Η μέλλουσα Ζωή
-Γέροντα, έφερα γλυκά να κεράσετε.
-Δές πώς χαίρονται! Στην άλλη ζωή θα λέμε: «Με τί χαζά χαιρόμασταν!
Τί μας συγκινούσαν τότε!». Ενώ τώρα σκιρτάει η καρδιά γι’ αυτά.
-Γέροντα, πώς θα το καταλάβουμε αυτό από τώρα;
-Αμα το καταλάβετε αυτό από τώρα, δεν θα το πήτε μεθαύριο
στην άλλη ζωή. Πάντως, όσοι βρίσκονται εκεί επάνω, καλά περνούν.
Ξέρεις τί εργόχειρο κάνουν εκεί στον Ουρανό; Συνέχεια δοξολογούν τον Θεό.
-Γέροντα, γιατί το σώμα του νεκρού λέγεται «λείψανο»;
-Γιατί είναι ό,τι μένει εδώ στην γη από τον άνθρωπο μετά τον θάνατο.
Ο κυρίως άνθρωπος, που είναι η ψυχή, φεύγει στον Ουρανό.
Στην μέλλουσα Κρίση θα αναστήση ο Θεός και το σώμα, για να κριθή
με αυτό ο άνθρωπος, γιατί με αυτό έζησε και αμάρτησε.
Στην άλλη ζωή όλοι θα έχουν το ίδιο σώμα - πνευματικό σώμα -,
το ίδιο ανάστημα, και οι κοντοί και οι ψηλοί, την ίδια ηλικία,
και οι νέοι και οι γέροι και τα μωρά, αφού η ψυχή είναι ίδια.
Θα υπάρχη δηλαδή μια αγγελική ηλικία.
-Γέροντα, στην άλλη ζωή όσοι θα είναι στην Κόλαση θα βλέπουν αυτούς
που θα είναι στον Παράδεισο;
-Κοίταξε, όπως αυτοί που είναι την νύχτα έξω στο σκοτάδι βλέπουν
όσους είναι μέσα σε ένα δωμάτιο φωτισμένο, έτσι και όσοι θα βρίσκωνται
στην κόλαση θα βλέπουν όσους θα είναι στον Παράδεισο.
Και αυτό θα είναι μεγαλύτερη κόλαση. Όπως πάλι όσοι την νύχτα είναι στο φως,
δεν βλέπουν αυτούς που είναι έξω στο σκοτάδι, έτσι και αυτοί που θα βρίσκωνται
στον Παράδεισο δεν θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στην κόλαση.
Γιατί, αν έβλεπαν τους κολασμένους, θα πονούσαν, θα θλίβονταν
για την ταλαιπωρία τους, και δεν θα απολάμβαναν τον Παράδεισο,
αλλά εκεί «ουκ έστι πόνος...» . Και όχι μόνο δεν θα τους βλέπουν,
αλλά ούτε θα θυμούνται αν είχαν αδελφό ή πατέρα ή μητέρα,
αν δεν είναι και εκείνοι στον Παράδεισο. «Εν εκείνη τη ημέρα απολουνται
πάντες οι διαλογισμοί αντου» λέει ο Ψαλμωδός. Γιατί, άμα τους θυμούνται,
πως θα είναι Παράδεισος; Αυτοί μάλιστα που θα είναι στον Παράδεισο,
θα νομίζουν ότι δεν θα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι, ούτε θα θυμούνται
τις αμαρτίες που είχαν κάνει. Γιατί, αν θυμούνται τις αμαρτίες τους,
δεν θα αντέχουν από φιλότιμο στην σκέψη ότι λύπησαν τον Θεό.
Η ποσότητα πάλι της χαράς του καθενός στον Παράδεισο θα είναι διαφορετική.
Αλλος θα έχη μια δαχτυλήθρα χαρά, άλλος ένα ποτήρι, άλλος μια ολόκληρη δεξαμενή.
Όλοι όμως θα αισθάνωνται πλήρεις και κανένας δεν θα ξέρη το μέγεθος της χαράς,
της αγαλλιάσεως, του άλλου. Τα κανόνισε έτσι ο Καλός Θεός, γιατί,
αν γνώριζε ο ένας ότι ο άλλος έχει περισσότερη χαρά,
δεν θα ήταν τότε Παράδεισος, επειδή θα υπήρχε το «γιατί εκείνος
να έχη περισσότερη χαρά και εγώ λιγώτερη;». Δηλαδή καθένας θα βλέπη
στον Παράδεισο την δόξα του Θεού ανάλογα με την καθαρότητα
των οφθαλμών της ψυχής του. Η ορατότητα όμως δεν θα καθορισθή από τον Θεό,
αλλά θα εξαρτηθή από την δική του καθαρότητα.
-Γέροντα, μερικοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος.
-Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος;
Πώς είναι δυνατόν οι νεκροί να μείνουν στην ανυπαρξία, αφού είναι ψυχές;
Ο Θεός είναι αθάνατος και ο άνθρωπος είναι κατά χάριν αθάνατος.
Επομένως αθάνατος θα είναι και στην κόλαση. Ύστερα τον Παράδεισο
και την κόλαση τα ζη η ψυχή μας σε έναν βαθμό και από αυτήν την ζωή,
ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Όταν κάποιος έχη τύψεις
συνειδήσεως και νιώθη φόβο, ταραχή, άγχος, απελπισία, ή είναι κυριευμένος
από μίσος, από φθόνο κ.λπ., τότε ζη την κόλαση.
Ενώ, όταν μέσα του υπάρχη αγάπη, χαρά, ειρήνη, πραότητα, καλωσύνη κ.λπ.,
τότε ζη τον Παράδεισο. Όλη η βάση είναι η ψυχή, γιατί αυτή είναι
που αισθάνεται και την χαρά και τον πόνο. Νά, πήγαινε σε έναν πεθαμένο
και πές του τα πιο ευχάριστα πράγματα, λ.χ.
«ήρθε ο αδελφός σου από την Αμερική» κ.λπ., δεν θα καταλάβη τίποτε.
Αν του σπάσης τα χέρια, τα πόδια, πάλι δεν θα καταλάβη.
Επομένως η ψυχή είναι που αισθάνεται. Αυτά όλα δεν τους προβληματίζουν;
Ή, ας υποθέσουμε, βλέπεις ένα ωραίο, ένα ευχάριστο όνειρο, χαίρεσαι,
χτυπάει γλυκά η καρδιά σου και δεν θέλεις να τελείωση.
Ξυπνάς και στενοχωριέσαι, γιατί ξύπνησες. Ή βλέπεις ένα άσχημο όνειρο,
ότι έπεσες λ.χ. και έσπασες τα πόδια σου, και υποφέρεις, κλαίς.
Από την αγωνία σου ξυπνάς με δάκρυα στα μάτια, βλέπεις ότι δεν έπαθες τίποτε,
και λές: «Ευτυχώς όνειρο ήταν!». Δηλαδή συμμετέχει η ψυχή.
Από ένα άσχημο όνειρο υποφέρει κανείς περισσότερο από ό,τι στην πραγματικότητα,
όπως και ο άρρωστος υποφέρει πιο πολύ την νύχτα απ’ ό,τι την ημέρα.
Έτσι και όταν πεθάνη ο άνθρωπος, αν πάη στην κόλαση, θα είναι πιο οδυνηρό.
Σκεφθήτε να ζη κανείς ένα αιώνιο εφιαλτικό όνειρο και να βασανίζεται αιώνια!
Εδώ δεν μπορείς να αντέξης για λίγα λεπτά ένα άσχημο όνειρο,
άντε τώρα αιώνια - Θεός φυλάξοι - να είσαι μέσα στην θλίψη.
Γι’ αυτό καλύτερα να μην πάμε στην κόλαση. Εσείς τί λέτε;
-Τόσον καιρό, Γέροντα, κάνουμε αγώνα να μην πάμε στην κόλαση•
λέτε, εκεί να καταλήξουμε;
-Αν δεν έχουμε μυαλό, εκεί θα πάμε. Εγώ εύχομαι ή όλοι στον Παράδεισο
ή κανένας στην κόλαση... Καλά δεν λέω; Είναι πολύ βαρύ, μετά από όσα έκανε
ο Θεός για μας τους ανθρώπους, να πάμε στην κόλαση και να Τον λυπήσουμε.
Ο Θεός να φυλάξη, όχι μόνον άνθρωπος, αλλά ούτε πουλί να μην πάη στην κόλαση.
Ο Καλός Θεός ας μας δώση καλή μετάνοια, για να μας βρη ο θάνατος
σε καλή πνευματική κατάσταση και να αποκατασταθούμε στην Ουράνια Βασιλεία Του.
Αμήν.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης
ο Θεολόγος", σελ.283-286)