Μέγα Σάββατον
Κατά το Μ. Σάββατο εορτάζομεν την ταφήν του Κυρίου υπό του Ιωσήφ και του Νικοδήμου, καθώς και την κάθοδον αυτού εις τα σκοτεινά βασίλεια του άδου. Όταν ο Κύριος απέθανεν, ως άνθρωπος, και εχωρίσθη η Ψυχή από το Σώμα του, τότε το μεν Σώμα του, από το οποίον δεν εχωρίσθη η Θεότης του Κυρίου, ετέθη εις τον τάφον· η δε Ψυχή του, ηνωμένη και αυτή με την Θεότητά του, κατήλθεν εις τον άδην και, νικήσασα αυτόν, απηλευθέρωσε τας εκεί κρατουμένας ψυχάς. Κατά την τρίτην δε ημέραν ηνώθη πάλιν η Ψυχή μετά του Σώματος και το Σώμα ανέστη εκ νεκρών. Τοιουτοτρόπως ενικήθησαν και ο άδης και ο θάνατος. Τον άδην ενίκησεν η Ψυχή του Κυρίου, τον δε θάνατον το Σώμα του, διότι και τα δύο δεν ήσαν μόνα των, αλλ’ ηνωμένα με την Θεότητα. Η Ψυχή αυτή και το Σώμα αυτό δεν ήσαν ψυχή και σώμα ενός κοινού θνητού, αλλά Ψυχή και Σώμα του ενανθρωπήσαντος Θεού. Δια τούτο ούτε ο άδης ηδυνήθη να κρατήση δεσμίαν την Ψυχήν αυτήν ούτε ο θάνατος ηδυνήθη να κρατήση και να παραδώση εις την φθοράν το Σώμα αυτό.
Εορτάζομεν λοιπόν κατά το Μ. Σάββατον την ταφήν του Σώματος του Κυρίου και την κάθοδον της Ψυχής Αυτού, ηνωμένης με την Θεότητα, εις τα βασίλεια του άδου δια να κηρύξη την λύτρωσιν εις τας εκεί κρατουμένας ψυχάς. Eν αρχή της Ακολουθίας ψάλλονται τα απολυτίκια «Ο ευσχήμων Ιωσήφ...», «Ότε κατήλθες.», «Ταις μυροφόροις.» και «Εξέστησαν χοροί...». Έπειτα ψάλλεται ο Κανών της ημέρας, που είναι άρτιος, δηλαδή έχει οκτώ Ωδάς, και αρχίζει με τον ειρμόν «Κύματι θαλάσσης.». Ακροστιχίδα έχει «Και σήμερον δε Σάββατον μέλπω μέγα». Η ακροστιχίς αυτή είναι ενιαία με την ακροστιχίδα του Κανόνος της προηγουμένης ημέρας. Ολόκληρος έχει ούτω: «Προσάββατόν τε και σήμερον δε Σάββατον μέλπω μέγα». Μετά την θ' Ωδήν ψάλλονται εις τρεις στάσεις (δηλαδή τμήματα, μέρη) τα λεγόμενα «Εγκώμια», μικρά τροπάρια, λίαν αγαπητά εις τον λαόν. Τα «Εγκώμια», αυτά είναι αγνώστου ποιητού σύνθεσις, έχουν δε πολλάς παραλλαγάς. Μετά τα «Εγκώμια», ψάλλονται τα ευλογητάρια και στιχηρά των αίνων, καθώς και η Δοξολογία. Μετά την Δοξολογίαν, γίνεται η έξοδος και η περιφορά του φέροντος τον «Επιτάφιον» ιερού κουβουκλίου, κατά την οποίαν ψάλλεται το τροπάριον «Τον ήλιον κρύψαντα...». Τέλος, μετά την επιστροφήν εις τον ιερόν Ναόν, ψάλλονται τα τροπάρια «Ότε κατήλθες.», «Ταις μυροφόροις...» και «Ο ευσχήμων.». Έπειτα αναγινώσκεται κείμενον εκ του βιβλίου του προφήτου Ιεζεκιήλ (λζ' 1 -14), Απόστολος (Α' Κορ. ε' 6-8 και Γαλ. γ' 13-14) και Ευαγγέλιον (Ματθ. κζ' 62-66).
Πάντα τα ανωτέρω αποτελούν, ως είπομεν, τον Όρθρον του Μ. Σαββάτου και ψάλλονται τη εσπέρα της Μ. Παρασκευής. Κατ ’ αυτήν δε την ημέραν του Μ. Σαββάτου τελείται ο Εσπερινός του Πάσχα, συνυφασμένος μετά της Θ. Λειτουργίας του Μ. Βασιλείου. Η Ακολουθία έχει αναστάσιμον και πανηγυρικόν χαρακτήρα, διότι είναι, ως ελέχθη, Εσπερινός της μεγάλης και κοσμοσωτηρίου εορτής του Πάσχα και αποτελεί εισαγωγήν εις αυτήν. Ο λαός ονομάζει αυτήν «πρώτην Ανάστασιν». Ωραιότατον και κατανυκτικώτατον είναι το εις θέσιν Χερουβικού ύμνου ψαλλόμενον τροπάριον «Σιγήσατω πάσα σάρξ βροτεία.». Σήμερον η Ακολουθία αύτη ψάλλεται όχι τας εσπερινάς, αλλά τας πρωινάς ώρας του Μ. Σαββάτου.
(Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος, "Η Μεγάλη Εβδομάς μετά ερμηνείας", 9η έκδ. Αθήνα, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2002)