασαν όλη τη γη˙ και όλα τα πουλιά κάθονταν πάνω στην κληματαριά και πετώντας ολόγυρα της έβρισκαν βοσκή στα σταφύλια της, και όσο τα πουλιά έτρωγαν τον καρπό της, τόσο περισσότερο ο καρπός εκείνος πλήθαινε». (Οσίου Εφραίμ, Άπαντα, τομ. Α σελ.18)

«Το ξίφος πληγώνει το σώμα, τον δε νου, τα λόγια» (Μένανδρος Γν. μον. 393)

«Αυτός που μιλά χωρίς να σκεφτεί, μοιάζει σαν αυτόν που πυροβολεί χωρίς να σκοπεύσει»

«Το 1993 αυτοκτόνησε ο 67χρονος πρωθυπουργός της Γαλλίας Πιέρ Μπερεγκοβούα. Αιτία; Δεν άντεξε τις λεκτικές (!) επιθέσεις, πού δέχθηκε από τα Μ.Μ.Ε. «Υπάρχουν λέξεις, σκίτσα, εικόνες, πού έχουν την δύναμη της … σφαίρας» (!), έγραφε τότε στην εφημερίδα «Μόντ» ο πρώην πρωθυπουργός Λ. Φαμπιούς. (αρχ. Βασιλείου Μπακογιάννη, Τεστ προσωπικότητας σελ 30)

«Μία γλώσσα τεσσάρων πόντων, μπορεί να σκοτώσει έναν άνδρα ύψους δύο μέτρων» (Ιαπωνική παροιμία)

Το στόμα μιλάει από την καρδιά!

«Από το περίσσευμα της καρδιάς μιλά το στόμα» (Κατά Ματθαίον 12,34)

«Η γλώσσα της καρδιάς είναι τα μάτια» (Γεωργία Σάνδη)

«Κάποτε επί παρουσία του αοίδιμου Γέροντα Αρχιμανδρίτη Ιωήλ Γιαννακόπουλου (+1966) ένας νεαρός ξεστόμισε μία πολύ βρώμικη λέξη. Αλλά κατάλαβε αμέσως το λάθος του. Στράφηκε στον π. Ιωήλ και του είπε ταπεινά: - Με συγχωρείς, πάτερ. Μού ξέφυγε! Απάντησε ο π. Ιωήλ. - Δεν «σου ξέφυγε». Ξεχείλισε!»

«Τι υπάρχει στο πηγάδι της καρδιάς σου, θα το δείξει ο κουβάς των λόγων σου»

«Την γλώτταν μη προτρέχειν του νου» (Χείλων)

«Πασαν γλώσσα βασάνιζε (=να το σκεφτείς καλά αυτό που θα πει η γλώσσα σου) (Αριστοφάνης, Σφήκες 547)

«Γλώσσης φείδου»
« Γλώσσης δε φείδου˙ και γαρ ευκολωτέρα
βλάπτειν˙ το κέρδος δ’ ήσσον ευ κινουμένης» .
Την γλώσσα να τη συγκρατείς με μέτρο. Διότι είναι πιο εύκολη στην βλάβη. Το κέρδος της είναι μικρό όταν κινείται καλά ̎.
Γρηγόριος Θεολόγος, στο ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟΝ ΤΑΜΕΙΟΝ σελ 228)

«Προτιμότερο να την δαγκώσεις
Να διορθώσεις τη γλώσσα σου με τα δόντια σου. Να την τιμωρήσεις όπως οι δήμιοι. Είναι προτιμότερο να δαγκωθεί τώρα και να πονέσει, παρά τότε (στην κόλαση) να ζητάει μια σταγόνα νερό και να καίγεται χωρίς καμιά απολύτως δροσιά». (Χρυσοστομικό, Λεξικό, αρχ. Δανιήλ  Αεράκη, τομ. Α σελ 405)

«Είναι όμως και όργανο του καλού
Όργανον είμι Θεού, και ευκρέκτοις μελέεσσιν
ύμνον άνακτι φέρω, τω παν υποτρομέει ̎.
Είμαι το όργανο του Θεού και με αρμονικά τραγούδια
Ψάλλω τον ύμνο μου στον Θεό, που τον τρέμει το σύμπαν ̎.
Τραγουδά του κόσμου την αρμονία, τα πάθη του Χριστού, την σύνθεση του ανθρώπου».
(Γρηγόριος Θεολόγος, Γρηγοριανόν Ταμείον σελ 229)