μετά θάνατον
Οι τότε χριστιανοί, εν ζωή, πουλούσαν τα υπάρχοντά τους και τα πρόσφερναν στα πόδια των αποστόλων υπέρ των φτωχών. Συ όμως ούτε και μετά το θάνατό σου δεν δίνεις ένα μερίδιο υπέρ των φτωχών. Το καλύτερο βέβαια είναι να ελεής τους φτωχούς όσο ζης· αυτό έχει μεγάλη παρρησία. Αν όμως δεν θελήσης αυτό, τουλάχιστον όταν πεθάνης, κάνε κάτι γενναίο. Αυτό δεν είναι δείγμα αγάπης στο Χριστό, είναι πάντως αγάπη.
Ε.Π.Ε. 17,386
εν ζωή ν’ αφήνουμε σε φτωχούς
Σας παρακαλώ, όσο ζήτε, ν’ αφήνετε το μεγαλύτερο μερίδιο της περιουσίας σας στους φτωχούς. Αν όμως μερικοί είναι τόσο μικρόψυχοι, ώστε να μη αντέχουν κάτι τέτοιο, τουλάχιστον ας γίνουν από ανάγκη φιλάνθρωποι (αφήνοντας μετά θάνατον).
Ε.Π.Ε. 17,388
αφειδώλευτα
Δεν αρκεί να ελεή κανείς. Πρέπει να το κάνη γενναιόδωρα και με χαρούμενη διάθεσι. Όχι μόνο χωρίς λύπη, αλλά και με ευχάριστη διάθεσι. Δεν είναι το ίδιο πράγμα το να μη λυπάται κανείς και το να χαίρεται.
Ε.Π.Ε. 17,460
για το Θεό, για το διάβολο
Όταν ο Θεός λέη, «δώσε ελεημοσύνη και θα σου δώσω τη βασιλεία των ουρανών», εσύ δεν ακούς. Για το Διάβολο όμως, που σου δείχνει (στο θέατρο) φριχτά πράγματα, ακόμα και ένα καρφωμένο κεφάλι, είσαι γενναιόδωρος. Ρωτάς ακόμα, γιατί υπάρχει κόλασις; Μη ρωτάς, γιατί υπάρχη κόλασις. Να ρωτάς πώς υπάρχει μια μόνο κόλασις.
Ε.Π.Ε. 18,614
γενναιόδωρη
Ελεημοσύνη δεν είναι το να δώσης, αλλά το να προσφέρης γενναιόδωρα, χωρίς τσιγγουνιά.
Ε.Π.Ε. 18,616
ελεεί τον ελεούντα
Κάνε οικειοθελώς ελεημοσύνη. Έτσι θα έχης διπλό κέρδος. Και τους φτωχούς θα ευεργετής και τον εαυτό σου θα ωφελής, αφού είναι άγνωστη στους άλλους η ελεημοσύνη σου. Όσα λέμε για την ελεημοσύνη, δεν τα λέμε για να προσφέρης σε μας, αλλά για να διακονής εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου.
Ε.Π.Ε. 18,618
φειδωλή, σταγόνα από τον ωκεανό
Τι το όφελος, όταν είσαι πλούσιος και δίνεις για ελεημοσύνη τόσο λίγα, όσο από ένα πέλαγος να δίνη κανείς ένα κύπελλο νερό;
Ε.Π.Ε. 18,618
έργο της Εκκλησίας
Όταν εσείς μεν θησαυρίζετε στη γη και όλα τα μαζεύετε στα θησαυροφυλάκιά σας, η δε Εκκλησία είναι αναγκασμένη να δαπανά πολλά για τα πλήθη των χηρών και των παρθένων, για τις συμφορές των προσφύγων και των ξένων, για τους ταλαίπωρους τους φυλακισμένους, για πολλές άλλες τραγωδίες, τι πρέπει να κάνη;
Ε.Π.Ε. 18,622
και θεία Κοινωνία
Ο Χριστός εξίσου έδωσε το Σώμα Του σε όλους, ενώ εσύ ούτε το φυσικό ψωμί δεν μοιράζεις εξίσου. Τεμαχίστηκε ο άγιος Άρτος εξ ίσου για όλους. Για όλους εξ ίσου έλαβε σώμα και θυσιάστηκε Εκείνος.
Ε.Π.Ε. 18α,200
βαθμίδες της
Άλλοι μοίρασαν όλα τα υπάρχοντά τους, άλλοι φροντίζουν να έχουν μόνο όσα τους χρειάζονται και δεν ζητούν τίποτε περισσότερο από τα αναγκαία, άλλοι δίνουν όσα τους περισσεύουν.
Ε.Π.Ε. 18α,292
μπορούσε να τρέφη ο Θεός!
Γι’ αυτό έχει νομοθετήσει ο Θεός την ελεημοσύνη. Θα μπορούσε και χωρίς την ελεημοσύνη να διατρέφη τους φτωχούς. Αλλ’ έδωσε την ελεημοσύνη, για να συνδέση τους ανθρώπους με την αγάπη. Για να ζεσταίνη με την αγάπη ο ένας τον άλλον, άφησε να τρέφωνται οι φτωχοί από μας.
Ε.Π.Ε. 18α,354
μαζί με το δόγμα
Αφού τελείωσε το λόγο για τα δόγματα και επειδή πρόκειται να προχωρήση στην ηθική παραίνεσι, ανεβαίνει στην κορυφή των αγαθών, για να μιλήση για την ελεημοσύνη.
Ε.Π.Ε. 18α,716
όλοι, κανείς δεν εξαιρείται
Όχι απλώς ο τάδε και ο τάδε, αλλά καθένας, είτε φτωχός, είτε πλούσιος, είτε γυναίκα, είτε άνδρας, είτε δούλος, είτε ελεύθερος, όλοι θα εισφέρουν.
Ε.Π.Ε. 18α,720

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 167-169)