προφάσεις. Να δώσουν άλλοι!
Γιατί δεν εργάζεται; Γιατί τρέφεται, αφού είναι τεμπέλης;
Όσα εσύ έχεις, τα έχεις από εργασία; Δεν πήρες πατρική κληρονομιά; Και επειδή εργάζεσαι, πρέπει να ξευτελίζης τον άλλον; Επειδή σου ζητάει ένα κομμάτι ψωμί ή ένα ρούχο, τον αποκαλείς απατεώνα;
Ναι, αλλά, θα το πουλήση!
Τα δικά σου τα διοικείς εσύ πάντοτε καλά; Και για πες μου: Όλοι από τεμπελιά πεινάνε; Κανένας από ναυάγια; Κανένας από δικαστικές περιπέτειες; Κανένας από κλοπή, που του έγινε; Κανένας από θεομηνίες; Κανένας από αρρώστιες; Κανένας από άλλες δυστυχίες;
Ναι, αλλά, ξέρω πώς έχει και υποκρίνεται!
Εσύ φταις γι’ αυτό, όχι εκείνος. Ξέρει, πως έχει να κάνη με σκληρούς, με θηρία μάλλον, παρά με ανθρώπους. Ξέρει, πως όπως και να παρακαλέση (ο φτωχός), καθόλου δεν ελκύει την προσοχή σας. Και γι’ αυτό αναγκάζεται να παριστάνη τον ελεεινότερο, μήπως και σου ραγίση την ψυχή.
Πολλές φορές τον βοήθησα!
Εσύ δεν τρως πάντοτε; Τα παιδιά σου τα διώχνεις, επειδή πάντοτε σου ζητάνε; Ω της αναισχυντίας! Μέχρι πότε θα’μαστε σκληροί; Όσα προβάλλουμε, είναι πρόσχημα και πρόφασις. Δεν διωριστήκαμε ανακριτές, γιατί έτσι κανέναν δεν θα ελεήσουμε. Η παρούσα ζωή είναι καιρός για φιλανθρωπία, όχι για εξέτασι των άλλων. Είναι καιρός για έλεος, όχι για περιέργεια. Να γίνουμε όχι απλώς ελεήμονες, αλλ’ όπως ο ουράνιος Πατέρας μας. Ο Θεός τρέφει και πόρνους και μοιχούς και απατεώνες. Πάντοτε ας ελεούμε. Αν αρχίσουμε να ψάχνουμε, ποτέ δεν θα ελεήσουμε. Θες να εξετάζης; Εξέτασε πως ο Αβραάμ πρόσφερε τη φιλοξενία σε όλους τους προσερχομένους. Αν ήταν περίεργος και εξερευνητής για όσους κατέφευγαν στο σπίτι του, δεν θα είχε αξιωθή να φιλοξενήση αγγέλους.
Ο τάδε έχει τόσα και τόσα νομίσματα από χρυσάφι, και καθόλου δεν προσφέρει!
Και αυτό τι σχέσι έχει με σένα; Θαυμαστότερη θα είναι η δική σου ελεημοσύνη, αφού, καίτοι φτωχός, φάνηκες φιλοτιμότερος από τον πλούσιο.
Γιατί ο τάδε και ο τάδε δεν κάνουν ελεημοσύνη;
Να μη κρίνης τον άλλον, αλλά κοίταξε ν’ απαλλαγής εσύ από τη φιλαργυρία. Μεγαλύτερη θα είναι η τιμωρία, όταν και άλλους κατηγορής, αλλά και συ δεν πράττης έργα αγάπης. Ας μη παρατηρούμε τους ραθύμους. Τον Ιησού να βλέπουμε, ως πρότυπο. Αυτόν να μιμούμαστε.
Ο τάδε και ο τάδε απέκτησαν τόσα και τόσα στρέμματα γης. Ο τάδε πλουτίζει. Ο τάδε χτίζει συνεχώς!
Γιατί χάσκεις, άνθρωπε μου, με τα εξωτερικά και υλικά; Γιατί παρατηρείς τι κάνουν οι άλλοι; Αν θέλης να δης τι κάνουν άλλοι, κοίτα όσους προκόπτουν στην αρετή. Κοίτα όποιους τηρούν το νόμο της Αγάπης με ακρίβεια. Να μη κοιτάς και να μη μιμήσαι εκείνους, που πάνε κόντρα στο νόμο του Θεού και είναι αξιοκατάκριτοι.
Ε.Π.Ε. 11,538-540.24,486-492

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 159-161)